Jirali 18: kulekanba —2018-2030

“ Ne ye cɛ dɔ kan mɛn Ulai dugu cɛma.

a kulela k’a fɔ ko: «Gabriɛl, yelifɛn ɲɛfɔ a ye ” Daniɛl 8:16.

Ɲɛfɔli sɛbɛn min bɛ sɛbɛn ɲɛ kan

K’a ta sanfɛ ka taa duguma: Jirali 14 la mɛlɛkɛ saba ka cikanw.

Ninnu ye tiɲɛ saba ye minnu bɔra Daniɛl ka kitabu kɔnɔ min jirala mɔgɔ senumaw la san 1843 kaban kɔrɔbɔli kɔfɛ ani Utikalo tile 22 san 1844. U ma u janto lafiɲɛ don jɔyɔrɔ la, Adventiste fɔlɔw ma se ka o cikanw kɔrɔ lakika faamu. Adventiste minnu tun bɛ Krisita seginni makɔnɔ, olu tun y'u ka ko kɛlenw siri " su tilancɛ kulekan " walima " su cɛmancɛ " la min kofɔlen bɛ " npogotigi tan " ntalen kɔnɔ k'a ta Mat.25:1 la ka se 13 ma yɔrɔ min na " seginni laseli kɛra ka Kɔɲɔcɛ ” kofɔra.

1-     Kiiri barokun yiriwara Dan.8:13-14 la ani mɛlɛkɛ fɔlɔ ka cikan kunba Jirali 14:7 la: " Aw ka siran Ala ɲɛ ka nɔɔrɔ da a kan katuguni a ka kiri waati sera ka min kɛ, aw ka o bato." dugukolo ni sankolow ani jibolisiraw ! »: segin sibiridon na, o min ye Ala ka sigikafɔ tile wolonwulanan lakika kelenpe ye, n'o ye Yahutuw ka lafiɲɛ don ye ani dɔgɔkun lafiɲɛ don, o de wajibiyalen don Ala fɛ a ka ci fɔlen tan naaninan na.

2-     Papu ka Romɛ jalaki , " biɲɛ fitinin " ani " masakɛ danfaralen " Daniɛl 7:8-24 ani 8:10-23 fo 25, min ye tɔgɔ sɔrɔ " Babilonɛba " Apo ka mɛlɛkɛ filanan ka cikan kɔnɔ 14:8 : “ Babilonɛba binna, a binna! ": kɛrɛnkɛrɛnnenya la, k'a sababu kɛ dimansiladon ye, "tile don" kɔrɔ in ciyɛn ta masakɛ Kɔnstantin fɔlɔ fɛ min y'a sigi senkan marisikalo tile 7 san 321. Nka nin kumasen " a binna " bɛ jo sɔrɔ a dangalen cogoya jirali fɛ Ala fɛ i n'a fɔ ale y’a jira a ka Adventiste baarakɛlaw la san 1843 kɔfɛ, san 1844, a kɛtɔ ka lafiɲɛ don bilalen kɛcogo segin a cogo kɔrɔ la. “ A binna ” kɔrɔ ye ko: “a minɛna ka se sɔrɔ a kan.” Tiɲɛ Ala b’a fɔ o cogo la ko a ye se sɔrɔ diinɛ nkalonw ka kanpaɲi kan.

3-     Kiiri laban barokun min na “ saya filanan tasuma ” bɛ Krecɛn murutilenw gosi. Nin ye ja ye min jiralen don Dan.7:9-10 la, barokun yiriwara Jir.20:10-15 la, wa a ye mɛlɛkɛ sabanan ka cikan barokun ye Jirali 14:9-10 la: " Wa dɔ wɛrɛ, mɛlɛkɛ sabanan tugura u kɔ, k'a fɔ ni kanba ye ko: Ni mɔgɔ dɔ bɛ wara ni a ja bato, ka taamasiyɛn sɔrɔ a ɲɛda la walima a bolo la, o fana na Ala ka diminya diwɛn min, min bɔnna kɛnɛma ɲagami a ka dimi jifilen kɔnɔ, a bɛna tɔɔrɔ ni tasuma ni kiburu ye, mɛlɛkɛ senumaw ɲɛkɔrɔ ani Sagaden ɲɛkɔrɔ ": Yan, dimansila bɛ tali kɛ " waraba taamasiyɛn " la.

A kɔlɔsi ko tɛmɛsira minnu laɲininen don Daniɛl 7: 9-10 ani Jirali 14: 9-10 kɔnɔ, olu hakɛw bɛ bɛn ɲɔgɔn ma .

Mɛlɛkɛ naaninan : a bɛ ye Apo.18 dɔrɔn de la yɔrɔ min na a bɛ Adventistew ka cikan saba tɛmɛnenw weleweledala laban ja jira minnu bɛ nafa sɔrɔ Ala ka yeelen bɛɛ la min nana u yeelen bɔ kabini san 1994 ani fo ka se diɲɛ laban ma, o kɔrɔ ye ko fo kaban 2030 nin ye baara in jɔyɔrɔ ye . Yeelen min nana a yeelen bɔ, o bɛ jalakiw jira minnu tugura ɲɔgɔn kɔ: Katoliki diinɛ ta, kabini san 538; Protɛstan diinɛ ka, kabini san 1843; ani Adventistew ka tɔnba ofisiyali, kabini san 1994. Nin hakili ta fan fɛ binkanni ninnu bɛɛ tun bɛ ni sababu ye, u ka waati la: Ala Ni Senu ye yeelen min labɛn Yesu Krisita la, o ban. “ Laban waati la ” min kofɔlen bɛ Dan.11:40 la, Katoliki Egilisi bɛ diinɛ jɛkuluw bɛɛ lajɛ ɲɔgɔn fɛ a ka danga kɔnɔ, diinɛ jɛkuluw bɛɛ, Krecɛnw wo, Krecɛn tɛ minnu na, minnu b’a ka cidenyabaara n’a ka fanga dɔn o kɛra a ka jɛɲɔgɔnya min bɛ wele ko “ecuménique” ka ɲɛmɔgɔya kɔrɔ, min, Protɛstan diinɛ kɔfɛ, Adventiste ofisiyali farala a kan san 1995.

2 Kɔrɛntekaw 4:3-4

“ ...Ni an ka Kibaru Duman datugulen don hali bi, a datugulen don mɔgɔ halakilenw ma; dannabaliw kosɔn, nin waati Ala ye u hakili fiyen, walisa u kana Krisita nɔɔrɔ Kibaru Duman nɔɔrɔ ye, ale min ye Ala ja ye »

“Ni kiraya kuma tora faamuyabaliya la, a bɛna to o cogo la dɔrɔn mɔgɔ minnu ka kan ka tunun”

Ani fana, jirali minnu jiralen bɛ nin sɛbɛn in kɔnɔ, olu kuncɛlen na, aw k’a dɔn ko, walasa ka “ senuya jogoɲumanya jira ”, .

kabini san 1843 kaban min sigira sen kan danni ni sariyatigi Ala ka sariya fɛ Daniɛl 8:14 kɔnɔ, ka kɛɲɛ n’a ka “ Kibaru Duman banbali ” ye .

dugukolo yɔrɔ bɛɛ la, cɛ ni muso bɛɛ.

 ka kan ka batise Yesu Krisita tɔgɔ la ni u su ji la pewu walisa ka Ala ka nɛɛma sɔrɔ ,

ka kan ka sibiridon labato , o ye tile wolonwulanan lafiɲɛ don ye, Ala ye min saniya Jenɛse 2 la, ani a ka ci fɔlen 10 la, 4nan min kofɔlen bɛ Ekisode 20 la; nin , walasa k' a ka nɛɛma mara ,

ka kan ka Ala ka jogoɲumanya sariyaw ni dumuniko sariyaw bonya minnu kofɔlen bɛ Bibulu senuma kɔnɔ, Jenɛse 1:29 ani Levitike 11 kɔnɔ, (farikolo senuma) .

ani a man kan ka “ a ka kiraya kuma mafiɲɛya ”, walisa a kana “ Ala Ni faga ” (1 Tes.5:20).

Mɔgɔ o mɔgɔ tɛ o sariyaw dafa, Ala ye o jalaki ko a ka “ saya filanan ” tɔɔrɔ min ɲɛfɔlen bɛ Jirali 20nan na.

Samuɛl

 ƝƐFƆLI – NE DANIEL NI APOCALYPSE

Barokun minnu ɲɛfɔlen don, olu ɲɛw sɛbɛnni

Yɔrɔ fɔlɔ: Labɛnni sɛbɛnw

A bɛ baara kɛ ni porogaramu min bɛ baara kɛ ni o ye, o ɲɛ nimɔrɔw ɲinini otomatiki la

Title ɲɛ 

07  Ɲɛjirali

12  Ala n'a ka danfɛnw

13  Tiɲɛ jusigilan minnu bɛ Bibulu kɔnɔ

16  Kɔlɔsili jɔnjɔn : Marisikalo tile 7, san 321, jurumu don dangalen

26  Ala ka seereya min dira dugukolo kan

28  Kɔlɔsili : Aw kana martiri ni ɲangili ɲagami ɲɔgɔn na

29  Jenɛse: kiraya kumasen kuncɛlen nafamaba dɔ

30  Dannaya ni dannabaliya

33  Dumuni min bɛ kɛ waati bɛnnen na

37  Dannaya lakika tariku jiralen

39  Daniɛl ka kitabu labɛncogo sɛbɛnw

41. Ɲɛjirali dɔw  O bɛɛ bɛ daminɛ Daniɛl kɔnɔ – DANIƐL KA GAFE

42  Daniɛl 1 - Daniɛl seli Babilonɛ

45  Daniɛl 2 - Masakɛ Nebukadnezar ka yelifɛn ja

56  Daniɛl 3 - A taamaɲɔgɔn saba minnu bɛ foro kɔnɔ

62  Daniɛl 4 - masakɛ ye maloya kɛ ka mɔgɔw ladɔnniya

69  Daniɛl 5 - Masakɛ Bɛlsazar ka kiritigɛ

74  Daniɛl 6 - Daniyɛli warabilenw ka dingɛ kɔnɔ

79  Daniɛl 7 - Kalansenw bagan naani ani papu ka biɲɛ fitinin

90  Daniɛl 8 - Pape ka danbe sabatira – Ala ka sariya min bɛ Dan.8:14 kɔnɔ.

103  Daniɛl 9 - Yesu Krisita ka dugukolo kan cidenyabaara waati laseli.

121 Daniɛl 10 -  balawuba laseli - balawu yelifɛnw

127  Daniɛl 11 - Siri jamana ka kɛlɛ wolonwula.

146  Daniɛl 12 - Adventistew ka diɲɛ bɛɛ ka cidenyabaara ja jiralen don ani a donna.

155  Kirayakumaw taamasiyɛnw daminɛcogo

158  Adventistew ka diinɛ

163  Apokalipisi lajɛ fɔlɔ

167  Romɛ taamasiyɛnw kiraya kumaw kɔnɔ

173  Yeelen don lafiɲɛ don na

176  Ala ka sariya min bɛ Daniɛl 8:14 la

179  Labɛnni Apokalipisi kama

183  Apokalipisi ka kuma kuncɛlen

188  Yɔrɔ filanan: Apokalipisi kalanni caman

188. Ɲɛjirali dɔw  Jirali 1 : Daɲɛ fɔlɔ-Krista seginni-Adventistew ka barokun

199. Ɲɛjirali dɔw  Jirali 2 : Krisita ka Lajɛ kabini a daminɛ fo san 1843

199 Waati  fɔlɔ : Efese -  Waati 2nan : Smirna - Waati 3nan : Pɛrgamɔni - .

4nan waati : Tiatira

216  Jirali 3 : Krisita ka Lajɛ kabini san 1843 - cidenw ka kerecɛnya dannaya seginna

216  5nan waati : Sardi -  6nan : Filadɛlifi - .

223  Adventiste ka siniɲɛsigi min jirala Ellen G. White ka yelifɛn fɔlɔ kɔnɔ

225  7nan waati : Laodise

229  Jirali 4 : sankolo kiritigɛ

232  Kɔlɔsili : ALA KA SARIYA kirayakumaw

239  Jirali 5 : Mɔgɔ Denkɛ

244  Jirali 6 : Krecɛnw, Ala ka ɲangiliw ani taamasyɛn minnu bɛ Krecɛn waati waatiw la - Taamaʃyɛn 6 fɔlɔw

251  Jirali 7 : Tile wolonwulanan Adventismu min sirilen bɛ ni “ Ala ka taamasyɛn ” ye : lafiɲɛ don ani gundo “ taamasiyɛn wolonwulanan ”.

259  Jirali 8nan : « burufiyɛkan ” naani fɔlɔw .

268  Jirali 9nan : “ burufiyɛkan ” 5nan ni 6nan .

268  5nan “ burufiyɛkan ” .

276  6nan “ burufiyɛkan ” .

286  Jirali 10 : “ gafe da wulilen fitinin ” .

291  Jirali tilayɔrɔba fɔlɔ laban

Yɔrɔ filanan: barokun minnu yiriwara

292  Jirali 11 : papu ka masaya - jamana ka Ala dɔnbaliya - “ burufiyɛ ” 7nan .

305  Jirali 12 : cɛmancɛ labɛnba

313  Jirali 13 : kerecɛn diinɛ balima nkalontigɛlaw

322  Jirali 14 : Tile wolonwulanan Adventisme waati

333  Jirali 15 : Kɔrɔbɔli waati laban

336  Jirali 16 : Ala ka diminya tɔɔrɔ laban wolonwula

345  Jirali 17 : jatɔmuso in ma datugu ani a bɛ dɔn

356  Jirali 18 : jatɔmuso bɛ a ka ɲangili sɔrɔ

368  Jirali 19 : Yesu Krisita ka Harmagedɔn kɛlɛ

375  Jirali 20 : san ba 7nan san ba kelen ani kiri laban

381  Jirali 21 : Jerusalɛm kura nɔɔrɔlen min kɛra taamasyɛn ye

392  Jirali 22 : Banbali don min tɛ ban

405  Sɛbɛn bɛ mɔgɔ faga nka Ni bɛ ɲɛnamaya di

408  Yesu Krisita ka dugukolo kan waati

410  Senuma ni senuya

424  Jenɛse ka faranfasilenw – k’a ta Jenɛse 1 la ka se 22nan ma – .

525  Layidu minnu tara Ibrahima ye, olu tiimɛni: Jenɛse 23 ka se...

528  Bɔli ni Musa kantigi – Ka bɔ Bibulu kɔnɔ caman na – Sugandili laban waati – Tile wolonwulanan Adventisme: farali, tɔgɔ, tariku – Ala ka kiritigɛbaw – Ala ka kiri tigɛli ka bɔ A la ka taa Z la – Bibulu sɛbɛnw tigɛli – Ni Senu bɛ tiɲɛ lasegin a cogo kɔrɔ la.

547  Ladili laban

548 Weele laban

Kɔlɔsili: bamanankan bamanankan na, o bɛ kɛ ni bamanankan baarakɛcogo otomatiki porogaramu ye, sɛbɛnnikɛla bɛ sɛbɛnniw dɔrɔn de ɲɛnabɔ Faransikan na, o ye sɛbɛnw bɔko fɔlɔ kan ye.

Daniɛl ni Jirali ɲɛfɔ ne ye

Perezantasiyɔn

Ne wolola ani ne sigilen bɛ nin jamana haramulenba in kɔnɔ, bawo Ala y’a faaba tɔgɔ da taamasyɛn na ko “ Sodɔmɛ ni Misira ” Jirali 11:8 kɔnɔ. A ka jamana misali, min ye republikan ye, min keleyalen don, a ladege, a jɛnsɛnna ani a ta kɛra jamana caman fɛ diɲɛ fan bɛɛ; nin jamana in ye Faransi ye, masakɛ ni wuliliko jamana min bɛ fanga la, min ye Repibiliki duuru kɔlɔsi ni jagokɛlaw ka fanga ye Ala ye minnu jalaki. Ni yɛrɛbonya ye, a b’a ka hadamaden josariyaw tabali weleweleda ani k’u jira, k’a kɛlɛ ni dimi ye hadamaden ka baara taabolow la minnu sɛbɛnna “cikan tan” cogo la, danbaga Ala yɛrɛ fɛ. Kabini a daminɛ na ani a ka masaya fɔlɔ, a y’a jugu lafasali ta, Romɛ Katoliki diinɛ min ka kalan ma dabila abada ka Ala bɛ min wele ko “juguya” ani a bɛ min wele ko “juguya” ka “jugu” wele ”. A ka binkanni min tɛ se ka bali, o tɛmɛnen kɔ, a ka Revolisiyɔn y’a bila ka Ala dɔnbaliya ta. O cogo la, i n’a fɔ danfɛn, dugukolo daga, Faransi bɛ jɔli dɔ la min b’a kɛlɛ ni sebaayabɛɛtigi Ala ye, nɛgɛ daga lakika; a laban tun bɛ se ka fɔ ka ɲɛ ani a tun ye kiraya fɔ a ye; a bɛna “ Sodɔmɛ ” ka siniɲɛsigi sɔrɔ jurumu kelenw na a ɲɛkɔrɔ. Diɲɛ tariku min kɛra san 1700 labanw na walima o ɲɔgɔnna, o kɛra a ka fanga jugu fɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la a ka dɛmɛ min kɛra Romɛ Katoliki papu ka fanga ma, ka bɔ a masakɛ fɔlɔ la, Clovis I , Frankw ka masakɛ fɔlɔ. A batisera Reims, Desanburukalo tile 25 san 498. Nin don in bɛ Noɛli seli taamasyɛn ta, min sirilen bɛ Romɛ fɛ, tilenbaliya ni dimi, ni Yesu Krisita wolodon nkalonma ye, Ala min kɛra farikolo la, diɲɛ dabaga ani fɛn o fɛn bɛ balo walima min bɛ yen; min bɛ “ tiɲɛ Ala ” tɔgɔ fɔ ka ɲɛ, bawo a bɛ “ nkalon kɔniya min fa ye jinɛ ye ,” i n’a fɔ Yesu y’a fɔ cogo min na.

Yala i b’a fɛ ka dalilu si sɔrɔ min tɛ se ka sɔsɔ, min b’a jira ko Romɛ papu si tɛ sariya kɔnɔ k’a fɔ ko ale ye Yesu Krisita ka baarakɛla ye wa? A filɛ nin ye, a tigitigi don ani a bɛ Bibulu kɔnɔ: Yesu y’a fɔ Mat.23:9 la ko: “ Aw kana mɔgɔ si wele aw fa ye dugukolo kan. Katuguni aw fa bɛ sankolo la, o ye kelen ye.» »

Pape bɛ wele cogo di dugukolo kan? Bɛɛ bɛ se k’a ye, “ fa senuma ”, walima hali, “ fa senuma kosɛbɛ ”. Katoliki sarakalasebagaw bɛ wele fana ko “ faw ”. O murutili miiriya b’a to sarakalasebaga jamaba b’u yɛrɛ bila iko cɛmancɛlamɔgɔw minnu b’a fɔ ko u nafa ka bon Ala ni jurumukɛla cɛ, k’a sɔrɔ Bibulu bɛ mɔgɔw kalan a ye ka se ka Ala sɔrɔ hɔrɔnya la, Yesu Krisita ye min kɛ sariya ye. O cogo la, Katoliki dannaya bɛ hadamadenw kɛ denmisɛnninw ye walasa u ka kɛ i n’a fɔ mɔgɔ minnu nafa ka bon ani minnu nafa ka bon. O jiginni ka bɔ Yesu Krisita ka delili tilennen na, Ala bɛna o jalaki kiraya kuma dɔ kɔnɔ, Dan.8:11-12 kɔnɔ. Ɲininkali-Jaabi : Jɔn bɛ se ka da a la ko danbaga barikama Ala bɛ se ka hadamadenw ta k’a kɛ a ka baarakɛlaw ye minnu tɛ a kan minɛ ni o “ kuncɛbaya ” jugu sugu ye min jalakilen don Dan.7:8 ani 8:25 kɔnɔ? Bibulu ka jaabi min bɛ hadamaden hakili denmisɛnninya in kan, o bɛ nin tɛmɛsira in kɔnɔ min bɔra Jer.17:5 la: “ YaHWéH ko ten: Mɔgɔ dangalen don min bɛ a jigi da hadamaden kan , min bɛ farisogo ta a dɛmɛni kama , ani min bɛ a dusukun kɔdon YaHWéH la ! »

Ikomi Faransi de ye kerecɛnya waati fanba diinɛ tariku labɛn kosɛbɛ, Ala ye cidenyabaara di Faransikɛ dɔ ma k’a jɔyɔrɔ dangalen jira; o, a kɛtɔ k’a ka kiraya jirali kɔrɔ dogolenw yeelen bɔ minnu sirilen bɛ Bibulu sariyakolo gɛlɛn dɔ kɔnɔ.

San 1975 ne ye ne ka kiraya cidenyabaara laseli sɔrɔ yelifɛn dɔ sababu fɛ, ne ye min kɔrɔ lakika faamu san 1980 dɔrɔn de la, ne ka batiseli kɔfɛ. Batisera don wolonwulanan Adventiste kerecɛnya dannaya la, ne y’a dɔn, kabini san 2018, ko ne bilala cidenyabaara la jubile waati kama (si 7 siɲɛ 7) min bɛna ban san 2030 kaban ni segin ye nɔɔrɔ la Matigi Ala Sebaayabɛɛtigi, Yesu Krisita.

ka Ala walima Yesu Krisita ka kɛta dɔn , o tɛ bɔli kɛ ka kisili banbali sɔrɔ .

Ne hakili b’a la yan, sanni a ka segin sankolo la, Yesu ye nin tɛmɛsira ninnu kumaw fɔ a ka kalandenw ye ka bɔ Mat.28:18 la ka taa a bila 20 la: “ Yesu gɛrɛlen kɔ, a kumana u fɛ nin cogo la: Sebaaya bɛɛ dira ne ma sankolo la ani dugukolo kan. o de kosɔn , aw ka taa siyaw bɛɛ kɛ kalandenw ye , ka u batise Fa ni Denkɛ ni Ni senu tɔgɔ la , ka u kalan ne ye fɛn minnu fɔ aw ye , u ka olu bɛɛ labato . A filɛ, ne bɛ aw fɛ tuma bɛɛ, fo ka se diɲɛ laban ma .” A ka Ala Ni ye nin fɔlikan wɛrɛ lawuli ciden Piɛrɛ kɔnɔ min bɛ kɛ cogo la min bɛ kɛ cogo la min bɛ kɛ cogo la min bɛ kɛwalew 4:12 la: “ Kisili tɛ mɔgɔ wɛrɛ la. katuguni tɔgɔ wɛrɛ si ma di mɔgɔw ma sankolo jukɔrɔ, an ka kan ka kisi min fɛ .”

O de kosɔn, aw k’a faamu, diinɛ min b’an ni Ala cɛ, o ma sinsin diinɛ ciyɛn dɔ kan hadamadenw ka laadalakow kosɔn. Danaya min b Ala ka jurumu kafari saraka la, a ka hadamadenya saya sababu la Yesu Krisita la, o de ye sira kelenpe ye min b se ka an ka bn ni a ka Ala ka senuya tilennenya dafalen ye. Ani fana, i mana kɛ mɔgɔ o mɔgɔ ye, i bɔyɔrɔ mana kɛ fɛn o fɛn ye, i ka diinɛ ciyɛntalen mana kɛ fɛn o fɛn ye, i ka mɔgɔw, i siya, i kulɛri walima i ka kan, walima hali i jɔyɔrɔ hadamadenw cɛma, i ni Ala bɛ bɛn Yesu Krisita dɔrɔn de fɛ ani ka tugu a ka kalan na, a bɛ min ɲɛfɔ a ka kalandenw ma fo ka se diɲɛ laban ma. i n’a fɔ nin sɛbɛn in b’a jira cogo min na.

Fa, Denkɛ ani Ni Senu ” kumasen bɛ jɔyɔrɔ saba jira minnu bɛ tugu ɲɔgɔn na, Ala kelenpe ye minnu ta a ka kisili labɛn kɔnɔ min dira jurumukɛla jalakilen ma, min jalakilen don “ saya filanan ” la. O “sabaya” tɛ Ala saba lajɛ ye, i n’a fɔ silamɛw dalen b’a la cogo min na, o cogo la, u bɛ jo di u ma ka ban o kerecɛnya kalansira n’a diinɛ na. I n’a fɔ “ Fa ”, Ala ye an dabaga ye bɛɛ ye; iko “ Denkɛ ” a ye farisogo farikolo di a yɛrɛ ma walisa a ka mɔgɔ sugandilenw ka jurumuw kafari u nɔ na; “ Ni Senu ” kɔnɔ, Ala, Krisita lakununnen Ni, bɛ na a ka mɔgɔ sugandilenw dɛmɛ u ka se ka mɔgɔw ladɔnniya u ka mɔgɔw ladɔnniyalen na, u kɛtɔ ka “ saniyali sɔrɔ min tɛ, mɔgɔ si tɛna Matigi ye ”, ka kɛɲɛ ni ciden Pol bɛ min kalan Heb.12 la : 14 ye ; “ saniyali ” ye, ka danfara don Ala ye ani Ala fɛ. A b’a jira ko a sɔnna mɔgɔ sugandilen ma, wa a bɛ ye a ka dannaya kɛwalew la, a ka kanuya la ka ɲɛsin Ala ma ani a ka Bibulu tiɲɛ fiyɛlen ni jiralen ma.

Nin sɛbɛn in kalanni nafa ka bon walasa ka danga hakɛba faamuya min bɛ dugukolo jamanaw, u ka diinɛ sigidaw ani Tlebi kerecɛnya diɲɛ mɔgɔw kan, kɛrɛnkɛrɛnnenya la, k’a sababu kɛ u bɔyɔrɔ ye kerecɛnya ye sabu Yesu Krisita ye sira min tara, o de ye Ala ka poroze ka kisili sira ye min ɲɔgɔn tɛ ani min bɛ a danma; o de kosɔn, kerecɛn dannaya tora jinɛ ni jinɛw ka binkanniw kuntilenna fɔlɔ ye.

A jɔnjɔn na, kisili baara min dabɔra danbaga Ala fɛ, o ka nɔgɔn, wa a bɛ bɛn. Nka diinɛ bɛ jogo gɛlɛn ta ka da a kan minnu b’a kalan, olu bɛ miiri dɔrɔn ka jo di u ka diinɛ miiriya ma, wa, ka jurumu kɛ, tuma caman na, k’a sababu kɛ dɔnbaliya ye, o hakilina tɛ bɛn Ala ka wajibiw ma tuguni. O de kosɔn, a b’u bugɔ n’a ka danga ye, u bɛ min kɔrɔ fɔ u nafa kama, wa u tɛ Ala ka mafiɲɛyali mɛn.

Nin baara in ma dabɔ ka sɛbɛnni sara sɔrɔ; dabaga Ala fɛ, a jɔyɔrɔ kelenpe de ye k’a ka mɔgɔ sugandilenw bila dannaya kɔrɔbɔli la min bɛna a to u ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ Yesu Krisita ye min sɔrɔ. I bɛna segin-ka-bɔnyew sɔrɔ yen, nka nin ye cogo ye Ala bɛ baara kɛ ni min ye, a kɛtɔ ka kalansira kelenw minnu jira ja ni taamasiyɛn suguya wɛrɛw fɛ, a bɛ olu gosi ni marifa ye. O segin-ka-bɔnye caman bɛ kɛ u tiɲɛni dalilu ɲuman ye, wa u bɛ seereya kɛ a ye nafa min di tiɲɛ ja jiralenw ma minnu ɲɛsinnen bɛ o ma. Yesu ye ntalen minnu kalan, olu b’o sinsincogo ni segin-ka-bɔnye sinsin.

I bɛna jiralifɛnw sɔrɔ nin baara in kɔnɔ, danbagaba Ala ye minnu di, o min nana bɔ an ye hadamaden tɔgɔ la, Yesu Nazarɛtika, min nana ni tɔgɔ ye ko “munnen”, walima “masiya”, ka kɛɲɛ ni Heburukan na “mashiah” ye min kofɔlen bɛ Dan .9:25, walima “krisita”, ka bɔ Gɛrɛkikan na “christos” layidu kura sɛbɛnw kɔnɔ. Ale de la, Ala nana a ka ɲɛnamaya saniyalen dafalen di i n’a fɔ saraka min bɛ kɛ a yɛrɛ sago la, ka baganw saraka laada sinsin minnu tun bɛ kɔn a nali ɲɛ kabini Hawa ni Hadama ye jurumu fɔlɔ kɛ. “ Munnen ” daɲɛ bɛ mɔgɔ jira min bɛ Ni Senu ka munni sɔrɔ min taamasiyɛn ye oliviye tulu ye. Kiraya jirali min dira Ala fɛ Yesu Krisita tɔgɔ kelenpe la ani a ka jurumu kafari baara bɛ a sugandilenw bilasira sira kan min bɛ taa ɲɛnamaya banbali la. Sabu kisili nɛɛma dɔrɔn tɛ mɔgɔ sugandilenw bali ka bin janw kɔnɔ, a tɛ minnu dɔn. O de kosɔn, a ka nɛɛma dilen dafa, ko Yesu Krisita tɔgɔ la, Ala bɛ na ka janfa kunbabaw jira minnu b’a to a ka laban waati baarakɛla labanw bɛ se ka u hakili ɲagami, ka kiri tigɛ, ka u faamu ka jɛya diɲɛ bɛɛ ka kerecɛnya diinɛ cogoya min bɛ fanga la nin dugukolo kan kisili waati laban in na.

Nka sani aw ka danni kɛ, a ka ɲi ka jiriw tigɛ; sabu danbaga Ala cogoya bɛ tiɲɛ ni Ala kelenpe diinɛba minnu bɛ dugukolo kan, olu ka kalan fɛ. U bɛɛ bɛ kelen ye, o ye ko u bɛ Ala kelenpe wajibiya ni degun ye, wa o cogo la, u bɛ seereya kɛ u farala ɲɔgɔn kan ani jɛɲɔgɔnya o jɛɲɔgɔnya ni a cɛ. Hɔrɔnya min bɛ iko min sirilen bɛ kerecɛn dannaya la, o bɛ bɔ o waati cogoyaw dɔrɔn de la, nka ni Ala y’a to jinɛw ka wale kɛ hɔrɔnya la dɔrɔn, o muɲunbaliya bɛ bɔ mɔgɔ minnu na minnu tɛ tugu u kɔ, o bɛna bɔ kokura. Ni Ala tun b’a fɛ ka wale kɛ ni degun ye, a tun bɛna bɔ a bolo, dɔrɔn, k’a yɛrɛ kɛ u ɲɛ na, k’a sɔrɔ a ka danfɛnw fɛ k’u bɛ a sago bɛɛ labato. N'a ma wale Kɛ o cogo la, o ye k'a sababu Kɛ a ka mɔgɔ sugandilenw sugandili bɛ Da, dɔrɔn , hɔrɔnya sugandili kan k'a kanu walima k'a Ban; sugandili hɔrɔnyalen min bɛ di a ka danfɛnw bɛɛ ma. Wa ni gɛlɛya dɔ bɛ yen, o ye mɔgɔ sugandilenw ka dacogo dɔrɔn de ye minnu bɛ gɛlɛya ani ka sama, u kelen-kelen bɛɛ ka hɔrɔnya cogoya fɛ, kanuya Ala fɛ. Wa nin tɔgɔ kanuya in bɛ Bɛn a ma kosɛbɛ, bawo a b’a kɔrɔta, k’a Kɛ k’a ka danfɛnw jiracogo dɔ Di min bɛ Kɛ wale la min b’a Kɛ sɔsɔli tɛ min na; o kɛra a kɛtɔ k’a ni di ka jurumu kafari, Yesu Krisita mɔgɔya la, jurumu minnu ciyɛn ta ani minnu kɛra a sugandilenw dɔrɔn fɛ , u ka dɔnbaliya ni u ka barikantanya waati la. Janto ! Dugukolo kan, kanuya daɲɛ in bɛ dusukunnata ni a barikantanya dɔrɔn de ta. Ala ta barika ka bon ani tilennenya dafalen don; min bɛ danfara bɛɛ don bawo a bɛ kɛ sariyakolo cogo la dusukunnata bɛ mara pewu yɔrɔ min na. O la sa, diinɛ lakika min sɔnna Ala ma, o sinsinnen bɛ a ka mɔgɔya, a ka miiriliw n’a ka sariyakolow kan minnu sigilen bɛ sariyaw kɔnɔ, olu ka nɔrɔ hɔrɔnya la. Dugukolo kan ɲɛnamaya bɛɛ jɔlen bɛ a farikolo, kemikali, jogoɲumanya, hakili ani hakilimaya sariyaw kan. I n’a fɔ hakilina min ye ka boli dugukolo kan girinya sariya ɲɛ, k’a tunun, o tun tɛna don hadamaden hakili la cogo min na, a hakili bɛ se ka yiriwa dɔrɔn cogo min na, bonya ni kanminɛli la. Wa, ciden Pol ka nin kuma minnu bɛ bɔ 1 Kɔr.10:31 la, olu jo bɛ o cogo la cogo dafalen na: “ Ni aw bɛ dumuni kɛ, walima ka minni kɛ, walima ka fɛn wɛrɛ kɛ, aw ka o bɛɛ kɛ Ala nɔɔrɔ kama .” O weleli fu waleya bɛ se ka kɛ, bawo, Bibulu kɔnɔ, ani o kelenpe kɔnɔ, Ala y’a ka Ala ka miiriyaw fɔ ani k’u jira. Wa, a nafa ka bon an k’a hakilina jateminɛ walasa ka “ saniyali ” baara dafa, ka kɛɲɛ ni Heb.12:14 ye, “ mɔgɔ si tɛna Matigi ye .” Tuma dɔw la, a hakilina bɛ kɛ furasɛbɛn ye, nka sɔsɔli tɛ kɛ a la ka tɛmɛ dɔgɔtɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen bɛ min di, hadamaden bɛ teliya ka min kan minɛ, k’a miiri ko a bɛ wale kɛ a nafa kama a ka kɛnɛya kama.farikolo walima hakili ta fan fɛ (hali ni a filila). Dabaga Ala ye, ka tɛmɛn fɛn bɛɛ kan, niw furakɛla kelenpe ni tiɲɛtigi ye, a bɛ min dɔn u ka fɛn fitininw na. A bɛ dimi nka a bɛ kɛnɛya tuma o tuma ni ko bɛ ɲɛ. Nka a laban na, a na sankolo ni dugukolo kan ɲɛnamaya bɛɛ tiɲɛ ani k’u halaki, ɲɛnamaya minnu y’a jira ko u tɛ se k’a kanu, o de kosɔn, ka a kan minɛ.

O la sa, diinɛ muɲunbaliya ye Ala kelenpe diinɛ nkalonma denw jirali ye. O ye jalaki ni jurumu ye min ka bon kosɛbɛ bawo a bɛ Ala jogo tiɲɛ, wa ni a bɛ bin a kan, a tɛ farati lase a ka dugawu, a ka nɛɛma ani a ka kisili sɔrɔli ma. Nka, Ala bɛ baara kɛ n’a ye i n’a fɔ bugɔ walasa ka hadamaden dannabaliw walima kantigibaliw ɲangi ani ka u gosi. Ne bɛ n jigi da Bibulu ni tariku seereya kan yan. Tiɲɛ na, layidu kɔrɔ sɛbɛnw b’an kalan ko walisa ka a ka mɔgɔw ka kantigiyabaliya ɲangi, jamana min bɛ wele ko Israɛl, Ala ye baara kɛ ni “Filisitikaw” jama ye, a sigiɲɔgɔn min ka surun. An ka waati la nin jamana in bɛ t’a fɛ nin wale in na ni tɔgɔ ye ko “Palestini”. Kɔfɛ, tuma min na a tun b’a fɛ k’a ka kiritigɛ jira ani k’a ka jalaki laban jira nin dugukolo kan farikoloma Israɛl in kan, a ye Kalde masakɛ Nebukadnezar ka baara wele; nin siɲɛ saba. A sabanan na, san – san – 586, jamana halakira ani jamanaden minnu tora, olu taara ni u ye ka taa Babilonɛ ka taa “san 70” kɔnɔ, kiraya fɔra Jer.25:11 kɔnɔ. Kɔfɛ hali bi, k’a sababu kɛ a banna ka Yesu Krisita dɔn iko a ka masiya, o jamana halakina kokura Romɛ sɔrɔdasiw fɛ minnu ɲɛmɔgɔya tun bɛ Tite bolo, min tun ye masakɛ Vespasian ciyɛntabaga ye. Kerecɛnya waati la, ka segin jurumu la foroba la san 321, kerecɛnya dannaya dira papuw ka muɲunbaliya ma kabini san 538. Wa o Katoliki dannaya min tun bɛ fanga la, o ye kɛlɛ ɲini ni Moyen-Orient jamanaw ye minnu kɛra silamɛw ye diinɛ siratigɛ la o san kɛmɛ 6nan kelen na . Kerecɛnya dannabali ye jugu sirannin dɔ sɔrɔ yen min bɛ to ka ban. Sabula diinɛko siratigɛ la, kanpaɲi fila ninnu ka kɛlɛ bɛ i n’a fɔ jirisunw, minnu bɛ kɛlɛ pewu fo ka se diɲɛ laban ma. Dannabali fana bɛ kuncɛbaya kɛ ani a bɛ danbe nɔɔrɔ ɲini; a ma a sɔrɔ Ala fɛ, a b’a fɔ a yɛrɛ ye, wa a tɛ sɔn ka sɔsɔli kɛ. Nin ɲɛfɔli min bɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ kan, o bɛ mɔgɔ minnu jira, olu fana faralen ɲɔgɔn kan, minnu bɛ jamalajɛ suguya wɛrɛw la ani minnu bɛ fara ɲɔgɔn kan diinɛ nkalonmaw kɔnɔ. Ka muɲunbaliya jalaki, o kɔrɔ tɛ ko Ala bɛ muɲuli kɛ. Muɲunbaliya ye hadamaden ka wale ye min lawulila jinɛw ka kanpaɲi fɛ. Daɲɛ min ye muɲuli ye, o bɛ muɲubaliya miirili jira ani dannaya lakika kuma ye sɔnni walima sɔnbaliya ye ka kɛɲɛ ni Bibulu sariyakolo ye ko "ɔwɔ, walima ayi." A ta fan fɛ, Ala bɛ juguya sɔrɔli dɛmɛ k’a sɔrɔ a ma muɲu; a b' a dɛmɛ hɔrɔnya waati dɔ kama min bolodara a ka porozɛ kɔnɔ walasa k' a ka mɔgɔ sugandilenw sugandi. O la, muɲuli daɲɛ bɛ tali kɛ hadamadenya dɔrɔn de la, wa o kumasen bɔra Henri IV ka Nantes ka sariya kɔnɔ min bɔra Awirilikalo tile 13 san 1598. Nka nɛɛma waati bannen kɔfɛ, juguya ni mɔgɔ minnu bɛ o kɛ, olu bɛna halaki. Ala ye diinɛ hɔrɔnya min di hadamaden ma kabini a daminɛ na, muɲuli tun ye o bila o nɔ na.

Nin baara in menu (dɔnkilida-minɛn) bɛ laseli kɛ; daliluw bɛna jira ani ka jira ɲɛw bɛɛ kɔnɔ.

Ala n’a ka danfɛnw

Cɛw bɛ baara kɛ ni hakilimaya daɲɛgafe min ye Erɔpu Latin jamanaw na, o bɛ cikan nafamaw dogo, Ala ye minnu lase. O cogo la, fɔlɔ, ni Apokalipisi daɲɛ ye min, o fan in na, bɛ balawuba lawuli, hadamadenw bɛ siran min ɲɛ. O bɛɛ n’a ta, o kuma sirannin kɔfɛ, bamanankan bamanankan “Jirali” bɛ yen min bɛ fɛn nafamabaw jira a ka baarakɛlaw la Krisita la minnu ka kan u ka kisili kama. Ka kɛɲɛ ni sariyakolo ye min b’a fɔ ko dɔw ka nisɔndiya bɛ kɛ sababu ye ka dɔw ka bɔnɛ lase mɔgɔ wɛrɛw ma, minnu bɛ kanpaɲi kɛrɛfɛ, cikan minnu bɛ danfara dafalenw na, olu nafa ka bon kosɛbɛ kalan na, wa u bɛ fɔ tuma caman na kosɛbɛ “Jirali” senuma yɛrɛ kɔnɔ min dira ciden Yuhana ma.

Daɲɛ wɛrɛ, n’o ye “mɛlɛkɛ” daɲɛ ye, o bɛ kalan nafamaw dogo. Nin faransikan daɲɛ in bɔra latigɛkan na “angelus” yɛrɛ la min bɔra gɛrɛkikan na “aggelos” min kɔrɔ ye: ciden. Nin bamanankan baarakɛcogo in b’a jira an na ko Ala bɛ nafa min di a ka danfɛnw ma, a jɛɲɔgɔnw, a ye minnu da hɔrɔnya la ani u yɛrɛma. Ala de ye ɲɛnamaya di, o yɛrɛmahɔrɔnya in bɛ dantigɛliw mara minnu bɛ bɛn hakili ma. Nka nin kumasen “ciden” b’a jira an na ko Ala b’a ɲɔgɔnna hɔrɔnw ye i n’a fɔ cikan ɲɛnamaw. O cogo la, danfɛn kelen-kelen bɛɛ bɛ cikan jira min bɛ kɛ ni ɲɛnamaya kɛcogo ye min taamasiyɛn ye mɔgɔ yɛrɛ ka sugandili ni jɔyɔrɔw ye minnu bɛ kɛ Bibulu bɛ min wele ko “ni”. Danfɛn bɛɛ ɲɔgɔn tɛ yen i n’a fɔ ni ɲɛnama. Sabula sankolola ɲɔgɔn fɔlɔ minnu dabɔra Ala fɛ, an bɛ minnu wele laada la ko “mɛlɛkɛw”, olu tun tɛ min dɔn, o ye ko mɔgɔ min ye ɲɛnamaya di u ma ani ka ɲɛnamaya jogo di u ma, o bɛ se k’u ta ka segin. U dabɔra walisa ka ɲɛnamaya kɛ fo abada ani u yɛrɛ tun tɛ saya daɲɛ kɔrɔ dɔn. O ye ka a jira u la saya daɲɛ kɔrɔ ye min ye, ko Ala ye an ka dugukolo kan yɔrɔ da, hadamaden sugu walima Hadama tun bɛna mɔgɔ salen jɔyɔrɔ ta min kɔnɔ Edɛn nakɔ jurumu kɔfɛ. An bɛ cikan min jira, o ka di Ala ye dɔrɔn ni a bɛ bɛn a ka sariyakolow ma, minnu ye ko ɲuman ni ɲumanya ye. Ni nin cikan in b’a ka juguya ni juguya sariya dafa, min b’a ta, o ye murutilen sugu ye, a bɛ min jalaki saya banbali la, ka taa a ni bɛɛ halaki laban na ani k’a halaki.

Tiɲɛ jusigilanw minnu bɛ Bibulu kɔnɔ

Ala y’a ye ko a ka ɲi ani ko a bɛnnen don ka an ka dugukolo sigicogo bɔyɔrɔ jira, fɔlɔ, Musa la, walisa hadamaden bɛɛ ka o dɔn. A b’a jira yen, hakili ta fan fɛ kalan min ka kan ka bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la. O wale in na a b’a ka tiɲɛ jusigilanw jira an na minnu bɛ daminɛ ni waati sigicogo labɛnni ye. Sabu Ala ye kow labɛncogo ni ɲɔgɔndɛmɛ ɲumanba Ala ye. An bɛna a ye, ni an y’a suma n’a ka sariyaw ye, an ka sisan sigicogo min sigira sen kan jurumukɛla fɛ, o fan min ye hakilintan ye ani min tɛ bɛn ɲɔgɔn ma. Sabu tiɲɛ na, jurumu ni jurumu fɔlɔ de bɛ fɛn bɛɛ Changer.

Nka a nafa ka bon ka faamuyali sɔrɔ ka kɔn fɛn wɛrɛ ɲɛ, ko Ala ye “ daminɛ ” min fɔ Bibulu kɔnɔ, ani gafe min bɛ wele ko “Jenɛse” daɲɛ fɔlɔ, o ye, “bɔyɔrɔ”, o tɛ ɲɛnamaya “ daminɛ ” de ko ye, nka a bɛ tali kɛ ɲɛnamaya dɔrɔn de la o min ye a ka dugukolo-yɔrɔ bɛɛ dabɔli ye min kɔnɔ sankolola-dugukolo dolow bɛɛ bɛ Dabɔ tile naaninan na dugukolo yɛrɛ kɔfɛ. Ni nin miirili in bɛ an hakili la, an bɛ se k’a faamu ko nin dugukolo sigicogo kɛrɛnkɛrɛnnen in, suw ni tile bɛna tugu ɲɔgɔn kɔ min kɔnɔ, o dabɔra ka kɛ sigida ye, Ala n’a ka mɔgɔ sugandilen kantigiw ni jinɛ juguw ka sigiyɔrɔ bɛna ɲɔgɔn kunbɛn yɔrɔ min na. Nin Ala ka ɲumanya kɛlɛ in ni jinɛ ka juguya ye, jurumukɛla fɔlɔ min ye ɲɛnamaya tariku kɔnɔ, o ye a ka kɛli kun ye ani a ka kisili porozɛ min bɛ diɲɛ bɛɛ kɔnɔ ani min bɛ yɔrɔ caman na, o jirali bɛɛ jusigilan ye. O baara kɛtuma na, i bɛna kuma gundo dɔw kɔrɔ dɔn, Yesu Krisita ye minnu fɔ a ka cidenyabaara senfɛ dugukolo kan. O cogo la, i bɛna a ye cogo min na u bɛ kɔrɔba ta porozeba la min bilala sen kan Ala belebele kelen fɛ, min ye ɲɛnamaya ni fɛn suguya bɛɛ da. Yan, n bɛ nin parantezi nafama in datugu, ka segin waati sigicogo kan, nin ɲɛnamaya masakɛba in ye min sigi sen kan.

Sani jurumu ka kɛ, Hadama ni Hawa tun b’u ka ɲɛnamaya kɛ tile wolonwula dɔgɔkun tugu-tugulen ɲɔgɔn kɔ. Ka kɛɲɛ ni ci fɔlen tan (walima Decalogue) naaninan misali ye min b’a hakili jigin , tile wolonwulanan ye don ye min saniyalen don lafiɲɛ kama Ala fɛ ani hadamaden fɛ, wa k’a dɔn bi ko nin wale in bɛ min fɔ kiraya ye, an bɛ se k’a faamu mun na Ala bɛ min minɛ aw ka nin wale in bonya. A ka porozɛ bɛɛ lajɛlen kɔnɔ min bɛ nin dugukolo danni kɛrɛnkɛrɛnnen in kunw ɲɛfɔ, dɔgɔkun, waati hakɛ min latigɛra, o bɛ kiraya kɛ san ba wolonwula kɔnɔ, o kɔnɔna na, a ka kanuya n’a ka tilennenya jirali diɲɛ bɛɛ (ani fɛn caman) porozɛba bɛna dafa. Nin porogaramu in kɔnɔ, ka kɛɲɛ ni dɔgɔkun tile wɔɔrɔ fɔlɔw ye, san ba wɔɔrɔ fɔlɔw bɛna bila a ka kanuya n’a ka muɲuli jirali kɔrɔ. Wa i ko tile wolonwulanan, san ba wolonwulanan fana bɛna kɛ a ka tilennenya dafalen sigili ye. Ne bɛ se ka nin porogaramu in kuncɛ nin cogo la n’a fɔra ko: tile wɔɔrɔ (san ba kelen = san ba wɔɔrɔ) ka kisi, ani wolonwulanan (= san ba), ka kiri tigɛ dugukolo kan ni sankolola murutilenw kan ani k’u halaki. O kisili baara bɛna sinsin pewu kafari saraka kan min kɛra a yɛrɛ sago la, min kɛra danbaga Ala fɛ, dugukolo kan Ala fan fɛ, mɔgɔ min tɔgɔ dara, a ka Ala sago fɛ, Yesu Krisita Gɛrɛkikan na walima ka kɛɲɛ ni Heburukan ye, Yesu Masiya.

Sani jurumu ka kɛ, Ala ka sigicogo dafalen fɔlɔ la, tile bɛɛ bɛ kɛ yɔrɔ fila ye minnu bɛ tugu ɲɔgɔn na, minnu bɛ bɛn ɲɔgɔn ma; Kalo su sanga 12 bɛ tugu tile yeelen sanga 12 kɔ ani o sɛrɛkili bɛ segin a yɛrɛ kan tuma bɛɛ. An ka sisan cogoya la, o ko in bɛ Kɛ tile fla dɔrɔn de la sàn kɔnɔ, samiɲɛ ni tlema waatiw la. An b’a dɔn ko sisan waatiw bɛ bɔ dugukolo yɔrɔ kɔrɔtalen dɔ de la, wa o cogo la, an bɛ se k’a faamu ko o jiginni in bɔra jurumu fɔlɔ nɔ na, furuɲɔgɔnma fɔlɔ Hadama ni Hawa ye min kɛ. Sani jurumu ka kɛ, ni o nege tun tɛ, Ala ka sigicogo basigilen tun dafalen don.

Dugukolo jiginni dafalen min bɛ tile lamini, o bɛ san kelen-kelen bɛɛ jira. A ka seereya kɔnɔ, Musa bɛ Heburuw bɔli maana fɔ, Ala ye min kisi Misira jɔnya la. Wa o bɔli don yɛrɛ la, Ala y’a fɔ Musa ye, Ekiso.12:2 kɔnɔ ko: “ Nin kalo in na kɛ san kalo fɔlɔ ye i bolo; o na kɛ aw ta ye kalo fɔlɔ la .” O sinsinni sugu bɛ seereya kɛ ko Ala bɛ nafa min di o fɛn ma. Heburukan kalo kalo tan ni fla tun bɛ Yɛlɛma-yɛlɛma ni waati ye, wa tile sigicogo kɔfɛ, a tun ka kan ka kalo tan ni saba wɛrɛ Fàra o kan walasa ka bɛnkan Sɔrɔ kokura sàn damadɔ o kɔtigɛlen in dalajɛlen kɔfɛ. Heburuw bɔra Misira " la san kalo fɔlɔ tile 14nan ” min daminɛna hakili la samiyɛ tile 15 waati la ; tɔgɔ min kɔrɔ ye tigitigi “siɲɛ fɔlɔ” ye.

Ala ye yamaruya min di, “ nin kalo in na kɛ san kalo fɔlɔ ye aw bolo ”, o tɛ ko ye min tɛ foyi ɲɛ, bawo a ɲɛsinnen bɛ mɔgɔw bɛɛ ma minnu bɛna a ka kisili fɔ fo diɲɛ laban ; Heburu Israɛl, min ye Ala ka Jirali sɔrɔ, ka kɛ a ka Ala ka porogaramu ka diɲɛ bɛɛ kisili porozɛba ɲɛfɛla dɔrɔn de ye. A ka kalo waati bɛna tugu Krisita ka tile waati kɔ, Ala ka kisili baara bɛ jira min fɛ a yeelen bɛɛ la.

O Ala ka sariyakolow seginni dafalen tɛna kɛ abada dugukolo kan, hadamaden murutilenw ni mɔgɔ juguw bɛ min kɔnɔ. Nka, a bɛ to ka se ka kɛ, an ni Ala cɛsira kelen-kelen bɛɛ la, nin danfɛn Ni sebali yebali barikama min bɛ kanuya bonya i n’a fɔ tilennenya. Wa jɛɲɔgɔnya o jɛɲɔgɔnya n’a ye, o ka kan ka daminɛ ni nin ɲinini in ye a ka nafaw ɲinini na ani fɔlɔ, a ka waati sigicogo ta. Nin ye dannaya wale ye, min ka nɔgɔn kosɛbɛ, wa a nafa kɛrɛnkɛrɛnnen tɛ a la; a minimum ka di ka bɔ an ka hadamaden fan fɛ. Wa an ka taamacogo ka di a ye, danfɛn ni a Dabaga ka kanuya jɛɲɔgɔnya bɛ kɛ se ka kɛ. Sankolo tɛ se sɔrɔ kɛwalew walima kabakow fɛ, nka u bɛ se sɔrɔ ɲɔgɔndɛmɛ taamasiɲɛw fɛ, minnu bɛ kanuya lakika jira. O de b se ka min sr Yesu Krisita ka baara la, ale min y'a ka namaya di, a sago la, ka k weleli taamasn ye, ka a kanubaga sugandilenw drn kisi.

Nin Ala ka sigicogo ja min bɛ tanu, o kɔfɛ, an ka an ka hadamadenya sigicogo fan min bɛ mɔgɔ dusu kasi, an k’o lajɛ. O sangali ka kan ka tɛmɛn fɔlɔ kan, bawo o bɛna a to an ka Ala ye maloya minnu fɔ a ka kira Daniɛl sababu fɛ, Yesu ye o mafiɲɛya tiɲɛ a ka waati la, o faamu. O mafiɲɛyaliw cɛma an b’a kalan Dan.7:25 la ko: “ A na a latigɛ ka waati ni sariya yɛlɛma .” Ala bɛ sariya kelen dɔrɔn de dɔn o kow la; a yɛrɛ ye minnu sigi sen kan kabini diɲɛ dabɔ, ka tila ka olu jira Musa la. Jɔn de y’a ja gɛlɛya k’o dimi sugu kɛ? Mara min bɛ fanga la, a bɛ “ kuncɛbaya ” ni “ a ka nanbaraw ɲɛtaa ” da min kan. A ɲɛfɔra fana ko “ masakɛ wɛrɛ ”, o sariyaw faralen ɲɔgɔn kan, o bɛ diinɛ fanga jira. Ka fara o kan, jalakilen ko " ka mɔgɔ senumaw tɔɔrɔ ", faamuyali sekow bɛ Dɔgɔya ani ka Romɛ papu ka fanga datugu min sigira sen kan, dɔrɔn , kabini san 538 ni sariya dɔ ye min kɛra ka da masakɛ Justinian 1er kan . Nka Jirali min bɛ wele ko Apokalipisi , o bɛna a jira ko nin don san 538 ye juguya dɔ kɔlɔlɔ dɔrɔn ye ani a janya ye min kɛra “ waatiw ni Ala ka sariya” kama k’a ta Marisikalo tile 7 la san 321 Romɛ masakɛ Kɔnstantin fɛ 1nan A ka kojugu bɛna to an hakili la tuma caman na nin kalan in kɔnɔ, bawo o don jugu in bɛ danga don Krecɛn dannaya saniyalen ni dafalen na min sigira sen kan cidenw ka waati la. Nin jalaki tilali, in relay, kafiri masakɛ Romɛ ni Romɛ Katoliki papu Romɛ la, o ye kiraya jirali kunba ye min jɔra Daniɛl ye seereya minnu sɛbɛn. Sabu kafiri masakɛ ye tile fɔlɔ lafiɲɛbɔ sigi sen kan, nka o ye kerecɛn papu ka fanga ye min y’a wajibiya diinɛ siratigɛ la a “ fɛn caman Changé ”, kɛrɛnkɛrɛnnenya la ani hadamadenya cogo la, Ala ka ci fɔlen tan na.

Kɔlɔsili jɔnjɔn: Marisikalo tile 7, san 321, jurumu don dangalen

Wa dangalen barikama, bawo Marisikalo tile 7 san 321, lafiɲɛ don senuma wolonwulanan tɔ, masakɛ ka sariya dɔ fɛ min sɛbɛnna don dɔ la, o bilala don fɔlɔ nɔ na foroba la. O waati la, nin don fɔlɔ in tun bilalen bɛ kafiriw fɛ Tile Ala batoli kama, SOL INVICTVS o kɔrɔ ye ko TLE min ma se sɔrɔ, o min tun ye batofɛn ye kaban Misirakaw fɛ, kaban bɔli waati la Heburuw , nka fana, Ameriki, Inkaw ni Aztekiw fɛ, ani fo ka na se bi ma Zapɔnkaw fɛ (“tile bɔlen” jamana). Sitanɛ bɛ baara kɛ ni o furakɛcogo kelenw ye tuma bɛɛ walasa ka hadamadenw bila a ka bin na ani ka Ala jalaki. A bɛ nafa don u ka sanfɛla n’u ka farisogo hakili la min b’u bila ka hakilimaya ɲɛnamaya ni tariku tɛmɛnenw kalanw mafiɲɛya. Bi, san 2021 marisikalo tile 8, n bɛ nin sɛbɛn in sɛbɛn tuma min na, kibaruya bɛ seereya kɛ nin dimi in nafa kan, alaɲɛsiran lèse-majesté lakika, wa siɲɛ wɛrɛ, alaɲɛsiran waati bɛ a kɔrɔ bɛɛ ta. Ala fɛ san waati bɛ daminɛ samiyɛ la, ka ban fonɛnɛ laban na, an ka Romɛkaw ka kalolabɔ la min bɛ sen na sisan, k’a ta Marisikalo tile 20 na ka taa a bila Marisikalo tile 20 nata la. O cogo la, a bɛ iko Marisikalo tile 7 san 321 tun ye Ala ta ye Marisikalo tile 7 san 320, o kɔrɔ ye ko tile 13 ka kɔn samiyɛ ɲɛ san 321. O de kosɔn, Ala fɛ, san 320 de tun taamasiyɛnna a laban na, wale haramulen fɛ min kɛra a tilennenya ni Ala ka sariya senuma. Ka kɛɲɛ ni Ala ka waati ye, san 2020 bɛ kɛ san 17nan ye (17: kiritigɛ hakɛ ) san kɛmɛ hakɛ la kabini san 320. O la sa, a tɛ kabako ye ko kabini san 2020 daminɛ na, Ala ka danga donna fanga jugu dɔ la banakisɛ jɛnsɛnnen cogo la min ye siran bila mɔgɔ la, Tlebi fɛ, cɛw ka jɛkulu minnu ka dannaya n’u ka dannaya bɛɛ bilala dɔnniya n’a ɲɛtaa la. Siran ye fura walima boloci nafama dɔ sebaliya kɔlɔlɔ ye hali ni sisan dɔnnikɛlaw ka seko ka bon. Ni ne ye kiraya nafa di nin san kɛmɛ 17 ninnu ma, ne tɛ foyi dabɔ, bawo Ala fɛ, jatew bɛ ni kɔrɔ ye alako ta fan fɛ, a bɛ min jira ani ka baara kɛ ni min ye a ka kiraya kumaw jɔli la, wa tigitigi Jirali kɔnɔ, tilayɔrɔba 17nan ɲɛsinnen bɛ barokun ma min ye ko “ jatɔmuso min sigilen bɛ ji caman kan , o ka kiri .” “ Babilonɛba ” ye a tɔgɔ ye ani “jiba ” minnu bɛ o ko la, olu bɛ “ Efrate baji ” jira , Ala bɛ min laɲini Jirali 9:13 “ buru wɔɔrɔnan ” cikan kɔnɔ, o min ye diɲɛ kɛlɛ sabanan nata taamasyɛn ye. O taamasiyɛnw kɔfɛ, papu ka Katoliki diinɛ ani Erɔpu kerecɛnya kantigiyabaliya, a ka dimi bɔyɔrɔw n’a laɲiniw bɛ yen. Kɛlɛ min bɛ Ala ni hadamadenw cɛ, o daminɛna sisan; nɛgɛdaga ni bɔgɔdaga , kɛlɛ in kɔlɔlɔ bɛ se ka fɔ ka ɲɛ ; min ka fisa, o ye kiraya ye ani a bolodara. Ala tun bɛna Marisikalo tile 7 san kɛmɛ 17nan kɛ cogo di, san 320 (320, ale n’a mɔgɔ sugandilenw fɛ; 321 diɲɛ diinɛ nkalonmaw walima diɲɛ nɔgɔlenw fɛ)? Ne dalen b’a la kabini tuma jan ko a bɛna kɛ diɲɛ kɛlɛ donni fɛ, nka diɲɛ kɛlɛ min bɛna ban atomi cogo la, bawo Ala ye kiraya kɛ o la, siɲɛ saba, Dan.11:40 ka se 45 ma, Ezekiɛl 38 ani 39, ani laban na , Jirali 9:13 fo 21. Ala ye kɛlɛ min daminɛ hadamaden murutilenw kama kabini san 2020 kaban, o ni a ye min kɛ Misira faraon kama Musa ka waati la, o suguya kelen don ; ani a laban bɛna kɛ kelen ye; ala jugu bɛna bɔnɛ a ka ɲɛnamaya la yen , i n' a fɔ Faraon min y' a ka waati la , a denkɛ fɔlɔ salen ye , ka bɔnɛ a yɛrɛ ta la . Nin san 2021 marisikalo tile 8 in na, ne y’a kɔlɔsi ko nin faamuyali ma dafa, nka ne tun labɛnnen don o kama kabini kalo kelen ɲɔgɔn, k’a sɔrɔ ne y’a faamu Ala ka hakili la ko 321 tun ye Ala 320 ta ye ani ko o de kosɔn, a tun ye labɛn kɛ ka danga kɛ, a ma kɛ dɔrɔn san 2020 marisikalo tile 7 don, nka nin don dangalen in nɔrɔlen bɛ san min na, o cogo la, a bɛ tali kɛ, nin ɲangili in na, sariyakolo min kofɔlen bɛ Nom.14:34 kɔnɔ: “I ye tile binaani kɛ ka dugukolo sɛgɛsɛgɛ cogo min na, i na aw ka tilenbaliya jalaki san binaani na, san kelen don kelen-kelen bɛɛ la ". ". ".

Nka o kɔlɔsili in kan, fɛn kelen bɛ Fàra o kan. An ka kalolabɔ nkalonma tɛ fili san daminɛ dɔrɔn de la, a bɛ fili fana Yesu Krisita wolodon ko la. Tiɲɛ na, san kɛmɛ 5nan na , mɔnikɛ Dionisius fitinin y’a bila masakɛ Hɛrɔde ka saya kan min kɛra tiɲɛ na a ka kalolabɔ – 4 kɔnɔ. Nin san 4 ninnu kan, an ka kan ka “ san fila ” fara a kan, Hɛrɔde ye min jate iko Masiya min tun b’a fɛ ka min faga ka kɛɲɛ ni Mat.2:16 ye: “ O kɔfɛ, Hɛrɔde y’a lafili ko... hakilitigiw , dimina kosɛbɛ , a ye ci bila ka denmisɛnninw bɛɛ faga minnu si bɛ san fila la ka taa a bila san fila la O la, n’a ye sanw jate, Ala bɛ san 6 fara an ka don nkalon ni fililen don kan min bɛ kɛ tuma bɛɛ ani Yesu bangeli kɛra o san kaban – 6. O de kosɔn, san 320 kɛra a ta ye: 326 ani san 17nan diɲɛ seli an ka san 2020 kɛra a fɛ san 2026 ye kabini Yesu Krisita bange waati lakika. Nin jateden 26 ye tetaragramme “YHWH” nimɔrɔ ye, heburukan na “Yod, Hé, Wav, Hé”, Ala y’a yɛrɛ tɔgɔ da min fɛ, ka tugu Musa ka ɲininkali kɔ: “ I tɔgɔ ye mun ye? » ; o ye, ka kɛɲɛ ni Ekisode 3:14 ye. O la sa, dabagaba Ala tun bɛ ni kun kelen wɛrɛ ye ka taamasiyɛn kɛ n’a yɛrɛ ka masakɛ taamasiyɛn ye nin don in na min taamasiyɛn kɛra a ka Ala danga ye min fanga ka bon; ani nin fo diɲɛ laban. Bana banakisɛ min bɔra ɲinan san 2026 la Ala ka waati la, o ye nin danga in tɛmɛnen jira sisan min bɛna kɛ cogoya wɛrɛw la ɲɛnamaya san labanw na dugukolo dugukolo kan. Diɲɛ kɛlɛ sabanan nukliyɛri bɛna kɛ “ siyaw ka waati ” “ laban ” ye, Yesu Krisita ye min laseli kɛ Mat.24:14 kɔnɔ: “ Nin masaya kibaru duman bɛna fɔ diɲɛ fan bɛɛ la, ka kɛ seereya ye bɛɛ ye jamanaw . O kɔ, laban na se .” O “ laban ” bɛna daminɛ ni nɛɛma waati laban ye; kisili saraka bɛna ban. Dannaya kɔrɔbɔli min sinsinnen bɛ a ka lafiɲɛ don senuma bonya kan, o bɛna “ sagaw ” ka sigiyɔrɔ faranfasi pewu ka bɔ “ bakɔrɔnw ” ta la, Mat.25:32-33 kɔnɔ: “ Siyaw bɛɛ na lajɛ a ɲɛkɔrɔ. A na ɲɔgɔn faran ka bɔ ɲɔgɔn na, i ko sagagɛnnaw bɛ sagaw ni bakɔrɔnw fara ɲɔgɔn kan cogo min na. a na sagaw bila a kininbolo la, ka bakɔrɔnw bila a numanbolo la .” Sariya min ye Romɛkaw ka dimansila kɛ wajibi ye, o ka cikan laban bɛna kɛ sababu ye ka Yesu Krisita ka mɔgɔ senuma sugandilen lakikaw jalaki saya la. O cogoya bɛna Dan.12:7 ka nin kumaw dafa: “ Ne ye cɛ dɔ mɛn min tun bɛ fini don, a jɔlen bɛ baji sanfɛ. a y' a kininbolo ni a numanbolo kɔrɔta ka taa sankolo la , ka kali min bɛ balo badaa badaa , ko a bɛna kɛ waati dɔ la , ani waatiw la , ani waati tilancɛ la , ko nin kow bɛɛ bɛna ban ni jama fanga bɛ ban senuma na kari pewu .” Hadamadenw ka miiriya la, u ka ko bɛna kɛ jigitigɛ ye, wa u ka saya bɛna surunya. O tuma de la, Yesu Krisita ka nin kuma minnu fɔra Mat.24:22 la, olu bɛ bɔ kɛnɛ kan: “ Ni nin donw tun ma surunya, mɔgɔ si tun tɛna kisi; nka , mɔgɔ sugandilenw kosɔn , nin donw na surunya .” San 6000 bɛna ban ka kɔn Ala ka waati Awirilikalo tile 3 san 2036 ɲɛ, o kɔrɔ ye ko awirilikalo tile 3 san 2030 an ka kalolabɔ nkalonma na min bɛ na san 2000 Yesu Krisita gengenjiri don kɔfɛ min kɛra tile 14nan na samiyɛ daminɛ kɔfɛ.san 30. Wa o “ donw ” ka kan ka “ surunya ” walima ka dɔgɔya. O kɔrɔ ye ko saya sariya in waleyali don bɛna kɔn o don ɲɛ. sabu o ye ko kɔrɔtɔlen ye min b' a ɲini Krisita fɛ a ka don a ko la k' a ɲɛsin a ka mɔgɔ sugandilenw kisi . O kɔfɛ, an ka kan ka jateminɛ kɛ Ala ka fɔlɔfɔlɔ ko la, n'o ye ka nɔɔrɔ da " waati " sariya kan, a ye min di a ka dugukolo kan danfɛnw ma. Ale de bɛna don labanw murutilenw bila ka don dɔ sugandi min bɛna tɛmɛ tile damadɔ kan san 2030 kaban don fɔlɔ min kɔfɛ, o bɛ dugukolo tariku san 6000 datugu. O kɔfɛ, fɛn fila bɛ se ka kɛ: don min tɛna dɔn fo ka se a laban ma, walima san 2030 Awirilikalo tile 3 min bɛ dan hakɛ danmadɔ jira min bɛ se ka kɛ ani min kɔrɔ ka bon alako ta fan fɛ. Aw k’a jateminɛ ko hali n’a nafa ka bon kosɛbɛ, Yesu Krisita gengenjiri san tile 14nan ma bɛn diɲɛ tariku san 6000 laban ma, a ma bɛn san ba 7nan daminɛ ma kosɛbɛ O de y’a to ne bɛ ne diyanyeko ni ne ka dannaya bila san 2030 marisikalo tile 21 kaban don na, kiraya waati “ surunyalen ” don min ye Awirilikalo tile 3 ye walima don min bɛ cɛmancɛ la. Ala ye danbe min da, samiyɛ ye ko latigɛlen ye n’an b’a fɛ ka hadamadenw ka tariku san 6000 jate; o bɛ se ka kɛ kabini Hadama ni Hawa ye jurumu kɛ. Jenɛse ka maana min bɛ Bibulu kɔnɔ, don minnu tun bɛ taa nin kaban fɔlɔ la, olu tun ye don banbaliw ye. Ala ye waati min jate, o ye jurumu jamana ta ye ani san 6000 minnu b dɔgɔkun kiraya fɔ, olu bɛ daminɛ ni samiyɛ fɔlɔ daminɛ ye, wa u bɛ ban ni fonɛnɛ laban dɔ laban ye. O kɛra samiyɛ kelen ye, jatebɔ min kɛra ka se san 6000 ma, o daminɛna. Jurumu kosɔn, dugukolo y’a sɔgɔsɔgɔninjɛ kɛ 23° 26’ ani waatiw tugu-tugu ɲɔgɔn kɔ tun bɛ se ka daminɛ. Layidu kɔrɔ Yahutuw ka seliw la, seli fila de bɛ fanga la: dɔgɔkun lafiɲɛ don ani Tɛmɛnkan seli. Nin seli fila b bila "7nan , 14nan ani 21nan " donw jatedenw "7, 14 ani 21" taamasyɛn kɔrɔ minnu bɛ Ala ka kisili bolodacogo dakun saba jira: Jirali 7 dɔgɔkun lafiɲɛ don barokun min bɛ kiraya kɛ mɔgɔ senuma sugandilenw ka sara , ka ɲɛsin “7” ma; Yesu Krisita ka kunmabɔli baara min ye o sara dicogo ye, “14” kama. A kɔlɔsi ko Tɛmɛnkan seli la min bɛ kɛ tile 7 kɔnɔ, tile 15nan ni tile 21nan ye lafiɲɛ don fila ye minnu tɛ kɛwale nɔgɔlen ye. Wa “7” walima “21” saba bɛ san 7000 fɔlɔw laban jira ani Ala ka danfɛn kura donni badaa-badaa dugukolo kan min kurayara ka kɛɲɛ ni Jirali 21 ye; nin jateden 21 bɛ ɲɛnamaya poroze dafalen (7) dafalen (3) jira min tun ye Ala sago laɲini ye. Jirali 3nan na, tɛmɛsira 7nan ni 14nan bɛ Tile wolonwulanan Adventistew ka sigida daminɛ ni a laban jira ; yan tugun, o ko senuma kelen in fasa fila. O cogo kelen na, Jirali 7 bɛ kuma Adventiste sugandilenw taamaʃyɛn ko kan ani Jirali 14 bɛ mɛlɛkɛ saba ka cikanw jira minnu bɛ u ka diɲɛ bɛɛ ka cidenyabaara kuncɛ. O cogo la, san 30 la, san 4000 laban kɛra kaban, wa taamasyɛn kun dɔrɔn de kosɔn, Yesu gengenna jiri la tile 14 kɔfɛ Marisikalo tile 21 kɔfɛ nin san 30 kaban in na, o kɔrɔ ye ko san 36 Ala kosɔn O misaliw sababu fɛ, Ala b’a sinsin, lafiɲɛ don “7” ani mɔgɔ sugandilenw ka jurumu kunmabɔli “14” Yesu Krisita fɛ, olu tɛ se ka fara ɲɔgɔn kan. O cogo la, ni laban na, lafiɲɛ don “7” binna, Krisita “14” Kunmabɔbaa bɛ pan ka taa a dɛmɛ walasa ka nɔɔrɔ di a ma, “don” 14 minnu bɛna don fila ninnu fara ɲɔgɔn kan, olu hakɛ cayalenba bɛna “ surunya ” . walima, ka damatɛmɛ walasa k’a ka kantigi sugandilen labanw kisi.

Ni ne ye Mat.24 kalan kokura, a y’a jira ne la ko Krisita ka cikan ɲɛsinnen bɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la, a ka kalandenw ma diɲɛ laban na, anw ma minnu bɛ nin san laban ninnu na. Vɛrise 1-14 bɛ waati ɲɛfɔ fo ka se “ laban ” waati ma . Yesu ye kiraya kɛ kɛlɛw tugu-tugulen ko la, kira nkalontigɛlaw bɔli ko la ani nɛnɛ laban alako ta fan fɛ. O kɔfɛ, tɛmɛsira 15 fo 20, n’u bɛ baara kɛ siɲɛ fila, olu ɲɛsinnen bɛ Jerusalɛm halakili ma, Romɛkaw ye min kɛ san 70 Krisita tile la, ani siyaw ka binkanni laban min kɛra mɔgɔ sugandilenw ka Yahutuya kan, minnu bɛ Ala ka lafiɲɛ don senuma labato. O kɔfɛ, tɛmɛsira 21 bɛ kiraya kɛ u ka " tɔɔrɔba " laban na: " Sabu o tuma na, tɔɔrɔba bɛna kɛ, tɔɔrɔba min ma deli ka kɛ kabini diɲɛ daminɛ fo ka na se bi ma, wa 'tɛna kɛ abada '; A kɔlɔsi ko nin ɲɛfɔli " ani a tɛna kɛ abada " bɛ baara bali cidenw ka waati la, bawo a tun bɛna sɔsɔ Dan.12:1 ka kalan fɛ. O kɔrɔ ye ko nin kuma fɔlen fila bɛɛ bɛ tali kɛ seko kelen na min kɛra dannaya kɔrɔbɔli laban na dugukolo kan. Dan.12:1 la, kumasen in bɛ kelen ye: “ O waati la, kuntigiba Misɛli na wuli, i ka mɔgɔw denw lafasabaga. o bɛna kɛ gɛlɛya waati ye, gɛlɛya waati min ma deli ka kɛ kabini siyaw bɛ yen fo ka na se o waati ma . o waati la , aw ka mɔgɔw minnu bɛ sɔrɔ gafe kɔnɔ , olu bɛna kisi . ". ". ". “ Tɔɔrɔ ” bɛna bonya fo “ donw ” bɛna “ surunya ” ka kɛɲɛ ni tɛmɛsira 22. Vɛrise 23 bɛ dannaya lakika sariya jira min tɛ bonya Krisita yɛrɛ jirali la dugukolo kan: “ Ni aw a ko: «A filɛ, a bɛ kungokolon kɔnɔ, aw kana taa yen.» a filɛ, a bɛ sow kɔnɔ, aw kana da o la .” O waati laban kelen na, hakilimaya bɛna a ka “ kabako ” caya ani k’a ka Krisita nkalonma yecogo nanbaratɔw ni lafililenw caya, o min bɛna niw mara minnu ma kalan kosɛbɛ: “ K’a masɔrɔ Krisita nkalontigɛlaw ni kira nkalontigɛlaw na wuli u na kabakobaw ni kabakobaw kɛ , fo ka se ka mɔgɔ sugandilenw lafili , ni o tun bɛ se ka kɛ ” ; o min sinsinnen don Jirali 13:14 fɛ: “ A ye dugukolo sigibagaw lafili ni taamashyɛn minnu dira a ma, u ka baara kɛ wara ɲɛkɔrɔ, k’a fɔ dugukolo sigibagaw ye ko u ka ja dilan waraba ye min tun ye npan joginni ye ani min tun bɛ balo . Vɛrise 27 bɛ Ala ka Krisita ka yecogo barikama ni setigiya lawuli ani tɛmɛsira 28 bɛ kiraya fɔ ko “ seli ” min bɛna di kɔnɔw ma a ka don kɔfɛ. Sabu murutilenw minnu bɛ kisi fo ka se a nali ma, olu bɛna halaki ka taa baganmarayɔrɔ la “ sankolo kɔnɔ kɔnɔw ma ” i n’a fɔ Jirali 19:17-18 ani 21 b’a kalan cogo min na.

Ne bɛ kuma kuncɛ yan, nin faamuyali kura bɛɛ lajɛlen Ala ka danfɛnw kan. Dɔgɔkun fɔlɔ sigili fɛ, Ala bɛ tile kelenya labɛn min bɛ kɛ ni su dibi ni tile yeelen ye, tile bɛna a yeelen dɔrɔn kabini tile 4nan . Su bɛ kiraya kɛ jurumu sigili ye dugukolo kan k’a sababu kɛ Hawa ni Hadama ka kanminɛbaliya nata ye. Fɔ ka na se o jurumu wale ma, dugukolo kan danfɛnw bɛ jogo banbaliw jira . Jurumu min kɛra, kow bɛ Changé ani san 6000 jatebɔ bɛ se ka daminɛ, bawo dugukolo bɛ kɔrɔta a ka aksidan kan ani waatiw sariyakolo bɛ daminɛ. Dugukolo kan danfɛn minnu dangalen don Ala fɛ, o kɔfɛ, o bɛ a jogo banbali ta , an bɛ min dɔn. San 6000 minnu daminɛna kaban fɔlɔ la, jurumu ye min taamasiyɛn, o bɛna ban san 6001 kaban ni Yesu Krisita seginni ye Ala nɔɔrɔ la. a nali laban bɛna kɛ san ba 7nan san fɔlɔ “ kalo fɔlɔ don fɔlɔ ” la .

O fɔlen kɔ, marisikalo tile 7 san 2021, an ka hadamadenya kalandriya nkalonma kɔnɔ, diinɛko siratigɛ la, a kɛra sisan dɔrɔn, Pape Fransisko ka taama dɔ fɛ kɔrɔnfɛla kerecɛnw fɛ, silamɛw ka dankarilikɛlaw ye minnu tɔɔrɔ Irak jamana na. O lajɛ in na, a ye silamɛw hakili jigin ko Ala kelen de b’u bolo, Ibrahima ta, wa a y’u jate a “balimakɛw” ye. Nin kuma minnu bɛ Tlebi dannabaliw nisɔndiya, olu tɛ dɔgɔya dimiba ye Yesu Krisita bolo min y’a ka ɲɛnamaya di ka kɛ saraka ye a sugandilenw ka jurumu yafa kama. Wa nin don in min kɛra « kurucɛ kɔrɔw » Katoliki « kerecɛnw » ɲɛmɔgɔ fɛ u ka mara kɔnɔ, o bɛ se ka silamɛw ka dimi bonya dɔrɔn. O la sa, nin papu ka hɛrɛ wale in bɛna na ni kɔlɔlɔba ye min kiraya kɛra Dan.11:40 kɔnɔ, o ye silamɛ “saheli masakɛ” ka “kɛlɛ” fanga bonya ni papu ka Itali n’a Erɔpu jɛɲɔgɔnw ye. Wa nin hakilina in na, Faransi ni Tlebi jamanaw bɛɛ ka sɔrɔko binkanni min bɔra kerecɛnya la, n’o sababu bɔra u ɲɛmɔgɔw fɛ, k’a sababu kɛ Covid-19 banakisɛ ye, o bɛna fanga balansi Changé ani laban na, ka sira di “Diɲɛ kɛlɛ sabanan” in waleyali ma ka segin san 9 labanw laban na minnu bɛ an ɲɛfɛ hali bi. Kuncɛli la, an k’an hakili to a la ko a kɛlen ka banakisɛ in lase Covid-19 n’a yiriwaliw ma, Ala ye sira da wuli danga in kama min tun ka kan ka kɛ hadamadenw ka tariku san tan labanw taamasiyɛn ye dugukolo kan.

Nka, san 2021 marisikalo tile 7, funankɛninw ka fariyakow kɛra gangw ni ɲɔgɔn cɛ minnu bɛ ɲɔgɔn kɛlɛ ani polisiw ɲɛmɔgɔw kama Faransi dugu caman kɔnɔ. O bɛ sira sinsin ka taa ɲɔgɔndanba dɔ la; kelen-kelen bɛɛ jɔyɔrɔw tɛ bɛn ɲɔgɔn ma bawo u tɛ bɛn ɲɔgɔn ma. Nin ye ladamu fila ka ɲɔgɔn sɔsɔli kɔlɔlɔ ye: Tlebi jamanaw ka laadala hɔrɔnya ka ɲɛsin saheli jamanaw ka patɔrɔnw ni kapow ka jɛkulu ma, ka fara o kan, laadalakow ni jamana silamɛw la. Bɔnɛ dɔ bɛ ka wuli i n’a fɔ Covid-19, fura tɛ min na.

Walasa ka hadamadenya ye sariya haramulen min sigi senkan, o kɔlɔsili dafa, an ka kan k’a kɔlɔsi : san caman cili kalo 12nan kɔfɛ min bɛ kalo 10nan (desanburukalo) tɔgɔ ta , nɛnɛ daminɛ na tile yɛlɛma su cɛmancɛ la (su tilancɛ); lɛrɛ jate tigitigi ni basigilen dɔrɔn de bɛ to koɲuman. O cogo la, Ala ka sigikafɔ cɛɲi tununna jurumu kosɔn, jurumu sigicogo dɔ bilala a nɔ na min bɛna tunun a nɔ na, ni danbaga nɔɔrɔma Ala bɔra kɛnɛ kan, jatebɔw ɲɛnabɔli kama, o kɔrɔ ye ko san ba wɔɔrɔ fɔlɔw laban na, san 2030 kaban , hadamaden lafililenw kosɔn , walima san 2036 kaban an Matigi ni Kisibaa Yesu Krisita bangeli lakika la , a sugandilenw kosɔn .

O ɲagami min sigilen don ani min kɔlɔsira, o bɛ seereya kɛ Ala ka danga kan min bɛ hadamadenw girinya. Sabula kabini dugukolo kɔrɔtalen don, waati jatebɔ ma sabati ani ka kɛ tuma bɛɛ, su ni tile lɛrɛw bɛ caya ni dɔgɔyali la tuma bɛɛ.

Dabaga Ala b’a ka kisili labɛn labɛn cogo min na, o b’a jira an na ka t’a fɛ alako ta fan fɛ ko minnu ka kan ka bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la, a bɛ minnu fɔ hadamaden ye. A y’a sugandi k’a ka kanuya kɔrɔtalen jira a kɛtɔ k’a ka ɲɛnamaya di Yesu Krisita la i n’a fɔ kunmabɔsara, hadamadenw ka dugukolo kan ko kɛlenw kɔfɛ san 4000 kɔnɔ. O kɛli fɛ, Ala b’a fɔ an ye ko: “Fɔlɔ, i ka kanminɛli jira ne la, ne na ne ka kanuya jira i la.”

Dugukolo kan, cɛw bɛ tugu ɲɔgɔn kɔ ka jogoden kelenw lasegin, o bɛɛ n’a ta, an donna waati laban min na san 2020, o bɔnsɔn bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya dɔ jira; san 75 hɛrɛ kɔfɛ Erɔpu, ani kɔsa in na jiginni min tɛ se ka da a la, min kɛra jamu dɔnniya la, min bɛ se ka da a la kosɛbɛ, Erɔpukaw n’u bɔlenw, ka bɔ Ameriki, Ɔsitarali ani Israɛl, olu dalen tun b’a la k’u bɛ se ka kɛnɛyako gɛlɛya bɛɛ jaabi, k’u ka jamanaw saniya ka taa a fɛ. Banakisɛ min bɛ mɔgɔ minɛ, o ka binkanni tɛ ko kura ye, jamana yiriwalenw ɲɛmɔgɔw ka kɛwalew de ye ko kura ye. Nin siran kɛcogo in sababu ye u jirali ye dugukolo kan jamanaw la kunnafonidilanw ka bɔnbɔnw fɛ, ani o kunnafonidilanw cɛma, kunnafonidilan kura walima ɛntɛrinɛti kan minnu bɛ bɔ wuluwuluw kan minnu bɛ kɛ ɛntɛrinɛti kumaɲɔgɔnya gansan ye, an bɛ minnu kan difiyɛri jɛlenw sɔrɔ ka caya walima ka dɔgɔn. O cogo la, hadamadenya sirilen bɛ a ka hɔrɔnya tɛmɛnenw fɛ minnu bɛ bin a kan i n’a fɔ danga. USA ni Erɔpu jamanaw na, fariyakow bɛ siyaw ka jɛkuluw bila ɲɔgɔn na; yen , o ye “ Babɛl ” ko kɛlen danga ye min bɛ kuraya ; Ala kalan wɛrɛ min tɛ se ka sɔsɔ min ma kalan, bawo a ye furuɲɔgɔnma kelen bɔnsɔn ye min wajibiyalen don ka kan kelen fɔ, fo ka se nin jalakiko in ma, an b'a ye hali bi, hadamadenya faralen don kan ni kan caman fɛ minnu dabɔra Ala fɛ, ka jɛnsɛn yɔrɔ bɛɛ la dugukolo. Wa ɔwɔ, Ala ma danni dabila danni tile wolonwula fɔlɔ kɔfɛ; a ye caman da hali bi walasa ka danga ani tuma dɔw la ka dugawu kɛ a sugandilenw ye , manɛ min bɛ di kungo kɔnɔ , Israɛl denw ma , o ye misali ye .

Nka, hɔrɔnya de ye a kɔnɔko ye, o ye an Dabaga ka nilifɛn kabakoma ye. o de kan , an ka hɔrɔnya cɛsiri a ko la . Wa yen, a ka kan ka sɔn a ma, o hɔrɔnya dafalen in bɛ danbe sɔrɔli jira bawo Ala tɛ don a ko la cogo si la; kuma min dannabaaw caman tɛ da min na fewu. Wa u filila, bawo Ala bɛ yɔrɔba to a ka danfɛnw na, ani fɔlɔ, jɔyɔrɔ min ye ka mɔgɔ sugandilenw lawuli, a ka sankolola sariya jiralenw waleɲumandɔn. Ni Dabaga y’a ka mɔgɔ sugandilenw dɔn, a bɛ u ka baara ta walasa k’u ɲɛminɛ ani k’u kalan a ka tiɲɛw la minnu b’u labɛn sankolola ɲɛnamaya banbali kama. Fɛnɲɛnɛmaw ni fɛnɲɛnama minnu kɔlɔsira hadamadenw bange waati, olu bɛ danbe wale jira min bɛ filiw lase jamu ma suguya in bangecogo la ni kɔlɔlɔ juguw ye ka caya walima ka dɔgɔ. Suguw caya bɛ bɔ bangekɔlɔsi cakɛdaw fanga la minnu bɛ bɛnkan filiw lawuli waati ni waati; o la, ciyɛn sariyakolo sen bɛ o la walima a yɛrɛma ka da ɲɛnamaya kɛcogo kan. Kuma surun na, ni ne ka dannaya juru bɛ hɔrɔnya ɲɛnamaya sɔrɔli la, o kɔfɛ, ne ka juru bɛ o dannaya in sara ni a baloli la, Ala kanuya la ani fɛɛrɛ minnu tigɛra kaban ani a bɛ taa a fɛ ka minnu kɛ walasa ka ne kisi .

A ka dugukolo kan danfɛnw maana kɔnɔ, don min na danga Ala fɛ, o bɛ na fɔlɔ dɔgɔkun kɔnɔ; a ka siniɲɛsigi sɛbɛnnen don : a ka laɲini bɛna kɛ “ yeelen ni dibi faranfasi ”. Krecɛn nkalontigɛlaw ye a sugandi walisa ka Ala ka sugandili sɔsɔ min bɛ tile wolonwulanan saniya, o don fɔlɔ bɛna a jɔyɔrɔ dafa ka dafa i n'a fɔ " taamasyɛn " murutilenw ka sigiyɔrɔ la Jirali 13:15 kɔnɔ. Dimansi fɔlɔ dangalen don cogo min na Ala fɛ, tile wolonwulanan lafiɲɛ don bɛ dugawu sɔrɔ ani ka saniya ale fɛ. Wa walasa ka o kɛlɛli faamu, an ka kan ka Ala ka miirili minɛ, o min ye saniya taamasyɛn ye a fɛ ani ale fɛ. Lafiɲɛ don bɛ tali kɛ tile wolonwulanan na ani nin jateden wolonwula, “7”, o ye dafalen taamasyɛn ye. O dafalen daɲɛ in kɔrɔ, Ala bɛ miiri bila kun min na, a ye an ka dugukolo kan yɔrɔ da, o ye jurumu labɛnni, a jalaki, a saya ani a tununi ye. Wa o labɛn kɔnɔ, o kow bɛna tiimɛ ka dafa san ba 7nan kɔnɔ, dɔgɔkun lafiɲɛ don bɛ kiraya kɛ min na. O de kosɔn o kuntilenna nafa ka bon Ala bolo ka tɛmɛ kunmabɔli fɛɛrɛ kan, a bɛna dugukolo kan mɔgɔ sugandilenw ka ɲɛnamaya kunmabɔ min fɛ, ani a bɛna min dafa a yɛrɛ la, Yesu Krisita la, ka kɛɲɛ ni tɔɔrɔ juguw ye.

Kun wɛrɛ filɛ nin ye min b’a to Ala b’a fɔ Waajulikɛla 7:8 la ko: “ fɛn laban ka fisa ni a daminɛ ye .” Jenɛse kɔnɔ, ɲɔgɔndan min kɛra “su-don” walima “ wulada-sɔgɔma ” cogo la, o bɛ o Ala ka miirili sinsin. Es.14:12 la, Babilonɛ masakɛ ɲɛda la, Ala y’a fɔ jinɛ ye ko: “ I binna ka bɔ sankolo la yan, sɔgɔmada dolow , dugujɛ denkɛ! I filila dugu ma, e, siyaw ka setigi ! » Ala b’a tɔgɔ fɔ cogo min na, “ sɔgɔmada dolow ” o b’a jira ko a b’a suma ni an ka dugukolo kan sigicogo “tile” ye. Ale de tun ye a ka danfɛn fɔlɔ ye ani Tiri masakɛ datugulen kɔnɔ, Eze.28:12 b’a ka nɔɔrɔ fɔlɔ lakali ko: “ Mɔgɔ denkɛ, kasi ka kasi Tiri masakɛ ko la! I na a fɔ a ye ko: Matigi Matigi ko ten: I ye taamashyɛn sigi dafalen na, i tun falen bɛ hakilitigiya la, i dafalen don cɛɲi na . » O dafalenya tun ka kan ka tunun, ka murutili kɛcogo bila a nɔ na min y’a kɛ jugu ye, jinɛ ani jugu, Sitanɛ min jalakilen don Ala fɛ bawo tɛmɛsira 15 b’a jira ko: “ I dafalen don i ka siraw la, kabini i tun bɛ don min na danna fo tilenbaliya ka sɔrɔ aw cɛma .” O cogo la, mɔgɔ min tun jatera “ sɔgɔmada dolow ” ye, o ye cɛ kantigibaliw bila ka bonya da Ala ka danfɛnw “sɔgɔmada dolow ” kan iko ala: “Tile min ma se sɔrɔ” min kɛra ala ye ka bɔ Romɛkaw ka bato la, a bɛ se ka fɔ ko diɲɛ bɛɛ bɛ Tlebi kerecɛnya bato kafiriw la. Ala tun b’a dɔn, hali sani a ka da, ko nin mɛlɛkɛ fɔlɔ bɛna muruti a ma ani o bɛɛ n’a ta, a y’a da. O cogo kelen na, tile kelen ka kɔn a ka saya ɲɛ, Yesu y’a fɔ ko ciden 12 dɔ bɛna a janfa, wa a yɛrɛ y’a fɔ Juda ye k’a ɲɛsin a yɛrɛ ma ko: “ I ka kan ka fɛn o fɛn kɛ, i ka o kɛ joona!” ". ". ". O b’a to an b’a faamu ko Ala t’a ɲini k’a ka danfɛnw bali k’u ka sugandiliw fɔ, hali n’u bɛ a yɛrɛ ta sɔsɔ. Yesu y’a ɲini a ka cidenw fana fɛ u k’a bila ni o tun ye u nege ye. A kɛtɔ k’a ka danfɛnw hɔrɔnya dafalen to u k’u yɛrɛ fɔ ani k’u cogoya jira, a bɛ se k’a ka mɔgɔ sugandilenw sugandi u ka kantigiya jiralen kosɔn, ka laban k’a juguw bɛɛ halaki sankolola ni dugukolo kan, minnu man kan ani minnu tɛ u janto u la.

Jurumu fɔlɔ

Tile fɔlɔ tɔ nafa ka bon kosɛbɛ an ka kerecɛnya waati la bawo a bɛ kɛ “ jurumu ” ye min laseginna kabini san 321 Marisikalo tile 7 ani bawo a bɛ kɛ kanpaɲi taamasiyɛn ye min donna murutili la Ala ka kanpaɲi senuma ma. Nka o “ jurumu ” man kan k’an bila ka ɲinɛ “ jurumu ” fɔlɔ kɔ min bɛ hadamadenw jalaki saya la ciyɛn fɛ kabini Hadama ni Hawa. Ni Senu ye yeelen sɔrɔ, o barokun ye ne bila ka kalan nafamaw sɔrɔ minnu dogolen bɛ Jenɛse kitabu kɔnɔ. Kɔlɔsili siratigɛ la, gafe bɛ danfɛnw bɔyɔrɔ jira an na sapitiri 1, 2, 3. Nin jateden ninnu taamasyɛn kɔrɔ bɛ jo sɔrɔ hali bi cogo dafalen na: 1 = unit 2 = dafabaliya; 3 = dafalenya. O ka kan ni ɲɛfɔli ye. Gen.1 bɛ tile 6 fɔlɔw dabɔli lakali. U ka ɲɛfɔli " wulada sɔgɔma " bɛna kɔrɔ sɔrɔ dɔrɔn jurumu kɔfɛ ani dugukolo danga min bɛ kɛ jinɛ ka mara ye, o min bɛna kɛ Jenɛse 3 barokun ye n'o tɛ, kumasen " wulada sɔgɔma " kɔrɔ tɛ. ayi kɔrɔ ye dugukolo kan. Ɲɛfɔli dilen fɛ, sapitiri 3nan bɛ dafalenya taamasyɛn bila Ala ka jirali in kan. O cogo kelen na, Jen.2 la, tile wolonwulanan lafiɲɛ don barokun walima, n’an b’a fɔ ka ɲɛ, Ala ni hadamaden tɔ tile wolonwulanan na, o fana bɛ a kɔrɔ ta dɔrɔn “jurumu fɔlɔ” kɔfɛ, Hawa ni Hadama ye min kɛ in Gen.3 min b'a ka kɛli kun di a ma. O cogo la, a bɛ kɛ cogo min na, ni a josira ma di Jenɛse 3 la, lafiɲɛ don senumalen ka kan n’a ka dafabaliya taamasyɛn “2” ye. A bɛ bɔ nin bɛɛ la ko dugukolo dabɔra Ala fɛ walisa a ka di jinɛ ni a ka jinɛw ma walasa u niw den juguw ka se ka kɛ fɛn ye ani ka bɔ bɛɛ ɲɛ na, Ala, mɛlɛkɛw ni hadamadenw, ani ko mɛlɛkɛw ni cɛw b' u fan sugandi .

Nin sɛgɛsɛgɛli in bɛ ne bila k'a jira ko tile wolonwulanan sigili min saniyalen don lafiɲɛ waati la, o bɛ kiraya kɛ dugukolo kan " jurumu " danga kan min sigira sen kan Jenɛse 3 kɔnɔ, bawo dugukolo yɛrɛ dangalen don Ala fɛ, wa o de kosɔn a bɛ bɔ saya waati dɔrɔn de la ani a taabolo b’a gosi, a waati min ye san ba wɔɔrɔ ye ani san ba wolonwulanan san ba bɛ kɔrɔ sɔrɔ, ka ɲɛfɔli kɛ, ka jo sɔrɔ. A bɛnnen don ka nin kɔlɔsi: sanni dugukolo dali ka kɛ, sankolo la, kɛlɛ bɛ jinɛ ka sigiyɔrɔ bila Ala ka sigiyɔrɔ la kaban nka Yesu Krisita ka saya dɔrɔn de bɛna mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka sugandili kɛ dantigɛli ye min bɛna ye ka bɔ sankolo la, murutilenw gɛnni fɛ minnu jalakilen don kabini o waati ka sa dugukolo kan danfɛnw na. Sisan, sankolo la, Ala ma mɛlɛkɛw ka ɲɛnamaya labɛn “ wulada sɔgɔma ” ɲɔgɔn falen-falen na , o kɛra bawo sankolo bɛ a ka sariya banbali jira; min bɛna se sɔrɔ ani ka taa a fɛ a sugandilenw ye fo abada. Nin kunnafoniw ɲɛkɔrɔ: dugukolo dun ka kɔn jurumu ɲɛ? “ wulada-sɔgɔma ” ɲɔgɔn falen-falen kɔfɛ , a ka sariya fana ye sankolo ta ye, a bɛ iko ɲɛnamaya bɛ dabɔ cogo banbali la; bagan minnu tɛ sogo dun, hadamaden minnu tɛ sogo dun ani ni saya tɛ min bɛna kɛ jurumu sara ye, donw bɛ tugu tile kɔ ani a tun bɛ se ka mɛn fo abada.

Nka Jenɛse 2 kɔnɔ, Ala b’a ka dɔgɔkun waati sigicogo jira an na min bɛ ban tile wolonwulanan na ni lafiɲɛ ye Ala ni hadamaden ye. Nin lafiɲɛ daɲɛ in bɔra wale la “ka dabila” wa a bɛ tali kɛ Ala ka baara la ka fara hadamadenw ka baara kan. I b se ka a faamu, sani jurumu ka k, Ala ni adamadenw si tun t se ka sɛgɛn. Hadama farikolo ma bana, sɛgɛn, wala dimi sugu si sɔrɔ. Sisan, tile wolonwula dɔgɔkunw tugura ɲɔgɔn kɔ ka u yɛrɛ lasegin i n’a fɔ sɛrɛkili banbali, fo ni “ wulada sɔgɔma ” ɲɔgɔn kɔ ye danfara jira ni Ala ka masaya sankolola sariya ye. O la sa, o danfara tun dabɔra ka porogaramu dɔ jira kiraya siratigɛ la, min dabɔra danbagaba Ala fɛ. I n’a fɔ “Yom Kippur” walima “Kafari don” seli tun bɛ kuraya san o san Heburuw cɛma ani a tun bɛ jurumu laban kiraya kɛ a ka jurumu kafari fɛ min kɛra Yesu Krisita ka saya fɛ, o cogo kelen na dɔgɔkun lafiɲɛ don bɛ kiraya kɛ tile wolonwulanan nali fɛ san ba kelen kɔnɔ, waati min na Ala n’a mɔgɔ sugandilenw bɛna don lafiɲɛ yɛrɛ la bawo murutilenw bɛna sa ani juguya bɛna se sɔrɔ. Nka, mɔgɔ sugandilenw b hami hali bi " jurumu " la bawo Krisita fɛ, u ka kan ka kiri tigɛ " jurumuw " ni jurumutw kan, minnu na sunɔgɔ o waati la sunɔgɔ salen na. O de y’a to, i n’a fɔ tile wɔɔrɔ tɛmɛnenw, wolonwulanan bɛ bila “ jurumu ” taamasiyɛn kɔrɔ min bɛ dɔgɔkun bɛɛ tile wolonwula datugu ani k’a ɲɛsin o ma. Wa san ba 8nan daminɛ dɔrɔn de la, jurumutw jenilen kɔfɛ " saya filanan tasuma " la, banbali min tɛ " jurumu " ye, o bɛna daminɛ dugukolo kura kan. Ni tile wolonwula taamasiyɛn kɛra jurumu fɛ ani ni u bɛ kiraya kɛ san 7000 na, o san 7000 jate bɛ se ka daminɛ dɔrɔn ni jurumu sigili ye min jirala Jenɛse 3 la. O cogo la, dugukolo kan don minnu jurumu tɛ u la, olu tɛ “ wulada sɔgɔma ” walima “ dibi yeelen ” ɲɔgɔn kɔ cogo la ani ikomi nin waati in tɛ ni “ jurumu ” ye, a tɛ se ka don san 7000 kɔnɔ min bolodara ani min kirayalen don ” tile wolonwula dɔgɔkun kɔnɔ.

Nin kalan in b’a jira ko nin wale in nafa ka bon kosɛbɛ, Ala bɛ min fɔ Romɛkaw ka papuya la Dan.7:25 kɔnɔ: “ a bɛna fɛɛrɛ tigɛ walasa ka waati ni sariya Changer ”. " Waati caman cili " min sigilen don Ala fɛ , o bɛ na ni Ala ka " sariya " dɔgɔkun lafiɲɛ don kiraya cogoya sɔrɔli tɛ se ka sɔrɔ . Wa nin ye Romɛ ye kabini Kɔnstantin I , kabini Marisikalo tile 7 san 321, a kɛtɔ ka dɔgɔkun lafiɲɛbɔ yamaruya tile fɔlɔ la sanni ka kɛ tile wolonwulanan na. Ni jurumukɛla tugura Romɛkaw ka sariya kɔ, jurumukɛla tɛ kisi “ jurumu ” fɔlɔ ma min ciyɛn ta Hadama ni Hawa fɛ, nka ka fara o kan, a bɛ “ jurumu ” wɛrɛ ta, nin sen in na , a bɛ kɛ a yɛrɛ sago la, o min bɛ dɔ fara a ka jalaki kan Ala ko la.

Waati sigicogo “ wulada sɔgɔma ” walima “ dibi yeelen ” ye hakilina ye min sugandira Ala fɛ ani ka o sugandili kan minɛ, o bɛ Bibulu ka kiraya gundo diyabɔ ani ka yamaruya di a ma. Foyi tɛ hadamaden wajibiya ka nin sugandili in ta wa dalilu ye ko hadamadenya y’a sugandi k’a ka tile caman cili taamasiyɛn kɛ su tilancɛ la, o kɔrɔ ye ko sanga 6 samiyɛ tilebin kɔfɛ; min bɛ kiraya kɛ mɔgɔ minnu kununna kɔfɛ kojugu Krisita seginni nɔɔrɔ la, Kɔɲɔcɛ min bɛ npogotigi tan ntalen na. O la sa, Ala bɛ cikan nɔgɔlen minnu di, olu tɛ se ka kɛ a hakili la. Nka a ka mɔgɔ sugandilenw fɛ, Ala ka waati sigicogo b'a ka kirayakumaw bɛɛ yeelen bɔ ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la Jirali ta min daminɛ na Yesu b'a yɛrɛ jira iko " alfa ni omega ", " daminɛ walima daminɛ ani laban Don o don min bɛ tɛmɛ an ka ɲɛnamaya kɔnɔ, o bɛ kiraya kɛ Ala ka laɲini ye a bɛ min lajɛ ka surunya Jenɛse 1, 2 ani 3 la kabini " su " walima " dibi " bɛ tile nɔgɔlen wɔɔrɔ jira minnu jiralen bɛ Jenɛse 1 kɔnɔ, k'a sɔrɔ lafiɲɛbɔ alaɲɛsiran min sigilen bɛ Jenɛse 2 kɔnɔ, o bɛ laseli kɛ “ yeelen ” waati. O sariyakolo de kan, ka kɛɲɛ ni Dan.8:14 ye, kerecɛn waati tilalen don yɔrɔ fila ye: hakili ta fan fɛ “ dibi ” waati min bɛ san 321 cɛ, waati min na “ jurumu ” bɛ sigi sen kan lafiɲɛ don kama, ani san 1843 min na a “ yeelen ” waati bɛ daminɛ mɔgɔ sugandilenw fɛ k’a ta nin don in na fo ka se Yesu Krisita seginni ma san 2030 kaban yɔrɔ min na, i n’a fɔ a kɛra cogo min na Jenɛse 3 la, Sebaayabɛɛtigi danbaga Ala la, a bɛ na kiri tigɛ mɔgɔ sugandilenw ni murutilenw cɛ, “ sagaw ni bakɔrɔnw ,” i n’a fɔ a ye kiri tigɛ cogo min na “ sa ni muso ani Hadama ” cɛ. O cogo kelen na, Jirali kɔnɔ, “ Sɛbɛn minnu cilen bɛ Egilisi wolonwula ma, taamasiyɛn wolonwula ani buru wolonwula ” barokunw bɛ kiraya kɛ “ dibi ” ye wɔɔrɔ fɔlɔw kama ani Ala ka “ yeelen ” ye o barokun kelen-kelen bɛɛ hakɛ wolonwulanan ni laban na .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . Tiɲɛ don kosɛbɛ fo san 1991, nin “yeelen” laban in banna foroba la Adventiste institutionnel fɛ, yeelen min dira ne ma kabini san 1982, o y’a to a y’a fɔ, Sɛbɛn min cilen bɛ “ Laodise ” ma Jirali 3:17 kɔnɔ : “ Sabu i b’a fɔ ko : ne ye nafolotigi ye, ne ye nafolotigiya sɔrɔ, wa ne mago tɛ foyi la , wa bawo i t’a dɔn ko i ye bɔnɛba ye, ko i ye dɛsɛbagatɔ ye, ko i ye faantan ye, ko i ye fiyentɔ ye ani ko i farilankolon don ,... ”. Adventiste ofisiyaliw ɲinɛna nin kuma fɔlen kɔ min dira 1 Piɛrɛ 4:17 la: “ Kiiri bɛna daminɛ Ala ka so kan waati min na . Sisan, ni a b damin an f, mg minnu t Ala ka kibaru duman labato, olu laban bna k mun ye? » O sigida in bɛ sen na kabini san 1863 ani Yesu ye dugawu kɛ a sigili la " Filadɛlifi " waati la, san 1873. Ka kɛɲɛ ni Ala ka sariyakolo ye " wulada sɔgɔma " walima " dibi yeelen ", waati laban ni wolonwulanan min taamasiyɛn ye tɔgɔ ye ko “ Laodise ” tun ka kan ka kɛ Ala ka “ yeelen ” belebele waati ye ani sisan baara bɛ kɛ o dalilu ye, “ yeelen ” belebele dɔ nana tiɲɛ na ka gundo kirayalenw yeelen bɔ, nin waati laban in na, diɲɛ Adventistew ka tɔnba ofisiyali musakaw la. “ Laodise ” tɔgɔ bɛnnen don kosɛbɛ bawo a kɔrɔ ye “mɔgɔ kiri tigɛlenw walima kiritigɛlaw”. Minnu tɛ Matigi ta ye walima minnu tɛ Matigi ta ye tugun, olu jalakilen don ka fara “Ala ka don dangalen” dɛmɛbagaw kan. U y’a jira ko u tɛ se ka a ka jalaki tilennen fɔ Ala ye Romɛkaw ka “Dimansi” ko la, lafiɲɛ don tɛna kɛ u ɲɛ na tun nafa ka bon i n’a fɔ u ka batiseli waati dugawu la. Yesu Krisita ye cikan min di a ka baarakɛla Elɛn G. White ma, a ka gafe kɔnɔ min tɔgɔ ye ko "Early Writings" ani a ka yeli fɔlɔ la, o ye nin ko in bamanankan na nin cogo la: "u ye ɲɛ bɔ, ani laɲini, ani Yesu... U binna ka don diɲɛ jugu ani an tɛ u ye tugun abada.”

yeelen ” waati la ani Jenɛse tilayɔrɔba in bɛ daminɛ ni “ tile wolonwulanan ” saniyali ye . A bɛ laban ni nin tɛmɛsira 25nan ye: “ Cɛ n’a muso fila bɛɛ farilankolon tun don, u ma maloya .” Jɛɲɔgɔnya min bɛ nin barokun fila ni ɲɔgɔn cɛ, o b’a jira ko u farikolo farikoloɲɛnajɛ sɔrɔli bɛna kɛ “ jurumu ” jalaki nɔ ye, u bɛna min kɛ, ani min lakalilen don Jen.3 kɔnɔ, o cogo la, a bɛ i n’a fɔ hakili ta fan fɛ farikoloɲɛnajɛ min bɛ sa, o sababu ye. Ni an ye o kalan suma ni “ Laodise ” ta ye , an b’a ye ko lafiɲɛ don bɛ tali kɛ “ jurumu ” la min bɛ mɔgɔ kɛ “ farilankolon ” ye. Nin ko laban in na, o la sa, lafiɲɛ don kɛcogo tɛ se tuguni ka Krisita ka nɛɛma mara, bawo a kɛlen k’a ka kiraya yeelen dafalen di Adventistew ka fangatigiw ma san 1982 ni san 1991 cɛ, Yesu Krisita ka wajibi cayara ani a b’a fɛ o de kama waati min na ni a ka lafiɲɛ don senuma waleyali ye, mɔgɔ sugandilen minnu ka kan n’a ka nɛɛma ye, olu b’a ka nafa, a ka waati, a ka ɲɛnamaya, ani a ni bɛɛ di a ka jiralifɛnw kosɔn minnu kiraya kɛra Daniɛl ni Jirali kɔnɔ nka Bibulu jiralen bɛɛ kɔnɔ fana min bɛ a ka “ seere fila ” kɛ ka kɛɲɛ ni Jirali 11:3 ye.

Ala ka seereya min dira dugukolo kan

Hali n’a nafa ka bon cogo o cogo, Ala ka hadamadenw ka taa bɔ Yesu Krisita cogo la, o man kan k’a to an ka ɲinɛ a ka taama tɛmɛnen kɔ Musa ka waati la. Sabula o yɔrɔ jan in de la, Ala ye dugukolo-yɔrɔ-ko bɔyɔrɔ jira a la. Wa i n’a fɔ Ala ye jirali min di, Jenɛse maana nafa ka bon i n’a fɔ Jirali min jirala ciden Yuhana la. Ala ye cogo min sugandi walasa ka dugukolo kan ɲɛnamaya labɛn, o bɛ kiraya kɛ a ka kanuya labɛn na danfɛnw ma, a bɛ hɔrɔnya dafalen di minnu ma, walisa u ka se k’a ka kanuya jaabi ka ɲɛnamaya kɛ n’a ye badaa walima ka ban o la ka tunun saya foyi tɛ min na, ka kɛɲɛ ni o ye a ka kɛnɛyako sarati sariyaw.

Ni Hadama dabɔra a kelen na, fɔlɔ, o ye ko a jiralen don i n'a fɔ " Ala ja (Jen.1:26-27)" kanuya ɲinini na ka bɔ a ja la hɔrɔnyalen na, bawo a ka banbali tɛmɛnen waati bɛɛ tun ye kelennasigi ye pewu. O kɛra fɛn ye min tɛ se ka muɲu a bolo fo a tun labɛnnen don ka hɔrɔnya kɔlɔlɔw muɲu a tun bɛna hɔrɔnya min di a ka danfɛn ɲɛnamaw ma. Hawa dabɔli ka bɔ Hadama kɔkili dɔ la, k’a to saya sunɔgɔ la, o bɛ kiraya kɛ a ka Egilisi dabɔli la, Sugandili min kɛra a ka mɔgɔ sugandilen kantigiw fɛ, den min tigɛra a ka saya kafari fɛ Yesu Krisita la o bɛ jo di “ dɛmɛbaga ” jɔyɔrɔ ma , Ala bɛ min di muso ma min bɔra a la, n’a tɔgɔ Hawa kɔrɔ ye “ ɲɛnamaya ” ye. Sugandili bɛna “ ɲɛnamaya ” badaa, wa dugukolo kan, weleli b’a bolo k’a ka “ dɛmɛ ” di Ala ma walasa a ka jɛ ka baara kɛ hadamadenya siratigɛ la a ka porozɛ in waleyali la min laɲini ye ka kanuya dafalen sigi senkan min bɛ kɛ ɲɔgɔn fɛ ani min tɛ tiɲɛ a ka diɲɛ banbaliw kɔnɔ.

Kanminɛbaliya jurumu bɛ don hadamadenw na Hawa sababu fɛ walima a ka mɔgɔ sugandilenw ka “ muso ” taamasyɛn fɛ minnu bɛna o jurumu fɔlɔ ciyɛn ta. Ani fana, i ko Hadama, Hawa kanuya kosɔn, Yesu Krisita la, Ala bɛ kɛ hadamaden ye ka a ka Sugandilen tila ani ka a muɲu a nɔ na, o min ye saya ɲangili ye, a ka jurumuw ka kan ni min ye. O la sa, Jenɛse maana ye tariku seereya ye min b an bɔyɔrɔ n’u cogoyaw jira, ani kiraya seereya min bɛ sebaayabɛɛtigi Ala ka kanuya porozɛba kisili sariyakolo jira.

Danni tile wɔɔrɔ fɔlɔ minnu kofɔlen bɛ Jenɛse 1 kɔnɔ, tile wɔɔrɔ minnu tun bɛ kiraya kɛ san ba wɔɔrɔ kan, Ala ye minnu mara a ka dugukolo kan mɔgɔ sugandilenw sugandili kama, Jenɛse 2 kɔnɔ, lafiɲɛ don banbali ja kɔrɔ, don wolonwulanan dan tɛ min na, o bɛna da wuli ka bisimila mɔgɔ sugandilenw minnu sɛgɛsɛgɛra ani minnu sugandira.

Ala b’a ka baara laban dɔn kabini a daminɛ na, a ka mɔgɔ sugandilenw tɔgɔ minnu bɛna bɔ kɛnɛ kan san ba wɔɔrɔ kɔnɔ. Se ni fanga bɛɛ tun b’a bolo ka kiri tigɛ mɛlɛkɛ murutilenw kan ani k’u halaki k’a sɔrɔ a ma an ka dugukolo kan yɔrɔ da. Nka o de y’a to tigitigi a b’a ka danfɛnw bonya, minnu b’a kanu ani a bɛ minnu kanu, o de y’a to a bɛ diɲɛ bɛɛ ka ɲɛjirali dɔ labɛn dugukolo kan min dabɔra o kama.

Ala bɛ tiɲɛ sariyakolo kɔrɔta ka tɛmɛ fɛn bɛɛ kan. I n'a fɔ a fɔra cogo min na Zaburu 51:6 la, Yesu b'a ka mɔgɔ sugandilenw ɲɛfɔ iko " u bangera kokura " walima "u bangera tiɲɛ fɛ" walisa u ka bɛn Ala ka tiɲɛ sariya ma. Ka kɛɲɛ ni Yuhana 18:37 ye, ale yɛrɛ nana “ tiɲɛ seereya kɛ ” ani a b’a yɛrɛ jira Jirali 3:14 la ni tɔgɔ ye ko “ Tiɲɛtigi ”. O tiɲɛ sariyakolo kɔrɔtalen ni nɔɔrɔli in bɛ nkalon sariyakolo sɔsɔ pewu , wa o sariyakolo fila bɛ cogo caman na. Nkalontigɛ sariyakolo ye dugukolo sigibagaw lafili tuma bɛɛ a tariku kɔnɔna bɛɛ la. Bi bi in na, nkalon tigɛra kɛra fɛn ye min bɛ kɛ ka caya. A bɛ ta “bluff” daɲɛ kɔrɔ jagokɛlaw hakili la, nka o bɛɛ n’a ta, a ye jinɛ den ye, “ nkalon fa ” ka kɛɲɛ ni Yuhana 8:44 ye. Diinanko siratigɛ la, nkalon bɛ bɔ diinɛ nkalontigɛlen suguya caman cogo la ka kɛɲɛ ni jamanaw ni yɔrɔw ye dugukolo kan minnu kofɔlen don. Wa kerecɛn dannaya yɛrɛ kɛra “jatigɛwale” (= Babɛl) ja dafalen ye iko a dibi la fɛn nɔgɔlenw ka ca kosɛbɛ.

Nkalon bɛ kalan dɔnniya siratigɛ la. Sabula a ka fanga-taamacogo tɛ kelen ye, dɔnniya miirili tɛ se ka dalilu lakika di a ka fɛnɲɛnama suguyaw jiginni miiriyaw kan, ani a ka dɔnnikɛlaw b’a fɔ ko san miliyɔn caman ni miliyari caman minnu bɛ dugukolo sɔrɔli la. A ni nin dɔnniya miirili in tɛ kelen ye, danbaga Ala ka seereya bɛ dalilu caman di a ka tiɲɛni kan, bawo dugukolo kan tariku bɛ seereya kɛ a ka walew kan, minnu jibɔ ye misali fɔlɔ ye, min seereya bɛ kɛ kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnamaw sɔrɔli fɛ kɛnɛbaw kɔnɔ ani hali dugukolo kan kulubaw kuncɛyɔrɔw la. Fɛn min farala o seereya dabɔlen kan, o ye seereya ye min tora hadamadenw ka tariku fɛ, Nuhun ka ɲɛnamaya, Ibrahima ka ɲɛnamaya, Heburuw hɔrɔnyali Misira jɔnya la ani Yahutuw ka jamana bangeli, a tariku seere ɲɛnamaw.fo ka se waati ma diɲɛ laban; Yesu Krisita ka cidenw ka seereya fana bɛ yen minnu ye a ka kabakow, a gengen jiri la ani a kununni ye; o kɛra fo saya siran y'u bila, ka tugu martiri sira kan, u Matigi n'u ka misali Yesu Nazarɛti.

Ni n ye nin daɲɛ in lawuli « martiri » n ka kan ka ɲɛfɔli dɔ da wuli yan.

Kɔlɔsili: aw kana martiri ni ɲangili ɲagami ɲɔgɔn na

Fɛn fla ninnu kɛnɛma cogoya ye kelen ye, o la u bɛ Se ka ɲagami nɔgɔya la. Nka, o ɲagami in bɛ na ni kɔlɔlɔ juguw ye bawo ɲangili wale in bɛ farati la ka jate Ala ka mɔgɔ sugandilen lakika de kan ani a kɔfɛ, jinɛ den bɛ se ka jate martiri ye Ala nanbaratɔba dɔ kosɔn. O la, walasa k’a Ye ka jɛya, an ka kan ka nin sɛgɛsɛgɛli in jateminɛ min bɛ daminɛ nin sariyasen in na; Fɔlɔ, an ka ɲininkali kɛ: martiri ye mun ye? Nin daɲɛ in bɔra gɛrɛkikan na “martus” min kɔrɔ ye ko: seere. Seere ye mun ye? A ye min ye, a ye min mɛn, walima a ye min faamu ko dɔ kan, o de bɛ o fɔ ni kantigiya ye walima ni a ma o fɔ. Barokun min ka di an ye yan, o ye diinɛko ye, wa mɔgɔ minnu bɛ seereya kɛ Ala ye, seere lakikaw ni seere nkalonmaw bɛ yen. Min ye tiɲɛ ye, o ye ko Ala de bɛ danfara don o fila ni ɲɔgɔn cɛ. Tiɲɛ dɔnna a fɛ ani a bɛ dugawu kɛ a la bawo ale fan fɛ, nin seere lakika in b’a jija k’a yɛrɛ jira kantigiya la, a kɛtɔ k’a ka tiɲɛ jiralen bɛɛ dege “ kɛwalew ” la ani a bɛ muɲu o sira kan fo ka sɔn tiɲɛ ma.sa. Wa o saya ye martiri lakika ye, bawo ɲɛnamaya min dira saya ma, o tun bɛ bɛn senuya sariya ma, Ala tun bɛ min ɲini a ka waati la. Ni ɲɛnamaya min dira, o tɛ o bɛnkan in na, o tuma na fɛ, o tɛ martiri ye, o ye ɲangili ye min bɛ danfɛn ɲɛnama dɔ gosi min dira jinɛ ma a halakili kosɔn, bawo a tɛ nafa sɔrɔ lakanani ni Ala ka dugawu la. Ka da a kan ka bɛn tiɲɛ sariya ma, Ala bɛ min ɲini san kelen-kelen bɛɛ la, "martiri" dɔnni bɛna sinsin an ka dɔnniya kan Ala ka kiritigɛ kan min jirala a ka kirayakumaw kɔnɔ minnu bɛ laban waati laɲini min ye nin baara in kuntilenna n' a kun ye.

A nafa ka bon k’a faamu ko se tɛ tiɲɛ ye ka hakili murutilen dɔ ladɔnniya; mɛlɛkɛ fɔlɔ dabɔlen, min tɔgɔ dara Ala fɛ, Sitanɛ, kabini a murutili, o ka ko kɛlen b’o jira. Tiɲɛ ye sariyakolo ye, mɔgɔ sugandilenw bɛna u yɛrɛ sama ka taa min fɛ, minnu b’a kanu ani minnu labɛnnen don ka kɛlɛ kɛ Ala kɛrɛfɛ Yesu Krisita la, nkalon min bɛ kojugu kɛ a la.

Kuncɛli la, Ala ka Jirali bɛ jɔ dɔɔnin dɔɔnin san ba wɔɔrɔ kɔnɔ, ko kɛlenw ni seereya minnu kɛra cogo ɲuman ni cogo jugu la. San ba wɔɔrɔ waati bɛ se ka kɛ i n’a fɔ a ka surun, nka cɛ min bɛ nafa lakika di a yɛrɛ ka ɲɛnamaya sanw dɔrɔn ma, tiɲɛ yɛrɛ la, o ye waati jan ye min b’a to Ala bɛ se ka janya san kɛmɛ caman kɔnɔ, ani ka ɲɛ ka tɛmɛ san ba wɔɔrɔ kan , a ka diɲɛ porozɛ in waleyali dakunw danfaralenw. Yesu Krisita dɔrɔn kɔnɔ, Ala bɛ faamuyali jɛlen di a ka laban waati sugandilenw ma, a ka gundo ni a ka kɛwalew ko la.

Jenɛse: kiraya kumasen kuncɛlen nafamaba dɔ

O faamuyali la, Jenɛse ka maana bɛ Daniɛl ni Jirali ka Bibulu kirayakumaw kunbabaw lase; wa ni nin kilisi ninnu tɛ , o faamuyali tɛ se ka kɛ . O kow na hakili jigin ni a mago bɛ a la, kiraya kalan waati la, nka kabini sisan, an ka kan k’a dɔn ko daɲɛ minnu ye, " juguya, kɔgɔji, dugukolo, muso ", olu bɛna Ala ka miirili hakilina kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ ta a jirali kɔnɔ “Apokalipisi”. U bɛ tali Kɛ dugukolo-dacogo-taama saba la minnu bɛ tugu ɲɔgɔn na. “ Dingɛ dunba ” bɛ dugukolo dugukolo de kofɔ min datugulen don pewu ji la, ɲɛnamaya si tɛ min na. O kɔfɛ , tile filanan na , fɛnw faranfasi ta, “ kɔgɔji ”, n’o ye kɔrɔɲɔgɔnma ni saya taamasyɛn ye, o bɛna fa kɔgɔji kɔnɔ baganw dɔrɔn de fɛ tile 5nan na ; a sigida ye juguya ye hadamadenw ma minnu dabɔra fiɲɛ fiyɛli kama. “ Dugukolo ” bɛ bɔ “ kɔgɔji ” la, wa a bɛna sigi fana a tile duurunan na baganw fɛ ani laban na, tile wɔɔrɔnan na, “ cɛ min dabɔra Ala ja la ” ani “ muso ” min bɛna sigi hadamaden kɔkili dɔ kan. Cɛ ni muso faralen ɲɔgɔn kan, u bɛna den fila kɔnɔ ta. " Abɛl " fɔlɔ , hakili ta fan fɛ sugandilen sugu ( Abɛl = Fa ye Ala ye) bɛna faga keleya kosɔn a kɔrɔkɛ " Kaɛn " fɛ, farisogo, nafolotigi sugu (= sɔrɔli) o cogo la ka kiraya kɛ cogoya la sugandilen kelen , Yesu Krisita n'a sugandilenw, minnu bɛna tɔɔrɔ ani ka sa iko martiriw k'a sababu kɛ "Kaɛnw" ye, Yahutuw, Katolikiw ani Protɛstanw, olu bɛɛ "Alabatoso jagokɛlaw", minnu ka keleya tugu-tugulenw ni jugumanw bɛ jira ani ka dafa dugukolo tariku kɔnɔ . O la sa, Ala Ni ye kalan min di, o ye nin ye: ka bɔ “dingɛ dunba ” kɔnɔ, ka tugu ɲɔgɔn kɔ , “ kɔgɔji ni dugukolo” taamasyɛn minnu bɛ Krecɛn diinɛ nkalonmaw jira minnu bɛ taa ni niw halakili ye. Walasa k'a ka jamalajɛ Sugandilen tɔgɔ da, a bɛ " muso " daɲɛ di a ma min ye, n'a ye kantigiya kɛ a ka Ala ye, " Muso ", Krisita yɛrɛ ka "sagaden " ja taamasyɛn ye min kiraya kɛra " cɛ » daɲɛ fɛ ( Hadama ). N’a ma kantigiya kɛ, a bɛ to “ muso ” ye, nka a bɛ “ jatɔmuso ” ja ta . O kow bɛɛ bɛna sinsin kalan caman na min jirala nin baara in kɔnɔ, wa u nafa ka bon kosɛbɛ. I bɛ se k’a faamu nɔgɔya la, san 2020 kɔnɔ, ko minnu fɔra Daniɛl ni Jirali kirayakumaw kɔnɔ, u fanba, olu dafara kaban tariku kɔnɔ, wa u bɛ dɔn hadamadenw fɛ. Nka u tun ma dɔn Ala ye jɔyɔrɔ min di u ma alako ta fan fɛ. Tariku dɔnbagaw bɛ tariku tiɲɛkow kɔlɔsi, nka Ala ka kiraw dɔrɔn de bɛ se k’u kɔrɔ fɔ.

Dannaya ni dannabaliya

A dacogo la, hadamadenw, k’a ta u bɔyɔrɔ la, u ye dannabaa sugu ye. Nka dannaya tɛ dannaya ye. Hadamaden dalen tun b’a la tuma bɛɛ ko Ala walima alaɲɛsiranbagaw bɛ yen, hakili minnu ka bon ni tɔw ye, u tun ka kan ka baara kɛ minnu ye ani u tun ka kan ka minnu diyabɔ walasa u kana tiɲɛni kɛ u ka dimi fɛ. O dannaya dabɔlen in daminɛna ka bɔ san kɛmɛw la ka taa san kɛmɛw la ani san ba caman na ka taa san ba caman na fo ka na se bi waati ma, yɔrɔ min na dɔnniya sɔrɔlenw ye Tlebi hadamaden hakili minɛ, kabini o waati, a kɛra dannabali ye ani dannabali ye. A kɔlɔsi ko o fɛn caman Changement in bɛ mɔgɔ minnu de jira kosɛbɛ minnu bɔra Krecɛn. Sabula o waati kelen na, kɔrɔnfɛla, kɔrɔnfɛla yɔrɔjan ani Afiriki, dannaya minnu tun bɛ hakili yebaliw la, olu tora. O ɲɛfɔlen don ni jiracogo ye min ka bon ni hadamaden ta ye, mɔgɔ minnu bɛ o diinɛ laadalakow kɛ, olu ye minnu ye. Afiriki kɔnɔ, dalilu jɛlen minnu b’a jira ko hakili yebaliw bɛ yen, olu bɛ dannabaliya bali. Nka o mɔgɔw tɛ min dɔn, o ye ko hakili minnu bɛ u yɛrɛ jira ni fanga ye u cɛma, tiɲɛ na, olu ye jinɛw ye minnu banna ɲɛnamaya bɛɛ dabaga Ala fɛ, ani minnu jalakilen don saya la kɔrɔbɔli waati la. O mɔgɔw tɛ dannabaliw ye, dannabaliw fana tɛ, i n’a fɔ tubabukan mɔgɔw, nka a nɔfɛko ye kelen ye, bawo u bɛ baara kɛ jinɛw ye minnu b’u lafili k’u minɛ u ka fanga jugu kɔrɔ. U ka diinɛ ye bolibato kafiri sugu ye min ye hadamadenya taamasiyɛn kabini a daminɛ; Hawa kɛra a ka bɔnɛ fɔlɔ ye.

Tlebi fɛ, dannayabaliya ye sugandili de nɔ ye tiɲɛ na, bawo mɔgɔ damadɔw tɛ u ka kerecɛnya bɔyɔrɔ dɔn; ani repibiliki hɔrɔnya lafasabagaw cɛma, mɔgɔ dɔw bɛ yen minnu bɛ kumaw fɔ Bibulu Senuman kɔnɔ, o cogo la, u bɛ seereya kɛ ko u tɛ a ka kɛta dɔnbaliw ye. A bɛ seereya kɛ nɔɔrɔko tiɲɛ minnu kan Ala kosɔn, u tɛ olu dɔn, o bɛɛ n’a ta, u b’a sugandi k’u tɛna u jateminɛ. O dannabaliya sugu de don Ni Senu b dannabaliya wele ani min ye murutili dafalen ye danaya lakika kɛlɛli la. Sabula n’a y’a jateminɛ ko ɲɛnamaya bɛ dalilu minnu di a ma dugukolo fan bɛɛ la ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la Afiriki jamanaw ka jiracogo minnu ka bon ni hadamaden ta ye, hadamaden tɛ se k’a ka dannabaliya jalaki. O la sa, jinɛw bɛ wale minnu kɛ minnu ka bon ni hadamaden ta ye, olu bɛ Tlebi jamanaw ka dannabaliya jalaki. Dabaga Ala fana b’a ka kɛta daliluw di, a bɛ wale kɛ ni fanga ye ko kɛlenw fɛ minnu bɛ bɔ sigida la min bɛ a kɔrɔ; dugukolo yɛrɛyɛrɛw, tasuma-fanga-yɔrɔw, jikuruw tiɲɛniw, banakisɛfagalanw, nka nin fɛn ninnu bɛɛ bɛ dɔnniya ɲɛfɔliw sɔrɔ sisan minnu bɛ Ala bɔyɔrɔ datugu ani k’a tiɲɛ. Ɲɛ na, nin dannaya juguba in, dɔnniya ɲɛfɔli bɛ fara a kan min bɛ hadamaden hakili dalen to a la ani o fila bɛɛ b’a jija a ka sugandili la minnu b’a bila a halakili la.

Ala bɛ mun ɲini a ka danfɛnw fɛ? A bɛna mɔgɔ minnu sugandi u cɛma minnu bɛ sɔn a ka ɲɛnamaya miiriyaw ma, o kɔrɔ ye ko minnu bɛ a ka miiriliw minɛ. Dannaya bɛna kɛ fɛɛrɛ ye, nka a tɛna kɛ kuntilenna ye. O de y’a to “ dannaya min tɛ kɛwalew ye ”, a ka kan ka min ta, a fɔra ko “ sa ” Yakuba 2:17 kɔnɔ. Sabu ni dannaya lakika bɛ yen, dannaya nkalonma fana bɛ yen. Tilenbaliya ni ko jugu de bɛ danfara bɛɛ don, wa Ala tɛ gɛlɛya sɔrɔ ka kanminɛli dɔn walisa k’o ni kanminɛbaliya danfara don. A mana kɛ cogo o cogo, a tora kiritigɛla kelenpe ye min hakilina bɛna a ka danfɛn kelen-kelen bɛɛ ka siniɲɛsigi banbali latigɛ, bawo a sugandili kun ye fɛn ye min ɲɔgɔn tɛ, wa a ka ɲɛnamaya banbali dilen bɛ sɔrɔ Yesu Krisita dɔrɔn de fɛ. Tɛmɛsira min bɛ dugukolo kan, o bɛnnen don dɔrɔn ka nin sugandili banbali sugandili seko jira. Dannaya tɛ cɛsiri ni saraka siranninw denw ye, nka a bɛ kɛ cogo dafalen na, danfɛn ye min sɔrɔ walima min ma sɔrɔ kabini a bange waati. Nka n’a bɛ yen, a ka kan ka balo Ala fɛ, n’o tɛ, a bɛ sa ka tunun.

Dannaya lakika ye fɛn ye min man teli ka sɔrɔ. Sabu, a ni kerecɛn diinɛ ofisiyali ka nanbara fan tɛ kelen ye, a tɛ bɔli kɛ ka gengenjiri bila danfɛn dɔ kaburu sanfɛ walasa sankolo daaw ka da wuli a ye. Wa ne b’o jira bawo a bɛ iko a ma ye, Yesu y’a fɔ Mat.7:13-14 la ko: “ Aw ka don da fitinin fɛ. sabu da ka bon , sira min bɛ taa halakili la , o ka bon , mɔgɔ caman bɛ don a fɛ . Nka da ka dɔgɔ ani sira min bɛ taa ɲɛnamaya la , o ka dɔgɔ , wa a sɔrɔbagaw man ca. » O kalan in sinsinnen don ka t’a fɛ Bibulu kɔnɔ Yahutuw gɛnni misali la Babilonɛ, bawo Ala b’a ye ko a ka kan ni a ka sugandili ye Daniɛl n’a taamaɲɔgɔn saba ani masakɛ barikama duuru dɔrɔn de la ani Ezekiɛl min bɛ nin waati in na. O kɔ, an b’a kalan Eze.14:13-20 la ko: “ Mɔgɔ denkɛ, ni jamana dɔ ye jurumu kɛ ne la ni tilenbaliya ye, ni ne ye ne bolo kɔrɔta a kama, ni ne ye nbuuru bere kari a kosɔn, ni ne ye kɔngɔ bila a kan o , ni ne tun ye hadamaden ni bagan halaki a la , ni nin cɛ saba tun bɛ a cɛma, Nuhun, Daniɛl ani Job , u tun bɛna u niw kisi u ka tilennenya fɛ , Matigi Matigi ko ten. Ni ne tun ye kungosogow bila ka yaala jamana kɔnɔ min bɛna a fa, ni a kɛra kungo ye, mɔgɔ si tɛna tɛmɛ yɔrɔ min na nin waraba ninnu kosɔn, ani nin cɛ saba in tun bɛ a cɛma, ne tun bɛna ɲɛnamaya ! matigi Matigi ko ten , u tun tɛna denkɛw ni denmusow kisi , nka u kelen de tun bɛna kisi , jamana tun bɛna kɛ kungokolon ye . Walima ni ne nana ni npan ye jamana in kama, ni ne ko: Npan ka boli jamana kɔnɔ! Ni ne tun ye mɔgɔw ni baganw halaki, ni nin cɛ saba tun bɛ a cɛma, ne tun bɛna ɲɛnamaya! Matigi Matigi ko ten, u tun tɛna denkɛw ni denmusow kisi, nka u dɔrɔn de tun bɛna kisi . Walima ni ne ye tɔɔrɔ ci jamana in kɔnɔ, ni ne ye ne ka dimi bɔn a kama saya fɛ, ka mɔgɔw ni baganw halaki a la, ni Nuhun, Daniɛl ani Job tun bɛ o cɛma , ne ɲɛnama don ! Matigi Matigi ko: u tun t'a fɛ ka denkɛw ni denmusow kisi, nka u ka tilennenya barika la, u tun na u yɛrɛw niw kisi. » An b’a dɔn o cogo la ko jiba waati la, Nuhun dɔrɔn de sɔrɔla ka kan ni kisili ye mɔgɔ 8 cɛma minnu lakananen don kurunba fɛ.

Yesu y’a fɔ ka t’a fɛ Mat.22:14 la ko: “ Mɔgɔ caman welelen don, nka mɔgɔ damadɔw de sugandira. » O kun bɛ ɲɛfɔ dɔrɔn ni senuya hakɛ kɔrɔtalen ye min ɲininen don Ala fɛ min b’a fɛ ka jɔyɔrɔ fɔlɔ ta an dusukun na walima foyi tɛ. O wajibi in kɔlɔlɔ bɛ hadamadenya miirili kɛlɛ diɲɛ kan min bɛ hadamaden bila fɛn bɛɛ sanfɛ. Ciden Yakuba y’an lasɔmi o kɛlɛli la, k’a fɔ an ye ko: “ Aw jatɔw! Aw m' a dɔn ko diɲɛ kanu ye Ala juguya ye wa ? o la , min b' a fɛ ka kɛ diɲɛ teri ye , o b' a yɛrɛ kɛ ala jugu ye . » Yesu b’a fɔ an ye tugun Mat.10:37 la ko: “ Min bɛ kanu a fa walima a ba ka ca ni ne ye a man kan ni ne ye , ani min bɛ kanu a denkɛ walima a denmuso ka ca ni ne ye a man kan ni ne ye .” Ani fana, ni i n’a fɔ ne, i ye i teri dɔ wele a ka jaabi di nin diinɛ sariya ma min ɲininen bɛ Yesu Krisita fɛ, i kana kabakoya n’a y’i wele ko fanatiki; Nin de kɛra ne la, o kɔfɛ, ne y’a faamu ko Yesu dɔrɔn de tun bɛ ne la iko ne teri sɛbɛ; ale, “ Tiɲɛtigi ” min bɛ Jirali 3:7 kɔnɔ. An na i wele fana ko fundamentalist, sabu i b i yr jira ko i ye tiɲɛtigi ye Ala fɛ, sariyatigi, bawo i b a ka sariya senumaba kanu ani ka bonya da a kan i ka kanminɛli fɛ. O bɛna kɛ, a yɔrɔ dɔ la, hadamaden ka sɔngɔ ye min ka kan ka sara walasa ka Matigi Yesu diyabɔ, min ka kan ni an yɛrɛ saraka ye ani an ka cɛsiri dafalen ye, a bɛ min ɲini.

Dannaya b’a to an k’a ka gundo miiriliw sɔrɔ Ala fɛ fo an k’a ka baara kabakoma bonya dɔn. Wa walasa k’a ka porozɛ bɛɛ faamu, mɔgɔ sugandilen ka kan ka mɛlɛkɛw ka sankolola ɲɛnamaya jateminɛ min tun bɛ kɔn dugukolo kan ko kɛlen ɲɛ. Sabu nin sankolola jamana in kɔnɔ, danfɛnw tila-tila ani mɛlɛkɛ ɲumanw sugandili min ye kantigiya kɛ Ala ye, o ma kɛ dannaya de kan Krisita la min gengenna jiri la walima a banna i n’a fɔ a bɛna kɛ cogo min na dugukolo kan. O b’a jira ko diɲɛ bɛɛ ta fan fɛ, Krisita min tora jurumu tɛ a la, o gengenli jiri la, o ye Ala ye, o ye jinɛ ni a nɔfɛmɔgɔw jalaki fɛɛrɛ ye ani ko dugukolo kan, dannaya min bɛ Yesu Krisita la, o bɛ fɛɛrɛ jira Ala ye min sugandi walasa a ka kanuya min sɔrɔ a ka kanuya la mɔgɔ sugandilenw minnu b’a kanu ani k’a waleɲumandɔn. O a yɛrɛsaraka bɛɛ jirali kun tun ye ka se ka sankolola ni dugukolo kan danfɛn murutilenw jalaki sariya siratigɛ la ka se saya ma, minnu ni a ka ɲɛnamaya hakilina tɛ kelen ye. Wa a ka dugukolo kan danfɛnw cɛma, a bɛ mɔgɔ minnu sugandi minnu bɛ a ka miiriliw minɛ, ka sɔn a ka kɛwalew n’a ka kiritigɛlaw ma bawo u bɛnnen don k’a ka banbali tila ɲɔgɔn na. A laban na, a bɛna gɛlɛya min lase a ma, o min dabɔra a ka sankolola ni dugukolo kan danfɛnw bɛɛ ma, bawo ni o hɔrɔnya tun tɛ, a ka danfɛn sugandilenw ka kanuya tun tɛna kɛ fɛn ye min tɛ se ka kɛ. Tiɲɛ na, ni hɔrɔnya tɛ, danfɛn tɛ fosi ye ni robo tɛ, min ka kɛwalew bɛ kɛ otomatiki la. Nka hɔrɔnya sɔngɔ bɛna kɛ, laban na, sankolo ni dugukolo danfɛn murutilenw halakili ye.

O cogo la, dalilu bɛ di ko dannaya tɛ sinsin fɛn nɔgɔman dɔ kan: “ I ka da Matigi Yesu la, i na kisi ”. Nin Bibulu kumaw sinsinnen bɛ wale “dannaya” bɛ min jira, o ye ka Ala ka sariyaw labato min bɛ dannaya lakika jira. Ala fɛ, a kuntilenna ye ka danfɛnw sɔrɔ minnu bɛ a kan minɛ kanuya kosɔn. A ye dɔw sɔrɔ sankolola mɛlɛkɛw cɛma ani a ka dugukolo kan hadamadenw cɛma, a ye dɔw sugandi ani a bɛna taa a fɛ ka dɔw sugandi fo ka se nɛɛma waati laban ma.

Dumuni min bɛ kɛ waati bɛnnen na

I n’a fɔ hadamaden farikolo mago bɛ balo la cogo min na walisa k’a ka ɲɛnamaya janya, dannaya min bɛ bɔ a hakili la, o fana mago bɛ a ka balo la alako ta fan fɛ. Adamaden bɛɛ min bɛ kanuya jirali dɔn Ala ye min di Yesu Krisita la, o b’a fɛ ka fɛn dɔ kɛ a ye. Nka, an bɛ se ka fɛn dɔ kɛ cogo di min ka di a ye, n’an t’a dɔn a bɛ min makɔnɔ an fɛ? O ɲininkali jaabi de bɛna kɛ an ka dannaya baloli ye. Sabu “ ni dannaya tɛ, mɔgɔ tɛ se ka diya Ala ye ” ka kɛɲɛ ni Heb.11:6 ye. Nka o dannaya ka kan ka ɲɛnamaya hali bi ani ka diya a ye, a kɛtɔ ka bɛn a ka jigiya ma. Katuguni Matigi Ala Sebaayabɛɛtigi ye a dafabaga ni a kiritigɛla ye. Krecɛn dannabaaw jamaba b’a fɛ ka jɛɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni sankolo Ala ye, nka o jɛɲɔgɔnya bɛ to ka kɛ ko ye min tɛ se ka kɛ bawo u ka dannaya ma balo ka ɲɛ. Gɛlɛya jaabi dira an ma Mat.24 ani 25. Yesu b’a ka kalan sinsin an ka don labanw kan minnu bɛ kɔn a ka jirali filanan waati ɲɛ dɔɔnin, nin sen in na, a ka alaya nɔɔrɔ la. A b’o ɲɛfɔ ni jaw caya ye ntalenw kɔnɔ: torosun ntalen, Mat.24:32 fo 34; sufɛ sonyali ntalen, Mat.24:43 fo 51 la; ntalen min bɛ npogotigi tan kan, Mat.25:1 fo 12 la; ntalen talen ko la, Mat.25:13 fo 30 la; sagaw ni bakɔrɔnw ntalenw, Mat.25:31 fo 46. Nin ntalenw cɛma, “ dumuni ” kofɔlen bɛ ye siɲɛ fila: su sonyali ntalen na ani sagaw ni bakɔrɔnw ta la bawo, hali ni yecogo la, tuma min na Yesu ko: “ Kɔngɔ tun bɛ ne la, i ye dumuni di ne ma ,” a bɛ kuma an fɛ hakili ta fan fɛ dumuni kan, ni o tɛ, hadamaden ka dannaya bɛ sa. “ Mɔgɔ tɛna balo dumuni dɔrɔn de la, nka kuma o kuma bɛ bɔ Ala da la . Mat.4:4”. Dannaya dumuni kun ye k’a tanga Jirali 20 “ saya filanan ” ma, o min bɛ kɛ sababu ye ka mɔgɔ bɔnɛ a ka ɲɛnamaya banbali jogo la.

Nin hakilijakabɔ in hukumu kɔnɔ, i ɲɛ n’i hakili ɲɛsin nin ntalen ma sufɛ sonyali la:

V.42: “ O de kosɔn aw ka to aw ɲɛ na, k’a masɔrɔ aw t’a dɔn aw Matigi bɛ na don min na .”

Yesu Krisita seginni barokun ɲɛfɔra ani a "makɔnɔni" bɛna hakili lawulili lawuli Ameriki Woroduguyanfan jamana na, san 1831 ni san 1844 cɛ.A bɛ wele ko "Adventisme", o jɛkulu kɔnɔmɔgɔw ye olu ye -u yɛrɛw de latigɛra u waati mɔgɔw fɛ ni “Adventistew” daɲɛ ye; daɲɛ min bɔra latigɛkan na “adventus” min kɔrɔ ye ko: advent.

V.43: “ Aw k’o dɔn kosɛbɛ, ni sotigi tun b’a dɔn sonyali ka kan ka na su fɛ, a tun bɛna kɔlɔsili kɛ, a tun tɛna sɔn a ka so ka don .”

Nin tɛmɛsira kɔnɔ, “ so kuntigi ” ye kalanden ye min bɛ ka Yesu kɔsegin makɔnɔ, wa “ sonyalikɛla ” bɛ Yesu yɛrɛ de kofɔ. O sangaɲɔgɔnma sababu fɛ, Yesu b’a jira an na ko nafa b’a la k’a seginni don dɔn. O la sa, a b’an jija an k’o sɔrɔ, wa n’an y’a ka laadilikanw lamɛn, o bɛna an ni ale cɛsira sabati.

V.44: “ O de kosɔn aw fana ka labɛn, katuguni Mɔgɔ Denkɛ bɛ na waati min na aw tɛ miiri .”

N ye walew ka waati nata latilen, nin tɛmɛsira in kɔnɔ, bawo gɛrɛkikan fɔlɔ la, wale ninnu bɛ sisan waati la. Tiɲɛ na, o kumaw fɔra Yesu fɛ a waati kalandenw ye minnu b’a ɲininka o ko la. Matigi na, laban waati la, baara kɛ ni nin “Adventiste” barokun ye walasa ka kerecɛnw sɛgɛsɛgɛ a kɛtɔ k’u bila kiraya dannaya kɔrɔbɔli la; o kama, a bɛna “Adventiste” jigiya naani labɛn ka tugu ɲɔgɔn na waati kɔnɔ; o waati kelen-kelen bɛɛ tilennen don ni yeelen kura ye min dira Ni Senu fɛ, saba fɔlɔ minnu ɲɛsinnen bɛ Daniɛl ni Jirali kiraya sɛbɛnw ma.

V.45: “ Baaraden dannamɔgɔ hakilitigi, jɔn ye jɔn ye, a makɛ ye min bila a ka mɔgɔw kun na, ka dumuni di u ma a waati bɛnnen na? »

I janto i kana fili i ka kiritigɛ la, bawo “ dumuni ” min kofɔlen bɛ nin tɛmɛsira kɔnɔ, o bɛ i ɲɛ kɔrɔ sisan. Ɔwɔ, ne ye tɔgɔ min di a ma ko “Daniɛl ni Jirali ɲɛfɔ” o sɛbɛn in de ye nin hakili ta fan fɛ “ dumuni ” ye min nafa ka bon walasa ka i ka dannaya balo, bawo a bɛ ɲininkaliw jaabi bɛɛ di, ka bɔ Yesu Krisita la, i bɛ se ka minnu kɛ sariya siratigɛ la , ani o jaabiw kɔfɛ, jirali minnu ma labɛn, i n’a fɔ Yesu Krisita seginni don lakika min b’an bila fo san 2030 kaban “Adventiste” “makɔnɔni” naaninan ni laban na.

Ikomi ne yɛrɛ haminanko ye nin tɛmɛsira ye, ne bɛ nin sɛbɛn in jira, ne ka kantigiya denw ye tiɲɛ Ala ma ani ne ka hakilitigiya, bawo ne t’a fɛ ka kabakoya Yesu Krisita seginni na. Yesu b’a ka laban waati labɛn jira yan. A ye labɛn kɛ nin waati in kama, “ dumuni ” min bɛnnen don k’a ka mɔgɔ sugandilenw ka dannaya balo, minnu bɛ a seginni nɔɔrɔma makɔnɔ ni kantigiya ye. Wa o “ dumuni ” ye kiraya kuma ye.

V.46: “ Dubaden ye o baaraden ye, a makɛ sera min na , a na o kɛ ten ! »

A seginni nɔɔrɔma kɔnɔko bɛ sinsin yan, o ye “Adventiste” jigiya naaninan ta ye. Baarakɛla min kofɔlen don, o nisɔndiyara kosɛbɛ kaban ka Ala ka miirili jiralen dɔn, a ka kiritigɛ min bɛ hadamadenw ka dannaya kan. Nka o dugawu bɛna bonya ani ka hami mɔgɔ bɛɛ la, minnu ye nin Ala ka yeelen laban sɔrɔ, u bɛna a jɛnsɛn ani k’a tila ni mɔgɔ sugandilenw ye minnu jɛnsɛnnen don dugukolo fan bɛɛ la, fo ka se Yesu Krisita seginni nafama ma.

V.47: “ Ne b’a fɔ aw ye tiɲɛ na, a na a sigi a bolofɛnw bɛɛ kan. »

Matigi ka nafolo bɛna hami, fo ka se a seginni ma, hakili ta fan fɛ nafaw la. Baaraden bɛ kɛ Yesu ye, a ka hakili ta fan fɛ nafolo marabaga; a ka kuma fɔlenw n’a yeelen jiralen marayɔrɔ danma. Nin sɛbɛn bɛɛ kalanni kɔfɛ, aw bɛna se k’a ye ko ne tɛ dantɛmɛ a ka Bibulu kiraya jirali tɔgɔ da a kan ko “nafolo”. Ne bɛ se ka tɔgɔ jumɛn wɛrɛ da jirali la min bɛ mɔgɔ tanga “ saya filanan ” ma ani ka ɲɛnamaya banbali sira da mɔgɔw ɲɛ? Sabu a bɛ sigasiga seko jɛnsɛn ani ka tunun min bɛ mɔgɔ faga dannaya ni kisili ma.

V.48: “ Nka ni baaraden jugu don, min b’a fɔ a yɛrɛ kɔnɔ ko: Ne makɛ bɛ mɛn ka na, ”

Ala ye ɲɛnamaya min da, o ye suguya fila ye. Fɛn bɛɛ n’a kɔkanna dafalen don. Wa Ala ye sira fila jira hadamadenw na, sira fila minnu bɛna u ka sugandili ɲɛminɛ: ɲɛnamaya ni ɲumanya, saya ni juguya; malo ni bɔgɔdaga; saga ni bakɔrɔn, yeelen ni dibi . Nin tɛmɛsira kɔnɔ, Ni bɛ baarakɛla jugu laɲini, nka o bɛɛ n’a ta, baarakɛla don, min bɛ dannaya nkalonma jira min ma balo Ala fɛ ani ka tɛmɛ o bɛɛ kan, Krecɛn dannaya nkalonma min bɛ laban ka se Adventiste dannaya yɛrɛ ma ani ka ɲɛsin a ma, an ka laban waati la . K’a sɔrɔ a ma yeelen sɔrɔ tugun Yesu Krisita fɛ bawo a banna min jirala a la san 1982 ni 1991 cɛ, ani min y’a nali laseli kɛ san 1994 kama, o Adventiste ye juguya den bɔ min kɛra sababu ye ka Ala ka ciden ka yeelen bɔ san 1991 Nowanburukalo la. A kɔlɔsi ko Yesu bɛ dusukun miirili dogolenw jira: “ min b’a fɔ a yɛrɛ kɔnɔ ”. Sabula kɛnɛma diinɛ kɛcogo yecogo ye nanbarako ye kosɛbɛ; diinɛ forobaciyɛn bɛ dannaya ɲɛnama lakika bila a nɔ na min falen bɛ tiɲɛ ko la timinandiya la.

V.49: “... n’a y’a daminɛ k’a taamaɲɔgɔnw bugɔ, n’a ye dumuni kɛ ka minni kɛ ni dɔlɔminnaw ye, ”

Ja in bɛ makɔnɔ dɔɔnin fo ka na se bi ma, nka kɛnɛyaji bɛ, k’a jɛya, hɛrɛ waatiw la, kɛlɛli ni kɛlɛ jira minnu bɛ tɔɔrɔ lakika jira ani ka kɔn o ɲɛ min bɛna kɛ o ye waati dɔrɔn de ye . Kabini san 1995, Adventiste institutionnel (Adventisme institutionnel) bɛ “ dumuni ni minni kɛ ni dɔlɔminnaw ye ” fo ka se a dan na, a ye jɛɲɔgɔnya kɛ ni Protɛstanw ni Katolikiw ye, a kɛtɔ ka don jɛkuluba kɔnɔ. Sabu Jirali 17:2 la, ka Katoliki dannaya min wele ko " Babilonɛba ", ani Protɛstanw ka dannaya min bɛ wele ko " dugukolo ", o laɲini, Ni Senu ko: " Dugukolo masakɛw y'u yɛrɛ di jatɔya ma, ale de fɛ , a ka jatɔya diwɛn de la dugukolo kan mɔgɔw ye ye dɔlɔ min .”

V.50: “ ...baaraden in makɛ na na don min na, a ma miiri don min na, wa a t’a dɔn waati min na, ”

Yeelen banbaliya kɔlɔlɔ min ɲɛsinnen bɛ Adventistew ka jigiya sabanan ma, ani san 1994 don, o laban bɛ bɔ kɛnɛ kan Yesu Krisita seginni lakika waati dɔnbaliya cogo la, o kɔrɔ ye ko Adventistew ka jigiya naaninan Ala ka porozɛ kan. O dɔnbaliya ye jɛɲɔgɔnya tiɲɛni kɔlɔlɔ ye ni Yesu Krisita ye, o la sa, an bɛ se ka nin ko in bɔ a la: Adventiste minnu bilala nin ko jugu in na, olu tɛ Ala ɲɛ na tugun, walima a ka kiritigɛ la, “Adventistew”

V.51: “ ...a na a tigɛtigɛ, ka a niyɔrɔ di a ma ni filankafow ye : kasi ni ɲinw sɔgɔsɔgɔ na kɛ yen. »

Ala bɛna diminya min lase baarakɛla nkalontigɛlaw ma minnu y’a janfa, o ja bɛ o jira. Ne ye " filankafow " daɲɛ kɔlɔsi nin tɛmɛsira kɔnɔ , Ni Senu bɛ kerecɛn nkalontigɛlaw tɔgɔ fɔ min fɛ Dan.11:34 kɔnɔ, nka kalan min ka bon kosɛbɛ, o de ka kan ka kɛ walasa ka waati kɔnɔna faamuya, kiraya kuma ye min laɲini, o min kɔnɔ, tɛmɛsira 33 ni 35 bɛ yen: “ hakilitigi minnu bɛ u cɛma, olu na mɔgɔ caman kalan. Dɔw bɛ yen minnu bɛna u yɛrɛ di waati dɔ kɔnɔ npan ni tasuma ma, jɔnya ni binkanniw ma. U bɛna u yɛrɛ di waati min na, u bɛna dɛmɛ dɔɔnin, ani caman bɛna fara u kan filankafoya kosɔn . Hakilitigi dɔw na bin, walisa u ka saniya, ka saniya ani ka fin, fo ka se laban waati ma , katuguni a tɛna se fo waati latigɛlen. » O la sa, “ baarakɛla jugu ” ye tiɲɛ na mɔgɔ ye min bɛ Ala, a Matigi ka jigiyaw janfa, ka fara a kan, “ fo ka se laban waati ma ”, “ filankafow ” ka sigiyɔrɔ la . A bɛ tila, kabini o waati, n’u ye, Ala ka diminya min bɛ u gosi fo kiritigɛ laban na, u bɛ halaki yɔrɔ min na, u bɛ jeni “tasuma kɔ ” kɔnɔ min bɛ “ saya filanan ” di k’a jɛya, ka kɛɲɛ ni Jirali 20 ye: 15: “ Mɔgɔ o mɔgɔ ma sɔrɔ min sɛbɛnnen bɛ ɲɛnamaya kitabu kɔnɔ , o filila tasuma baji kɔnɔ .”

Dannaya lakika tariku jiralen

Dannaya lakika

Fɛn caman bɛ yen ka fɔ dannaya lakika ko la, nka ne bɛ nin fan in fɔ kaban min bɛ iko ne ɲɛ na, o ye ne ɲɛnako fɔlɔ ye. Mɔgɔ o mɔgɔ b’a fɛ ka jɛɲɔgɔnya sigi ni Ala ye, o tigi ka kan k’a dɔn ko a ka ɲɛnamaya hakilina ye dugukolo kan ani sankolo la, o ye an ka sigida sigilen ye dugukolo kan min jɔlen bɛ kuncɛbaya ni miiri juguw kan, Ala ye minnu lawuli.jinɛ a jugu, ani a mɔgɔ sugandilen lakikaw ta. Yesu ye sira di an ma walisa ka limaniya lakika dɔn: “ Aw na u dɔn u denw fɛ . Yala an bɛ rɛzɛn tigɛ ŋaniw la wa, walima toroni tigɛ ka bɔ jirisunw na wa? (Mat.7:16).” Nin kuma in kan, aw ka da a la ko mɔgɔ minnu bɛɛ b’a tɔgɔ fɔ ani minnu t’a jira, a ka dususuma, a ka dɛmɛ, a ka yɛrɛsaraka, a ka saraka hakili, a ka tiɲɛ kanu ani a ka timinandiya ka cikanw kan minɛ Ala, u ma deli ka kɛ a ka baarakɛlaw ye, wa u tɛna kɛ a ka baarakɛlaw ye abada; nin ye 1 Kɔr.13 b’an kalan ni senuya lakika ka karisma ɲɛfɔli ye; min wajibiyalen don Ala ka kiritigɛ tilennen fɛ: tɛmɛsira 6nan: “ a tɛ nisɔndiya tilenbaliya la, nka a bɛ nisɔndiya tiɲɛ la ". ". ".

An bɛ se ka da a la cogo di ko mɔgɔ tɔɔrɔlenw ni tɔɔrɔbaga bɛ kiri tigɛ Ala fɛ cogo kelen na? Yesu Krisita, min gengenna jiri la a yɛrɛ sago la, ani Romɛkaw ka papu ka kiritigɛso walima John Calvin, min ye cɛw ni musow tɔɔrɔ fo ka se u saya ma, o bɔlen bɛ ɲɔgɔn fɛ cogo di? Walisa an kana danfara ye, an ka kan k’an janto kumaw la minnu bɛ bɔ Bibulu sɛbɛnw kɔnɔ. O kɛra, sanni Bibulu ka jɛnsɛn diɲɛ fan bɛɛ la, nka ikomi a bɛ sɔrɔ dugukolo yɔrɔ bɛɛ la; dalilu jumɛnw bɛ se ka jo di hadamadenw ka kiritigɛ filiw ma? U si tɛ yen. O la sa, Ala ka diminya nata bɛna bonya kosɛbɛ, wa a tɛna se ka kunbɛn.

Yesu ye baara kɛ san saba ni tila minnu kɔnɔ a ka dugukolo kan cidenyabaara la, o jiralen bɛ an na Kibaru Dumanw kɔnɔ, walisa an ka dannaya lakika sariya dɔn Ala hakili la; kelenpe de nafa ka bon. A ka ɲɛnamaya bɛ di an ma i n’a fɔ misali; misali min ka kan ka ladege walasa a k’a dɔn ko an ye a ka kalandenw ye. O denfaya in b’a jira ko a bɛ ɲɛnamaya banbali hakilina min fɔ, an ni o bɛ ɲɔgɔn fɛ. Yɛrɛɲini bɛ gɛn yen, ka fara kuncɛbaya tiɲɛni ni tiɲɛni kan. Yɔrɔ si tɛ juguya ni juguya la ɲɛnamaya banbali kɔnɔ min bɛ di mɔgɔ sugandilenw dɔrɔn ma, Yesu Krisita yɛrɛ ye minnu dɔn. A ka kɛwalew kɛra hɛrɛ la fɛn caman tigɛli ye, bawo ale, Karamɔgɔ ni Matigi, y’a yɛrɛ kɛ bɛɛ ka baarakɛla ye, k’a biri fo k’a ka kalandenw senw ko, walasa ka kɔrɔ jɔnjɔn di a ka jalaki ma, kuncɛbaya nafa minnu bɛ jira ɲɛmɔgɔw.Yahutu diinɛ ɲɛmɔgɔw a ka waati la; fɛn minnu bɛ Yahutuw ni Krecɛnw ka diinɛ mɔgɔw jogo hali bi. Kɛlɛli dafalen na, sariya min jirala Yesu Krisita la, o ye ɲɛnamaya banbali sariya ye.

Yesu Krisita ye fɛɛrɛ jira a sagokɛlaw la walisa k’u yɛrɛw dɔn, u juguw, Ala ka baarakɛla nkalontigɛlaw, a ye wale kɛ walisa k’u niw kisi. Wa a ka layidu min tara ko a bɛna kɛ, fo ka se diɲɛ laban ma, “ a ka mɔgɔ sugandilenw cɛma ”, o bɛ tiimɛ ani o bɛ kɛ ni yeelen ye ani k’u lakana u ka dugukolo kan ɲɛnamaya bɛɛ kɔnɔ. Dannaya lakika sariya dafalen ye ko Ala bɛ to a ka mɔgɔ sugandilenw fɛ. U tɛ bɔ a ka yeelen ni a Ni Senu la abada. Wa ni Ala y'i kɔdon, o bɛ Kɛ k'a sababu Kɛ mɔgɔ sugandilen tɛ kelen ye tugun; a ka hakili ta fan fɛ jɔyɔrɔ yɛlɛmana Ala ka kiri tilennenya la. Sabu a ka kiritigɛ bɛ ladamu hadamadenw ka kɛwalew la. Mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ta fan fɛ, fɛn caman b’a la ka Changé fan fila bɛɛ la; ka bɔ ɲuman na ka taa juguman na walima ka bɔ juguman na ka taa ɲuman na. Nka o tɛ kɛ, diinɛ jɛkuluw ni sigidaw bɛɛ lajɛlen ta fan fɛ, minnu bɛ fɛn caman Changé dɔrɔn ka bɔ ɲuman na ka taa juguman na, n’u ma ladamu Ala ye fɛn minnu sigi sen kan. A ka kalan kɔnɔ, Yesu b’a fɔ an ye ko: “ Jiri ɲuman tɛ se ka den jugu kɛ, i ko jiri jugu tɛ se ka den ɲuman kɛ cogo min na (Mat.7:18).” O cogo la, a y’a to an k’a faamu ko k’a sababu kɛ a den haramulen ye, Katoliki diinɛ ye “ jiri jugu ” ye, wa ko a bɛna to ten, a ka kalansira nkalonma fɛ, hali ni a bɔra masakɛ ka dɛmɛ na, a ye mɔgɔw tɔɔrɔli dabila. Wa o cogo kelen de bɛ Angilɛ diinɛ fana na min dabɔra Henri VIII fɛ walasa ka jo di a ka jatɔya n’a ka kojuguw ma; Ala bɛ se ka nafa jumɛn di a bɔnsɔnw n' a nɔnabila masakɛw ma ? O fana ye Protɛstanw ka Kalvin diinɛ ko ye, bawo o sigibaga, John Calvin, tun bɛ siran, k’a sababu kɛ a ka jogo gɛlɛn tɔgɔ ye ani a ye mɔgɔfaga caman minnu kɛ fo ka se saya ma, a ye minnu kɛ sariya ye a ka dugu kɔnɔ, n’o ye Jenɛfu ye, cogo min ni o bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na kosɛbɛ a ka waati Katoliki walew , fo ka tɛmɛn u kan. A ka c’a la, o Protɛstan diinɛ tun tɛna Matigi Yesu Krisita duman diyabɔ, wa a tɛ se ka ta cogo si la iko dannaya lakika misali. Tiɲɛ don kosɛbɛ fo a ka jirali kɔnɔ min dira Daniɛl ma, Ala ma Protɛstanw ka fɛnkurabɔli jateminɛn, a bɛ papu ka fanga dɔrɔn de laɲini san 1260 kɔnɔ, ani Tile wolonwula Adventisme , min ye Ala ka tiɲɛ jiralenw ta, ka cikanw sigi waati min na, kabini san 1844 , fo ka se diɲɛ laban ma , min bɛ na , san 2030 kɔnɔ .

Tariku kɔnɔ diinɛ jugu nkalontigɛlenw bɛɛ bɛ ni Ala ka misali sɔnnen fan dɔw ye, nka u tɛ bɛn o ma abada. Dannaya lakika bɛ balo tuma bɛɛ Krisita Ni fɛ, dannaya nkalonma tɛ. Dannaya lakika b se ka Ala ka bibulu kiraya kuma gundow f, danaya nkalonma t se. Kirayakumaw kɔrɔfɔli caman bɛ yaala diɲɛ kɔnɔ, u kelen-kelen bɛɛ bɛ kɛ fɛn ye min bɛ mɔgɔ lafili ka tɛmɛ labanw kan. Ne tɛ i n’a fɔ olu, ne ka faamuyaliw bɛ sɔrɔ Bibulu ka kuma fɔlenw dɔrɔn de la; o la sa, cikan bɛ tigitigi, a sabatilen don, a bɛ bɛn ɲɔgɔn ma ani a bɛ bɛn Ala ka miirili ma, a tɛ bɔ min na abada; Sebaayabɛɛtigi b'a kɔlɔsi.

Daniɛl ka kitabu labɛncogo sɛbɛnw

Daniɛl tɔgɔ kɔrɔ ye ko Ala ye ne ka kiritigɛla ye. Ala ka kiritigɛ dɔnni ye dannaya jusigilanba ye, bawo o bɛ danfɛn bila ka kanminɛli kɛ a sago jiralen ni faamuyalen na, o min ye sarati kelenpe ye min bɛ kɛ walasa ka dugawu sɔrɔ a fɛ waati bɛɛ. Ala b’a ka danfɛnw ka kanuya ɲini minnu b’a kɛ fɛn ye min bɛ se ka kɛ ani k’o jira u ka dannaya kanminɛli fɛ. O la sa, Ala ka kiri b jira a ka kiraya kumaw f minnu b baara k ni taamasyɛnw ye i n’a fɔ Yesu Krisita ka ntalenw na. Ala ka kiri b jira fɔlɔ Daniɛl ka kitabu fɛ nka a bɛ a ka kiritigɛ jusigilanba dɔrɔn de da Krecɛn diinɛ tariku kan min bɛna jira ka ɲɛ Jirali gafe kɔnɔ.

Daniɛl kɔnɔ, Ala tɛ fɛn caman jira, nka o hakɛ fitinin in nafa ka bon kosɛbɛ jogo ta fan fɛ, bawo o de ye kiraya Jirali bɛɛ jusigilan ye. So jɔlikɛlaw b’a dɔn cogo min na boon jɔyɔrɔ labɛnni ye ko latigɛlen ye ani k’a latigɛ. Kirayakuma kɔnɔ, o ye jɔyɔrɔ ye min dira kira Daniɛl ye jirali minnu sɔrɔ. Tiɲɛ na, ni u kɔrɔw faamuyara ka jɛya, Ala bɛ kuntilenna fila sɔrɔ, n’o ye k’a ka kɛta jira ani ka cikan di a ka mɔgɔ sugandilenw ma walasa ka cikan faamuya Ni Senu fɛ. Nin “fɛn damadɔ” in kɔnɔ, an bɛ u bɛɛ sɔrɔ kelen ye: diɲɛ bɛɛ kuntigiya mansamara naani minnu bɛna tugu ɲɔgɔn kɔ kabini Daniɛl ka waati la, olu laseli (Dan.2, 7 ani 8); Yesu Krisita ka dugukolo kan cidenyabaara waati min kɛra ofisi la (Dan.9); kerecɛnw ka jɔrɔnanko laseli san 321 (Dan.8), papu ka masaya san 1260 san 538 ni 1798 cɛ (Dan.7 ani 8); ani “Adventiste” jɛkulu (Dan. 8 ani 12) k’a ta san 1843 la (fo ka se san 2030 ma). Ne bɛ dɔ fara nin kan, Dan.11 min, i n’a fɔ an bɛna a ye cogo min na, a bɛ dugukolo kan nukliyɛri diɲɛ kɛlɛ laban cogoya n’a jiginni jira min bɛ to ka kɛ hali bi sani Kisibaa Ala ka segin nɔɔrɔ la.

Matigi Yesu Krisita ye Daniɛl tɔgɔ lawuli cogo nɔgɔlen na walisa k’a hakili jigin a nafa ka bon layidu kura la. “ O de kosɔn, ni aw ye tiɲɛni haramulen ye, kira Daniɛl ye kuma min fɔ , o jɔlen bɛ yɔrɔ senuma kɔnɔ, min bɛ o kalan, o k’i janto o la! (Mat.24:15) »

Ni Yesu ye seereya kɛ Daniyɛli ko la, o ye ko Daniɛl ye kalanw sɔrɔ a fɛ a nali fɔlɔ ni a seginni nɔɔrɔ la, ka tɛmɛ tɔw bɛɛ kan minnu tun bɛ a ɲɛfɛ. Walisa ne ka kumaw ka faamuya kosɛbɛ, aw ka kan k’a dɔn ko Krisita min bɔra sankolo la, o tun y’a yɛrɛ jira Daniɛl ɲɛkɔrɔ ka kɔrɔ “ Mikaɛl ” tɔgɔ la, Dan.10:13-21, 12:3 la ani o tɔgɔ in ta Yesu fɛ -Krista bɛ Jirali 12:7 la. O tɔgɔ “ Micaël ” bɛ dɔn kosɛbɛ a ka Latin Katoliki cogo la Michel, tɔgɔ min dira Mont Saint-Michel tɔgɔba ma Breton Franse la. Daniɛl ka kitabu bɛ jatedenw fara a kan minnu b’a to an b’a nali fɔlɔ san dɔn. N b’a fɛ fana k’a jira ko “ Micaël ” tɔgɔ kɔrɔ ye ko: Min bɛ i ko Ala; ani tɔgɔ “ Yesu ” bamanankan na: YaHWéH bɛ kisi. O tɔgɔ fila bɛɛ ɲɛsinnen bɛ danbagaba Ala ma, fɔlɔ bɛ ni sankolola tɔgɔ ye, filanan bɛ ni dugukolo tɔgɔ ye.

Siniko jirali bɛ jira an na iko jɔli tulon min bɛ kɛ ni maana caman ye. Sinema daminɛ na, walasa ka dɛmɛnanw dilan dessin animéw kɔnɔ, filimu dilannikɛlaw tun bɛ baara kɛ ni galasi platiw ye minnu ja pentalen danfaralenw, n’u bilala ɲɔgɔn kan siɲɛ kelen, olu tun bɛ ja di sanfɛyɔrɔ caman na. Ala ye kiraya kuma min labɛn, o fana bɛ ten.

O bɛɛ bɛ daminɛ Daniɛl de la

DANIEL KA GAFE

Aw minnu ye nin baara in kalan, aw k’a dɔn ko Sebaayabɛɛtigi Ala min dan tɛ, o ɲɛnama don, hali ni a dogolen don. “ kira Daniɛl ” ka nin seereya sɛbɛnna walisa k’i dalen to o la. Layidu kɔrɔ ni layidu kura seereya taamasiyɛn bɛ a kan bawo Yesu y’o lawuli kuma minnu fɔra a ka kalandenw ye. A ka ko kɛlen b’o Ala ɲuman ni tilennenya in ka wale jira. Wa nin gafe b’a to an ka kiri sɔrɔ ko Ala bɛ taa a fɛ a ka Ala kelenpe diinɛ tariku la, Yahutu ye jɛɲɔgɔnya fɔlɔ la, o kɔfɛ kerecɛnya, a ka jɛɲɔgɔnya kura kɔnɔ, min jɔlen bɛ Yesu Krisita ka joli kan, a ka Awirilikalo tile 3, tile 30 era. Jɔn min ka fisa ni “ Daniɛl ” ye, o bɛ se ka Ala ka kiritigɛ jira? A tɔgɔ kɔrɔ ye ko “Ala ye ne ka kiritigɛla ye”. Nin ko kɛlenw ɲɛnamaw tɛ nsiirinw ye, nka u ye seereya ye min b’a jira ko a ka kantigiya misali ye Ala ka dugawu ye. Ala b’a jira mɔgɔ saba cɛma, a tun bɛna minnu kisi balawu la Eze.14:14-20 kɔnɔ. O sugandilen sugu saba ye “ Nuhun, Daniɛl ani Job ” ye. Ala ka cikan b a f an ye ka jɛya ko hali Yesu Krisita la, ni an ma bɔ o misaliw la, kisili da bɛna to an ɲɛ na. Nin cikan b sira surun, sira surun, walima da surun, sugandilenw ka kan ka tɛmɛ min fɛ walisa ka don sankolo la, ka kɛɲɛ ni Yesu Krisita ka kalan ye. “ Daniɛl ” n’a taamaɲɔgɔn saba ka maana jiralen bɛ an ɲɛ na iko kantigiya misali misali, Ala bɛ min kisi gɛlɛya donw na.

Nka nin maana in kɔnɔ fana, Daniɛl ka ɲɛnamaya ko la, masakɛ barikama saba jiginni, Ala sera ka minnu bɔsi jinɛ bolo, u tun ye minnu batobagaw ye dɔnbaliya dafalen na. Ala ye o masakɛ ninnu kɛ a ka ko kumalasela barikamaw ye hadamadenw ka tariku kɔnɔ, fɔlɔ, nka laban fana, bawo o misali cɛw bɛna tunun ani diinɛ, nafaw, jogoɲumanya bɛna dɔgɔya dabila. Ala fɛ, ni minɛni ye kɛlɛ jan ye ani masakɛ “ Nebukadnezar ” ka ko ye a suguya misali ye min bɛ fɛn jira kosɛbɛ. A bɛ Yesu Krisita ka ntalen sinsin, o “ Sagagɛnnabaga ɲuman ” min bɛ a ka sagakulu bila ka taa saga tununnen ɲini.

Daniɛl 1

Dan 1:1  Juda masakɛ Joyakim ka masaya san sabanan na, Babilonɛ masakɛ Nebukadnezar ye taama kɛ ka Jerusalɛm kɛlɛ ka a lamini.

1a-  Juda masakɛ Joyakim ka masaya san sabanan

Joyakim ka masaya san 11 ka bɔ – san 608 la ka se – san 597. San 3nan san – 605.

1b-  Nebukadnezar

Nin ye Masakɛ Nebukadnezar tɔgɔ bayɛlɛmani ye Babilonɛkan na, ko: “Nabu bɛ ne denkɛ fɔlɔ lakana.” Nabu ye Mezopotamikaw ka dɔnniya ni sɛbɛnni ala ye. An bɛ se k’a faamu kaban ko Ala b’a fɛ ka o fanga segin a ma dɔnniya ni sɛbɛnni kan.

Dan 1.2 Matigi ye Juda masakɛ Joyakim ni Ala ka so minɛnw dɔ di a bolo. Nebukadnezar ye minɛnw ta ka taa Sinar jamana na, a ka ala ka so, k'u bila a ka ala ka nafolo marayɔrɔ la.

2a-  Matigi ye Juda masakɛ Joyakim don a bolo 

Ala ye Yahutu masakɛ bila, o bɛnnen don. 2Ch.36:5: Joyakim ye san mugan ni duuru sɔrɔ tuma min na a kɛra masakɛ ye, a ye masaya kɛ san tan ni kelen ye Jerusalɛm. a ye kojugu kɛ matigi ala ɲɛ kɔrɔ .

2b-  Nebukadnezar ye minɛnw ta ka taa Sinar jamana na, ka taa a ka ala ka so, a y'u bila a ka ala ka nafolo marayɔrɔ la.

 Nin masakɛ ye kafiri ye, a tɛ Ala lakika dɔn Israɛl bɛ baara kɛ min ye nka a b’a janto a ka ala bonya la: Bɛl. A jiginna sini kɔfɛ, a bɛna baara kɛ Daniɛl ka Ala lakika ye ni o kantigiya kelen ye.

Dan 1:3 Masakɛ ye yamaruya di a ka kuntigiw kuntigi Aspenaz ma, ko a ka na ni Israɛl bɔnsɔn dɔw ye, minnu bɔra masakɛ la, walima minnu bɔra masaya la.

Dan 1:4 cɛdennin minnu farikolo nɔgɔlen tɛ, u ɲɛda cɛ ka ɲi, hakilitigiya ni faamuyali ni kalan bɛ minnu na, minnu bɛ se ka baara kɛ masakɛ ka so kɔnɔ, ani minnu tun bɛna kalan Kaldekaw ka batakiw ni u ka kan na

4a-  Masakɛ Nebukadnezar bɛ i ko terikɛ ani hakilitigi, a b’a ɲini dɔrɔn ka Yahutu denmisɛnw dɛmɛ u ka don a ka jamana n’a nafaw la ka ɲɛ.

Dan 1:5 Masakɛ ye don o don a ka tabali dumuni ni diwɛn min na, a tun b’a fɛ ka u lamɔ san saba kɔnɔ, o laban na, u tun bɛna kɛ san saba baara la masakɛ.

5a-  Masakɛ ka dusukunnata ɲumanw bɛ ye. A bɛ fɛn minnu di a yɛrɛ ma, k’a ta a ka ala la ka taa a bila a ka dumuni na, a b’o tila ni kamalenninw ye.

Dan 1:6 Daniɛl ni Hananiya ni Misayɛli ani Azariya tun bɛ olu dɔw la, minnu bɔra Juda bɔnsɔnw na.

6a-  Yahutu kamalennin minnu bɛɛ taara Babilonɛ, u naani dɔrɔn de ye kantigiya misali jira. Tiɲɛ minnu bɛ tugu o kɔ, olu labɛnna Ala fɛ walasa ka danfara jira den min bɛ bɔ a baarabagaw la ani a bɛ dugawu kɛ minnu na ani minnu tɛ baara kɛ a ye ani a tɛ minnu jate.

Dan 1:7 Kuntigi kuntigi ye u tɔgɔ da ko: Daniɛl Bɛltesazar, Hananiya Sadraki, Misaɛl Mesak ani Azariya Abednego.

7a-  Hakilitigiya bɛ tila nin Yahutu kamalennin ninnu fɛ minnu bɛ sɔn ka kafiri tɔgɔw ta minnu bilala setigi fɛ. Tɔgɔ fɔli ye mɔgɔ ka fisa taamasyɛn ye ani sariyakolo ye min bɛ kalan Ala lakika fɛ. Jenɛse 2:19: Matigi Ala, min ye kungosogow bɛɛ ni sankolo kɔnɔ kɔnɔw bɛɛ dilan ka bɔ dugukolo la, a nana n’u ye hadamaden fɛ, k’a lajɛ a bɛna u wele cogo min na, ani ko danfɛn ɲɛnama bɛɛ tɔgɔ ka da hadamaden ye tun bɛna di a ma.

7b-  Daniɛl “Ala ye ne ka kiritigɛla ye” tɔgɔ jiginna ko Beltesazar: “Bɛl bɛna lakana”. Bel bɛ jinɛ tɔgɔ da ko dɔnbaliya dafalen na, o kafiriw tun bɛ baara kɛ ani ka bonya da u kan, jinɛw ka hakilimaaw ka tɔɔrɔw.

 Hanania “Nɛɛma walima Dilen ka bɔ YaHWéH fɛ” bɛ kɛ “Shadrach “inspiré par Aku”. Aku tun ye kalo ala ye Babilonɛ.

 Mishaël “Jɔn ye Ala ka tilennenya ye” bɛ kɛ Meschac “min ye Aku ta ye”.

 Azariah “Dɛmɛ walima Dɛmɛ ye YaHWéH ye” bɛ kɛ “Abed-Nego” “Nego ka baarakɛla” , ani yen kaban, Kaldekaw ka tile ala.

Dan .

8a- Kafiri tɔgɔ  sɔrɔli tɛ gɛlɛya lase i ma ni i ye se sɔrɔ, nka ka i yɛrɛ nɔgɔ fo ka maloya bila Ala la, o ka ca kojugu ka tɛmɛ ɲininkali kan. Kanbelew ka kantigiya y’u bila k’u yɛrɛ tanga masakɛ ka diwɛnw ni sogow ma bawo laada la, o fɛnw tun bɛ di kafiriw ka ala ma minnu bonyalen don Babilonɛ. U ka kamalenninya tɛ kɔgɔ ani u tɛ miiri fɔlɔ i n’a fɔ Paul, Krisita ka seere kantigi min bɛ ala nkalonmaw jate fiɲɛ ye (Romɛkaw 14; 1Kɔr.8). Nka a bɛ siran ka mɔgɔw kabakoya dannaya la, a bɛ kɛ i n’a fɔ olu. Ni a ye wale kɛ cogo wɛrɛ la, a tɛ jurumu kɛ, bawo a ka hakilinata bɛnnen don. Ala bɛ nɔgɔli jalaki min bɛ kɛ a yɛrɛ sago la ni dɔnniya ni dusukun bɛɛ ye; nin misali in na, sugandili min kɛra ni laɲini ye ka kafiriw ka ala bonya.

Dan 1:9 Ala ye nɛɛma ni nɛɛma di Daniɛl ma kuntigi kuntigi ɲɛkɔrɔ.

9a-  Kamalenninw ka dannaya bɛ jira u ka siran fɛ ka Ala diyagoya ; A bɛ se ka duba u ye.

Dan 1:10 Kuntigi kuntigi y’a fɔ Daniɛl ye ko: «Ne bɛ siran ne makɛ masakɛ ɲɛ, ale min ye i ka dumuni ni minni kɛ. sabu mun na a ka kan k' i ɲɛda ye min dusu tiɲɛnen don ka tɛmɛ i si hakɛ kanbelew ta kan ? I tun na ne kunkolo bɔ masakɛ ɲɛkɔrɔ.

Dan 1:11 O kɔ, Daniyɛli y’a fɔ kuntigi ye, kuntigiba ye Daniɛl ni Hananiya ni Misayɛli ni Azariya kalifa min ma.

Dan 1.12 I ka baaradenw kɔrɔbɔ tile tan kɔnɔ, ka nakɔfɛnw di an ma an ka dun ani ka ji min.

Dan 1.13 O tuma na fɛ, i na an ɲɛda ni kamalenninw ɲɛda lajɛ minnu bɛ masakɛ ka dumuni dun, i na i ka jɔnw minɛ ka kɛɲɛ ni i ye min ye.

Dan 1.14 U ye min ɲini, a ye o di u ma, ka u kɔrɔbɔ tile tan.

Dan 1:15 Tile tan laban na, u ɲɛda tun ka fisa, u tun falen don ka tɛmɛ kamalenninw bɛɛ kan minnu tun bɛ masakɛ ka dumuni dun.

15a-  An bɛ se ka hakili ta fan fɛ danfara sigi Daniɛl n’a jɛɲɔgɔn saba ka ko kɛlenw “ tile tan ” ni “ tile tan ” kiraya sanw tɔɔrɔw cɛ “ Smirne ” waati cikan kan min bɛ Adiyɛri 2:10 kɔnɔ . Tiɲɛ na, o ko fila bɛɛ la, mɔgɔ minnu b’a fɔ ko u bɔra ale de la, Ala bɛ olu den dogolenw jira.

Dan 1:16 Dumuni ni diwɛn min tun labɛnna u ye, a ye nakɔfɛnw di u ma.

16a-  Nin ko in b’a jira cogo min na Ala bɛ se ka wale kɛ hadamadenw hakili la walasa u ka diya a ka baarakɛlaw ye ka kɛɲɛ n’a sago senuma ye. Sabu masakɛ ka kuntigi ye farati min ta, o tun ka bon kosɛbɛ, wa Ala tun ka kan ka don o ko la walisa a ka sɔn Daniɛl ka hakilinaw ma. Dannaya ko kɛlen ye ɲɛtaa ye.

Dan 1.17 Ala ye dɔnniya ni hakilitigiya di o kamalennin naani ma. Daniɛl ye yelifɛnw ni sugo bɛɛ ɲɛfɔ.

17a-  Ala ye dɔnniya ni hakilitigiya di nin kamalennin naani ma sɛbɛnniw bɛɛ la, ani hakilitigiya

Fɛn bɛɛ ye Matigi ka nilifɛn ye. Minnu t’a dɔn, olu t’a dɔn a bɛ bɔ ale de la cogo min na, n’u ye hakilitigiw ni hakilitigiw ye walima ko dɔnbaliw ni hakilintanw.

1 7 b-  ani Daniɛl ye yelifɛnw bɛɛ ni sugo bɛɛ ɲɛfɔ.

Fɔlɔ walisa k’a ka kantigiya jira, Daniɛl bonyalen don Ala fɛ min ye kiraya nilifɛn di a ma. A ye seereya min di a ka waati la, o kɛra kantigi Yusufu ye, Misirakaw ka jɔnya la. Ala ka sarakaw cɛma, Solomani ye hakilitigiya fana sugandi; o sugandili in kosɔn, Ala ye fɛn tɔw bɛɛ di a ma, nɔɔrɔ ni nafolo. Daniɛl bɛna o kɔrɔtalen sɔrɔ min jɔra a ka Ala kantigi fɛ.

Dan 1:18 Masakɛ ye waati min latigɛ walisa a ka na n’u ye a ma, cɛkɔrɔba kuntigi y’u lase Nebukadnezar ma.

Dan 1:19 Masakɛ ye baro kɛ u fɛ. O kamalenninw bɛɛ cɛma, mɔgɔ si tun tɛ yen i n'a fɔ Daniɛl ni Hananiya ni Misaɛl ni Azariya. O de y'a To u Dònna masakɛ ka baara la.

Dan 1:20 Hakilitigiya ni faamuyali kow bɛɛ ko la, masakɛ ye ɲininkali kɛ u la, a y’a ye ko u ka fisa ni subagayakɛlaw ni dolow lajɛbaaw bɛɛ ye siɲɛ tan.

20a-  Ala b’a jira o cogo la “ danfara min bɛ a baarabagaw ni a tɛ baara kɛ a ye ”, o sɛbɛnnen bɛ Mal.3:18 la. Daniɛl tɔgɔw n’a taamaɲɔgɔnw tɔgɔw bɛna don Bibulu Senuman ka seereya kɔnɔ, bawo u ka kantigiya jirali bɛna kɛ misali ye walasa ka dusu don mɔgɔ sugandilenw kɔnɔ fo diɲɛ laban.

Dan 1.21 Daniɛl tun bɛ ten fo masakɛ Sirus ka san fɔlɔ.

Daniɛl 2

Dan 2:1 Nebukadnezar ka masaya san filanan na, Nebukadnezar ye sugo dɔw kɛ. A hakili tun tɛ lafiya ani a tun tɛ se ka sunɔgɔ.

1a-  O la, san – 604. Ala b’a yɛrɛ jira masakɛ hakili la.

Dan 2.2 Masakɛ ye sugokɛlaw ni dolow lajɛbaaw ni jinɛw ni Kaldekaw wele ka na a ka sugo fɔ a ye. U nana u yɛrɛ jira masakɛ ɲɛkɔrɔ.

2a-  kafiri masakɛ bɛ sɔrɔ ka a ɲɛsin mɔgɔw ma, a tun dalen bɛ minnu na, fo ka na se o waati ma, u kelen-kelen bɛɛ ye u ka baara kɛrɛnkɛrɛnnen ye.

Dan 2.3 Masakɛ y’a fɔ u ye ko: «Ne ye sugo kɛ. ne hakili bɛ jɔrɔ, wa ne b’a fɛ ka nin sugo in dɔn.

3a-  Masakɛ ko ɲuman ko : ne b'a fɛ ka nin sugo in dɔn ; a tɛ kuma a kɔrɔ kan .

Dan 2:4 Kaldekaw ye masakɛ jaabi Aramɛkan na ko: «Masa, i ka ɲɛnamaya banbali! A fɔ i ka baarakɛlaw ye, an bɛna o ɲɛfɔ.

Dan 2.5 Masakɛ y’a jaabi ko kura ko: «O ko ye ne kisi. N’aw ma ne ladɔnniya o sugo n’a ɲɛfɔli la, aw bɛna tigɛtigɛ, aw ka sow bɛna dɔgɔya ka kɛ binkɛnɛ ye.

5a-  Masakɛ ka sɛgɛnbaliya n’a bɛ fɛɛrɛ dantɛmɛnen min ta, o ye danfara ye, wa a bɛ lawuli Ala fɛ min bɛ fɛɛrɛw da walasa ka kafiriw ka fɛnɲɛnɛmaw ɲagami ani k’a nɔɔrɔ jira a ka baarakɛla kantigiw fɛ.

Dan 2.6 Nka ni i ye o sugo ni a ɲɛfɔli fɔ ne ye, i na nilifɛnw ni nilifɛnw ni bonyaba sɔrɔ ne fɛ. O la, sugo n'a ɲɛfɔli fɔ n ye.

6a-  Nin nilifɛnw, nilifɛnw, ani bonyaba ninnu , Ala bɛ a ka mɔgɔ sugandilen kantigiw labɛn.

Dan 2.7 U y’a jaabi a siɲɛ filanan na ko: «Masa ka o sugo fɔ a ka baarakɛlaw ye, an na o ɲɛfɔ.»

Dan 2.8 Masakɛ y’a jaabi ko: «Tiɲɛ na, ne y’a ye ko i b’a fɛ ka waati sɔrɔ, katuguni i y’a ye ko o ko bɔra ne la.»

8a-  masakɛ bɛ fɛn dɔ ɲininka a hakilitigiw fɛ min ma deli ka ɲininkali kɛ wa a tɛ se o ma.

Dan 2:9 O de kosɔn ni aw ma ne ladɔnniya o sugo la, o kumasen kelen bɛna aw bɛɛ datugu. i b' a fɛ k' i labɛn ka nkalon ni nkalon fɔ n ye , k' i to waatiw makɔnɔni na . O la, i ka sugo fɔ n ye, n b’a dɔn n’i bɛ se ka ɲɛfɔli di n ma.

9a-  i b'a fɛ k' i labɛn ka nkalon ni nkalon fɔ n ye , k' i to waati caman cili makɔnɔni na

 O sariyakolo de kan, fo ka se diɲɛ laban ma, nkalontigɛlaw ni subagayalaw bɛɛ bɛ nafolo sɔrɔ.

9b-  O de kosɔn, i ka sugo fɔ n ye, n na a dɔn ni i bɛ se ka ɲɛfɔli di n ma

 A siɲɛ fɔlɔ don nin hakilinata hakilitigi in b’a yɛrɛ jira cɛ ka miiri la. Charlatanw bɛ waati duman sɔrɔ ka se ka fɛn o fɛn fɔ u ka kiliyan nalonmaw ye ani minnu tɛ dannaya kɛ kojugu. Masakɛ ka ɲinini b’u dancɛ bɔ kɛnɛ kan.

Dan 2:10 Kaldekaw ye masakɛ jaabi ko: «Mɔgɔ si tɛ dugukolo kan min bɛ se ka masakɛ ka ɲininkali fɔ. masakɛ si ma deli ka o ɲɔgɔn ɲini subagayakɛla, dolow lajɛbaga walima Kaldeka si fɛ, hali n’a tun ka bon ani a fanga tun ka bon cogo o cogo.

10a-  U ka kumaw ye tiɲɛ ye, bawo fo ka na se o waati ma, Ala tun ma don a ko la k’u ɲɛda bɔ kɛnɛ kan, walasa u k’a faamu ko ale kelenpe de ye Ala ye, wa u ka kafiriw tɛ fosi ye ni boliw tɛ fosi tɛ ani boli minnu jɔra bolow fɛ ani hadamadenw hakiliw fɛ minnu dira ka tɛmɛn jinɛw ka hakilimaaw kan.

Dan 2:11 Masakɛ bɛ min ɲini, o ka gɛlɛn; mɔgɔ si tɛ se k' o fɔ masakɛ ye , ni ala tɛ , minnu sigiyɔrɔ tɛ hadamadenw cɛma .

11a-  Hakilitigi minnu bɛ yan, olu bɛ tiɲɛ dɔ jira min tɛ se ka sɔsɔ. Nka n’u ye nin kumaw fɔ, u bɛ Sɔn a ma ko jɛɲɔgɔnya si tɛ u ni ala cɛ , k’a sɔrɔ waati bɛɛ, mɔgɔ nanbaralenw bɛ u Lajɛ minnu b’a miiri k’u bɛna jaabiw Sɔrɔ ala dogolenw fɛ u sababu fɛ. Gɛlɛya min daminɛna masakɛ fɛ, o b’u masɔrɔ. Wa walasa k’o sɔrɔ, o tun bɛ Ala lakika ka hakilitigiya de wajibiya min tɛ se ka fɔ ka ɲɛ, ani min tɛ se ka fɔ, o min jirala kaban ni bonya ye Solomani fɛ, o min ye Ala ka hakilitigiya matigi ye.

Dan 2.12 O la, masakɛ dimina, a dimina kosɛbɛ. A ye yamaruya di ko Babilonɛ hakilitigiw bɛɛ ka faga.

Dan 2.13 Kiiritigɛ bɔra, hakilitigiw fagara, u tun bɛ Daniɛl n’a taamaɲɔgɔnw ɲini walisa k’u halaki.

13a-  A yɛrɛ ka baarakɛlaw bilali fɛ saya ɲɛ, Ala bɛna u lakunun nɔɔrɔ la ni masakɛ Nebukadnezar ye. Nin fɛɛrɛ in bɛ kiraya kɛ Adventistew ka dannaya ko laban na, yɔrɔ min na mɔgɔ sugandilenw bɛna saya makɔnɔ min latigɛra murutilenw fɛ don latigɛlen na. Nka yan fana, ko bɛna kɔsegin, bawo suw bɛna kɛ o murutilenw ye minnu bɛna ɲɔgɔn faga ni Krisita fangatigi ni setigi ye a yɛrɛ jira sankolo la ka kiri tigɛ u kan ani k’u jalaki.

Dan .

Dan 2.15 A y'a jaabi k'a fɔ masakɛ ka kuntigi Aryoki ye ko: «Mun na masakɛ ka kiri ka jugu ten? Arjoc ye o ko ɲɛfɔ Daniel ye.

Dan 2.16 Daniɛl taara masakɛ fɛ k'a deli ko a ka waati di a ma a ka o ɲɛfɔ masakɛ ye.

16a-  Daniɛl bɛ wale kɛ ka kɛɲɛ n’a cogoya n’a ka diinɛko ye. A b’a dɔn ko a ka kiraya nilifɛnw dira a ma Ala de fɛ, a delila k’a jigi bɛɛ da min kan. Masakɛ bɛ min ɲininka, a y’o dɔn, a y’a dɔn ko jaabiw bɛ Ala bolo, nka yala a sago don k’u ladɔnniya a la wa?

Dan 2:17 Daniɛl taara a ka so, ka o ko fɔ a jɛɲɔgɔnw ye Hanani ni Misaɛl ani Azariya ye.

17a-  Kamalen naani ninnu sigilen bɛ Daniɛl ka so. “ Minnu bɔlen bɛ ɲɔgɔn fɛ, olu bɛ ɲɔgɔn lajɛ ” ani u bɛ Ala ka jamakulu jira. Kaban Yesu Krisita ɲɛ, “ mɔgɔ fila walima mɔgɔ saba bɛ ɲɔgɔn lajɛ yɔrɔ min na ne tɔgɔ la, ne bɛ u cɛma ” Matigi ko ten. Balimaya kanuya bɛ o kamalenninw fara ɲɔgɔn kan minnu bɛ jɛɲɔgɔnya hakili ɲuman jira.

Dan 2:18 ka u jija u ka makari deli sankolo Ala fɛ, walisa Daniɛl n’a jɛɲɔgɔnw kana halaki ni Babilonɛ hakilitigi tɔw ye.

18a-  O bagabagali barikama in ɲɛkɔrɔ u ka ɲɛnamaya kama, delili timinandiya ni sunɔgɔ tiɲɛnen de ye mɔgɔ sugandilenw ka marifaw dɔrɔn de ye. U b’o dɔn ani u bɛna jaabi makɔnɔ ka bɔ u ka Ala yɔrɔ min ye dalilu caman di u ma kaban ko a b’u kanu. Diɲɛ laban na, mɔgɔ sugandilen laban minnu laɲininen don saya sariya fɛ, olu fana bɛna wale kɛ o cogo kelen na.

Dan 2.19 O gundo jirala Daniɛl la yelifɛn dɔ la su fɛ. Daniɛl ye duba kɛ sankolola Ala ye.

19a-  A sugandilenw delila, Ala kantigi bɛ yen, bawo a ye kɔrɔbɔli labɛn walasa k’a ka kantigiya seereya Daniɛl n’a taamaɲɔgɔn saba ye; walasa k' u kɔrɔta ka taa jɔyɔrɔba la masakɛ ka gɔfɛrɛnaman kɔnɔ . A bɛna, ko kɛlen kɔfɛ, k’u kɛ fɛn nafamabaw ye nin masakɛ in bolo, a bɛna min ɲɛminɛ, ka laban ka mɔgɔw ladɔnniya. O jiginni bɛna kɛ Yahutu kamalennin naani minnu saniya Ala fɛ cidenyabaara kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ kama, olu ka kɛwale kantigiya ni jalakibali denw de ye.

Dan 2.20 Daniɛl y’a jaabi ko: «Ala tɔgɔ ka tanu kabini badaa fo badaa.» Hakilitigiya ni fanga ye ale de ta ye.

20a- Tanuli min bɛnnen don kosɛbɛ bawo a ka  hakilitigiya dalilu bɛ jira, nin ko in na, sɔsɔli tɛ min na. A fanga ye Joyakim lase Nebukadnezar ma ani a y’a ka hakilinaw wajibiya cɛw hakili la minnu tun bɛna a ka baara diyabɔ.

Dan 2.21 Ale de bɛ waatiw ni kow yɛlɛma, ka masakɛw wuli ka u sigi, ka hakilitigiya di hakilitigiw ma, ka dɔnniya di hakilitigiw ma.

21a-  Nin tɛmɛsira bɛ kun bɛɛ fɔ ka jɛya ka da Ala la ani ka da Ala la. Nebukadnezar bɛna laban ka mɔgɔw ladɔnniya tuma min na a y’o kow faamu kosɛbɛ.

Dan 2:22 A bɛ fɛn juguman ni dogolenw jira, a bɛ dibi la fɛn dɔn, yeelen bɛ to a fɛ.

22a-  Sitanɛ fana bɛ se ka fɛn dɔ jira min ka dun ani min dogolen don, nka yeelen tɛ a kɔnɔ. A b’o kɛ walisa ka hadamadenw lafili ani k’u mabɔ Ala lakika la, n’a y’o kɛ, a bɛ wale kɛ walasa k’a sugandilenw kisi, a kɛtɔ ka jinɛw ka jaan fagalenw jira u la, minnu jalakilen don dugukolo kan dibi la, kabini Yesu Krisita ye se sɔrɔ jurumu kan ani saya.

Dan 2.23 Ne faw ka Ala, ne b’i bonya ani ka i tanu, ko i ye hakilitigiya ni fanga di ne ma, an ye min ɲini i fɛ, i ye o jira ne la, ko i ye masakɛ gundo jira an na.

23a-  Hakilitigiya ni fanga tun bɛ Ala la, Daniɛl ka delili la, Ala y'u di a ma. An b’a ye nin ko in na, Yesu ye sariyakolo min kalan, o bɛ ka tiimɛ: “ aw ka delili kɛ, a na di aw ma ”. Nka a faamuyalen don ka jɛya ko walasa ka nin jaabi in sɔrɔ, ɲininikɛla ka kantigiya ka kan ka kɔrɔbɔli bɛɛ muɲu. Daniɛl ye fanga min sɔrɔ, o bɛna kɛ cogo la min bɛ baara kɛ masakɛ ka miiriliw kan, min bɛna kɛ dalilu jɛlen dɔ kɔrɔ min tɛ se ka sɔsɔ, min bɛna a wajibiya ka sɔn Daniɛl ka Ala ka kɛta ma, ale n’a ka mɔgɔw tun tɛ min dɔn fo o waati.             

Dan 2.24 O kɔfɛ, Daniɛl taara Aryoki, masakɛ tun ye min fɔ ko a ka Babilonɛ hakilitigiw halaki. a taara kuma a fɛ nin cogo la ko: I kana Babilonɛ hakilitigiw halaki ! I ka ne ta masakɛ ɲɛ kɔrɔ, ne na ɲɛfɔli di masakɛ ma.

24a-  Ala ka kanuya kalanna Daniɛl la min bɛ miiri ka ɲɛnamaya sɔrɔ kafiri hakilitigiw ye. Nin ye kɛwale ye tugun min bɛ Ala seereya a ka ɲumanya ni a ka hinɛ ko la, hakili cogoya la min ye majigilenya dafalen ye. Ala bɛ se ka wasa, a ka baarakɛla bɛ nɔɔrɔ da a kan a ka dannaya kɛwalew fɛ.

Dan 2:25 Arjok nana ni Daniɛl ye joona masakɛ ɲɛ kɔrɔ, ka kuma a fɛ nin cogo la: Ne ye cɛ dɔ sɔrɔ Juda minɛlenw cɛma, o bɛna ɲɛfɔli kɛ masakɛ ye.

25a-  Ala bɛ masakɛ minɛ ni tɔɔrɔba ye, wa a tun b'a fɛ ka jaabi min sɔrɔ, o jigiya dɔrɔn de bɛna a dimi nɔgɔya o yɔrɔnin bɛɛ.

Dan 2.26 Masakɛ y’a jaabi ko Daniɛl tɔgɔ ko Bɛltesazar ko: «Ne ye sugo min kɛ, i bɛ se ka o jira ne la wa?

26a-  Kafiri tɔgɔ min dira a ma, o tɛ foyi Changé. Daniɛl de bɛna jaabi makɔnɔnen di a ma, Beltesazar tɛ.

Dan 2:27 Daniɛl y’a jaabi masakɛ ɲɛ kɔrɔ k’a fɔ ko: «Masakɛ bɛ min ɲini, o ye gundo ye, hakilitigiw ni dolow lajɛbagaw ni subagayakɛlaw ni subagayakɛlaw tɛ se ka o jira masakɛ la.

27a-  Daniɛl bɛ delili kɛ hakilitigiw tɔgɔ la. Masakɛ ye min ɲini u fɛ, o tun tɛ se ka kɛ u bolo.

Dan 2.28 Nka Ala dɔ bɛ sankolo la min bɛ gundo jira, a ye fɛn min bɛna kɛ waati laban na, o ladɔnniya masakɛ Nebukadnezar ye. Nin ye i ka sugo ye ani i ye yelifɛn minnu sɔrɔ i ka dilan kan.

28a-  Nin ɲɛfɔli daminɛ in bɛna Nebukadnezar kɛ a ɲɛmajɔlen ye, bawo siniko ko ye mɔgɔw tɔɔrɔ ani ka u tɔɔrɔ tuma bɛɛ, wa jaabi sɔrɔli jigiya o ko kan, o bɛ mɔgɔ nisɔndiya ani ka mɔgɔ dusu saalo. Daniɛl bɛ masakɛ hakili sama Ala ɲɛnama yebali kan, o ye kabako ye masakɛ bolo min tun bɛ ala farikolomaw bato.

Dan 2.29 Masakɛ, i ka dilan kan, miiriliw nana i la nin waati kɔfɛ. Min bɛ gundo jira, o ye min bɛna kɛ, o y'a jira aw la.

Dan 2.30 Ni o gundo jirala ne la, o tɛ kɛ katuguni hakilitigiya bɛ ne kɔnɔ min ka bon ni ɲɛnamaw bɛɛ ta ye. nka o ye ko ɲɛfɔli ka di masakɛ ma , ani walisa i ka i dusukun miiriliw dɔn .

30a-  a tɛ ko hakilitigiya dɔ bɛ ne kɔnɔ min ka bon ni mɔgɔ ɲɛnamaw bɛɛ ta ye; nka a bɛ kɛ walasa ɲɛfɔli ka di masakɛ ma

Majigilenya dafalen kɛwalew la. Daniɛl y’a sen bɔ kɛrɛfɛ, k’a fɔ masakɛ ye ko nin Ala yebali in b’a mago don a la; nin Ala in fanga ka bon ani a bɛ baara kɛ ka tɛmɛ a ye baara kɛ minnu ye fo ka na se o waati ma. Miiri k’a filɛ o kumaw bɛ nɔ min bila a hakili n’a dusukun na.

30b- .  Aw ye aw dusukun miiriliw dɔn.»

 Kafiriw ka diinɛ kɔnɔ, Ala lakika ka ɲumanya ni juguman ka sariyakolow tɛ jate. Masakɛw tɛ ɲininkali kɛ abada, bawo u bɛ siran ani u bɛ siran bawo u fanga ka bon. Ala lakika sɔrɔli bɛna a to Nebukadnezar k’a jogo juguw dɔn dɔɔnin dɔɔnin; min tun tɛna kɛ ni jagɛlɛya ye mɔgɔ si fɛ a ka mɔgɔw cɛma. Kalansen fana ɲɛsinnen bɛ an ma: an bɛ se ka an dusukun miiriliw dɔn dɔrɔn ni Ala bɛ wale kɛ an dusukun na.

Dan 2.31 Masakɛ, i ye ja belebeleba dɔ ye. nin ja in tun ka bon kosɛbɛ, wa a nɔɔrɔ tun ka bon kosɛbɛ; a jɔlen tora i ɲɛ kɔrɔ , a yecogo tun ka jugu kosɛbɛ .

31a-  i ye ja belebeleba dɔ ye ; o ja tun ka bon kosɛbɛ, wa a nɔɔrɔ tun ka bon kosɛbɛ

 Ja bɛna dugukolo kan mansamarabaw ka tugu-tugu ɲɔgɔn kɔ jira minnu bɛna ɲɔgɔn nɔfɛ fo ka se Yesu Krisita seginni ma nɔɔrɔ la, o de y’a to a yecogo ka bon kosɛbɛ . A nɔɔrɔ ye faamaw ye minnu tugura ɲɔgɔn kɔ, minnu datugulen don ni nafolo, nɔɔrɔ ani bonya ye minnu bɛ kɛ hadamadenw fɛ.

31b-  a jɔlen tora i ɲɛkɔrɔ, a yecogo tun ka jugu.

 Ja in ye siniko min fɔ kiraya ye, o bɛ masakɛ ɲɛfɛ , a tɛ a kɔfɛ. A fan jugu bɛ kiraya kɛ hadamadenw ka saya caman na minnu bɛna kɛ sababu ye, kɛlɛw ni tɔɔrɔ minnu bɛna kɛ hadamadenw ka tariku taamasiyɛn ye fo ka se diɲɛ laban ma; faamaw bɛ taama suw kan .

Dan 2:32 O ja kunkolo tun ye sanu sanuman ye. a disi ni a bolow tun ye warijɛ ye; a kɔnɔbara ni a cɛmancɛw tun ye nɛgɛ ye.

32a-  Ja in kunkolo tun ye sanu sanuman ye

 Daniɛl bɛna o sinsin tɛmɛsira 38nan na, sanu kunkolo ye masakɛ Nebukadnezar yɛrɛ ye. O taamasyɛn b’a jogo jira bawo fɔlɔ, a bɛna danbaga lakika Ala yɛlɛma ani ka baara kɛ ni dannaya ye. Sanu ye dannaya saniyalen taamasyɛn ye 1 Piɛrɛ 1:7 la . A ka masaya jan bɛna kɛ diinɛ tariku taamasiyɛn ye, wa a bɛna jo di a ma Bibulu kɔnɔ. Ka fara o kan, ale de ye dugukolo kan kuntigiw ka sigiyɔrɔw jɔli kuntigi ye. Kirayakuma bɛ daminɛ a ka masaya san fɔlɔ la san – 605.

32b-  a disi n'a bolow tun ye warijɛ ye

 Wari nafa ka dɔgɔ ni sanu ye. A bɛ fɛn caman Changé, sanu bɛ to fɛn ye min tɛ se ka Changé. An bɛ hadamadenw ka nafaw dɔgɔyali ye min bɛ tugu ja in ɲɛfɔli kɔ ka bɔ sanfɛ ka taa duguma. Kabini – san 539, Mɛdiw ni Pɛrɛsiw ka mansamara bɛna kɛ Kaldew ka mansamara nɔ na.

32c-  a kɔnɔbara ni a cɛmancɛw tun ye nɛgɛ ye

 Nɛgɛso fana nafa ka dɔgɔ ni warijɛ ye. O ye nɛgɛ ye min bɛ bɔ nɛgɛ la. A bɛ tiɲɛ kosɛbɛ ani a bɛ a cogoya Changer waati tɛmɛnen kɔfɛ. A fana ka gɛlɛn ka tɛmɛ warijɛ kan, a yɛrɛ ka gɛlɛn ka tɛmɛ sanu kan min kelen bɛ to ka nɔgɔya kosɛbɛ. Cɛnimusoko bɛ Ala ye ja min sugandi, o cɛmancɛ la, nka a ye hadamaden bangecogo ja fana ye. Gɛrɛkiw ka mansamara, bawo tiɲɛ na, a bɛna a jira ko a bɛ fɛn caman bɔ kosɛbɛ, k’a ka kafiriw ka laadalakow di hadamadenw ma minnu bɛna taa ɲɛ fo diɲɛ laban. Gɛrɛkiw ka ja minnu dilannen don ni nɛgɛso wulilen ni nɛgɛ ye, mɔgɔw bɛna olu diyabɔ fo ka se u laban ma. Farikolo farilankolon bɛ jira ani a ka jogo juguw dan tɛ; o kow bɛ Gɛrɛsi mansamara kɛ jurumu taamasyɛn taamasiyɛn ye min bɛna muɲu san kɛmɛw ni san ba caman kɔnɔ fo ka se Krisita seginni ma. Dan.11:21 fo 31 la, Gɛrɛki masakɛ Antiose 4 min bɛ wele ko Epiphane, min ye Yahutuw tɔɔrɔ “san 7” kɔnɔ – san 175 ni – 168 cɛ, o bɛna jira iko papu tɔɔrɔbaga misali dɔ, a bɛ min ɲɛfɛ kiraya lakali min bɛ nin tilayɔrɔba in kan. Nin tɛmɛsira 32nan ye mansamara minnu bila ka taa Romɛ mansamara la, olu ye kuluw sigi ɲɔgɔn kɔ ani ka u lawuli.

Dan 2:33 a senw ye nɛgɛ ye. a senw, a fan dɔ ye nɛgɛ ye, a fan dɔ ye bɔgɔ ye.

33a-  a senw, nɛgɛ la

 I n’a fɔ mansamara naaninan min fɔra kiraya la, Romɛ ta bɛ dɔn ni gɛlɛyaba ye min bɛ jira nɛgɛ fɛ. O fana ye nɛgɛ ye min ka ca kosɛbɛ min bɛ oksidan sɔrɔ, ka nɔgɔ ani ka tiɲɛ. Yan fana tiɲɛni in Sɛmɛntiyalen dòn wa a bɛ ka caya. Romɛkaw ye Ala-ka-marako caman dɔnbagaw ye; u bɛ jugu minnu ye se sɔrɔ, olu ka ala ta. Gɛrɛkiw ka jurumu bɛna bonya cogo min na, u bonya fɛ, ka se a mansamara jamanaw bɛɛ ma.

33b-  a senw, a fan dɔ ye nɛgɛ ye, a fan dɔ ye bɔgɔ ye

 O dakun in na, bɔgɔdaga dɔ bɛ o fanga gɛlɛn in barika dɔgɔya. A ɲɛfɔli ka nɔgɔn ani a bɛ tariku kɔnɔ. San 395, Romɛ Mansamara tiɲɛna ani o kɔfɛ ja sennasanbara tan tun bɛna Krecɛn masaya yɛrɛmahɔrɔnyalen tan sigili dafa nka u bɛɛ bilala Romɛ Episkɔpu ka diinɛ kɔlɔsili kɔrɔ min tun bɛna kɛ Pape ye kabini san 538. Nin masakɛ tan ninnu bɛ fɔ Dan.7:7 ani 24 kɔnɔ.

Dan 2.34 I tun b'a filɛ tuma min na, kabakurun dɔ binna ka bɔ, bolo tɛ min na, ka nɛgɛ ni bɔgɔ ja senw gosi, k'u kari.

34a-  Kabakurun ja min bɛ gosi, o bɛ lawuli saya kɛcogo fɛ ni kabakurun cili ye. O tun ye sariya ye jurumukɛla jalakilenw fagali la Israɛl kɔrɔ la. O la, o kabakurun bɛ na dugukolo kan jurumutɔw ka kabakurun ci. Ala ka diminya tɔɔrɔ laban na kɛ sanbɛlɛ ye ka kɛɲɛ ni Jirali 16:21 ye. O ja bɛ kiraya kɛ Krisita ka wale ye jurumukɛlaw kama a ka segin nɔɔrɔma Ala fɛ. Zak.3:9 la, Ni Senu ye kabakurun ja di Krisita ma, o min ye nkɔni ja ye, Ala b’a ka hakili ta fan fɛ boon jɔli daminɛ ni min ye: K’a masɔrɔ a filɛ, ne ye kabakurun min bila Josue ɲɛkɔrɔ , ɲɛ wolonwula bɛ nin kabakurun kelen in kan ; A filɛ, ne yɛrɛ na fɛn min jalen don a kɔnɔ, ne na o ja, Kɛlɛcɛw Matigi ko ten. Ne na nin jamana ka tilenbaliya bɔ yen don kelen kɔnɔ.» O kɔ, an b’a kalan Zak.4:7 la ko: E ye jɔn ye, kuluba, Zerubabɛli ɲɛfɛ? Aw bɛna nɔgɔya. A bɛna kabakurunba da tanuliw cɛma: nɛɛma, nɛɛma a ye! O yɔrɔ kelen na, tɛmɛsira 42nan ni 47nan na, an b’a kalan ko: A ko ne ma ko: I bɛ mun ye? Ne ko: Ne y'a filɛ, a filɛ, fitinɛ dɔ bɛ yen min bɛɛ ye sanu ye, ni vase ye a sanfɛ, ani fitinɛ wolonwula bɛ min kɔnɔ, ni pipe wolonwula ye lanpanw kama minnu bɛ fitinɛ sanfɛ ... Sabu minnu ye daminɛ barikama don mafiɲɛya, olu bɛna nisɔndiya ni u ye Zerubabɛl bolo hakɛ ye. Nin wolonwula ye Matigi ɲɛw ye, minnu bɛ boli dugukolo yɔrɔ bɛɛ la . Walasa ka nin cikan sinsin, an na nin ja in sɔrɔ Jirali 5:6 la, min kɔnɔ kabakurun ɲɛ wolonwula ni kandililan bɛ tali kɛ Ala ka Sagaden de la, o min ye Yesu Krisita ye: Ne ye a ye, a cɛmancɛ la masasigilan ni ɲɛnama naani ani maakɔrɔw cɛma, sagaden dɔ tun bɛ yen i n'a fɔ a fagara. Biɲɛ wolonwula ni ɲɛ wolonwula tun b’a fɛ, olu ye Ala ka hakili wolonwula ye minnu cilen bɛ dugukolo yɔrɔ bɛɛ la. Jurumukɛlaw ka kiritigɛ min bɛ kɛ Ala fɛ a yɛrɛ la, hadamaden bolo si tɛ don o ko la.

Dan 2.35 Nɛgɛ ni bɔgɔ ni nɛgɛ ni warijɛ ni sanu karilen don ɲɔgɔn fɛ ka kɛ i n’a fɔ bɔgɔ min bɛ bɔ samiyɛ suman tigɛyɔrɔ la. fiɲɛ y' u ta ka taa , fɛn si ma sɔrɔ u la . Nka kabakurun min ye o ja gosi, o kɛra kuluba ye, ka dugukolo bɛɛ fa.

35a-  O kɔ, nɛgɛ ni bɔgɔ ni nɛgɛ ni warijɛ ani sanu karilen don ɲɔgɔn fɛ, ka kɛ i n'a fɔ bɔgɔ min bɛ bɔ sɛnɛyɔrɔ la samiyɛ fɛ ; fiɲɛ y' u ta ka taa , fɛn si ma sɔrɔ u la .

Krisita seginni na, jamana minnu taamasyɛn ye sanu, warijɛ, nɛgɛ, nɛgɛ ani bɔgɔ ye, olu bɔnsɔnw bɛɛ tora u ka jurumuw la ani u ka kan ni halakili ye a fɛ, ani ja bɛ o halakili kiraya.

35b-  Nka kabakurun min ye ja in gosi, o kɛra kuluba ye, ka dugukolo bɛɛ fa

 Jirali bɛna a jira ko nin laseli bɛna dafa pewu dɔrɔn san ba kelen sankolo kiritigɛ kɔfɛ, ni mɔgɔ sugandilenw sigira dugukolo kura kan, Jirali 4, 20, 21 ani 22 la.             

Dan 2.36 Nin ye sugo ye. An bɛna ɲɛfɔli kɛ masakɛ ɲɛkɔrɔ.

36a-  Masakɛ labanna ka min mɛn a ye sugo min kɛ. O jaabi sugu tɛ se ka dabɔ, bawo a tun tɛ se ka kɛ k’a lafili. Min bɛ o kow ɲɛfɔ a ye, o yɛrɛ ye o yelifɛn kelen sɔrɔ. Wa a fana bɛ masakɛ ka ɲinini jaabi n’a y’a jira ko a bɛ se ka ja ninnu kɔrɔ fɔ ani k’u kɔrɔ di.

Dan 2:37 Masakɛ, i ye masakɛw ka masakɛ ye, katuguni sankolo Ala ye kuntigiya ni sebaaya ni fanga ni nɔɔrɔ di i ma.

37a-  Ne bɛ nin tɛmɛsira waleɲumandɔn kosɛbɛ, an bɛ Daniɛl ye yɔrɔ min na a bɛ kuma masakɛ barikama fɛ cogo la min tɛ labɛn ye, mɔgɔ si tɛna a ja gɛlɛya k’o kɛ an ka don nɔgɔlenw ni tiɲɛnenw na. Ladɛrɛsi min ma kɛ cogo labɛnbali la, o tɛ mɔgɔ mafiɲɛya ye, Daniɛl bɛ bonya da Kalde masakɛ kan. Tuinality ye daɲɛgafe-cogo dɔrɔn ye min bɛ Kɛ ni mɔgɔ kelen-kelen ye min b’a yɛrɛ Fɔ mɔgɔ sabanan kelen ye. Wa « masakɛ ka bon cogo o cogo, a tɛ dɔgɔya cɛ ye » i n’a fɔ ɲɛnajɛla Molière sera k’a fɔ cogo min na a ka waati la. Wa layidu tilenbaliw ka jiginni bangera a ka waati la ni Louis 14 ye , “tile masakɛ” kuncɛba.

37b-  masakɛ, i ye masakɛw ka masakɛ ye, katuguni sankolola Ala ye mansamara di i ma

 Ka tɛmɛ bonya kan, Daniɛl bɛ na ni sankolola dɔnniya ye masakɛ fɛ, a tun tɛ min dɔn. Tiɲɛ na, masakɛw ka Masakɛ min bɛ sankolo la, o b’a seereya ko ale de ye masakɛw ka masakɛ min bɛ dugukolo kan, o jɔ. Masakɛw marali ye masakɛ tɔgɔ ye. Mansamara taamasyɛn ye " wulu kamanw " ye min bɛna a jira iko mansamara fɔlɔ Dan.7 kɔnɔ.

37c-  fanga, .

 A bɛ jo jira ka fanga sɔrɔ jamaba kan, wa a bɛ suman hakɛ la, n’o ye masa ye.             

A bɛ se ka kunkolo wuli ka masakɛ barikama dɔ fa kuncɛbaya la. Masakɛ bɛna a yɛrɛ di kuncɛbaya ma tuma dɔw la ani Ala bɛna a kɛnɛya majigin kɔrɔbɔli jugu fɛ min jirala Dan.4 la. A ka kan ka sɔn o hakilina ma ko a ma a ka sebaaya sɔrɔ a yɛrɛ ka fanga fɛ, nka a y’a sɔrɔ Ala lakika de y’o di a ma. Dan.7 la, o fanga bɛna Medikaw ni Pɛrɛsikaw ka Ursi taamasyɛn ta .

Fanga sɔrɔli, tuma dɔw la, ni u ye lankolonya dɔ ye u yɛrɛ la ani u ka ɲɛnamaya kɔnɔ, cɛw bɛ u yɛrɛ faga. Fanga b’a to i bɛ miiri ka nisɔndiyaba sɔrɔ min tɛ na. “Bɛɛ kura, bɛɛ cɛ ka ɲi” o bɛ fɔ, nka o dusukunnata in tɛ mɛn kosɛbɛ. Bi ɲɛnamaya kɔnɔ, dɔnkotigi tɔgɔba minnu bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ ani minnu bɛ nafolo sɔrɔ, olu bɛ laban k’u yɛrɛ faga hali ni ɲɛtaa bɛ ye, min bɛ mɔgɔ ɲɛnafin bɔ ani min bɛ nɔɔrɔ la.

37d-  fanga

 A bɛ wale jira, degun min bɛ dankari kɔnɔ min bɛ kɛ sababu ye ka kɛlɛɲɔgɔn biri kɛlɛ la. Nka o kɛlɛ in bɛ se ka kɛ mɔgɔ yɛrɛ de kama. O kɔfɛ, an bɛ kuma jogo barikama kan. Fanga bɛ suman jogo ɲuman ni baarakɛcogo ɲuman na.

A taamasyɛn fana b’a la: waraba ka kɛɲɛ ni Kiritigɛlaw 14:18 ye: “ min barika ka bon ni waraba ye, min ka di ka tɛmɛ mɔni kan ”. Warabilen fanga bɛ a fasaw de la; a senw ni a nɛgɛw ta nka kɛrɛnkɛrɛnnenya la a da ta minnu bɛ a ka mɔgɔ minɛlenw minɛ k’u dabɔ ka sɔrɔ k’u dun. O jaabi jirali min kɛra cogo wɛrɛ la, n’o ye nsiirin ye, Samsɔn ye min bila Filisitikaw la, o bɛna kɛ fanga wale dɔ nɔ ye min ɲɔgɔn tɛ yen, a ye min kɛ u kama.

37nan-  ani nɔɔrɔ .

 O daɲɛ in bɛ kɔrɔ Changé a ka dugukolo kan ani sankolola miiriyaw la. Nebukadnezar ye hadamaden nɔɔrɔ sɔrɔ fo ka na se o ko kɛlen ma. Dugukolo kan danfɛnw bɛɛ fanga bonya ani k’u ka siniko latigɛ. A tora a bolo ka sankolo nɔɔrɔ sɔrɔ, Yesu Krisita bɛna min sɔrɔ, a kɛtɔ k’a yɛrɛ kɛ, Matigi ni Matigi ye, a ka baarakɛlaw ka baarakɛla ye. A ka kisili kama, a laban na sɔn o nɔɔrɔ ma ani a sankolo cogoyaw ma.                                         

Dan 2.38 U sigilen bɛ yɔrɔ o yɔrɔ, hadamadenw ni kungosogow ni sankolo kɔnɔ kɔnɔw, a ye i bila u bɛɛ kun na, i ye mɔgɔ min ye sanu kunkolo .

38a-  Nin ja in bɛna kɛ ka Nebukadnezar tɔgɔ fɔ Dan.4:9 kɔnɔ.

38b-  i ye sanu kunkolo ye.

 O kumaw b’a jira ko Ala bɛ kɔn k’a dɔn Nebukadnezar bɛna sugandili minnu kɛ. O taamasyɛn, n’o ye sanu kunkolo ye , o bɛ kiraya kɛ a ka saniyali nata la ani a sugandili kama kisili banbali kama. Sanu ye dannaya saniyalen taamasyɛn ye ka kɛɲɛ ni 1 Piɛrɛ 1:7 ye: walisa aw ka dannaya kɔrɔbɔli, min nafa ka bon ka tɛmɛ sanu tiɲɛnen kan (o bɛɛ n’a ta, a bɛ kɔrɔbɔ tasuma fɛ), o ka se ka kɛ tanuli, nɔɔrɔ ani bonya ye, ni Yesu Krisita y’a jira . Sanu , o nɛgɛ min bɛ se ka wuli, o ye nin masakɛba in ja ye min b’a to a ka fɛn caman sɛmɛntiya danbaga Ala ka baara fɛ.

Dan 2.39 Aw kɔfɛ masaya wɛrɛ na wuli, min ka dɔgɔ ni aw ta ye. o kɔ, masaya sabanan na kɛ ni nɛgɛ ye, ka dugukolo bɛɛ mara.

39a-  Waati tɛmɛnen kɔfɛ, hadamaden jogo bɛna tiɲɛ; disi warijɛ ni ja bolo fila ka dɔgɔ ni kunkolo sanu ye . I n’a fɔ Nebukadnezar, Mediya Darius bɛna mɔgɔw ladɔnniya, Sirus 2 Pɛrɛsi fana na ka kɛɲɛ ni Esd.1:1 fo 4 ye, u bɛɛ fana bɛ Daniɛl kanu; ani u kɔfɛ, Pɛrɛsi Darius ni Artakserxes 1 ka kɛɲɛ ni Esd.6 ani 7. Kɔrɔbɔliw la, u na nisɔndiya k’a ye ko Yahutuw ka Ala nana a yɛrɛ dɛmɛ.

39b-  o kɔfɛ masaya sabanan, min bɛna kɛ nɛgɛ ye, min bɛna dugukolo bɛɛ mara.

 Yan, ko bɛ juguya kosɛbɛ Gɛrɛsi mansamara bolo. Nɛgɛ, taamasyɛn min b’a jira, o bɛ nɔgɔ, jurumu jira . Dan.10 ni 11 kalan bɛna a to an k’a faamu mun na. Nka kaban, jamanadenw ka laadalakow bɛ ɲininkali la i n’a fɔ repibiliki hɔrɔnya dabɔbaa ani a ka bɔli juguw ni tiɲɛniw bɛɛ minnu ka kɛɲɛ ni sariyakolo ye, dan tɛ minnu na, o de y’a to Ala b’a fɔ Ntalenw 29:18 kɔnɔ ko: Ni jirali tɛ yen , jamanadenw tɛ u yɛrɛ minɛ ; Nisɔndiya ni a bɛ sariya labato! 

Dan 2:40 Masaya naaninan na kɛ, a barika ka bon i ko nɛgɛ. nɛgɛ bɛ fɛn bɛɛ kari ka kari cogo min na, o cogo kelen na, a bɛna fɛn bɛɛ kari ka kari, i n’a fɔ nɛgɛ min bɛ fɛn bɛɛ kari ka kɛ fɛn ye.

40a-  Ko bɛ juguya ni nin masaya naaninan ye min ye Romɛ ta ye min bɛna fanga sɔrɔ mansamara tɛmɛnenw kan ani k’u ka alaɲɛsiran bɛɛ ta, walasa a k’u ka jogo juguw bɛɛ dalajɛ ka na ni ko kura ye, nɛgɛ kololi min ka gɛlɛn min tɛ se ka dabila O b’a to a bɛ nɔ bɔ fo jamana si tɛ se k’a kɛlɛ; fo a ka mansamara bɛna daminɛ Angletɛri tilebin fɛ ka taa Babilonɛ kɔrɔn fɛ. Nɛgɛ ye a taamasyɛn ye tiɲɛ na, k’a ta a ka npan da fila la, a ka kɛlɛkɛminɛnw n’a ka kalaw la, fo n’a bɛ binkanni kɛ, kɛlɛbolo bɛ kɛ i n’a fɔ karapasi min bɛ ni tamaberew ye, min bɛ se kosɛbɛ binkanniw ma minnu tɛ labɛn cogo la.wa a jɛnsɛnnen don a juguw fɛ.

Dan 2.41 I ye senw ni senkɔniw ye cogo min na, a dɔ ye bɔgɔdaga ye, a fan dɔ ye nɛgɛ ye, o masaya na tila. nka nɛgɛ fanga dɔ na kɛ a kɔnɔ , bawo i ye nɛgɛ ɲagaminen ye bɔgɔ la .

41a-  Daniɛl ma a ɲɛfɔ nka ja bɛ kuma. senw ni senkɔniw bɛ dakun fangama dɔ jira min bɛna kɛ kafiri Romɛ mansamara nɔ na , nɛgɛ ye min ja . Ni o Romɛ mansamara tilalen don, o bɛna kɛ masaya misɛnninw ka kɛlɛyɔrɔ ye minnu sigira sen kan a tiɲɛnen kɔfɛ. Nɛgɛ ni bɔgɔ ka jɛɲɔgɔnya tɛ fanga lase mɔgɔ ma, nka a bɛ farali ni barikantanya lase mɔgɔ ma. An bɛ bɔgɔdaga dɔ kalan . Bɔgɔdaga ye Ala ye ka kɛɲɛ ni Jer.18:6 ye: Yala ne tɛ se ka kɛ aw fɛ i ko nin bɔgɔdaga in, Israɛl ka so wa? Matigi ko ten. A filɛ, i ko bɔgɔ bɛ daga dilabaga bolo cogo min na, e fana bɛ ne bolo, Israɛl ka so! O bɔgɔ in ye hadamadenya yɔrɔ hɛrɛma ye, Ala b’a ka mɔgɔ sugandilenw sugandi ka bɔ min na, k’u kɛ bonya minɛnw ye.

Dan .

42a-  A b’a kɔlɔsi ko Romɛkaw ka nɛgɛ tora senna fo diɲɛ laban, hali ni Romɛ Mansamara bɔnɛna a ka kelenya la ani a ka fanga la san 395. O ɲɛfɔli bɛ sɔrɔ a ka fanga daminɛni na kokura Romɛ Katoliki dannaya diinɛ lafilili fɛ. O kɛra sababu ye ka sababu kɛ Clovis ni Bizansi masakɛw ye marifatigiw ka dɛmɛ min di Romɛ episkɔpu ma san 500 ɲɔgɔnna.U y’a ka bonya n’a ka papu fanga kura jɔ min y’a kɛ, nka hadamadenw dɔrɔn ɲɛ na, dugukolo kan Krecɛn egilisi ɲɛmɔgɔ ye kabini san 538.

Dan 2:43 Aw ye nɛgɛ ɲagaminen ye ni bɔgɔ ye, katuguni hadamadenw ka jɛɲɔgɔnyaw na u ɲagami. nka u tɛna fara ɲɔgɔn kan , i n' a fɔ nɛgɛ ni bɔgɔ tɛ fara ɲɔgɔn kan cogo min na .

43a-  Senw bolokɔninw, tan hakɛ , bɛna kɛ biɲɛ tan ye Dan.7:7 ani 24. Farikolo, ani senw kɔfɛ, u bɛ Erɔpu tilebin krecɛn jamanaw jira waati laban na, o kɔrɔ ye ko anw waati. A kɛlen ka Erɔpu jamanaw ka filankafo jɛɲɔgɔnyaw jalaki, Ala ye bɛnkan minnu bɛ bi Erɔpu jamanaw fara ɲɔgɔn kan, olu ka nɔgɔya jira a san 2600 ye nin ye, minnu bɛ kelenya tigitigi ka da « Romɛ bɛnkanw » kan.

Dan 2.44 O masakɛw ka donw na, sankolo Ala na masaya dɔ lawuli min tɛna halaki abada, a tɛna tɛmɛ jamana wɛrɛw ka mara kɔrɔ. a na o masaya ninnu bɛɛ kari ka halaki, a yɛrɛ na muɲu fo abada.

44a-  O masakɛw ka waati la

 Fɛn min sinsinnen don, senkɔni tan bɛ waati kelen na ni Krisita seginni nɔɔrɔma ye.

44b-  sankolola Ala bɛna masaya dɔ lawuli min tɛna halaki abada

 Sugandili b k Yesu Krisita tg la kabini a ka cidenyabaara, a nali fn dugukolo kan, walisa a b mg minnu kisi, olu ka jurumuw kafari. Nka san ba fila minnu tugura o cidenyabaara in kɔ, o sugandili kɛra majigilenya ni tɔɔrɔ la ka bɔ jinɛw ka sigiyɔrɔ la. Wa kabini san 1843, Yesu ye mɔgɔ minnu kisi, olu hakɛ ka dɔgɔ, i n’a fɔ Dan.8 ni 12 kalan bɛna o sinsin cogo min na.

Sugandiliw sugandili waati san 6000 bɛ na ban, san ba 7nan bɛ banbali lafiɲɛ don da wuli mɔgɔ sugandilenw dɔrɔn de ye minnu kunmabɔra Yesu Krisita joli fɛ kabini Hadama ni Hawa. Bɛɛ na sugandi k’a sababu kɛ u ka kantigiya ye bawo Ala bɛ taa ni hadamaden kantigiw ni kanminɛbagaw ye, ka jinɛ, a ka mɛlɛkɛ murutilenw ani hadamaden kanminɛbaliw kisi u niw halaki pewu.

44c-  ani min tɛna tɛmɛ jamana wɛrɛ ka fanga kɔrɔ

 Sabu a bɛ hadamadenw ka fanga ni u nɔfɛtaamaw ban dugukolo kan.

44d-  a na nin masaya ninnu bɛɛ kari ka u halaki, a yɛrɛ na muɲu fo abada

 Ni Senu b kɔrɔ ɲɛfɔ a bɛ kɔrɔ min di laban daɲɛ ma; kɔrɔ dafalen. Hadamadenw bɛɛ bɛna ban. Wa Jirali 20 bɛna min jira an na san ba 7nan kɔnɔ . O cogo la, Ala ye porogaramu min labɛn, an bɛna o sɔrɔ. Dugukolo lakolon kan, jinɛ bɛna minɛ kaso la, sankolola walima dugukolo kan jɛkulu si tɛna kɛ a la. Wa sankolo la, san 1000 kɔnɔ, mɔgɔ sugandilenw bɛna kiri tigɛ mɔgɔ salen juguw kan. O san 1000 laban na, mɔgɔ juguw bɛna lakunun kiritigɛ laban kama. Tasuma min b’u halaki, o na dugukolo saniya, Ala bɛna min kɛ kura ye, a kɛtɔ ka nɔɔrɔ da a kan walisa k’a ka masasigilan n’a ka mɔgɔ sugandilen kunmabɔlenw bisimila. O la sa, yelifɛn ja bɛ wale gɛlɛnw lajɛ ka surunya, Yesu Krisita ka Apokalipisi bɛna minnu jira.

Dan 2:45 O jiralen bɛ kabakurun fɛ, i ye min ye ka bin ka bɔ kulu la, bolo si ma dɛmɛ, ka nɛgɛ ni nɛgɛ ni bɔgɔ, warijɛ ani ‘sanu’ kari. Ala belebeleba y’a jira masakɛ la ko min ka kan ka kɛ o kɔfɛ. Sugo ye tiɲɛ ye, wa a ɲɛfɔli ye tiɲɛ ye.

45a-  A laban na, a nali kɔfɛ, Krisita kɛra taamasyɛn ye ni kabakurun ye , san ba kelen sankolo kiritigɛ ani a ka kiri laban kɛli, dugukolo kura kan Ala ye min lasegin a cogo kɔrɔ la, kuluba min laseli kɛra yeli la, o bɛna cogoya ni jɔyɔrɔ ta ale fɛ.banbali.

Dan 2.46 Masakɛ Nebukadnezar y'i biri a ɲɛda la ka Daniɛl bato, ka a fɔ ko sarakaw ni wusulan ka kɛ a ye.

46a-  Hali ni a ye kafiri ye, masakɛ bɛ a yɛrɛ minɛ ka kɛɲɛ n'a cogoya ye. A ye fɛn o fɛn ɲini Daniɛl fɛ, a y’o bɛɛ sɔrɔ Daniɛl fɛ, a y’i biri a ɲɛ kɔrɔ k’a ka layidu talenw bonya. Daniɛl bɛ bolibato wale minnu kɛ a fan fɛ, a tɛ sɔsɔ olu ma. A ka surun hali bi ka sɔsɔli kɛ a la ani ka ɲininkali kɛ a la. Waati min ye Ala ta ye, o bna a ka baara k.

Dan 2.47 Masakɛ y’a fɔ Daniɛl ye ko: «Tiɲɛ na, i ka Ala ye ala ni masakɛw ka Ala ye, a bɛ gundo jira, katuguni i sera ka o gundo dɔn.»

47a-  O kɛra masakɛ Nebukadnezar ka sen fɔlɔ ye a ka mɔgɔw ladɔnniyacogo la. A tɛna se ka ɲinɛ o ko kɔ abada min b’a wajibiya ka sɔn a ma ko Daniɛl bɛ jɛɲɔgɔnya la ni Ala lakika ye, tiɲɛ yɛrɛ la, ala ka Ala ani masakɛw Matigi . Nka kafiriw ka kulu min b’a dɛmɛ, o bɛna a ka mɔgɔw ladɔnniya bila kɔfɛ. A ka kumaw b’a jira ko kiraya baara bɛ nɔ bɔ. Ala ka sebaaya min b’a la ka kɔn k’a fɔ min bɛna kɛ, o bɛ hadamaden gansan bila dalilu jɔnjɔnw kogo la, mɔgɔ sugandilen bɛ a yɛrɛ di min ma, ani binnatɔ bɛ min kɛlɛ.

Dan 2.48 O kɔ, masakɛ ye Daniɛl lakunun, ka nilifɛn caman di a ma. a ye kuntigiya di a ma Babilonɛ mara bɛɛ kun na, ka a kɛ kuntigiba ye Babilonɛ hakilitigiw bɛɛ kunna.

48a- 2019.  Nebukadnezar ye ko kɛ Daniɛl la i n’a fɔ Faraon tun ye min kɛ Yusufu la ka kɔn a ɲɛ. Ni u hakili ka di, n’u ma datugu ani ka bali ni kuncɛbaya ye, ɲɛmɔgɔbaw b’a dɔn cogo min na u bɛ se ka baarakɛla dɔ ka baara waleɲumandɔn, jogo nafamaw bɛ min na. U n’u ka mɔgɔw ye nafa sɔrɔ Ala ka dugawuw la minnu bɛ a ka mɔgɔ sugandilenw kan. O cogo la, Ala lakika ka hakilitigiya bɛ bɛɛ nafa.

Dan 2.49 Daniɛl y’a ɲini masakɛ fɛ a ka Babilonɛ mara ka baara di Sadraki ni Mesak ani Abednego ma. Daniɛl tun bɛ masakɛ ka so kɔnɔ.

49a-  nin kamalennin naani ninnu bɔra ɲɔgɔn na, u ka kantigiya kɛrɛnkɛrɛnnen fɛ Ala ko la, ka bɔ Yahutu kamalennin tɔw la minnu nana n'u ye Babilonɛ. O gɛlɛya kɔfɛ, min tun bɛ se ka kɛ kabako ye bɛɛ bolo, Ala ɲɛnama ka sɔnni bɛ bɔ kɛnɛ kan. O cogo la, an b’a ye ko Ala bɛ danfara min don mɔgɔ minnu bɛ baara kɛ a ye ani minnu tɛ baara kɛ a ye. A b’a ka mɔgɔ sugandilenw kɔrɔta minnu y’a jira k’u ka kan, foroba la, mɔgɔw bɛɛ ɲɛ na.

Daniɛl 3

Dan 3:1 Masakɛ Nebukadnezar ye ja dɔ dilan ni sanu ye, a janya tun ye mɛtɛrɛ biwɔɔrɔ ye, a bonya tun ye mɛtɛrɛ wɔɔrɔ ye. A y'a sigi Dura kɔdingɛ kɔnɔ, Babilonɛ mara la.

3a-  Masakɛ dalen tun bɛ a la nka a ma mɔgɔw ladɔnniya fɔlɔ Daniɛl ka Ala ɲɛnama fɛ. Wa megalomania (megalomania) bɛ a jogo hali bi. A lamini mɔgɔkɔrɔbaw b’a jija o sira in na i n’a fɔ nsonsan min bɛ nsiirin na, o b’a kɛ cogo min na ni wulu ye, u b’a bato k’a bonya i n’a fɔ ala. Ani fana, masakɛ bɛ laban k’a yɛrɛ suma ni ala dɔ ye. A ka kan k’a fɔ ko kafiriw ka diinɛ na, jiginni ka nɔgɔn bawo ala nkalonma tɔw tɛ lamaga ani u bɛ jɛgɛn ja cogo la k’a sɔrɔ ale, masakɛ, k’a sɔrɔ a ɲɛnama don, a ka bon n’u ye kaban. Nka baara tɛ kɛ ni o sanu ye cogo jugu la ja kɔrɔtacogo la dɛ! A jɛlen don ko yelifɛn tɛmɛnen ma den fɔlɔ. N’a sɔrɔ hali ala ka Ala ye bonya minnu jira a la, olu y’a dɛmɛ k’a ka kuncɛbaya mara ani ka dɔ fara a yɛrɛ kan. Sanu, dannaya taamasyɛn min saniyalen don kɔrɔbɔli fɛ ka kɛɲɛ ni 1 Piɛrɛ 1:7 ye, o bɛna dɛmɛ ka nin dannayaba sugu jira Daniɛl taamaɲɔgɔn saba la, ko kura kɔnɔ min lakalilen don nin tilayɔrɔba kɔnɔ. Nin ye kalan ye, Ala b min f kɛrɛnkɛrɛnnenya la a ka mɔgɔ sugandilenw ye Adventistew ka kɔrɔbɔli laban na, waati min na saya sariya dɔ min kirayara Jirali 13:15 la, o bɛna u ni faga.

Dan 3:2 Masakɛ Nebukadnezar ye faamaw ni kuntigiw ni gɔfɛrɛnɛrɛw ni kiritigɛlaw kuntigiw ni nafolo marabagaw ni sariyatigiw ni kiritigɛlaw ni marabolow ka kiritigɛlaw bɛɛ wele, u ka na masakɛ Nebukadnezar ye ja min lawuli, o dabɔyɔrɔ la.

2a-  A tɛ i n’a fɔ Daniɛl ka gɛlɛya Dan.6 kɔnɔ, o ko kɛlen tɛ bɔ masakɛ lamini mɔgɔw ka dabaliw la. Yan, a ka mɔgɔya den de bɛ jira.

Dan 3:3 O kɔ, masakɛ Nebukadnezar ye ja min sigi sen kan, olu ye satarapuw ni mara ɲɛmɔgɔw ni gofɛrɛnamanw ni kiritigɛlaw kuntigiw ni nafolomaralaw ni sariyatigiw ni kiritigɛlaw ani marabolow ka kiritigɛlaw bɛɛ lajɛlen ye Nebukadnezar ye ja min sigi, u jɔlen tora o ɲɛkɔrɔ.

Dan 3:4 Laselikɛla dɔ pɛrɛnna ni kanba ye ko: «U bɛ ci min fɔ aw ye nin ye, siyaw ni kan bɛɛ la!

Dan 3:5 Ni aw ye burufiyɛkan ni gitari ni sambukɛ mankan mɛn, ni zaburu ni fɔlikan ni fɔlifɛn suguya bɛɛ mankan mɛn, o tuma na, aw na bin ka sanu ja bato, masakɛ Nebukadnezar ye min jɔ.

5a-  Waati min na i bɛ burufiyɛkan mɛn

 Kɔrɔbɔli taamasyɛn bɛna di ni burufiyɛkan ye , i n’a fɔ Yesu Krisita seginni taamasyɛn bɛ cogo min na Jirali 11:15 la ni burufiyɛkan 7nan mankan ye , ani ɲangili wɔɔrɔ tɛmɛnenw fana bɛ jira ni burufiyɛkan ye.

5b-  i bɛna i sujudu kɛ

 Sujudu ye bonya farikolo cogoya ye min bɛ kɛ. Jir.13:16 la, Ala b’a taamasyɛn ni hadamadenw bolo ye minnu bɛna wara taamasiyɛn sɔrɔ, o min ye kafiriw ka tile don degeli ye ani ka bonya da a kan min ye Ala ka lafiɲɛ don senuma nɔ bila

5c-  ani i bɛna a kanu

 Bato ye bonya ye min bɛ kɛ hakili la. Jir.13:16 la, Ala b’a ja kɛ cɛ ɲɛda fɛ min bɛ wara taamasiyɛn sɔrɔ .

 Nin tɛmɛsira b’a to an bɛ se ka o taamasiyɛnw kunbabaw sɔrɔ minnu kofɔlen bɛ Yesu Krisita ka Apokalipisi kɔnɔ. Hadamaden ɲɛda ni a bolo bɛ a ka miiriliw n'a ka baara kɛtaw lajɛ ani mɔgɔ sugandilenw cɛma, o taamasyɛnw bɛ Ala ka taamasiyɛn sɔrɔ ka kɛɲɛ ni waraba taamasiyɛn ye , min bɛ tali kɛ Romɛ Katoliki diinɛ "dimansila" la, min sɔnna ani min bɛ dɛmɛ Protɛstanw fɛ kabini o waati u donli diɲɛ jɛkuluba kɔnɔ.

 Masakɛ Nebukadnezar ye o fɛɛrɛ min sigi sen kan, o labɛnni bɛɛ bɛna kura ye diɲɛ laban na, kantigiya kɔrɔbɔli la, danbaga Ala ka lafiɲɛ don ko la. Lafiɲɛ don o lafiɲɛ don, mɔgɔ sugandilenw ka ban ka baara kɛ, o bɛna seereya kɛ u ka kɛlɛli la hadamadenw ka sariya ma. Wa dimansiladon, n’u banna ka u sen don bato jɛlen na min bɛ wajibiya, o bɛna a jira k’u ye murutilenw ye minnu ka kan ka bɔ u bolo. O kɔfɛ, saya jalaki bɛna kɛ. O la sa, o kɛcogo bɛna bɛn kosɛbɛ Daniɛl taamaɲɔgɔn saba bɛna min sɔrɔ, u yɛrɛw bɛna dugawu dafalen sɔrɔ Ala fɛ u ka kantigiya jiralen kosɔn kaban.

 Nka, sanni diɲɛ ka ban, nin kalan in dira, fɔlɔ, jɛkulu kɔrɔ Yahutuw ma minnu ye o gɛlɛya sugu sɔrɔ – san 175 ni – 168 cɛ, Gɛrɛki masakɛ Antiose 4 min bɛ wele ko Epiphanes, o tɔɔrɔla fo ka se saya ma. Wa Dan.11 na seereya kɛ ko Yahutu kantigi dɔw tun ka fisa u ka faga sanni ka ko haramulen kɛ u ka Ala lakika ɲɛkɔrɔ. Sabu o waatiw la, Ala ma don a ko la walisa k’u kisi kabako la, i n’a fɔ a y’a kɛ cogo min na kɔfɛ Romɛ ye Krecɛn minnu faga.

Dan 3:6 Mɔgɔ o mɔgɔ ma a biri ka bato kɛ, o na fili tasuma tasumaman kɔnɔ o yɔrɔnin bɛɛ.

6a-  Daniɛl taamaɲɔgɔnw fɛ, bagabagali ye tasuma ye . O saya bagabagali in ye saya sariya laban ja ye. Nka danfara bɛ daminɛ ni labanko fila cɛ, bawo laban na, tasuma tasuma bɛna kɛ Ala ka mɔgɔ senuma sugandilenw tɔɔrɔbagaw tɔɔrɔbagaw ka kiritigɛ laban ɲangili ye.

Dan 3:7 O de y'a to siyaw bɛɛ ye burufiyɛkan ni fɔlikan ni gitari ni sambukɛ ni zaburukan ni fɔlifɛn bɛɛ mankan mɛn tuma min na, jama bɛɛ, siyaw ni kan bɛɛ la mɔgɔw Masakɛ Nebukadnezar ye sanu ja min sigi, a y'i bin ka o bato.

7a-  Nin kɛwale in min bɛ se ka kɛ ko jama ka kololi ye hadamadenw ka sariyaw ni sariyakolow kɔrɔ, a bɛ se ka fɔ ko u bɛɛ bɛ ɲɔgɔn fɛ, o bɛ kiraya kɛ hali bi u ka kɛwalew la dugukolo kan dannaya kɔrɔbɔli laban waati la. Dugukolo kan diɲɛ bɛɛ ka gɔfɛrɛnaman laban bɛna labato ni o siran kelen ye.

Dan 3:8 O waati la, ani o waati kelen na, Kaldekaw dɔw nana Yahutuw jalaki.

8a-  Ala ka mɔgɔ sugandilenw ye jinɛ ka diminya laɲiniw ye min bɛ fanga digi niw bɛɛ kan, Ala tɛ minnu dɔn a ka mɔgɔ sugandilenw ye. Dugukolo kan, o jinɛw ka koniya bɛ kɛ keleya cogo la ani o waati kelen na, koniyaba. O kɔfɛ, hadamadenw bɛ tɔɔrɔ minnu bɛɛ la, u bɛ jalaki olu bɛɛ la, hali ni a kɔkanna de bɛ o juguya ninnu ɲɛfɔ minnu ye u lakananibaliya kɔlɔlɔw dɔrɔn ye Ala fɛ. Minnu bɛ mɔgɔ sugandilenw kɔniya, olu bɛ fɛɛrɛw tigɛ walasa k’u kɛ jamanadenw ka jalaki bɔli ye, min ka kan ka bɔ yen n’u fagali ye.

Dan 3:9 U y’a jaabi k’a fɔ masakɛ Nebukadnezar ye ko: «Masa, i ka ɲɛnamaya banbali!

­9a-  Sitanɛ ka cidenw bɛ don kɛnɛ kan, ko kɛlen bɛ jɛya ka taa a fɛ.

Dan 3:10 I ye ci fɔ ko mɔgɔ o mɔgɔ bɛ burufiyɛkan ni gitari ni sambukan ni zaburukan ni fɔlikan ni fɔlifɛn sifa bɛɛ mankan mɛn, o bɛɛ ka u biri ka sanu ja bato , .

10a-  U bɛ masakɛ hakili jigin a yɛrɛ ka kumaw la ani a ka masaya fanga sigicogo la, kanminɛli wajibiyalen bɛ min na.

Dan 3:11 ni mɔgɔ o mɔgɔ ma a biri ka bato kɛ, o na fili tasumamugu kɔnɔ.

11a-  Saya bagabagali fana hakili bɛ jigin; jaan bɛ datugu mɔgɔ senuma sugandilenw kan.

Dan 3.12 I ye Babilonɛ mara kuntigiya kalifa Yahutu minnu ma, olu dɔw bɛ yen, Sadraki, Mesak ani Abednego, cɛ minnu tɛ i janto i la, masakɛ. u tɛ baara kɛ i ka ala ye, i ye sanu ja min sigi, u tɛ o bato.

12a-  Ko in tun bɛ se ka fɔ ka ɲɛ, jɔyɔrɔba minnu tun bɛ kalifa Yahutu dunanw ma, keleya nanbaratɔ min tun bɛ tasuma don, o tun ye k’a den jira min ye mɔgɔfaga koniya ye. Wa o la sa, Ala ka mɔgɔ sugandilenw bɛ bɔ ɲɔgɔn na ani ka jalaki jamanadenw ka waleɲumandɔn fɛ.

Dan 3:13 O kɔ, Nebukadnezar dimina, a dimina, a y’a fɔ ko u ka na ni Sadraki ni Mesak ani Abednego ye. U nana ni o cɛw ye masakɛ ɲɛ kɔrɔ.

13a-  Aw k'aw hakili to a la ko nin cɛ saba ye jɔyɔrɔba sɔrɔ Nebukadnezar fɛ a ka masaya kɔnɔ, bawo u y'a jira a la ko u hakili ka bon, u hakili ka bon ka tɛmɛ a ka mɔgɔw kan. O de y’a to a ka “ dimi ni dimi ” cogoya bɛna a ka ɲinɛni kɛ waati dɔɔnin kɔnɔ u jogo danmadɔw kɔ.

Dan 3.14 Nebukadnezar y’u jaabi ko: «Sadraki ni Mesak ni Abednego, yala a dabɔra ka ne ka ala bato, ka sanu ja min bɛ ne bolo, o bato wa?»

14a-  A yɛrɛ t'u makɔnɔ u k'a ka ɲininkali jaabi: Yala i bɛ ne ka cikanw tiɲɛ ni laɲini ye wa?

Dan 3:15 Sisan, aw labɛnnen don, ni aw ye burufiyɛkan ni fɔlikan ni gitari ni sambukɛ mankan mɛn, ni zaburu ni fɔlikan ni fɔlifɛn sifa bɛɛ mankan mɛn, aw na aw biri ka ja bato min Ne ye fɛn dilan; ni aw m' a bato , aw na fili tasumamugu cɛma o yɔrɔnin bɛɛ . Ala min bɛna aw kisi ne bolo, o ye jɔn ye?

15a-  Masakɛ y’a faamuya yɔrɔnin kelen ko nin cɛ ninnu nafa ka bon a bolo, a labɛnnen don ka sababu kura di u ma a kɛtɔ k’a ka diɲɛ bɛɛ ka masaya sigicogo kan minɛ.

Ɲininkali min kɛra, o bɛna jaabi sɔrɔ min tun ma deli ka sɔrɔ ka bɔ Ala lakika fɛ, a bɛ iko Nebukadnezar ɲinɛna min kɔ, a ka masaya ɲɛnamaya kɛcogow y’a minɛ. Ka fara o kan, foyi tɛ yen min bɛ se ka ko in kɛdon sigi sen kan.

Dan 3:16 Sadraki ni Mesak ani Abednego ye masakɛ Nebukadnezar jaabi ko: «An man kan ka i jaabi o ko la.»

16a-  Nin kuma minnu fɔra a ka waati masakɛ fangatigiba la, olu bɛ i n'a fɔ dimi ni bonyabaliya, nka nin cɛ minnu y'u fɔ, olu tɛ murutilenw ye. O kɔfɛ, u bɛ kɛ Ala ɲɛnama kanminɛli misaliw ye, u y’a latigɛ kosɛbɛ ka to kantigiya la min ma.

Dan 3.17 A filɛ, an ka Ala, an bɛ baara kɛ min ye, o bɛ se ka an kisi tasuma ma, a na an kisi i bolo, masakɛ.

17a-  Ala ye dalilu minnu di u ma, olu tun tɛ i n'a fɔ masakɛ, yelifɛn kɔrɔbɔli la. Ni u y’o yɛrɛ ka ko kɛlen in fara ɲɔgɔn kan ni u ka mɔgɔw hakilijigin nɔɔrɔmaw ye minnu bɔra Misirakaw fɛ ani u ka jɔnya la, o Ala kantigi kelen in fɛ, u bɛ jagɛlɛya gɛlɛya fo ka se ka masakɛ sɔsɔ. U ka cɛsiri ye fɛn bɛɛ ye, hali n’a bɛ na u ka saya musaka la. Nka, Ni Senu b’u bila ka kiraya kɛ a ka donko la: a na an kisi i bolo, masakɛ .

Dan 3.18 N'o tɛ, masakɛ, i k'a dɔn ko an tɛna baara kɛ i ka ala ye, i ye sanu ja min sigi sen kan, an tɛna o bato.

18a-  Wa ni Ala ka dɛmɛ ma na, a ka fisa u ka sa i ko mɔgɔ sugandilen kantigiw, ka tɛmɛn ka kisi janfaciw ni siranbagatɔw ma. O kantigiya bɛna sɔrɔ kɔrɔbɔli la min kɛra Gɛrɛki tɔɔrɔbaga fɛ san – 168. Wa o kɔfɛ, kerecɛn waati bɛɛ la kerecɛn lakikaw cɛma minnu tɛna Ala ka sariya ni mɔgɔ juguw ka sariya ɲagami fo ka se diɲɛ laban ma.

Dan 3:19 O kɔ, Nebukadnezar fa diminya la, a y’a ɲɛda yɛlɛma, ka a ɲɛda wuli Sadraki ni Mesak ani Abednego ma. A kumana tugun ka yamaruya di ko foro ka sumaya siɲɛ wolonwula ka tɛmɛ a ka kan ka sumaya cogo min na.

19a-  A ka kan ka faamuya ko nin masakɛ in ma deli ka mɔgɔ si ye a ka ɲɛnamaya kɔnɔ, a ma deli k’a ka latigɛw kɛlɛ; min bɛ jo di a ka dimi ma ani a ɲɛda cogoya caman yeli . Sitanɛ donna a kɔnɔ walisa k’a bila ka Ala ka mɔgɔ sugandilenw faga.

Dan 3:20 O kɔ, a ye yamaruya di a ka kɛlɛbolo ka sɔrɔdasi barikama dɔw ma, u ka Sadraki ni Mesak ni Abednego siri ka u fili tasumamugu kɔnɔ.

Dan 3.21 O cɛw sirilen bɛ u ka sanbaraw ni u ka finiw ni u ka finiw ni u ka fini wɛrɛw la, ka u fili tasumamugu cɛma.

21a-  Nin fɛn minnu kofɔlen don, olu bɛɛ bɛ jeni i n’a fɔ u sogo farikolow.

Dan 3:22 Masakɛ ka ci fɔlen tun ka jugu, ani foro tun ka suma kosɛbɛ, tasuma ye Sadraki ni Mesak ani Abednego fili a kɔnɔ.

­22a-  Nin cɛ ninnu ka saya bɛ seereya kɛ ko nin foro in tasuma bɛ se ka mɔgɔ faga.

Dan 3.23 O cɛ saba, Sadraki, Mesak ani Abednego, binna tasumaman cɛma.

23a-  masakɛ ka yamaruya bɛ tiimɛ, hali a yɛrɛ ka baarakɛlaw faga.

Dan 3.24 Masakɛ Nebukadnezar siranna, a wulila joona. A y'a jaabi k'a fɔ a ka ladilikɛlaw ye ko: «An ma cɛ sirilen saba fili tasuma cɛma wa?» U ye masakɛ jaabi ko: Tiɲɛ don, masakɛ!

24a-  A ka waati masakɛw ka masakɛ tɛ se ka da a ɲɛ na. A bɛ min ye, o bɛ tɛmɛ hadamadenw ka miirili kan. A b’a ye ko a ka kan k’a hakili sigi a kɛtɔ k’a lamini mɔgɔw ɲininka ni wale min kɛra ka cɛ saba fili foro tasuma na, o ye tiɲɛ ye. Ninnu bɛ o ko sinsin a ye: A jɛlen don, masakɛ!

Dan 3.25 A y’a jaabi ko: «Ayiwa, ne bɛ cɛ naani ye minnu sirilen tɛ, u bɛ taama tasuma cɛma, kojugu si tɛ u la. ani naaninan ja bɛ i n'a fɔ ala denkɛ dɔ.

25a-  A bɛ iko masakɛ dɔrɔn de ye yelifɛn naaninan ye min ye a lasiran. Cɛ saba ninnu ka dannaya min ye misali ye, o bɛ bonya ani ka jaabi di Ala fɛ. O tasuma in na, masakɛ bɛ se ka cɛw faranfasi ani a bɛ yeelen ni tasuma ja dɔ ye min jɔlen bɛ u fɛ. O ko kura in tɛmɛna fɔlɔ kan. Ala ɲɛnama ka tiɲɛni jiralen bɛ a la hali bi.

25b-  ani naaninan ja bɛ i n'a fɔ ala denkɛ dɔ ta

 nin mɔgɔ naaninan in cogoya ni hadamadenw ta tɛ kelen ye fo masakɛ b' a jira ko ala denkɛ don . O kuma fɔcogo ye nisɔndiya ye bawo tiɲɛ na, o ye mɔgɔ min bɛna kɛ hadamadenw ye, Ala Denkɛ ani Mɔgɔ Denkɛ , Yesu Krisita, o ka dɛmɛ tilennen ye.

Dan 3.26 Nebukadnezar gɛrɛla tasumaman da la, a kumana ko: «Sadraki ni Mesak ani Abednego, Ala Kɔrɔtalenba ka baarakɛlaw, aw ka bɔ ka na! Sadrak ni Mesak ni Abednego bɔra tasuma cɛma.

26a-  Siɲɛ wɛrɛ, Nebukadnezar y’a yɛrɛ sɛmɛntiya ka kɛ sagaden ye waraba masakɛ ɲɛkɔrɔ min fanga ka bon kosɛbɛ ka tɛmɛ a kan. O hakilijigin bɛ yelifɛn tɛmɛnen ka ko kɛlen seereya lawuli. Sankolola Ala bɛ welekan filanan kɛ a fɛ.

Dan 3.27 Fasokan2009-09_enterneti_kalanni.dis.html,#5417335 kuntigiw ni kuntigiw ni gɔfɛrɛnɛrɛw ni masakɛ ka ladilikɛlaw ye ɲɔgɔn lajɛn. u y' a ye ko tasuma ma se ka nin cɛ ninnu suw kan , k' u kunsigi kunsigi ma jeni , k' u ka pantalonw ma tiɲɛ , ko tasuma kasa ma nɔ bila u la .

27a-  Nin ko in na, Ala ye dalilu di anw ni Nebukadnezar ma a ka sebaaya bɛɛ lajɛlen lakika kan. A ye dugukolo kan sariyaw da minnu bɛ hadamadenw bɛɛ ni baganw bɛɛ ka ɲɛnamaya kɛ cogo la min bɛ balo a ka dugukolo kan ani a hakɛ la. Nka a y’a jira sisan ko ale ni mɛlɛkɛw si tɛ kolo o dugukolo kan sariyaw kɔrɔ. Duniɲa bɛɛ sariyaw dabaga, Ala bɛ u sanfɛ, wa a bɛ se, a sago la, ka kabako kow labɛn minnu bɛna nɔɔrɔ ni tɔgɔba lase Yesu Krisita ma a ka waati la.

Dan 3:28 Nebukadnezar y’a jaabi ko: «Sadraki ni Mesak ni Abednego ka Ala ka tanu, ale min y’a ka mɛlɛkɛ ci ka a ka baarakɛlaw kisi, minnu y’u jigi da a kan, ka masakɛ ka ci fɔlenw tiɲɛ, k’u farikolo di sanni ka baara kɛ ani ka bato kɛ ala wɛrɛ min tɛ u ka Ala ye !

28a-  Masakɛ ka dimi banna. Ni a seginna a sen kan cɛya la, a bɛ kalan sɔrɔ o ko la, ka yamaruya di min bɛna o ko bali ka kɛ tugun. Sabula o ko kɛlen bɛ mɔgɔ dusu kasi. Ala y’a jira Babilonɛkaw la ko a ɲɛnama don, ko a bɛ baara kɛ, ko a falen bɛ fanga ni sebaaya la.

28b-  min y' a ka mɛlɛkɛ ci k' a ka baarakɛlaw kisi minnu tun dalen bɛ a la , ani minnu ye masakɛ ka ci fɔlen tiɲɛ k' u farikolo di sanni u ka baara kɛ ani ka ala wɛrɛ bato n' u ka Ala tɛ !

 Masakɛ b’a faamuya cogo min na, a ka yɛrɛbonya dibi la, a tun b’a fɛ ka cɛ minnu faga, olu ka kantigiya ka kan ka tanu. Siga t’a la, a b’a faamuya ko a ka fanga kosɔn, a tun bɛ se k’a yɛrɛ tanga nin nalomanya gɛlɛya in ma min bɛ sɔrɔ a ka kuncɛbaya fɛ min b’a to a bɛ fili dɔrɔn mɔgɔ jalakibaliw farati la.             

Dan 3.29 Ne ka ci fɔlen filɛ nin ye: Mɔgɔ o mɔgɔ mana Sadraki ni Mesak ni Abednego ka Ala tɔgɔ jugu fɔ, siya o siya wala kan o kan, o tigi na tigɛtigɛ, a ka so na dɔgɔya binkɛnɛ kulu dɔ , bawo ala wɛrɛ tɛ yen min bɛ se ka mɔgɔ kisi i n' a fɔ ale .

29a- 29nan na.  O fɔlen fɛ, masakɛ Nebukadnezar y’a ka lakana di Ala ka mɔgɔ sugandilenw ma.

 O waati kelen na, a bɛ bagabagali kɛ mɔgɔ o mɔgɔ ma min bɛ kuma jugu fɔ Sadrak, Mesak ani Abednego ka Ala kan, wa a b’a ɲɛfɔ, a bɛna tigɛtigɛ, wa a ka so bɛna dɔgɔya ka kɛ binkannikɛlan ye, bawo a tɛ yen ala wɛrɛ si tɛ se ka mɔgɔ kisi i n'a fɔ ale. O bagabagali in ɲɛkɔrɔ, a jɛlen don ko ni masakɛ Nebukadnezar bɛ masaya kɛ, Ala ka mɔgɔ sugandilen kantigiw tɛna gɛlɛya sɔrɔ dabaliw kosɔn.

Dan 3:30 O kɔfɛ, masakɛ ye Sadraki ni Mesak ani Abednego kɛ ɲɛtaa ye Babilonɛ mara la.

30a-  “Fɛn bɛɛ ka ɲi min bɛ ban ka ɲɛ” Ala ɲɛnama sugandilen kantigiw ye, fɛn ɲɛnamaw ni fɛn bɛ yen, o bɛɛ da. Sabu a ka mɔgɔ sugandilenw na kunun laban na, u na taama suw buguri kan, u jugu kɔrɔw, dugukolo laseginlen kan, badaa-badaa.

 Kɔrɔbɔli laban na, o laban nisɔndiyalen in fana bɛna sɔrɔ. O cogo la, kɔrɔbɔli fɔlɔ ni nafa laban min bɛ sɔrɔ Ala ɲɛnama ka don tilennen na a ka mɔgɔ sugandilenw nɔfɛ, a nana minnu kisi Yesu Krisita Kisibaa la, bawo a tɔgɔ Yesu kɔrɔ ye ko “YaHWéH bɛ kisi”.

Daniɛl 4

Dan 4.1 Nebukadnezar masakɛ ye siyaw bɛɛ ni siyaw bɛɛ ni kanw bɛɛ ye, minnu sigilen bɛ dugukolo bɛɛ kan. Hɛrɛ ka di aw ma ka caya!

1a-  Ton ni cogoya b'a jira, masakɛ min bɛ kuma, o de y'i yɛlɛma ka kɛ Daniɛl ka Ala ye. A fɔcogo bɛ i n’a fɔ layidu kura ka batakiw sɛbɛnniw. A bɛ hɛrɛ di, bawo ale yɛrɛ bɛ hɛrɛ la sisan, a ka hadamaden dusukun na, ni kanuya ni tilennenya Ala ye, tiɲɛtigi, kelenpe, min ɲɔgɔn tɛ.

Dan 4.2 Ala Kɔrɔtalenba ye taamashyɛnw ni kabakow jira ne la, a diyara ne ye.

2a-  Masakɛ bɛ wale kɛ sisan i n’a fɔ Yesu y’a fɔ fiyentɔw ni fiyentɔw ye minnu kɛnɛyara a fɛ, “ aw ka taa aw yɛrɛ jira Alabatosoba kɔnɔ, ka Ala ye min kɛ aw ye, aw k’o fɔ ”. Masakɛ bɛ ɲɛnamaya o nege kelen de fɛ min lawulila Ala fɛ. Sabula mɔgɔw bɛ se ka mɔgɔw ladɔnniya don o don, nka Ala tɛ o nɔ di u bɛɛ ma, masakɛw ka masakɛ dɔ ye min sɔrɔ, masakɛ barikama ni barikama.

Dan 4:3 A ka taamashyɛnw ka bon dɛ! A ka kabakow barika ka bon dɛ! A ka masaya ye masaya banbali ye, wa a ka kuntigiya bɛ to ka bɔ mɔgɔw la ka taa mɔgɔw la.

3a-  Nin ko ninnu faamuyali n'u dafalen bɛ hɛrɛ ni nisɔndiya lakika di a ma min bɛ sɔrɔ yan duguma kaban. Masakɛ ye fɛn bɛɛ dege ka faamuya.

Dan 4:4 Ne Nebukadnezar tun sigilen bɛ hɛrɛ la ne ka so kɔnɔ, ne tun bɛ nisɔndiya la ne ka masaso kɔnɔ.

4a-  Dusu ni nisɔndiya? Ɔwɔ, nka o bɛɛ n’a ta, a ye kafiri ye min ma yɛlɛma Ala lakika kosɔn.

Dan 4:5 Ne ye sugo dɔ kɛ min ye ne lasiran. miirili minnu tun bɛ ne nɔfɛ ne ka dilan kan ani ne hakili ka yelifɛnw ye ne fa siran na.

5a-  Nin masakɛ Nebukadnezar in jirala an na tiɲɛ na i n’a fɔ saga tununnen, Ala bɛ na min ɲini Krisita la k’a dɛmɛ k’a kisi balawu ma. Sabu nin dugukolo kan waati hɛrɛ ni nisɔndiyalen kɔfɛ, masakɛ ka siniɲɛsigi tun bɛna kɛ halakili ni saya banbali ye. A ka kisili banbali kama, Ala b na a degun ani ka a tɔɔrɔ.

Dan 4.6 Ne ye ci bila ko Babilonɛ hakilitigiw bɛɛ ka na ne ɲɛ kɔrɔ, walisa u ka sugo ɲɛfɔ ne ye.

6a-  A jɛlen don ko Nebukadnezar hakili bɛ gɛlɛyabaw la. Mun na a tɛ Daniɛl wele o yɔrɔnin bɛɛ?

Dan 4:7 O kɔ, subagayakɛlaw ni dolow lajɛbagaw ni Kaldekaw ni subagayakɛlaw nana. Ne ye o sugo fɔ u ye, u ma o ɲɛfɔli di ne ma.

7a-  Kow bɛ kɛ i n’a fɔ a kɛra cogo min na yeli fɔlɔ la, kafiriw ka subagayakɛlaw b’a fɛ k’u ka seko dɛsɛ dɔn sanni ka nsiirinw fɔ masakɛ ye min ye u ka ɲɛnamaya bila farati la kaban.

Dan 4:8 A laban na, Daniɛl nana ne ɲɛ kɔrɔ, a tɔgɔ dara ko Bɛltesazar ne ka ala tɔgɔ la , ani ala senumaw ni bɛ a la. N b'a fɔ a ye ko:

8a-  ɲinɛni kun bɛ fɔ. Bɛl tun ye masakɛ ka ala ye hali bi. Ne hakili b’a la yan ko Mediya Darius, Pɛrɛsi Sirus, Pɛrɛsi Darius, Artakserxes 1er , ka kɛɲɛ ni Esd.1, 6 ani 7 ye, olu bɛɛ bɛna Yahutu sugandilenw n’u ka Ala kelenpe waleɲumandɔn u ka waati la. Sirus fana sen bɛ o la, Ala ye kiraya kɛ min ko la Esayi.44:28 la, k’a fɔ ko: Ne b’a fɔ Sirus ko la ko: Ale ye ne sagagɛnna ye, a na ne sago bɛɛ kɛ; a na a fɔ Jerusalɛm ko la ko : A ka jɔ kokura ! Ani Alabatosoba ko la: A ka sigi sen kan! - Sagagɛnna min kirayalen don, o bɛna Ala ka kiraya sago dafa , a sɔnna min ma ko a ye kanminɛli kɛ. Nin sɛbɛn wɛrɛ b’a ka mɔgɔw ladɔnniya min fɔra kiraya la: Es.45:2: Matigi b’a fɔ a ka mɔgɔ munnen ye ten, Sirus , ani tɛmɛsira 13nan na: Ne de ye Sirus lakunu ne ka tilennenya la, Ne na a ka siraw bɛɛ latilen ; A na ne ka dugu jɔ kokura, ka ne ka jɔnw hɔrɔnya, kunmabɔsara ni wari sara tɛ, Kɛlɛcɛw Matigi ko ten. Wa o labɛn dafali bɛ sɔrɔ Esd.6:3 fo 5 la: Masakɛ Sirus ka san fɔlɔ la, masakɛ Sirus ye nin ci fɔ Ala ka so ko la Jerusalɛm ko: So ka jɔ kokura, walisa ka kɛ saraka bɔyɔrɔ ye bɛ di, ani ko a jusigilan jɔnjɔnw b’a la. A janya na kɛ mɛtɛrɛ biwɔɔrɔ ye, a bonya na kɛ mɛtɛrɛ biwɔɔrɔ ye, a bɛna kɛ kabakurun tigɛlenw ye mɛtɛrɛ saba ani jiri kura sɛrɛkili kelen. musakaw bɛna sara masakɛ ka du kɔnɔ . Ka fara o kan, Ala ka so sanu ni warijɛ minɛn minnu bɔra Jerusalɛm Alabatosoba kɔnɔ ka taa ni u ye Babilonɛ, olu na segin ka taa ni u ye Jerusalɛm Alabatosoba la, u tun bɛ yɔrɔ min na, ka u bila so kɔnɔ Ala ta ye. O musakaw bɛna sara masakɛ ka du kɔnɔ. A tun ye bonya minnu di masakɛ Solomani ma, Ala b’o di a ma. Nka, i k’i janto i yɛrɛ la! O sariya tɛna a to jatebɔ min fɔra Dan.9:25 kɔnɔ, o ka kɛ ka Masiya nali fɔlɔ don sɔrɔ; o bɛna kɛ Pɛrɛsi masakɛ Artakserkses ta ye. Sirus y’a to Alabatoso jɔ kokura, nka Artakserkisi ye yamaruya di Jerusalɛm kogow jɔli ma kokura ani ka Yahutuw bɛɛ segin u ka jamana kɔnɔ.

Dan 4:9 Ne b'a dɔn ko ala senumaw ni bɛ i kɔnɔ, gundo si man gɛlɛn min ma, ne ye yelifɛn minnu ye sugo la, i ka olu ɲɛfɔ ne ye.

9a-  An ka kan ka masakɛ bɛ yɔrɔ min na, an ka kan k'o faamu. A hakili la , a tora kafiri ye ani a ye Daniɛl ka Ala dɔn dɔrɔn iko ala wɛrɛ, fo n’a bɔra a la ko a tun bɛ se ka sugo ɲɛfɔ. Hakilina min tun b’a la ko a ka kan ka ala caman Changer, o ma na a hakili la. Daniɛl ka Ala tun ye ala wɛrɛ dɔrɔn de ye ni i y’a suma ni tɔw ye.

Dan 4.10 Nin ye ne hakili la yelifɛnw ye ka ne dalen to. Ne y'a filɛ, jiri dɔ tun bɛ dugukolo cɛma, a janya ka bon kosɛbɛ.

10a-  Yesu bɛna baara kɛ ni ja minnu ye walasa k’a ka kalan di hakili ta fan fɛ mɔgɔw ma, a b’a fɛ ka minnu kalan, o jiri bɛna kɛ hadamaden ja ye, k’a ta jirisunba la min bɛ biri ka kɔrɔta ka taa a bila sɛdiri barikama ni bonya la. Wa, i n’a fɔ hadamaden bɛ se ka jiriden dumanw waleɲumandɔn cogo min na, Ala bɛ a ka danfɛnw den minnu bange, a bɛ olu waleɲumandɔn walima a tɛ olu waleɲumandɔn, k’a ta den dumanba la ka taa a bila den duman dɔgɔmannin na, hali fɛn haramulen ni ko haramulen.

Dan 4.11 Jiri in bonyalen don ka barika sɔrɔ, a kuncɛ sera sankolo ma, a yelen don ka bɔ dugukolo bɛɛ la.

11a-  Ja in yeli la, Kalde masakɛ tun bɛ suma ni jiri ye kaban ka kɛɲɛ ni fanga ni fanga ani mansamara ja ye, Ala lakika tun ye min di a ma.

Dan 4.12 A buluw tun cɛ ka ɲi, a den tun ka ca. a tun bɛ dumuni ta bɛɛ ye ; kungo sogow y' u dogo a sumaya kɔrɔ , fɛn ɲɛnama bɛɛ tun bɛ dumuni bɔ a la .

12a-  nin masakɛ barikama in y' a ka mansamara mɔgɔw bɛɛ tila nafolo ni dumuni minnu bɛ sɔrɔ a ka cikanw kɔrɔ.

12b-  sankolo kɔnɔw y' u ka so kɛ a bolow cɛma , .

 O kumasen ye Dan.2:38 seginkanni ye. Kɔrɔ yɛrɛ la, o sankolo kɔnɔw bɛ hɛrɛ ni lafiya jira min bɛ mara a ka mara kɔnɔ. Hakili ta fan fɛ, u kɔrɔ ye Ala ka sankolola mɛlɛkɛw ye, nka nin kumasen kelen in kɔnɔ min bɔra Waajulikɛla 10:20 kɔnɔ, Ala yɛrɛ de bɛ ɲininkali la, bawo ale kelenpe de bɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka miiriliw sɛgɛsɛgɛ: Aw kana masakɛ danga , hali i hakili la , i kana nafolotigiw danga i sunɔgɔ so kɔnɔ ; sabu sankolo kɔnɔn tun bɛna i kan ta , bagan kaman tun bɛna i ka kumaw bɔ kɛnɛ kan . Kumasen fanba la, sankolo kɔnɔw bɛ wuluw ni kɔnɔw Lawuli, minnu bɛ fanga la wulu suguyaw la. Kɔnɔw bɛ Sìgi yɔrɔ minnu na u ka dumuni ka ca yɔrɔ minnu na; o de kama ja in bɛ ɲɛtaa ni dumuni wasa sabati.             

Dan 4.13 Ne ye yelifɛn minnu ye ne hakili la, ne ye minnu ye k’a sɔrɔ ne dalen tun bɛ o la, ne ye olu dɔ ye, minnu kɔlɔsira ani minnu ka senuma, olu dɔ jigira ka bɔ sankolo la.

13a-  Tiɲɛ na, sankolola mɛlɛkɛw mago tɛ sunɔgɔ la, o de kosɔn u bɛ baara banbali la. Minnu ye senumaw ye ani minnu bɛ baara kɛ Ala ye, olu bɛ jigin ka bɔ sankolo la walisa k’a ka cikanw lase a ka dugukolo kan baarakɛlaw ma.

Dan 4.14 A pɛrɛnna ni fanga ye ka kuma nin cogo la ko: Aw ka jiri tigɛ ka a bolow tigɛ. aw bɛ buluw lamaga, ka jiridenw jɛnsɛn; baganw ka boli ka bɔ a jukɔrɔ , kɔnɔw ka boli a bolow cɛma !

14a-  yeli in b'a jira ko masakɛ bɛna bɔnɛ a ka masaya la ani a ka fanga la a kan.

Dan 4.15 Nka a ju bɛ dugukolo la yɔrɔ min na, aw ka o jiribolo to yen, ka a siri ni nɛgɛ ni nɛgɛ cakɛdaw ye foro binw cɛma. A ka ɲigin sankolo nɛnɛ na, i ko baganw, dugukolo bin ka kɛ a niyɔrɔ ye.

15a-  Nka aw bɛ jiribolo to dugukolo la a juw bɛ yɔrɔ min na

 Masakɛ na to a ka masaya la; a tɛna gɛn ka bɔ yen.

15b-  ka a siri ni nɛgɛ ni nɛgɛ cakɛdaw ye, foro binw cɛma

 Mako tɛ nɛgɛ walima nɛgɛ cakɛdaw la, bawo Ala bɛna a kɛ dɔrɔn k’a ka danfɛn maloyalen bɔnɛ a ka hakili n’a ka hakilitigiya la a fan bɛɛ la, farikolo, hakili ani jogoɲumanya. Masakɛ barikama bɛna a yɛrɛ ta ka kɛ kungo waraba ye. O la sa, a ka masaya mɔgɔbaw bɛna wajibiya ka masaya kuntigiya bɔ a la.

15c-  Sankolo nɛnɛ ka a su, ka dugukolo bin kɛ a niyɔrɔ ye i n'a fɔ baganw

 An bɛ se ka miiri a balikuw ka kabakoya cogo min na, n’u bɛna a ye a bɛ bin dun ka bɔ duguma, i n’a fɔ misi walima saga. A bɛna ban sigiyɔrɔ datugulenw na, a ka fisa a ma ka sigi forow kɔnɔ ani ka sunɔgɔ.

Dan 4.16 A ka hadamaden dusukun na bɔsi a la, wara dusukun na di a ma. Waati wolonwula na tɛmɛ a kan.

 Nin ko in na , Ala bɛ dalilu di siɲɛ kelen kokura a ka sebaaya bɛɛ lajɛlen lakika kan. Ikomi a ka danfɛnw bɛɛ ka ɲɛnamaya Dabaga, a bɛ se waati o waati, a nɔɔrɔ kama, ka mɔgɔ kɛ hakilitigi ye walima, a kɔfɛ, a bɛ se k’a kɛ bobo ye. Komin a bɛ to u ɲɛ na, cɛw tɛ u janto o bagabagali in na min bɛ girinya u kan tuma bɛɛ. Nka tiɲɛ don ko a man teli ka don a ko la, wa n’a y’o kɛ, o bɛ kɛ kun ni kuntilenna kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ de kama.

 O ɲangili bɛ suman. A bɛna ɲɛsin masakɛ Nebukadnezar ma siɲɛ wolonwula , san wolonwula dɔrɔn. Sariya tɛ ka baara Kɛ ni o waati janya ye fɛn wɛrɛ kan ni masakɛ yɛrɛ tɛ. Yan fana, ni nin sugandili in kɛra ni jateden “7” ye, danbaga Ala bɛ wale min bɛna kɛ, o daminɛ n’a ka “masakɛ taamaʃyɛn” ye.

Dan 4:17 Nin kumasen ye kɔlɔsilikɛlaw ka sariya ye, nin latigɛ ye mɔgɔ senumaw ka cikan ye, walisa ɲɛnamaw k’a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ hadamadenw ka masaya mara, ka o di mɔgɔ o mɔgɔ ma, a b’a fɛ, ani ko ale bɛ mɔgɔ juguw lamɔ yen.

17a-  Nin kumasen in ye kɔlɔsilikɛlaw ka dekere ye

 Ni Senu bɛ nin Ala ka dɛmɛ in cogoya danfaralen jira, a bɛ jɔyɔrɔ di min ma i n’a fɔ “decree” min ka kan ka kɛ mɔgɔ ye minnu bɛ kɔlɔsili kɛ . Hadamaden ka kan k’a dɔn ko hali ni a ɲɛda bɛ mɔgɔ lafili, sankololafɛnw bɛ a kɔlɔsi tuma bɛɛ. Ala b’a fɛ ka nin misali kɛ kalan ye hadamadenw bolo fo ka se diɲɛ laban ma. Ni a bɛ mɔgɔw tɔgɔ fɔ minnu bɛ filɛli kɛ , a bɛ Ala ka sigiyɔrɔ mɛlɛkɛw ka kelenya dafalen jira min bɛ u fara ɲɔgɔn kan a ka porozew n’a ka kɛwalew la.

17b- walisa ɲɛnamaw k'a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ se ka hadamadenw ka masaya mara, ko a b'a di mɔgɔ o mɔgɔ ma

 Ala bɛ fɛn bɛɛ ɲɛminɛ ani a bɛ fɛn bɛɛ mara. Tuma caman na, ka ɲinɛ o tiɲɛ dogolen kɔ, hadamaden dalen b’a la ko ale de ye a ka siniɲɛsigi n’a ka latigɛw matigi ye. A b’a miiri ko ale b’a ka ɲɛmɔgɔw sugandi, nka Ala de b’u bila jɔyɔrɔ la, ka kɛɲɛ n’a sago ɲuman n’a ka kiritigɛ ye fɛnw ni danfɛnw kan.

17c-  ani ko a bɛ mɔgɔ juguw lamɔ yen

 Kuma in ye tiɲɛ ye : « ɲɛmɔgɔw bɛ mɔgɔw bolo u ka kan ni minnu ye ». Ni jama ka kan ni cɛ jugu ye ka kɛ ɲɛmɔgɔ ye, Ala b’o wajibiya u kan.

Dan 4.18 Ne masakɛ Nebukadnezar ye sugo min kɛ, o ye nin ye. E, Bɛltesazar, i ka ɲɛfɔli kɛ, k'a masɔrɔ ne ka masaya hakilitigiw bɛɛ tɛ se k'o di ne ma; aw bɛ se , bawo ala senumaw ni bɛ aw kɔnɔ .

18a-  Nebukadnezar bɛ ka ɲɛtaa sɔrɔ, nka hali bi a ma yɛlɛma. A hakili tun b' a la hali bi ko Daniɛl bɛ baara kɛ ala senumaw ye . Ala kelenpeli ma faamuya a fɛ fɔlɔ.             

Dan 4:19 Daniɛl, min tɔgɔ ko Bɛltesazar, o kabakoyara dɔɔnin, a ka miiriliw y’a jɔrɔ. Masakɛ y'a jaabi ko: «Bɛltesazar, sugo ni ɲɛfɔli kana i tɔɔrɔ. Beltesazar y'a jaabi ko: Ne matigi, sugo ka kɛ i juguw ye, a ɲɛfɔli ka kɛ i juguw ye!

19a-  Daniɛl ye sugo faamuya ani min bɛna kɛ, o ka jugu masakɛ ma fo Daniɛl ka fisa a ma ka ko in dafa a juguw kan.

Dan 4.20 Aw ye jiri min ye, o bonyalen don ka barika sɔrɔ, a kuncɛ sera sankolo ma, ka ye dugukolo yɔrɔ bɛɛ la.

Dan 4:21 Nin jiri in, a buluw tun cɛ ka ɲi, a denw tun ka ca, a tun bɛ dumuni kɛ bɛɛ ye, kungo sogow tun bɛ dogo min kɔrɔ, sankolo kɔnɔ kɔnɔw tun bɛ u sigiyɔrɔ kɛ a bolow cɛma.

21a-  furabuluw tun cɛ ka ɲi

 Farikolo cogoya ani fini doncogo.

21b-  ani jiriden caman

 Ɲɛtaa caya.

21c-  min tun bɛ dumuni ta bɛɛ ye

 Min y'a ka mɔgɔw bɛɛ ka dumuni sabatili sabati.

21d-  foro kɔnɔ baganw tun bɛ u dogo min jukɔrɔ

 Masakɛ min bɛ a ka baarakɛlaw lakana.

21nan-  ani minnu bolow cɛma, sanfɛla kɔnɔw y'u ka so kɛ

 A ka mara kɔnɔ, a ka mɔgɔw tun bɛ balo lafiyaba la. Kɔnɔw bɛ pan ka taa ka taa jiri in to farati fitinin na.

Dan 4:22 Masakɛ, e de kɛra mɔgɔba ye ka barika sɔrɔ, i ka bonya bonyalen don ka kɔrɔta fo sankolo la, i ka kuntigiya bɛ taa fo dugukolo danw na .

Dan 4.23 Masakɛ ye kɔlɔsilikɛla senuma dɔ jigintɔ ye ka bɔ sankolo la k’a fɔ ko: «I ka jiri tigɛ k’a halaki. nka aw ka jiribolo to dugukolo la, a ju bɛ yɔrɔ min na, ka a siri ni nɛgɛ ni nɛgɛ cakɛda ye, foro binw cɛma. A ka ɲigin sankolo nɛnɛ fɛ, a niyɔrɔ ka kɛ kungo kɔnɔ baganw ye, fo waati wolonwula ka tɛmɛ a kan.

Dan 4.24 Nin ye ɲɛfɔli ye, masakɛ, Kɔrɔtalenba ka sariya ye nin ye, min bɛna dafa ne makɛ masakɛ kan.

Dan 4.25 U na aw gɛn ka bɔ mɔgɔw cɛma, aw na sigi kungo sogow fɛ, u na bin di aw ma ka dun i ko misiw. i na jigin sankolo nɛnɛ fɛ, waati wolonwula na tɛmɛ i kan, fo i k'a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ hadamadenw ka masaya mara, k'a di mɔgɔ o mɔgɔ ma.

25a-  fo i k'a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ hadamadenw ka masaya mara k'a di mɔgɔ o mɔgɔ ma.

 Daniɛl ye Ala kofɔ iko “Kɔrɔtalenba”. O cogo la, a bɛ masakɛ ka miiriliw ɲɛsin Ala kelenpe ka kɛta ma; hakilina min faamuyali ka gɛlɛn masakɛ ma kosɛbɛ , k' a sababu kɛ nin ala caman bɔyɔrɔ ninnu ye minnu ciyɛntalen don fa fɛ ka taa denkɛ la .

Dan 4:26 Cikan min ye ka bɔ jiribolo la, o kɔrɔ ye ko i ka masaya bɛna to i fɛ ni i y’a dɔn ko min bɛ kuntigiya kɛ, o bɛ sankolo la.

26a-  Ni a y' a dɔn ko fangatigi bɛ sankolo la , majigin sɔrɔli bɛna ban bawo masakɛ bɛna da a la ka mɔgɔw ladɔnniya.

Dan 4.27 O de kosɔn, masakɛ, ne ka laadilikan ka diya i ye. Aw ye aw ka jurumuw ban ni tilennenya walew ye, ani aw ka tilenbaliyakow la, aw ka hinɛ jirali la mɔgɔ dɛsɛlenw na, o la aw ka nisɔndiya bɛ se ka taa ɲɛ.

27a-  Daniɛl ye fɛn minnu fɔ nin tɛmɛsira kɔnɔ, ni masakɛ ye olu bila baara la, a bɛna yɛlɛma tiɲɛ na. Nka nin jogo in bɛ di kuncɛbaya ma, a ka fanga min tɛ sɔsɔ, o y’a kɛ mɔgɔ ye min bɛ se ka kɛ mɔgɔ ye, wa a ka c’a la, tilenbaliya, i n’a fɔ ko kɛlen tɛmɛnenw y’an kalan cogo min na.

Dan 4:28  o kow bɛɛ kɛra masakɛ Nebukadnezar de kan .

28a-  Daniɛl ka nin fɔlen in bɛ nin kiraya kuma fɔcogo wɛrɛ bali, min bɛ Jehowa Seerew ni diinɛ kulu wɛrɛ minnu kalan, olu bɛ kiraya basigilenw jalaki ka kɛ fu ye, minnu bɛ sariya tiɲɛ, Daniɛl ye min ɲɛfɔ. Ka fara o kan, sapitiri kuuru bɛɛ kɔnɔkow b’o dalilu di. Sabula maana bɛna an kalan mun na danga ye masakɛ gosi jiri in kirayakuma kɔnɔ.

Dan 4:29 Kalo tan ni fila bannen kɔ, a taamana Babilonɛ masakɛso kɔnɔ.

29a-  kalo 12, walima san kelen walima “ waati ” bɛ tɛmɛ yelifɛn ni a dafali cɛ. 

Dan 4:30 masakɛ y’a jaabi ko: «Ne ye Babilonɛ belebeleba min jɔ ka kɛ masakɛ sigiyɔrɔ ye ne ka sebaaya ni ne ka bonya nɔɔrɔ kosɔn, yala nin tɛ wa?»

30a-  Nin ye waati bɔnɛnen ye, masakɛ tun ka fisa ni a makun ye. Nka an bɛ se k’o faamu bawo a ka Babilonɛ tun ye kabako saniyalen ye tiɲɛ na, min tɔgɔ sɛbɛnnen bɛ hali bi ko “diɲɛ kabako wolonwula” dɔ la kelen. Nakɔw dulonnenw falen bɛ binkɛnɛw la, kɔw, kɛnɛbaw ani kogobaw bɛ kɛnɛba kan kilomɛtɛrɛ 40 fan kelen-kelen bɛɛ la. Kogo minnu sanfɛ, tanki fila tun bɛ se ka tɛmɛ ɲɔgɔn fɛ kogow janya bɛɛ la; o waati siraba belebeleba. A da dɔ, min jɔra kokura Bɛrɛlin, o bɛ kogo fila cɛmancɛ la, minnu dilannen don ni kabakurun bulu buluw ye minnu dilalen don ni enamɛli ye, masakɛ ka taamasiyɛn sɛbɛnnen bɛ minnu kan: waraba dɔ, wulu kamanw bɛ min kan, Dan.7:4 bɛ min kofɔ. Fɛn dɔ tun b’a fɛ ka waso o la. Nka Ala tɛ kuncɛbaya ye a ka kumaw la, a bɛ kuncɛbaya ye nka ka tɛmɛn o bɛɛ kan, a bɛ ɲinɛ ni mafiɲɛya ye a ka ko tɛmɛnenw na. Tiɲɛ na, nin masakɛ kelen tɛ kuncɛba ye dugukolo kan, nka Ala y’a ɲɛ da a kan, a b’a fɛ a ka kɛ a ka sankolo la ani a bɛna a sɔrɔ. O ka kan ni ɲɛfɔli ye: Ala bɛ kiri tigɛ a ka danfɛnw kan ka tɛmɛ u yecogo kan. A b u dusukunw ni u hakiliw sɛgɛsɛgɛ, ka sagaw dɔn, k’a sɔrɔ a ma fili abada, minnu ka kan ni kisili ye. O b’a to a bɛ sinsin a kan ani tuma dɔw la ka kabakow kɛ nka fɛɛrɛ in bɛ jo sɔrɔ laban sɔrɔlen cogoya fɛ.

Dan 4.31 Kuma tora masakɛ da la tuma min na, kumakan dɔ bɔra sankolo la ko: Masakɛ Nebukadnezar, i ka a lamɛn ko masaya bɛna bɔsi i bolo.

31a-  Nebukadnezar ye Ala ka kanuya tigi ye min ye jan da a ye k'a lasɔmi o la a ka kiraya sugo la. Kumasen min bɛ bɔ sankolo la, o bɛ se ka mɛn, nka an ka nisɔndiya bawo Ala bɛna juguya min kɛ a la, o bɛna a ka ɲɛnamaya kisi, k’a kɛ banbali ye.

Dan 4:32 U na aw gɛn ka bɔ mɔgɔw cɛma, aw na sigi ni kungo sogow ye, ka bin di aw ma ka dun i ko misiw. Waati wolonwula na tɛmɛn aw kan, fo aw k'a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ hadamadenw ka masaya mara, ka a di mɔgɔ o mɔgɔ ma.

32a-  San wolonwula kɔnɔ, siɲɛ wolonwula , masakɛ bɛ bɔnɛ a ka ɲɛfɔli la ani a hakili b’a lasun ko a ye bagan dɔrɔn de ye.

Dan 4:33 O waati kelen na, kuma dafara Nebukadnezar kan. A gɛnna ka bɔ mɔgɔw cɛma, a ye bin dun i n'a fɔ misiw, a farikolo tun bɛ sankolo nɛnɛ fɛ. fo k'a kunsigi falen i n'a fɔ wuluwuluw, k'a kunsigiw falen i n'a fɔ kɔnɔw ta.

33a-  Masakɛ bɛ seereya kɛ ko fɛn o fɛn tun fɔra yeli la, o kɛra ka ɲɛ a kan. A ka seereya sɛbɛnni na, masakɛ min jiginna, o bɛ o maloyako in lawuli, a bɛ kuma a yɛrɛ kan mɔgɔ sabanan na. Maloya b’a bila hali bi a ka segin kɔ. Ɲɛfɔli wɛrɛ bɛ se ka kɛ, o ye ko nin seereya sɛbɛnna ɲɔgɔn fɛ masakɛ ni Daniɛl fɛ, a balimakɛ kura Ala lakika la.

Dan 4.34 Waati latigɛlen kɔfɛ, ne Nebukadnezar ye ne ɲɛ kɔrɔta sankolo la, hakili seginna ne ma. Ne ye Duba Kɔrɔtalenba ye, ne ye mɔgɔ min tanu ani ka nɔɔrɔ da a kan, min bɛ balo badaa, min ka masaya ye kuntigiya banbali ye, min ka masaya bɛ to ka bɔ mɔgɔw la ka taa mɔgɔw la.

34a-  Ala hakilitigi ni sebaayabɛɛtigi bɛ saga tununnen kanu sɔrɔ. A farala a ka sagakulu kan, ka a ka tanuli caya a nɔɔrɔ kosɔn.

34b-  min ka mara ye kuntigiya banbali ye, min ka masaya bɛ to ka bɔ mɔgɔw la ka taa mɔgɔw la

 Formula bɛ tali kɛ masaya 5nan na , nin sen in na, banbali, Dancɛ Denkɛ ka yelifɛn na.7 :14: Kuntigiya, nɔɔrɔ ani masaya dira a ma; Siyaw ni siyaw bɛɛ ani kan bɛɛ la mɔgɔw bɛɛ tun bɛ baara kɛ a ye. A ka masaya ye masaya banbali ye min tɛna tɛmɛ, a ka masaya tɛna halaki abada . Ani fana ja yeli la Dan.2 :44 la: O masakɛw ka donw na, sankolo Ala na masaya dɔ lawuli min tɛna halaki abada, a tɛna tɛmɛ jamana wɛrɛw ka mara kɔrɔ fana a na o masaya ninnu bɛɛ kari ka halaki , a yɛrɛ na muɲu fo abada .

Dan 4.35 Dugukolo kan sigibaaw bɛɛ tɛ foyi ye a ɲɛ na, a bɛ a sago kɛ sankolola kɛlɛbolow ni dugukolo kan sigibagaw fɛ ale : i bɛ mun kɛ ?

35a-  Bonya ka kɛ Ala ɲɛnama ye ! Sabula nin sen in na, masakɛ ye fɛn bɛɛ Faamu, a yɛlɛmana.

Dan 4:36 O waati la, hakili seginna ne ma. ne ka masaya nɔɔrɔ, ne ka bonya ni ne ka nɔɔrɔ seginna ne ma; n ladilikɛlaw ni n ka maakɔrɔw ye n ɲininka tugun ; Ne seginna ne ka masaya la, ne ka sebaaya cayara dɔrɔn.

36a-  I n'a fɔ Job tilennen ni tilennenya, Ala ye denkɛw, denmusow ani bɔnsɔnw di min ma a ka gɛlɛya laban na, masakɛ bɛ a ka mɔgɔbaw ka dannaya sɔrɔ kokura, ka a ka masaya daminɛ kokura sisan hakilitigi hakilitigi lakikaw cɛma, Ala ɲɛnama ye minnu yeelen bɔ . O ko kɛlen b’a jira ko Ala bɛ masaya di mɔgɔ o mɔgɔ ma a b’a fɛ. Ale de ye Kaldekaw kunbabaw bila ka u ka masakɛ deli kokura.

Dan 4.37 Ne Nebukadnezar, ne bɛ sankolo masakɛ tanu ka kɔrɔta ani ka nɔɔrɔ da a kan, a ka kɛwalew bɛɛ ye tiɲɛ ye, a ka siraw tilennen don, a bɛ se ka kuncɛbaya taamabagaw majigin.

37a-  A bɛ se k' o fɔ , bawo a sara ka se k' o fɔ .

 Walasa ka aw yɛrɛ tanga a jugumanba ma, ni aw ye ɲin sama ka bɔ, o bɛ se ka dimi caman kɛ; nka jirisunw bɛ se ka jo di tɔɔrɔ ma. Walasa ka banbali sɔrɔ, a bɛ se ka kɛ ko a ka kan ka tɛmɛ kɔrɔbɔli gɛlɛnw fɛ walima kɔrɔbɔli gɛlɛnbaw fɛ, kuncɛbaya bɔli bɛna jo di u ma ni a bɛ se ka kɛ. Ikomi Yesu Krisita tun b’a seko dɔn, o de y’a to a ye Paul kɛ fiyentɔ ye Damasi sira kan, walisa hakili ta fan fɛ fiyentɔ “a balimaw tɔɔrɔbaga” ka kɛ a ka seere kantigi ni timinandiyalen ye, a kɛlen kɔ ka a ɲɛw ye kokura, nka ka tɛmɛ o bɛɛ kan, a ka yeli kɛ ni.

Daniɛl 5

Dan 5.1 Masakɛ Bɛlsazar ye seliba kɛ a ka faamaw ye, u hakɛ tun ye mɔgɔ waa kelen ye, ka diwɛn min u ɲɛ kɔrɔ.

1a-  Masakɛ Nebukadnezar sunɔgɔra Ala ka hɛrɛ la tuma min na a kɔrɔla kosɛbɛ ani a denkɛ Nabonidus y'a nɔ bila, a ma sɔn ka mara kɛ, o de la a y'a denkɛ Bɛlsazar bila ka masaya kɛ a nɔ na. Aw kana nin tɔgɔ in ɲagami min kɔrɔ ye ko “Bɛl bɛ masakɛ lakana”, gɛlɛya min Ala b’a fɛ ka min ta, ni Nebukadnezar ye min di Daniɛl ma: Bɛltesazar min kɔrɔ ye ko “Bɛl bɛna lakana”. O tɔgɔ ninnu bɔyɔrɔ la, Bel walima Bélial batoli bɛ yen min kɔfɛ, ale kelenpe de ye alaɲɛsiranbali labɛnbaga ye: Sitanɛ, jinɛ. I n’a fɔ an bɛna a ye cogo min na, masakɛ min jiginna, o nɔnabila ma tugu a kɔ o sira in kan.

Dan 5:2 Bɛlsazar ye diwɛn nɛnɛ tuma min na, a nana ni sanu ni warijɛ minɛnw ye, a fa Nebukadnezar tun ye minnu ta Jerusalɛm Alabatosoba kɔnɔ, fo masakɛ ni a ka faamaw, a musow ni a musomusow, u tun bɛ baara kɛ ni olu ye minni kɛli.

2a-  Nin kafiri masakɛ in fɛ, nin sanu ni warijɛ minɛnw ye nafolo dɔrɔn de ye min minɛna Yahutuw fɛ. Ikomi a y’a sugandi ka ban Ala lakika la, Nebukadnezar tun jiginna min fɛ, a ma a janto a la ko nin Ala ɲɛnama bɛ kiri tigɛ a ka kɛwalew bɛɛ kan. Ni a bɛ baara kɛ ni o fɛnw ye minnu senumalen don ani minnu saniyalen don danbaga Ala ka baara la, a bɛ baara kɛ ni basigi ni nɔgɔlen ye, a bɛ fili laban kɛ a ka ɲɛnamaya surun kɔnɔ. A ka waati la, Nebukadnezar tun b’a dɔn cogo min na a bɛ se ka Yahutuw ka Ala ka sebaaya walekɛlen jateminɛ bawo a tun b’a faamu ko a ka jamana ka ala tɛ yen tiɲɛ na. Siya minnu tun bɛ Babilonɛ masakɛ kɔrɔ, olu bɛɛ tun y’a ka seereya barikama mɛn min tun bɛ sankolo masakɛ dɛmɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la a somɔgɔw. O la sa, kun b’a la Ala fɛ k’a jira sisan ko a ye tilennenya ye ani ko a tɛ hinɛ.

Dan 5.3 O kɔ, u nana ni sanu minɛn minnu ye Alabatosoba kɔnɔ, Ala ka so kɔnɔ Jerusalɛm. Masakɛ n'a ka faamaw, a musow n'a musomusow tun bɛ o min.

3a-  Daniɛl bɛ sinsin nin minɛn ninnu bɔyɔrɔ kan minnu bɔra ka bɔ Alabatosoba kɔnɔ, ka bɔ Ala ka so Jerusalɛm. Kabini, k’a ye ko Yahutuw ka Ala y’a to o fɛnw ka bɔ a ka batoso kɔnɔ, masakɛ kamalennin tun ka kan k’a faamu ko Ala lakika bɛ mɔgɔ minnu ɲangi ani k’u ɲangi kosɛbɛ minnu bɛ baara kɛ a ye. Kafiriw ka ala tɛ o ko suguw kɛ wa u ka baarakɛlaw b’a ɲini dɔrɔn ka cɛw diyabɔ, u bɛ minnu ka dannayakow nafa.

Dan 5.4 U ye diwɛn min ka sanu ni warijɛ ni nɛgɛ ni nɛgɛ ni jiri ni kabakurun ala tanu.

4a-  Baara nɔgɔlen ye kɔrɔlen ye, o ye bolibato baara ye, Ala ka haramulen sanfɛla ye. Fɛn nafamaw, k’a kɛ jatigɛwale jiraliba ye, masakɛ bɛ seli kɛ n’a teriw ye, k’a sɔrɔ a ka dugu bɛ bagabagali la Mɛdikaw ni Pɛrɛsikaw fɛ minnu b’a lamini.

Dan 5:5 O waati yɛrɛ la, cɛ dɔ bolokɔnincininw bɔra kɛnɛ kan, u ye sɛbɛnni kɛ masakɛ ka so kogo ka kabakurun kan. Masakɛ ye bolo min tun bɛ ka sɛbɛnni kɛ, o kuncɛ in ye.

5a-  Nebukadnezar ka waati kabakow mafiɲɛyalen kɔ, nin kabako kura in kun tɛ ka mɔgɔw ladɔnniya, nka ka jalakidenw ka ɲɛnamaya tiɲɛ i n’a fɔ an bɛna a ye cogo min na. Jalakibaa juguw ɲɛkɔrɔ minnu tun b’a fɛ jurumukɛla dɔ ka sa, Yesu Krisita fana na u ka jurumu minnu kɛ gundo la, a na olu sɛbɛn cɛncɛn kɔnɔ ni a bolokɔnincinin ye.

Dan 5:6 Masakɛ y'a fari yɛlɛma, a ka miiriliw y'a tɔɔrɔ. a kɔkolo kolotugudaw lafiyara , a gɛnɛgɛnɛw bɛ ɲɔgɔn gosi .

6a-  Kabako bɛ a nɔw bɔ o yɔrɔnin bɛɛ. Hali ni o dɔlɔminna, a hakili bɛ o ko kɛ, a bɛ siran kosɛbɛ.

Dan 5.7 Masakɛ pɛrɛnna ni kanba ye dolow lajɛbagaw ni Kaldekaw ni subagayalaw ye. Masakɛ y'a jaabi k'a fɔ Babilonɛ hakilitigiw ye ko: «Mɔgɔ o mɔgɔ mana nin Kitabu kalan k'a ɲɛfɔ ne ye, o na fini bulama don, ka sanu nɛgɛbere don a kɔ la, ka jɔyɔrɔ sabanan sɔrɔ o la masaya gofɛrɛnaman .

7a-  Siɲɛ wɛrɛ, Daniɛl ma jate; a ka seereyaw tun bɛ mafiɲɛya masakɛw ka nɔnabila fɛ. Wa, ni dusukasiba ye, masakɛ kamalennin bɛ layidu ta ko a bɛna bonyaba di mɔgɔ ma min b’a jira ko a bɛ se ka cikan min sɛbɛnnen bɛ kogo kan, o ɲɛfɔ cogo la min ka bon ni hadamaden ta ye. Mɔgɔ o mɔgɔ bɛ o kɛ, o bɛna jɔyɔrɔ sabanan sɔrɔ masaya kɔnɔ bawo Nabonid ni Bɛlsazar bɛ jɔyɔrɔ fɔlɔ ni filanan ta.

Dan 5.8 Masakɛ hakilitigiw bɛɛ donna. nka u ma se ka sɛbɛn in kalan ka ɲɛfɔli di masakɛ ma.

8a-  I n’a fɔ Nebukadnezar ka waati la, o bɛ to ka kɛ ko ye min tɛ se ka kɛ kafiri hakilitigiw bolo.

Dan 5:9 O tuma la, masakɛ Bɛlsazar siranna kosɛbɛ, a y’a fari yɛlɛma, a ka faamaw siranna.

Dan 5.10 Masamuso, masakɛ ni a ka faamaw ka kuma kosɔn, a donna dumunikɛyɔrɔ la ka kuma nin cogo la ko: Masakɛ, i ka ɲɛnamaya banbali. I ka miiriliw kana i tɔɔrɔ, ani i ɲɛda kana a kulɛri Changé!

Dan 5.11 Cɛ dɔ bɛ i ka masaya kɔnɔ, ala senumaw ni bɛ a la. I fa ka donw la, yeelenw ni faamuyali ni hakilitigiya sɔrɔla a la i n'a fɔ ala ka hakilitigiya. Masakɛ Nebukadnezar, i fa, masakɛ, i fa, y'a kɛ subagayakɛlaw ni dolow lajɛbagaw ni Kaldekaw ni subagayalaw ɲɛmɔgɔ ye.

Dan 5:12 sabu ale de la, Daniɛl, min tɔgɔ dara masakɛ Bɛltesazar fɛ, o ye hakili, dɔnniya ni faamuyali ɲuman sɔrɔ, se ka sugo kɔrɔ fɔ, ka nsiirinw ɲɛfɔ, ani ka ɲininkali gɛlɛnw ɲɛnabɔ. O de kosɔn Daniɛl ka wele, a na o ɲɛfɔ.

12a-  Nin seereya min bɔra masamuso fɛ, o bɛ mɔgɔ hakili ɲagami, wa a bɛ masakɛ denbaya bɛɛ jalaki: an tun b’o dɔn... nka an y’a sugandi k’a kana jateminɛ kɛ.

Dan 5.13 O kɔ, Daniɛl nana ni a ye masakɛ ɲɛ kɔrɔ. Masakɛ y'a jaabi k'a fɔ Daniɛl ye ko: «E ye Daniɛl ye, Juda ka mɔgɔ minɛlenw dɔ la kelen, ne fa masakɛ ye min labɔ Juda?

Dan 5.14 Ne y’a mɛn i ko la ko ala ni bɛ i kɔnɔ, ko yeelen ni faamuyali ni hakilitigiya danma bɛ i kɔnɔ.

Dan 5.15 U nana ni hakilitigiw ni dolow lajɛbagaw ye ne ɲɛ kɔrɔ, walisa u ka nin sɛbɛn in kalan ka ɲɛfɔli di ne ma. nka u ma se ka daɲɛw ɲɛfɔli di.

Dan 5:16 Ne y’a kalan ko i bɛ se ka ɲɛfɔliw kɛ ani ka ɲininkali gɛlɛnw ɲɛnabɔ; sisan , n' i bɛ se ka nin sɛbɛn in kalan ka ɲɛfɔli di n ma , i na fini bilenman don , i na sanu nɛgɛbere don i kɔ la , i na jɔyɔrɔ sabanan sɔrɔ masaya gofɛrɛnaman na .

16a-  A ye jɔyɔrɔ sabanan sɔrɔ a fa Nabonidus n'a yɛrɛ kɔfɛ.

Dan 5.17 Daniɛl y’a jaabi masakɛ ɲɛ kɔrɔ ko: «I ka nilifɛnw mara, ka i ka nilifɛnw di mɔgɔ wɛrɛ ma. o bɛɛ n'a ta, ne na sɛbɛn in kalan masakɛ ye, ka ɲɛfɔli di a ma.

17a-  Daniɛl kɔrɔla, a tɛ nafa don bonya la walima warijɛ ni sanu nafolo ni nafaw la, nka sababu min bɛ a la ka nin masakɛ kamalennin hakili jigin a ka filiw la, a ka jurumuw, ko a bɛna a ka ɲɛnamaya sara, o tɛ ban wa a ye Ala ka baarakɛla ye nin wale sugu in na.

Dan 5.18 Masakɛ, Ala kɔrɔtalenba ye fanga ni bonya ni nɔɔrɔ ni bonya di i fa Nebukadnezar ma.

18a-  Nebukadnezar ka masaya tun kɛra Ala lakika ka baara ni a ka nilifɛn ye, i n’a fɔ a ka bonya min tun b’a jira, cogo jugu la, a yɛrɛ fanga la , kuncɛbaya kosɔn, sanni a ka kɛ naloman ye Ala fɛ san wolonwula kɔnɔ

Dan 5:19 A ye bonya min di a ma, o kosɔn, siyaw bɛɛ, siyaw bɛɛ, kan bɛɛ la mɔgɔw siranna ka yɛrɛyɛrɛ a ɲɛ kɔrɔ. Masakɛ y’a sago mɔgɔ minnu faga, a y’a to a tun b’a fɛ minnu na, olu ka ɲɛnamaya kɛ; a tun b'a fɛ minnu na, a y' olu lamɔ, a tun b'a fɛ minnu na, a y'olu jigin.

19a-  Masakɛ y'a sago minnu faga

 Kɛrɛnkɛrɛnnenya la, o fanga min dira Ala ma, o y’a to a ye Yahutu jama murutilenw ɲangi ani k’u ka lasigiden caman faga.

19b-  wa a tun b'a fɛ mɔgɔ minnu ka ɲɛnamaya to yen

 Daniɛl ni Yahutu minɛlenw ye nafa sɔrɔ.

19c-  a tun b'a fɛ ka minnu lamɔ

 Daniɛl n’a jɛɲɔgɔn kantigi saba kɔrɔtara ka tɛmɛ Kaldekaw kan masakɛ Nebukadnezar fɛ.

19d-  ani a tun b'a fɛ minnu na, a y'olu jigin

 A ka masaya mɔgɔba tun ka kan ka sɔn ka mara dunan kamalenninw fɛ minnu bɔra Yahutuw ka jɔnya la. A bolo barikama fɛ Yahutuw ka faso kuncɛbaya majiginna ka tiɲɛ.

Dan 5.20 Nka a dusukun kɔrɔtara, a ni gɛlɛyara kuncɛbaya la tuma min na, a filila ka bɔ a ka masasigilan kan ka a nɔɔrɔ bɔsi a la.

20a-  Masakɛ Nebukadnezar ka ko kɛlen b’a to an bɛ kuncɛbaya faamuya min bɛ fɔ Dan papu masakɛ ma.7:8. Daniɛl b’a jira masakɛ la ko Ala bɛ fanga dafalen di a diyanye mɔgɔ o mɔgɔ ma, ka kɛɲɛ n’a ka porogaramu ye. Nka, a hakili jigintɔ masakɛ Nebukadnezar ka majigin ko la, a b’a hakili jigin ko fanga mana kɛ a la cogo o cogo, dugukolo kan masakɛ bɛ bɔ sankolo masakɛ ka fanga danma de la.

Dan 5.21 A gɛnna ka bɔ hadamadenw cɛma, a dusukun kɛra i ko baganw dusukun, a sigiyɔrɔ kɛra kungo faliw ye. u ye bin di a ma a k' a dun i n' a fɔ misiw , k' a farikolo jigin sankolo nɛnɛ fɛ , fo a y' a dɔn ko Ala kɔrɔtalenba de bɛ hadamadenw ka masaya mara k' a di a diyanye mɔgɔ o mɔgɔ ma .

21a- N b’a kɔlɔsi, nin tɛmɛsira dɔrɔn kɔnɔ, “  kungo faliw ” kofɔlen . Fali ye kuncɛbaya taamasyɛn danma ye : “kɛlɛ i n’a fɔ fali”, kɛrɛnkɛrɛnnenya la n’a ye “kungo” ye, n’a ma kɛ sokɔnɔna ye. O ye taamasyɛn ye min bɛ hadamaden hakili jira min bɛ ban ka kalanw mɛn Ala ye minnu di a ka ɲɛnamaya kɔnɔkow fɛ ani a ka Bibulu jirali fɛ.

Dan 5.22 E, a denkɛ Bɛlsazar, i ma i dusukun majigin, hali ni i tun bɛ o kow bɛɛ dɔn.

22a-  Tiɲɛ na, Bɛlsazar de y’a yɛrɛ minɛ i n’a fɔ “kungo fali” k’a sɔrɔ a ma jateminɛ kɛ a “fa” (a bɛnbakɛ) ka ko kɛlen na.

Dan 5.23 I ye i yr bonya sankolo Matigi ma. a ka so minɛnw nana aw ɲɛ kɔrɔ , aw ni aw ka cɛkɔrɔbaw , aw musow ni aw musomusow ye diwɛn min . i ye warijɛ ni sanu ni nɛgɛ ni nɛgɛ ni jiri ni kabakurun ala tanu, olu minnu tɛ yeli kɛ, u tɛ mɛnni kɛ, u tɛ foyi dɔn, ka nɔɔrɔ da Ala kan, i ninakili ni i ka siraw bɛɛ bɛ a bolo.

23a-  Belsazar ye sanu minɛnw nɔgɔ minnu tun saniyalen don danbaga Ala ye a ka batoso diinɛ baara kama. Nka a kɛlen ka baara kɛ n’u ye walasa ka kafiriw ka ala nkalonmaw tanu, a ye ko haramulen sanfɛla dafa . Nin ja in bɛ Jirali 17:4 ta labɛn: Nin muso in tun ye fini bilenman ni bilenman don, a masirilen bɛ ni sanu ni kabakurun sɔngɔ gɛlɛnw ni perlew ye. A tun bɛ sanu jifilen dɔ minɛ a bolo, min falen tun bɛ fɛn haramulenw na ani a ka jatɔya nɔgɔw la . A ye tɔgɔ sɔrɔ ko “ Babilonɛba ” tɛmɛsira 5nan na.

Dan 5.24 O de y'a to a ye bolo min bɛ nin sɛbɛn in nɔfɛ, a ye nin ci.

24a-  O kɔfɛ, Bɛlsazar ye Ala ɲɛnama lakika ka kɛta sɔrɔ kɔfɛ kojugu, min bɛ wale kɛ ani ka wale kɛ kabako la hadamadenw ka kɛwalew la.

Dan 5.25 Sɛbɛn min sɛbɛnna, o filɛ nin ye: minnɔ, minnɔ, tekɛli, oupharsin.

25a-  Bamanankan: jate, jate, pese ani tila

Dan 5.26 Nin kumaw ɲɛfɔli ye nin ye. Jate: Ala ye i ka masaya jate, ka a ban.

26a- “  jate ” fɔlɔ bɛ masaya daminɛ de laɲini , ka “ jate ” filanan laɲini , n’o ye nin masaya laban ye .

Dan 5:27 Peselen: I peselen don balansi la, ka sɔrɔ i dɛsɛlen don.

27a-  Skala ye yan Ala ka kiri taamasyɛn ye. Cɛw y’a ta walasa ka tilennenya baarakɛlaw jira; tilennenya dafabaliba don. Nka Ala ta ye dafalen ye ani a sinsinnen bɛ balansi fila ja kan , a bɛ koɲuman ni kojugu kɛwalew jateminɛ, mɔgɔ min kiri tigɛra, o ye minnu kɛ. Ni ɲumanya plateau ka nɔgɔn ka tɛmɛ juguya ta kan, Ala ka jalaki bɛ jo sɔrɔ. Wa o kɛra masakɛ Bɛlsazar ta fan fɛ.

Dan 5.28 Tilalen: I ka masaya na tila, ka di Medikaw ni Pɛrɛsiw ma.

28a-  K'a to minniko haramulenw na a ka masakɛso kɔnɔ, masakɛ Darius tun bɛ min ɲɛmɔgɔya la, Mɛdikaw donna Babilonɛ baji da la, u y'u ɲɛsin waati dɔɔnin kɔnɔ, u jalen don.

Dan 5:29 Bɛlsazar ye ci bila o yɔrɔnin bɛɛ la, u ye fini bilenman don Daniɛl la, ka sanu nɛgɛfugulan don a kɔ la, a fɔra ko a bɛna kɛ sabanan ye masaya kuntigiya la.

Dan 5:30 O su kelen na, Kaldekaw ka masakɛ Bɛlsazar fagara.

Dan 5.31 Medikaw Darius ye masaya minɛ, a si tun bɛ san biwɔɔrɔ ni fila la.

31a-  Nin seere tigitigi min kɛra Daniɛl kan, o tɛ dɔn tarikusɛbɛnnaw fɛ minnu b’a fɔ ko nin wale in kɛra Pɛrɛsi masakɛ Sirus 2 the great in – 539.

Daniɛl 6

 Nin tilayɔrɔba 6 ka kalan bɛ i n’a fɔ Daniɛl 3. A bɛ Daniɛl jira an na, nin sen in na, kantigiya misali kɔrɔbɔli la , ka ladege ani ka den bange mɔgɔ sugandilenw bɛɛ ye Ala ye minnu wele Yesu Krisita la. Commentaires bɛ dɛmɛ don, nka kalan dɔrɔn ani ka kalansen kalan. Masakɛ Darius bɛ kɛ i n’a fɔ Nebukadnezar a ka waati la, wa, a kɔfɛ, a si bɛ san 62 la , a bɛna Daniɛl ka Ala ɲɛnama nɔɔrɔ fɔ; jiginni min sɔrɔla Daniɛl ka kantigiya seereya fɛ tuma min na Ala y' a tanga warabilenw ma . Kabini u ka jɛɲɔgɔnya daminɛ na, a bɛ kanuya ni mago don Daniɛl la min bɛ baara kɛ a ye ni kantigiya ni tiɲɛ ye ani a bɛ a dɔn min na a hakili sanfɛla .

Dan 6.1 A tun ka ɲi Darius ma ka masaya kuntigi kɛmɛ ni mugan sigi masaya kun na.

1a-  Masakɛ Darius y'a ka hakilitigiya jira a kɛtɔ ka masaya mara kalifa gofɛrɛnaman 120 ma minnu sigilen bɛ mara 120 kan.

Dan 6.2 A ye kuntigi saba sigi u kun na, Daniɛl tun bɛ olu cɛma, walisa o kuntigiw ka jate kɛ u la, walisa masakɛ kana tɔɔrɔ foyi sɔrɔ.

2a-  Daniɛl bɛ ɲɛmɔgɔba dɔw cɛma hali bi minnu bɛ satrapuw kɔlɔsi.

Dan 6:3 Daniɛl tun ka bon ni kuntigiw ni kuntigiw ye, katuguni hakili tun bɛ a la. masakɛ y'a miiri k'a sigi masaya bɛɛ kɔnɔ.

3a-  Darius fana y’a kɔlɔsi ko Daniɛl ka fisa ni tɔw bɛɛ ye a hakili hakilitigi ni hakilitigi ta fan fɛ. Wa, a ye laɲini min kɛ walasa k’a sabati ka tɛmɛ fɛn bɛɛ kan, o bɛna keleya ni koniya lawuli Daniɛl ma.

Dan 6.4 Faamaw ni faamaw ye sababu ɲini ka Daniɛl jalaki masaya kow la. Nka u ma se ka sababu si sɔrɔ, wala ka kɔrɔfɔ foyi sɔrɔ, katuguni a tun ye kantigi ye, wala kojugu si ma ye a la.

4a-  Daniɛl bɛ baara kɛ Ala ye a b'a bila yɔrɔ min na, walasa a ka baara kɛ masakɛ ye ni o yɛrɛdi ni kantigiya kelen ye. O cogo la a bɛ i n' a fɔ a tɛ se ka jalaki ; sariya min bɛ sɔrɔ “Tile laban Adventiste” Senumaw cɛma ka kɛɲɛ ni Jirali 14:5 ye.

Dan 6.5 O cɛw ko: «An tɛna sababu si sɔrɔ nin Daniɛl kama, ni an ma dɔ sɔrɔ a ka Ala ka sariya la.»

5a-  Nin hakilinaw bɛ jinɛw ka kanpaɲi miirili jira dugukolo kan dannaya kɔrɔbɔli laban na min kɔnɔ, Ala ka sariya tile wolonwulanan lafiɲɛ don bɛna a to a ka baarakɛla kantigiw fagali ka kɛ, bawo u tɛna sɔn ka bonya da tile fɔlɔ tɔ kɛra wajibi ye, dimansila Romɛkaw ka diinɛ sariya kɔnɔ.             

Dan 6:6 O kuntigiw ni kuntigiw nana masakɛ fɛ ni mankan ye, u y’a fɔ a ye nin cogo la ko: Masakɛ Darius, i ka ɲɛnamaya banbali!

6a-  Nin donko ɲagaminen in kun ye ka masakɛ hakili jigin jate fanga la, a seko ka jɔrɔnankow lawuli, o de kama a ka kan k’a ka fanga barika bonya.             

Dan 6:7 Masaya kuntigiw, kuntigiw, kuntigiw, ladilikɛlaw ani mara ɲɛmɔgɔw bɛɛ hakili la, ko masakɛ ka sariya ka kan ka bɔ, ni dankarili jugu ye, ko mɔgɔ o mɔgɔ bɛ tile bisaba kɔnɔ, ni a bɛ delili kɛ ala wala mɔgɔ si ma, fo e, masakɛ, i na fili warabilenw ka dingɛ kɔnɔ.

7a-  Fɔ ka na se o waati ma, masakɛ Darius tun t'a ɲini k'a ka masaya cɛw wajibiya ka baara kɛ ala kelen ye sanni ka baara kɛ ala wɛrɛ ye. Ala caman batoli la, diinɛ hɔrɔnya dafalen don. Wa walisa k’a lasun, laɲinikɛlaw b’a bonya, k’a bonya, masakɛ Darius, i n’a fɔ ala. Yan fana, i n’a fɔ a bɛ kɛ cogo min na faamabaw bɛɛ la, kuncɛbaya bɛ a lawuli, k’a to a bɛ sɔn nin yamaruya in ma, o min kɔni ma bɔ a hakili la.

Dan .

8a-  Nin sariya in bɛ kiraya kɛ cogo kabakoma na mɔgɔ min bɛna Romɛkaw ka dimansila kɛ wajibi ye don labanw na. Nka an k’a kɔlɔsi ko nin cogoya min tɛ Changé, o min ye Medikaw ni Pɛrɛsiw ka sariya ye, mɔgɔ fililenw ni jurumukɛlaw ye min sigi sen kan, o tɛ jo ye fewu. Yɛlɛmabaliya ye Ala lakika ni ɲɛnama ta ye, n’o ye Dabaga ye.

Dan 6:9 Masakɛ Darius ye sariya ni sariya sɛbɛn.

9a-  Nin sen in nafa ka bon, bawo a yɛrɛ ye sariyasen ni lafasali sɛbɛn , Medikaw ni Pɛrɛsikaw ka sariya min tɛ Changé , o bɛna bonya.

Dan 6:10 Daniɛl y’a dɔn ko sariya sɛbɛnna tuma min na, a taara a ka so kɔnɔ, sanfɛso finɛtiriw dabɔlen bɛ Jerusalɛm fan fɛ. a tun bɛ a biri siɲɛ saba tile kɔnɔ, a tun bɛ delili kɛ, ka a ka Ala tanu, i n'a fɔ a tun bɛ kɛ cogo min na fɔlɔ.

10a-  Daniɛl t’a kɛcogo yɛlɛma, wa a t’a to hadamaden ka sumanikɛlan in ka nɔ bila a la. A kɛtɔ k’a ka finɛtiri da wuli, a b’a jira ko a b’a fɛ a ka kantigiya ka ɲɛsin Sebaayabɛɛtigi Ala ma, bɛɛ ka dɔn. O waati la, Daniɛl y’a ɲɛsin Jerusalɛm fan ma, yɔrɔ min na hali a tiɲɛna, Ala ka batoso bɛ yen. Ni Ala y'a yɛrɛ jira waati jan kɔnɔ nin Alabatosoba senuma kɔnɔ, a ye min kɛ a ka so ye, a ka dugukolo kan sigiyɔrɔ.

Dan 6.11 O cɛw donna ni ɲagami ye, ka Daniɛl sɔrɔ a bɛ ka delili kɛ ka a ka Ala wele.

11a-  Laɲinikɛlaw y'a kɔlɔsi k'a kɔlɔsi masakɛ ka sariya labatoli wale la ; sisan “flagrant delicto” ye.

Dan _ filila warabilenw ka dingɛ kɔnɔ ? Masakɛ y'a jaabi ko: Ko in tiɲɛna, ka kɛɲɛ ni Mɛdiw ni Pɛrɛsikaw ka sariya ye, min tɛ Changé.

12a-  Masakɛ bɛ se ka sariya min sɛbɛn, a yɛrɛ ye min sɛbɛn, k'a bolonɔ bila o dɔrɔn de la.

Dan 6.13 U kumana ko kura k'a fɔ masakɛ ye ko: «Daniɛl, Juda minɛlen dɔ, o ma i janto i la, masakɛ, i ye i ka lafasali sɛbɛn min sɛbɛn, o ma delili kɛ siɲɛ saba tile kɔnɔ.»

13a-  Minɛna wale la, a ka delili wale la, Daniɛl jalakilen don. Masakɛ bɛ Daniɛl waleɲumandɔn a ka kantigiya n’a ka kɛwale tilennenya kosɔn. a bɛna jɛɲɔgɔnya don a yɛrɛ ni nin Ala in cɛ o yɔrɔnin bɛɛ , a bɛ baara kɛ min ye ni timinandiya ni kantigiya ye kosɛbɛ kabini a bɛ to ka delili kɛ a ye siɲɛ saba tile kɔnɔ . Daniɛl ka jalaki bɛna dimi ni tɔɔrɔ min lase a ma, ani a ka jiginni nata daminɛ, o bɛ o ɲɛfɔ.

Dan 6.14 Masakɛ dusu tiɲɛna kosɛbɛ a ye o mɛn tuma min na. a y'a minɛ a dusukun na ka Daniɛl kisi, fo ka se tilebin ma, a y'a cɛsiri k'a kisi.

14a-  masakɛ y’a faamu o kɔfɛ ko a kɛra fɛn ye min bɛ a la, a bɛ cɛsiribaw kɛ walasa ka Daniɛl kisi, a bɛ min waleɲumandɔn kosɛbɛ. Nka a ka cɛsiriw bɛna kɛ fu ye ani masakɛ bɛ dusukasi la k’a sɔrɔ o bɛɛ ɲɛ: bataki bɛ mɔgɔ faga, nka hakili bɛ ɲɛnamaya di . Ni Ala ye nin kumasen di cɛw ma kɔfɛ, a bɛ danyɔrɔ jira sariyaw bonya la. Ɲɛnamaya tɛ se ka labɛn sariya sɛbɛnw kan. Ala ka kiritigɛ la, Ala bɛ jateminɛ kɛ fɛn fitininw na, a ka sariya sɛbɛnnen bataki salen bɛ minnu jate ani hakilitigiya tɛ mɔgɔ minnu na, Ala tɛ minnu na, olu tɛ o ɲɔgɔn kɛ.

Dan .

15a-  Laɲinikɛlaw hakili bɛ Medew ni Pɛrɛsiw ka masakɛ ka latigɛw la, u tɛ se ka wuli (minnu tɛ se ka kɛ) ye. A yɛrɛ sirilen bɛ a ka laadalakow ciyɛntalen fɛ. Nka a y’a faamu ko laɲini dɔ kɛra Daniɛl kama.

Dan 6:16 O kɔ, masakɛ y’a fɔ ko u ka na ni Daniɛl ye, k’a fili warabilenw ka dingɛ kɔnɔ. Masakɛ y'a jaabi k'a fɔ Daniɛl ye ko: «I ka Ala min bɛ baara kɛ ni muɲuli ye, o ka i kisi!

16a-  masakɛ wajibiyara ka Daniɛl fili warabilenw ka dingɛ kɔnɔ, nka a b'a fɛ ni a dusukun bɛɛ ye ko a bɛ baara kɛ Ala min ye ni kantigiya ye ten, o ka don a ko la k'a kisi.

Dan 6.17 U nana ni kabakurun ye k'a bila dingɛ da la. masakɛ y' a siri ni a ka bololanɛgɛ ye ani a ka faamaw ka bololanɛgɛ ye , walisa foyi kana Changé Daniɛl ta fan fɛ .

17a-  Yan, Daniɛl ye ko min kɛ, o bɛ ɲɔgɔn bɔ Krisita sudon na, kabakurun da lamininen fana tun datugulen don walasa ka hadamadenw bali ka don a ko la.

Dan 6.18 O kɔ, masakɛ taara a ka masaso la. a ye su kɛ sunɔgɔ la , a ma na ni musomuso ye a fɛ , a ma se ka sunɔgɔ .

18a-  Masakɛ ka kɛwale in bɛ a ka tiɲɛni seereya. O kow kɛli fɛ, a b’a jira ko a b’a fɛ ka Daniɛl ka Ala diyabɔ ani k’a ka kisili sɔrɔ ale fɛ. O ye a ka yɛlɛma daminɛ ye ka kɛ Ala kelenpe ye.

Dan 6.19 Masakɛ wulila sɔgɔmada fɛ, ka teliya ka taa warabilenw ka dingɛ kɔnɔ.

19a-  Saniya labɛnni min tugura sunɔgɔbaliya kɔ k'a sababu kɛ a hakili tɔɔrɔlen ye Daniɛl ka saya miirili fɛ ani nin boli in ka taa warabilenw ka dingɛ fan fɛ sɔgɔmada fɛ, o tɛ kɛwalew ye kafiri masakɛ dɔ fɛ nka balimakɛ min b'a balimakɛ kanu Ala la.

Dan 6:20 A surunyalen dingɛ kɔnɔ, a ye Daniɛl wele ni dusukasikan ye. Masakɛ y'a jaabi k'a fɔ Daniɛl ye ko: «Ala ɲɛnama ka baarakɛla Daniɛl, i ka Ala, i bɛ baara kɛ min ye ni muɲuli ye, yala o bɛ se k'i kisi waraba ma wa?

20a-  A surunyalen dingɛ kɔnɔ, a ye Daniɛl wele ni dusukasikan ye

 Masakɛ jigi bɛ nka a bɛ siran ani ka siran Daniɛl ka juguya ɲɛ. Nka, a jigi b’a jira ko a b’a wele k’a ɲininka.

20b-  Ala ɲɛnama ka baarakɛla Daniɛl, i ka Ala, i bɛ baara kɛ min ye ni muɲuli ye, yala o sera ka i kisi waraba ma wa?

 y’a tɔgɔ da ko “ Ala ɲɛnama ”, a bɛ seereya kɛ a ka mɔgɔw ladɔnniyalen daminɛ na. Nka, a ka ɲininkali “ . a sera ka aw kisi waraba ma wa ? » b' a jira an na k' a t' a dɔn fɔlɔ . N’o tɛ, a tun bɛna a fɔ ko “ a tun b’a fɛ k’aw kisi warabaw ma wa?” » .

Dan 6.21 Daniɛl y’a fɔ masakɛ ye ko: «Masakɛ, i ka ɲɛnamaya banbali!

21a-  Laɲinikɛlaw da la, tɛmɛsira 6nan na, o kumasen kɔrɔ tun ka dɔgɔ, nka Daniɛl ta la, a tun bɛ kiraya kɛ ɲɛnamaya banbali sɔrɔli sɔrɔli ye min bilalen bɛ Ala ka mɔgɔ sugandilenw ye.

Dan 6.22 Ne ka Ala ye a ka mɛlɛkɛ ci ka waraba da tugu, waraba minnu ma kojugu si kɛ ne la, katuguni ne jalakibali sɔrɔla a ɲɛ kɔrɔ. Masakɛ, ne ma kojugu si kɛ i ɲɛ kɔrɔ fana.»

22a-  Nin ko in na, masakɛ Darius y’a faamu cogo min na hadamadenw ka masakɛ ka sariyaw hakilina min tɛ Changé, o ye hakilintan ye, a tɛ jo sɔrɔ ani a ma sɔn Ala ɲɛnama lakika fɛ, Daniɛl bɛ baara kɛ min ye k’a sɔrɔ a ma dogo.

Dan 6.23 Masakɛ nisɔndiyara kosɛbɛ, a y’a fɔ ko Daniɛl ka bɔ dingɛ kɔnɔ. Daniɛl bɔra dingɛ kɔnɔ, joginda si ma sɔrɔ a la, katuguni a y'a jigi da a ka Ala kan.

23a-  O kɔ, masakɛ nisɔndiyara kosɛbɛ

 O nisɔndiya min bɛ sɔrɔ a yɛrɛ la ani min bɛ kɛ a yɛrɛma, o bɛ siniko jira Ala ye min sugandi bawo masakɛ ye a ka ɲɛnamaya n’a ka fanga dafalen sɔrɔ sisan.

23b-  Daniɛl bɔra dingɛ kɔnɔ, joginda si ma sɔrɔ a la

 I n’a fɔ Daniɛl taamaɲɔgɔn saba minnu filila foro kɔnɔ min tun ka suma kosɛbɛ, olu ka finiw ma jeni cogo min na.

23c-  sabu a tun y'a jigi da a ka Ala kan

 O dannaya in jirala a ka desizɔn na ko a tɛna masakɛ ka sariya labato min tun bɛna Ala bɔsi a ka deliliw la; sugandili min tɛ se ka kɛ ani min tɛ se ka miiri nin dannaya misali gansan in na.

Dan 6.24 Masakɛ ye yamaruya di ko cɛ minnu ye Daniɛl jalaki, olu ni u denw ni u musow ka na ni u ye warabilenw ka dingɛ kɔnɔ. sani u ka se dingɛ da la , warabilenw y' u minɛ k' u kolo bɛɛ kari .

24a-  Ala ye ko wuli ka ɲɛsin mɔgɔ juguw ma minnu tun bɛ kojugu labɛn. Pɛrɛsi masakɛ minnu bɛna na, olu ka waati la, o ko bɛna kɛ kura ye Yahutu Maridose ye, kuntigi Haman bɛna a fɛ ka min faga n’a ka mɔgɔw ye masakɛmuso Ɛsitɛri ka waati la. O yɔrɔ fana na, Haman de bɛna laban ka dulon jiribolo la min tun sigilen bɛ Maridose ye.

Dan 6.25 O kɔfɛ, masakɛ Darius ye sɛbɛn ci mɔgɔw bɛɛ ma, ani siyaw bɛɛ ani kanw bɛɛ ma, minnu sigilen bɛ dugukolo bɛɛ kan ko: «Hɛrɛ ka caya aw ye.»

25a-  Nin sɛbɛn kura min bɔra masakɛ fɛ, o ye mɔgɔ dɔ ta ye, Ala ɲɛnama ye se sɔrɔ min kan. Ikomi a bɛ hɛrɛ dafalen na sisan a dusukun na, a bɛ baara kɛ n’a jɔyɔrɔba ye walasa ka kuma a ka masaya mɔgɔw bɛɛ fɛ, a ka hɛrɛ seereya, a ye min sɔrɔ Ala lakika fɛ.

Dan 6.26 Ne b’a fɔ ko ne ka masaya bɛɛ kɔnɔ, siran ni siran ka kɛ Daniɛl ka Ala ɲɛ. K'a masɔrɔ ale de ye Ala ɲɛnama ye, a bɛ to badaa-badaa. a ka masaya tɛna halaki abada, a ka kuntigiya bɛna mɛn fo a laban.

26a-  Ne bɛ ci fɔ o ma ne ka masaya bonya bɛɛ la

Masakɛ bɛ yamaruya di nka a tɛ mɔgɔ si waajibiya.

26b-  siran ni siran Daniɛl ka Ala ɲɛ

Nka o ko kɛlen in ye nafolotigiya sɔrɔ, a bɛ Daniɛl ka Ala siran ni a ka siran wajibiya walasa ka laɲini kura dɔ sɛbɛnbagaw bali minnu lawulila Daniɛl kama.

26c-  Sabu ale de ye Ala ɲɛnama ye, a bɛ muɲu fo abada

A jigi b’a kan ko nin seereya bɛna sɔrɔ masaya mɔgɔw dusukunw na, wa walisa k’o kɛ, a b’a tanu ani k’a kɔrɔta.

26d-  a ka masaya tɛna halaki abada, a ka mara bɛna mɛn fo a laban

in ka masaya 5nan ka banbali cogoya bɛ weleweleda siɲɛ kelen kokura.

Dan 6.27 Min b= kisi ka kisi, o ye taamashyɛnw ni kabakow kɛ sankolo ni dugukolo kan. Ale de ye Daniɛl kisi warabaw ka sebaaya ma.

27a-  Ale de bɛ kisi ani min bɛ kisi

 Masakɛ bɛ seereya kɛ a ye min kɔlɔsi nka o kisili ni nin kisili in ɲɛsinnen bɛ farikolo farikolo dɔrɔn de ma, Daniɛl ka ɲɛnamaya. An na Yesu Krisita nali makɔnɔ walisa ka Ala nege faamu ka kisi ani ka kisi jurumu ma. Nka an k’a jira ko masakɛ y’a ye a yɛrɛ la ko a ka kan k’a yɛrɛ saniya walisa ka Ala ɲɛnama diyabɔ.

27b-  min bɛ taamashyɛnw ni kabakow kɛ sankolow ni dugukolo kan

 Daniɛl ka kitabu bɛ o taamashyɛnw ni kabakow seereya, wale minnu ka bon ni hadamadenw ta ye, Ala ye minnu kɛ, nka i k’i janto, jinɛ n’a ka jinɛw fana bɛ se ka Ala ka kabako dɔw kɛ nkalon ye. Walasa k’a dɔn bɔyɔrɔ fila minnu bɛ se ka kɛ, a bɛ se ka kɛ k’a faamu mɔgɔ min bɛ nafa sɔrɔ cikan laselen na. Yala o bɛ na ni kanminɛli ye danbaga Ala ma, walima a ka kanminɛli la wa?

Dan 6:28 Daniɛl ye ɲɛtaa sɔrɔ Darius ka masaya la, ani Pɛrɛsi Sirus ka masaya waati la.

28a-  An y'a faamu, Daniɛl tɛna segin a faso la, nka Ala ye kalan minnu kɛ a la Dan.9 la, o tun bɛna a to a ka sɔn ka sɔrɔ a ma tɔɔrɔ nin siniɲɛsigi in na, a ka Ala ye min latigɛ.

Daniɛl 7

Dan 7:1 : Babilonɛ masakɛ Bɛlsazar ka san fɔlɔ la, Daniɛl ye siko kɛ ka yelifɛnw ye k’a sɔrɔ a dalen tun bɛ. O kɔ, a ye o sugo sɛbɛn, ka ko kunbabaw lakali.

1a-  Babilonɛ masakɛ Bɛlsazar ka san fɔlɔ

 O kɔrɔ ye ko san – 605. Kabini Dan.2 yelifɛn ye, san 50 tɛmɛna. Saya, masakɛba Nebukadnezar bilala a denkɛ Bɛlsazar nɔ na.

Dan 7:2 : Daniɛl y’a daminɛ k’a fɔ ko: «Ne ye ne filɛ sufɛ yeli la, sankolo fiɲɛ naani bɛ ka pɛrɛn kɔgɔjiba kan.»

2a-  sankolo fiɲɛ naani karilen don

 Olu ye diɲɛ kɛlɛw ye minnu bɛ fangatigiw bila k’u ka fanga bonya ka taa karidinali yɔrɔ naani sira fɛ , ka taa Worodugu, Saheli, Kɔrɔn ani Tlebi fan fɛ.

2b-   kɔgɔjiba kan

 Ja in tɛ hadamadenya ɲɛnajɛ, bawo kɔgɔji, hali ni a ka bon, o ye saya taamasyɛn ye. A tɛ, Ala ka porozɛ kɔnɔ, sigida labɛnna hadamaden ye min dilannen don a ja la, ka kɛɲɛ ni Jenɛse 1 ye. A lamini ye dugukolo ye. Nka hadamadenya bɔnɛna, kabini jurumu fɔlɔ la, a ka kanminɛbaliya fɛ, a ka ala ja ani a tɛ a ɲɛ saniyalenw ni a ɲɛ senumaw la tugun ka tɛmɛ kɔgɔji bagan saniyalenw ni dumunikɛlaw kan minnu bɛ ɲɔgɔn dun jinɛw ka hakili la.ani jinɛw. Nin yeli in kɔnɔ, kɔgɔji bɛ hadamadenw ka jamaba tɔgɔ tɛ min na, o taamasyɛn.

 Ka fara o kan, kiraya kuma bɛ yɔrɔ min kofɔ, o ɲɛsinnen bɛ jamanaw ma minnu ni ɲɔgɔn cɛsirilen don u ka kɔgɔjida fanw fɛ minnu bɛ Mediterane Kɔgɔji dancɛ la. O la , kɔgɔji jɔyɔrɔ ka bon fangatigiw ka se sɔrɔli kɛlɛ walew la.

Dan 7.3 Wara belebele naani bɔra kɔgɔji la, u tɛ kelen ye ka bɔ ɲɔgɔn na.

3a-  Bagan belebele naani bɔra kɔgɔji la

An bɛ kalan kura sɔrɔ yelifɛn kura kɔnɔ min dira Daniɛl 2 kɔnɔ, nka yen, baganw bɛ ja farikolo yɔrɔw bila u nɔ na .

3b-  danfaralenw l e s ka bɔ ɲɔgɔn na

 I n’a fɔ Dan ja in kɔnɔfɛnw.2 .

Dan 7:4 Fɔlɔ tun bɛ i ko waraba , a kamanw tun bɛ ni kɔnɔw ye. Ne ye kɔlɔsili kɛ fo a kamanw tigɛra; a wulila ka bɔ dugukolo kan ka jɔ a sen kan i ko cɛ , mɔgɔ dusukun dira a ma .

4a-  A ka fɔlɔ tun bɛ i ko waraba , wuluw kamanw tun b' a la

Yan, Dan.2 Kalde masakɛ ka sanu kun bɛ kɛ waraba ye min kamanw ye wuluw ye ; taamasiyɛn min jalen bɛ Babilonɛ kabakurun buluw kan, masakɛ Nebukadnezar ka kuncɛbaya Dan.4.

4b-  Ne ye filɛli kɛ, fo a kamanw tigɛra

Kirayakuma bɛ kuma san wolonwula walima siɲɛ wolonwula kan, Ala ye masakɛ Nebukadnezar kɛ hakilintan ye min kɔnɔ. O san 7 ( siɲɛ wolonwula ) kɔnɔna na, majigin min kiraya kɛra Dan.4:16 la, a ka hadamaden dusukun bɔra, ka wara dusukun bila a nɔ na.

4c- .  a wulila ka bɔ dugukolo kan ka jɔ a sen kan i ko cɛ , mɔgɔ dusukun dira a ma .

  A jiginna ka kɛ danbaga Ala ye, o sinsinnen bɛ yan. A ka ko kɛlen b’a to an k’a faamu ko, Ala fɛ, hadamaden ye hadamaden ye dɔrɔn ni a dusukun bɛ Ala ja ta. A na o jira a farikolo la Yesu Krisita la, Ala ka kanuya ni kanminɛli misali dafalen.

Dan 7:5 A filɛ, wara filanan tun bɛ i ko ursi , a jɔlen tun bɛ fan kelen fɛ. a kɔkili saba tun b' a da la a ɲinw cɛ , u y' a fɔ a ye : Wuli ka sogo caman dun .

5a-  A filɛ, wara filanan tun bɛ i ko ursi , a jɔlen tun bɛ fan kelen fɛ

 Kalde masakɛ kɔfɛ, Mɛdikaw ni Pɛrɛsikaw ka warijɛ disi ni u bolow kɛra ursi ye . Tiɲɛni “ min jɔlen tun bɛ fan kelen fɛ ” bɛ Pɛrɛsiw ka fanga jira min bɔra filanan na Mɛdiw ka fanga kɔfɛ, nka a ka se sɔrɔli minnu sɔrɔla masakɛ Sirus fɛ 2 Pɛrɛsi ye fanga di a ma kosɛbɛ ka tɛmɛ Mɛdiw ta kan.

5b-  kɔkili saba tun b' a da la a ɲinw cɛ , u y' a fɔ a ye : Wuli ka sogo caman dun

Pɛrɛsikaw bɛna fanga sɔrɔ Medikaw kan ani ka jamana saba minɛ: masakɛ nafolotigi Krɔsi ka Lidi san – 546, Babilonɛ san – 539, ani Misira san – 525.

Dan 7:6 O kɔfɛ, ne ye filɛli kɛ, dɔ wɛrɛ tun bɛ i ko nɛgɛso , a kaman naani tun bɛ a kɔ la i ko kɔnɔ. kunkolo naani tun bɛ nin bagan in na, fanga tun dira a ma.

6a-  O kɔfɛ, ne ye filɛli kɛ, ka dɔ wɛrɛ ye i ko nɛgɛso

Idem, Gɛrɛsi faamaw kɔnɔbara ni u cɛmancɛw bɛ kɛ nɛgɛso ye min kamanw ye kɔnɔ naani ye ; Gɛrɛki nɛgɛso nɔgɔw b' a kɛ jurumu taamasyɛn ye .

6b-  wa a tun bɛ ni wulu naani ye a kɔ la i n'a fɔ kɔnɔnin

Kɔnɔ naani minnu bɛ tali Kɛ nɛgɛso la, olu b’a ka masakɛ kamalennin Alɛkisandiriba (-336 ni -323 cɛ) ka se sɔrɔli teliyaba jira ani k’a Sɛmɛntiya.

6c-  kunkolo naani tun bɛ nin bagan in na, fanga tun dira a ma

 Yan, “ kunkolo naani ” nka Dan.8 kɔnɔ a bɛna kɛ “ biɲɛba naani ” ye minnu bɛ Gɛrɛsi faamaw jira, Alɛkisandiriba nɔnabila: Seleucus, Ptolémée, Lisimakus ani Cassander.

Dan 7:7 O kɔfɛ, ne ye sufɛ yelifɛnw filɛ, wara naaninan dɔ tun bɛ yen, o tun ka jugu , a tun ka jugu kosɛbɛ, a barika tun ka bon kosɛbɛ. nɛgɛ ɲinw tun ka bon a bolo , a tun bɛ dumuni kɛ , ka kari , ka fɛn tolenw sennatan ; a ni bagan kɔrɔw bɛɛ tun tɛ kelen ye, wa a tun bɛ ni biɲɛ tan ye.

7a-  O kɔfɛ, ne ye n ka sufɛ yelifɛnw lajɛ, ka wara naaninan ye, wara juguba , siranba ani fanga ka bon kosɛbɛ

Yan fana, Romɛ Mansamara nɛgɛ senw bɛ kɛ waraba ye , nɛgɛ ɲinw ni biɲɛ tan bɛ min na . Sabula ka kɛɲɛ ni Jirali 13:2 ye, a kelen de bɛ mansamara 3 tɛmɛnenw ka sariyaw ta: Waraba fanga , min sinsinnen don nin tɛmɛsira in kɔnɔ a ɲɛfɔlen bɛ yɔrɔ min na: a barika ka bon kosɛbɛ ursi fanga , ani nɛgɛso teliya ni a ka jurumu ciyɛn ye min taamasiyɛn ye a ka nɔgɔw ye.

7b-  nɛgɛ ɲinw tun ka bon, a tun bɛ dumuni kɛ, ka kari, ka fɛn tolenw sennatan;

 O kunnafoniw b’a jira ko mɔgɔfaga ni fagali minnu kɛra Romɛkaw ka nɛgɛ taamasiyɛn fɛ minnu bɛna taa ɲɛ fo diɲɛ laban, a ka papu ka fanga fɛ.

7c-  a ni bagan kɔrɔw bɛɛ tun tɛ kelen ye, wa a tun bɛ ni biɲɛ tan ye.

O biɲɛ tan bɛ Frankw, Lombardw, Alemanniw, Anglo-Saxonw, Visigothw, Burgundians, Sueviw, Heruliw, Vandalsw ani Ostrogothw jira. Olu ye kerecɛn masaya tan ye minnu bɛna sigi Romɛ Mansamara binni kɔfɛ kabini san 395, ka kɛɲɛ ni mɛlɛkɛ ye ɲɛfɔli minnu kɛ Daniɛl ye tɛmɛsira 24nan na.

Dan 7:8 Ne ye biɲɛw lajɛ, ka biɲɛ fitinin wɛrɛ bɔ u cɛma, biɲɛ fɔlɔ saba bɔra o buru ɲɛfɛ. A filɛ, a ɲɛw tun bɛ i ko cɛ ɲɛw, a da tun bɛ kuma kuncɛbaya la.

8a-  ne ye biɲɛw lajɛ, ka a filɛ, biɲɛ fitinin wɛrɛ bɔra u cɛma

O buru fitini bɛ bɔ biɲɛ tan dɔ la kelen na, min bɛ Ostrogoths ka Itali jira Romɛ dugu bɛ yɔrɔ min na ani min bɛ wele ko papu ka "seere senuma", Lateran masaso la Caelius kulu kan Latin tɔgɔ kɔrɔ: sankolo.

8b-  ani biɲɛ fɔlɔ saba tigɛra o buru in ɲɛfɛ

Biɲɛ tigɛlenw bɛ Kɛ waatibolodacogo la: masakɛ saba jiginna ka bɔ tɛmɛsira 24 na, n’o ye Heruli ye san 493 ni 510 cɛ, o kɔfɛ, Vandalw san 533, ani Ostrogothw san 538 minnu gɛnna ka bɔ Romɛ jenerali Belisarius fɛ Justinian 1st ka yamaruya kan , ani ka se sɔrɔ pewu Ravenna san 540. Sabula an ka kan ka kumasen min bɛ nin buru in ɲɛfɛ , o kɔlɔlɔ kɔlɔsi . O kɔrɔ ye ko Horn tɛ ni a yɛrɛ ka sɔrɔdasi fanga ye wa a bɛ nafa sɔrɔ masakɛw ka kɛlɛbolo la minnu bɛ siran a ɲɛ n’a ka diinɛ fanga ɲɛ, wa o cogo la, a ka fisa u ma k’a dɛmɛ ani k’a kan minɛ. O hakilina bɛna sinsin Dan.8:24 kɔnɔ an bɛna a kalan yɔrɔ min na: a fanga bɛna bonya, nka a tɛna bonya a yɛrɛ fanga fɛ ani tɛmɛsira 25 bɛna a ɲɛfɔ ko: k’a sababu kɛ a ka ɲɛtaa ye ani a ka nanbaraw ɲɛtaa kosɔn, kuncɛbaya bɛna kɛ a la ale . O cogo la, a jirala ko tiɲɛ bɛ dantigɛli sɔrɔ dɔrɔn ni cikan bɔlen minnu jɛnsɛnnen don Daniɛl ka kitabu sapitiri danfaralenw kɔnɔ, ani ka caya Bibulu kuuru bɛɛ la, olu faralen ɲɔgɔn kan. Gafe sapitiriw faralen ɲɔgɔn kan, u bɛ kiraya kuma n’a cikanw “sigi”, minnu ka nɔgɔn kosɛbɛ ani minnu nafa ka bon kosɛbɛ, olu bɛ to mɔgɔ tɛ se ka sɔrɔ.

8c-  ani a filɛ, a ɲɛw tun bɛ i ko cɛ ɲɛw

Jirali 9 kɔnɔ, Ni bɛ kɔn a ka ɲɛfɔliw ɲɛ ni kumasen ye i n’a fɔ . O cogo la, a bɛ yecogo bɔlen dɔ jira min tɛ tiɲɛ ye. Yan, o cogo kelen na, an ka kan ka a kɔlɔsi ko a ni hadamaden min kɛra farikolo la a ka dafalenya la Yesu Krisita la, o bɔɲɔgɔnko bɛ a la, nka a bɛ ni o kɛcogo dɔrɔn de ye. Nka dɔ wɛrɛ bɛ yen, bawo “ ɲɛw ” ye kiraw ka ɲɛfɔli jɛlen taamasyɛn ye, Yesu fana ye o misali dafalen ye. Wa Ni bɛ kuma papu ka kiraya kɛcogo kan min bɛna laban k’a ka sigiyɔrɔba ofisiyali sigi Vatikan dugu kɔnɔ, daɲɛ min kɔrɔ ye ko: ka kiraya kɛ, ka bɔ latigɛkan na “vaticinare”. O ko bɛna sinsin Jirali 2:20 la, ni Ni Senu ye nin Romɛ Katoliki egilisi suma ni Jezabɛl ye min ye YaHWéH ka kiraw faga, dunan muso min bɛ Baalw bato, masakɛ Akabu ye min furu. O sangali bɛnnen don bawo papu ka baara bɛ kɛ sababu ye Ala ka kira lakikaw minnu bɛ Krisita la, olu ka sa inquisition ka jiri la.

8d-  ani da dɔ, min tun bɛ kuma ni kuncɛbaya ye.

Nin tilayɔrɔba 7nan na, Ala ka Sinemakɛla ni ɲɛmɔgɔ bɛ Krecɛn waati jira “zoom” kɔnɔ min b’a hami kɛrɛnkɛrɛnnenya la, waati min bɛ Romɛ Mansamara laban ni Krisita seginni nɔɔrɔma cɛ Misɛli la, a ka sankolola tɔgɔ ni Mɛlɛkɛw ye. A bɛ masakɛ kuncɛba dɔ nali laseli kɛ , min bɛ mɔgɔ senumaw tɔɔrɔ of the Most High , min bɛ bin Ala ka diinɛ sariyaw kan k’a ɲini ka waati ni sariya Changer , ci tanw nka Ala ka sariya wɛrɛw fana. Ni Senu b’a ka ɲangili laban laseli; a bɛna “ jeni tasuma fɛ a ka kuncɛbaya kumaw kosɔn .” O la sa, san ba wolonwulanan sankolo kiritigɛ kɛyɔrɔ bɛ jira o yɔrɔnin bɛɛ a ka kuncɛbaya kuma fɔlen kɔfɛ . Sani a ka kɛ, masakɛ Nebukadnezar fana tun ye kuncɛbaya jira nka a sɔnna majigin kalan ma ni majigin ye, Ala ye min di a ma.

Sankolola Kiritigɛ

Dan 7:9 Ne ye a filɛ ka masasigilanw sigi. Tle kɔrɔba y'i Sìgi. A ka fini tun fin i ko nɛnɛ, a kunsigi tun bɛ i ko wulu saniyalen. a ka masasigilan tun bɛ i ko tasuma tasumaman, wotoroninw tun bɛ i ko tasuma manaman.

9a-  Ne ye filɛli kɛ, ka masasigilanw bila

Nin ja in b kiri waati jira min bna k Yesu Krisita ka senuma kunmablilenw f a kr, u sigilen masasigilanw kan , sankolo la ka k ni Jirali 4 ye, san ba kelen kɔnɔna na, min kofɔlen bɛ Jirali 20 kɔnɔ. O kiritigɛ bɛ cogoyaw labɛn kiritigɛ laban kama , min waleyali jiralen bɛ tɛmɛsira 11nan na.

9b-  Wa waati kɔrɔw y'i sigi.

 O ye Krisita ye min kɛra ala ye, danbaga kelenpe de ye Ala ye. Waleya sigi wale bɛ jɔli baara dɔ dabila jira, o ye lafiɲɛbɔ ja ye. Sankolo bɛ hɛrɛ dafalen na. Dugukolo kan, mɔgɔ juguw halakira Krisita segintɔ.

9c-  A ka fini tun fin i ko nɛnɛ, a kunsigi tun bɛ i ko wulu saniyalen

 finman ye Ala saniya dafalen taamasyɛn ye min ɲɛsinnen bɛ a cogoya bɛɛ ma a ka finiw hakɛ la , a ka baara taamasyɛnw ani a kunsigi kunsigi min ye hakilitigiya saniyalen ni dafalen masafugulan ye min hɔrɔnyalen don jurumu bɛɛ ma

Nin tɛmɛsira bɛ Es.1:18 jira: Na an ka delili kɛ! YaHWéH ko ten. Ni aw ka jurumuw bɛ i ko bilenman, u na fin i ko nɛnɛ. ni u bilennen don i ko wuluwulu, u bɛna kɛ i ko wuluwulu.

9d-  a ka masasigilan tun bɛ i ko tasuma tasuma, .

 Masasigilan bɛ Kiritigɛla belebele ka yɔrɔ jira, Ala hakili ka kiritigɛ. A bilala tasuma tasuma ja kɔrɔ min na kɛ Krisita tilennenya ɲɛw ye Jirali 1:14 la an bɛ nin tɛmɛsira ɲɛfɔliw sɔrɔ yɔrɔ min na. Tasuma bɛ tiɲɛni kɛ, o bɛ kun di o kiritigɛ ma ka Ala juguw ni a sugandilenw halaki. Komin u sara kaban, nin kiritigɛ in ɲɛsinnen bɛ saya filanan ma min bɛna jalakidenw gosi pewu.

9nan-  ani wotoroninw i n'a fɔ tasuma manamanana.

Masasigilan bɛ ni wotoro ye ni i y’a suma ni tasuma manaman ye min bɛna mana dugukolo kan: Jir.20:14-15: saya filanan ye tasuma jidagayɔrɔ . O la sa, wotoroninw b’a jira ko kiritigɛlaw ka kan ka bɔ sankolo la ka taa dugukolo kan walisa ka kiritigɛlaw ka kiritigɛlaw kɛ . Ala ɲɛnama, Kiritigɛla belebele, bɛ lamaga ani ni dugukolo kurayara ka saniya, a bɛna wuli tugun walasa k’a ka Masasigilan sigi yen ka kɛɲɛ ni Jirali 21:2-3 ye.

Dan 7:10 Tasuma baji dɔ woyola ka bɔ a ɲɛfɛ. Mɔgɔ ba kelen ye baara kɛ a ye, mɔgɔ miliyɔn ba tan jɔlen tora a ɲɛkɔrɔ. Kiiritigɛlaw y'i sigi, gafew dabɔra.

10a-  Tasuma baji dɔ woyola ka bɔ a ɲɛfɛ

 Tasuma saniyalen min na jigin ka bɔ sankolo la ka suw binnalenw niw dun, ka tila ka kunun, ka kɛɲɛ ni Jirali 20:9 ye: U wulila dugukolo kan, ka mɔgɔ senumaw ka sigiyɔrɔ lamini ani ka dugu kanulen . nka tasuma jigira ka bɔ sankolo la ka u dun .

10b-  Mɔgɔ ba kelen ye baara kɛ a ye

 O kɔrɔ ye ko ni miliyɔn kelen, mɔgɔ sugandilenw kunmabɔra ka bɔ dugukolo kan.

10c-  ni miliyɔn ba tan jɔlen tora a ɲɛkɔrɔ

 Dugukolo kan ni miliyari tan minnu welera Ala fɛ, olu kununna ka wele a n’a ka kiritigɛlaw ɲɛkɔrɔ walasa u ka Ala ka kiritigɛ tilennen sɔrɔ saya filanan na , o ye fɛn ye min sinsinnen don Luka 19:27 kɔnɔ: Ani tɔw, aw ka na ni ne juguw ye yan , minnu m’a fɛ ne ka kɛ i ka masaya kɛ u kan, ka u faga ne ɲɛ kɔrɔ . O cogo la, Ni Senu b kuma minnu f Yesu barika la Mat.22:14 la: Katuguni mɔgɔ caman welelen don, nka mɔgɔ damadɔw de sugandira . O na kɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la laban donw na ka kɛɲɛ ni Luka 18:8 ye: ... Nka ni Mɔgɔ Denkɛ nana, yala a bɛna dannaya sɔrɔ dugukolo kan wa?

10d-  Kiiritigɛlaw y'i sigi, ka gafew da wuli

 Kiiritigɛsoba bɛna kiri tigɛ ka da seereya kan minnu ye sira di kiritigɛ ma ani jalakisɛbɛn minnu bɛrɛbɛnna kelen-kelen ni jalakilen kelen-kelen bɛɛ ye. A ka gafew kɔnɔ, danfɛn dɔ ka ɲɛnamaya bɛ sɔrɔ, Ala ye min mara a hakili la, ni mɛlɛkɛ kantigiw ye seerew ye, sisan Dugukolo kan mɔgɔw tɛ minnu ye.

Dan 7.11 O kɔ, ne ye filɛli kɛ, k’a sababu kɛ kuncɛbaya kumaw ye. N y'a filɛ tuma min na, bagan fagara.

11a-  O kɔ, ne ye filɛli kɛ, k'a sababu kɛ kuncɛbaya kumaw ye, buruju tun bɛ minnu fɔ

I n’a fɔ daɲɛw “ k’a sababu kɛ kuncɛbaya kumaw " b'a jira, nin tɛmɛsira in b'a fɛ ka sababu ni nɔfɛko jɛɲɔgɔnya jira an na min bɛ Ala ka kiri ɲɛfɔ. A tɛ kiri tigɛ k’a sɔrɔ a ma kɛ sababu ye.

11b-  ani ka n to filɛli la, bagan fagara

Ni bagan naaninan min bɛ ɲɔgɔndan jira, n’o ye Mansamara Romɛ - Erɔpu masaya tan - Pape ka Romɛ, o tiɲɛna tasuma fɛ, o bɛ bɔ Pape ka Romɛ ka da la kuncɛbaya de kosɔn baara min bɛna taa ɲɛ fo Krisita seginni.

11c-  ani a su tiɲɛna , ka lase tasuma ma walasa a ka jeni

Kiri b bn waati kelen na buru fitini ni siwili buru tan minnu tun b a dm ani ka u sen don a ka jurumuw la ka k ni Jirali 18:4 ye. saya filanan tasuma baji bɛna u dun ka u halaki .

Dan 7:12 Bagan tɔw ka fanga bɔra u la, nka u si janya dira u ma fo waati dɔ.

12a-  Bagan tɔw fanga bɔra u la

Yan, i n’a fɔ Jir.19:20 ani 21, Ni Senu b’a jira ko siniɲɛsigi wɛrɛ labɛnna kafiri jurumukɛla gansanw ye, ka kɛ jurumu fɔlɔ ciyɛntalaw ye, jurumu fɔlɔ min laseginna ka bɔ Hadama la ka taa hadamadenw ma dugukolo tariku bɛɛ kɔnɔ.

12b-  nka ɲɛnamaya janya dira u ma fo waati dɔ

 O tigitigi kɔrɔ ye ko mansamara tɛmɛnenw ka nafa ye, k'a sababu kɛ u ma u ka fanga laban sɔrɔ diɲɛ laban na i n'a fɔ a bɛ kɛ cogo min na Romɛ bagan 4nan na a ka kerecɛn diɲɛ bɛɛ ka gɔfɛrɛnaman cogo laban kɔrɔ Yesu Krisita seginni waati la. 4nan laban bɛ taamaʃyɛn Bɔ a halakili dafalen na. O kɔfɛ, dugukolo bɛna to cogo si la ani lankolon ye Jenɛse 1:2 dingɛ dunba ja la .

Yesu Krisita, hadamaden denkɛ

Dan 7.13 Ne ye sufɛ yelifɛnw filɛ, mɔgɔ dɔ nana i ko hadamaden denkɛ, sankolo sankaba kɔnɔ. a nana don kɔrɔlen ma , u y' a gɛrɛ a la .

13a-  ne ye ne filɛ ne ka sufɛ yelifɛnw na, ka a ye sankolo sankaba kan, mɔgɔ dɔ nana i ko hadamaden denkɛ

O hadamaden denkɛ yecogo in bɛ yeelen bɔ kɔrɔ kan min dira kiritigɛ ma min kofɔra sisan. Kiri ye Krisita ta ye. Nka Daniɛl ka waati la, Yesu tun ma na fɔlɔ, o la sa, a bɛna min kɛ a ka dugukolo kan cidenyabaara fɛ, a nali fɔlɔ la hadamadenw fɛ dugukolo kan, Ala b’o ja jira.

13b-  a nana kɔrɔlen dɔ la, u y'a gɛrɛ a la.

A salen kɔfɛ, a na a yɛrɛ lakunu, ka a ka tilennenya dafalen jira, min tun saraka ka kɛ saraka ye Ala tɔɔrɔlen ma, ka yafa sɔrɔ a ka mɔgɔ sugandilen kantigiw fɛ, minnu tilalen don ani minnu sugandira a yɛrɛ fɛ. Ja min jiralen don, o bɛ mɔgɔw kalan kisili sariyakolo la min bɛ sɔrɔ dannaya fɛ Ala ka saraka la ni sago ye Krisita la. Wa, a b’a ka tiɲɛni sinsin Ala fɛ.

Dan 7.14 U ye kuntigiya ni nɔɔrɔ ni masaya di a ma. Siyaw ni siyaw bɛɛ ani kan bɛɛ la mɔgɔw bɛɛ tun bɛ baara kɛ a ye. A ka masaya ye masaya banbali ye min tɛna tɛmɛn, a ka masaya tɛna halaki abada.

14a-  Kuntigiya ni nɔɔrɔ ni masaya dira a ma

Nin tɛmɛsira kunnafoniw lajɛlen bɛ nin tɛmɛsira ninnu na minnu bɛ Mat.28:18 ka se 20 ma minnu b’a jira ko kiritigɛ ye Yesu Krisita ta ye tiɲɛ na: Yesu gɛrɛlen kɔ, a kumana u fɛ nin cogo la: Fanga bɛɛ dira ne ma sankolo ni dugukolo kan . O de kosɔn, taa siyaw bɛɛ kɛ kalandenw ye, ka u batise Fa ni Denkɛ ni Ni Senu tɔgɔ la, ka u kalan u ka ne ka ci fɔlenw bɛɛ labato. A filɛ, ne bɛ aw fɛ tuma bɛɛ, fo ka se diɲɛ laban ma .

14b-  siyaw bɛɛ, siyaw bɛɛ, ani kan bɛɛ la mɔgɔw bɛɛ tun bɛ baara kɛ a ye

 Ni an b’a fɔ cogo dafalen na, a bɛna kɛ dugukolo kura kan, dugukolo kɔrɔ min kurayara ani min bonyalen don san ba wolonwulanan kɔfɛ. Nka kunmabliw na sugandi ka b siyaw, siyaw ani kanw b la, kisili kelen min sr Yesu Krisita f, sabu u ye baara k a ye u ka namaya waati la. Jir.10:11 ani 17:15 la nin kumasen in b Erɔpu kerecɛnya ani Tlebi diɲɛ de kofɔ. O kulu kɔnɔ an bɛ mɔgɔ sugandilen miliyɔn kelen sɔrɔ minnu kisilen don, minnu bɛ baara kɛ Ala ye tɛmɛsira 10nan na.

14c-  wa a ka masaya tɛna tiɲɛ abada

Fɛn minnu fɔra Dan.2:44 la a ko la, olu sinsinnen bɛ yan: a ka masaya tɛna tiɲɛ abada.

Dan 7.15 Ne Daniɛl, ne hakili tun bɛ jɔrɔ ne kɔnɔ, ne kunkolo yelifɛnw ye ne lasiran.

15a-  Ne Daniɛl, hakili jɔrɔlen tun bɛ ne kɔnɔ

Daniɛl ka tɔɔrɔ tilennen don, yeli bɛ farati dɔ laseli Ala ka mɔgɔ senumaw ma.

15b-  ani yelifɛn minnu tun bɛ ne kun na, olu ye ne lasiran.

Sɔɔni a ka yeli min kɛra Misɛl kan, o tun bɛna o nɔ kelen bila a la, ka kɛɲɛ ni Dan.10:8 ye: Ne kelen tora, ka nin yeliba in ye; ne fanga dɛsɛra ne la, ne ɲɛda kulɛri Changé ani a toli, ani ne fanga bɛɛ banna. Ɲɛfɔli: hadamaden denkɛ ni Misɛl ye Ala ka mɔgɔ kelen ye . Siranya bɛna kɛ Romɛ ka masaya taamasiyɛn ye, bawo nin fanga fila tugu-tugulen ninnu na, a tɛna faama senumaw ka mɔgɔw di i n’a fɔ Nebukadnezar, Mediya Darius ani Pɛrɛsi Sirus 2.

Dan 7.16 Ne gɛrɛla mɔgɔ dɔ la min tun jɔlen bɛ yen, ka tiɲɛ ɲininka o kow bɛɛ la. A y’a fɔ n ye, ka ɲɛfɔli di n ma:

16a-  Mɛlɛkɛ ye ɲɛfɔli wɛrɛw daminɛ yan

Dan 7:17 Nin baganba naani, ninnu ye masakɛ naani ye minnu na wuli ka bɔ dugukolo kan.

17a- A kɔlɔsi ko nin ɲɛfɔli in bɛ tali kɛ  ɲɔgɔndanw na minnu jirala Dan.2 la ja ja fɛ i n’a fɔ yan Dan.7 la, baganw ta fɛ .

Dan 7.18 Kɔrɔtalenba ka mɔgɔ senumaw na masaya sɔrɔ, u na masaya sɔrɔ fo abada, kabini badaa fo badaa.

18a-  Kuma kelen min bɛ kɛ ni ɲɔgɔndan naani ye. Nin sen in fana na, duurunan b kuma sugandilenw ka masaya banbali kan, Krisita b min sigi a ka se sɔrɔli kan jurumu ni saya kan.

Dan .

19a-  min tun bɛ ni nɛgɛ ɲinw ye

An b’a sɔrɔ yan, ɲinw kɔnɔ , nɛgɛ min ye Romɛ Mansamara ka gɛlɛya taamasyɛn ye kaban min tɔgɔ dara Dan ja senw fɛ.2.

19b-  ani nɛgɛberew .

O kunnafoni wɛrɛ kɔnɔ, mɛlɛkɛ bɛ nin kofɔlenw ɲɛfɔ: ani nɛgɛberew . O cogo la , Gɛrɛkiw ka jurumu ciyɛn bɛ sinsin nin fɛn nɔgɔlen in fɛ, nɛgɛ min tun ye Gɛrɛkiw ka mansamara taamasyɛn ye Dan ja kɔnɔbara ni a cɛmancɛ la.2.

19c-  min ye dumuni kɛ, ka kari, ka fɛn tolenw sennatan

 Dumuni , walima ka nafa sɔrɔ fɛn minɛlenw na, min b’u bonya – kari , ka wajibiya ani ka tiɲɛni kɛ – ka sennatan , ka mafiɲɛya ani ka tɔɔrɔ – Ninnu ye walew ye “Romɛ” fila tugu-tugulenw n’u siwili ni diinɛ dɛmɛbagaw bɛna minnu kɛ fo segin na Krisita ta ye. Jir.12:17 la: Ni Senu ye “Adventiste” labanw jira ni “ tolenw ” daɲɛ ye.

Dan 7:20 Biɲɛ tan minnu tun bɛ a kun na, ani tɔ kelen min bɔra, ni saba binna u ɲɛ kɔrɔ, o buruju ɲɛw kan, da dɔ bɛ kuma kuncɛbaya la. ani yecogo min ka bon ni tɔw ye .

20a-  Nin tɛmɛsira in bɛ na ni kunnafoni sɔsɔlen ye tɛmɛsira 8nan kan. “ Kɔnɔnin fitinin ” bɛ taa yan cogo di yecogo min ka bon ni tɔw ye? nin bɛɛ ye a ni biɲɛ tan masakɛ tɔw cɛ danfara ye . A barika ka dɔgɔ kosɛbɛ ani a bɛ se ka tiɲɛ ani o bɛɛ n’a ta, dannaya ni Ala siran sababu fɛ, a b’a fɔ ko ale bɛ min jira dugukolo kan, a bɛ fanga sɔrɔ u kan ani k’u labɛn a sago la, fo ni danfara minnu man ca.

Dan 7:21 Ne ye nin buruju ye, a bɛ ka mɔgɔ senumaw kɛlɛ, ka se sɔrɔ u kan.

21a-  Paradox bɛ taa ɲɛ. A b’a fɔ ko a bɛ senuya sanfɛla la ani Ala b’a jalaki ko a bɛ a ka mɔgɔ senumaw tɔɔrɔ. Ɲɛfɔli kelen dɔrɔn o tuma na: a bɛ nkalon tigɛ i n’a fɔ a bɛ ninakili. A ka ɲɛtaa ye nkalonba ye min bɛ mɔgɔ lafili ani min bɛ mɔgɔ tiɲɛ , min bɛ Yesu Krisita ka sira tiɲɛ kosɛbɛ.

Dan 7:22 fo Kɔrɔlen nana ka jo di Kɔrɔtalenba ka mɔgɔ senumaw ma, ani waati sera, mɔgɔ senumaw ye masaya minɛ.

22a-  A nisondiyalen don, kibaru duman dafara. Papu ka Romɛ n’a siwili ni diinɛ dɛmɛbagaw ka dibi walew kɔfɛ, se laban bɛna kɛ Krisita n’a sugandilenw de bolo.

 Vɛrise 23nan ni 24nan b’a jira ka tugu ɲɔgɔn kɔ cogo min na

Dan 7:23 A kumana ne ye nin cogo la: Wara naaninan ye masaya naaninan ye min na sigi dugukolo kan, a ni masaya bEE tE kelen ye, a na dugukolo bèè dun, k'a sennatan k'a kari.

23a-  Kafiri Romɛ mansamara a ka mansamara cogo la – 27 ni 395 cɛ.

Dan 7.24 Biɲɛ tan ye masakɛ tan ye minnu bɛna wuli ka bɔ nin masaya la. Dɔ wɛrɛ na wuli u kɔfɛ, a ni fɔlɔ ta tɛ kelen ye, ka masakɛ saba jigin.

24a-  O tigitigi de sababu la, an bɛ se ka nin biɲɛ tan ninnu dɔn ni kerecɛnya masaya tan ye minnu sigira senkan Romɛ Mansamara binna ani min tiɲɛna, o tilebin-yanfan mara la. Nin mara in ye an ka Erɔpu jamana ta ye sisan: EU (walima EU).

Dan 7.25 A na kumaw fɔ Kɔrɔtalenba kama, a na Kɔrɔtalenba ka mɔgɔ senumaw degun, ka waati ni sariya yɛlɛma. Mɔgɔ senumaw na don a bolo waati ni waati ni waati tilancɛ.

25a-  A na kumaw fɔ Kɔrɔtalenba kama

Ala b’a ka jurumuw jalakili sinsin nin tɛmɛsira in kɔnɔ, a bɛ minnu jate Romɛ papu ka fanga fɛ ani Romɛ episkɔpu minnu tun bɛ a ɲɛfɛ, kojugu min kɛra, o kɛra sababu ye ka mɔgɔw diya, ka jo sɔrɔ ani ka kalan jamaba dɔnbaliw la. Ni Senu bɛ jalakiw fɔ k’a daminɛ ni jalakibaw ye: kuma minnu bɛ Kɔrɔtalenba yɛrɛ kan. A tɛ bɛn, papuw b’a fɔ k’u bɛ baara kɛ Ala ye ani k’u bɛ a jira dugukolo kan. Nka o yɛrɛyɛrɛ tigitigi de bɛ kɛ jalaki ye bawo Ala tɛ sɔn o papu ka kɛwale ma cogo si la. Wa o de kosɔn, Romɛ bɛ nkalon fɛn o fɛn kalan Ala ko la, o bɛɛ bɛ nɔ bila a yɛrɛ la.

25b-  a na Kɔrɔtalenba ka mɔgɔ senumaw degun

Vɛrise 21nan na, mɔgɔ senumaw tɔɔrɔli tilenbaliya la bɛ hakili jigin yan ani ka dafa. Kiiritigɛlaw bɛ fɔ diinɛ kiritigɛsow fɛ minnu tɔgɔ ye ko “Inquisition Sainte”. Tɔrɔya bɛ kɛ walisa ka mɔgɔ jalakibaliw wajibiya u ka sɔn u ka jalaki ma.

25c-  ani a jigi b'a kan ka waati ni sariya Changer

 O jalaki bɛ cogo di kalanden ma a ka bato tiɲɛ jɔnjɔnw sigi sen kan kokura minnu dira Ala lakika, ɲɛnama ani kelenpe ma.

Ala ye sigikafɔ cɛɲi min sigi sen kan, o jiginna Romɛkaw ka mɔnikɛw fɛ. Ka kɛɲɛ ni Ekisode 12:2 ye, Ala y’a fɔ Heburuw ye u bɔtɔ Misira ko: Nin kalo in na kɛ kalo fɔlɔ ye aw bolo; o bɛna kɛ aw ta ye san kalo fɔlɔ la . Nin ye yamaruya ye, a tɛ hakilina nɔgɔman ye. Wa ikomi kisili bɛ bɔ Yahutuw de la ka kɛɲɛ ni Yesu Krisita ye, kabini bɔli kɛra, danfɛn o mɔgɔ bɛ don kisili la, o fana bɛ don Ala ka denbaya kɔnɔ, a ka sigicogo ka kan ka masaya kɛ yɔrɔ min na, ka bonya. O ye kisili kalan lakika ye, ani a b k kabini cidenw ka waati. Krisita la, Ala ka Israɛl ye alako ta fan fɛ, a ma dɔgɔya a ka Israɛl ma, a y’a ka sigicogo n’a ka kalansiraw sigi min kama. Ka kɛɲɛ ni Rom.11:24 ye, kafiriw jiginna ka siri Ibrahima ka Heburukan ju ni a jiribolo la, a tɛ kɛ a cogo wɛrɛ la. Pol y’a lasɔmi dannabaliya la min kɛra fagali ye layidu kɔrɔ Yahutu murutilenw bolo ani o bɛna kɛ fagali ye o cogo kelen na layidu kura kerecɛn murutilenw ma; min ɲɛsinnen bɛ Romɛ Katoliki dannaya ma tigitigi, ani Dan.8 kalan bɛna a sinsin, kabini san 1843, Protɛstan kerecɛnw.

 An bɛ kiraya jirali jan dɔ daminɛ dɔrɔn de la, Ala ka jalaki min bɛ nin tɛmɛsira kɔnɔ, o bɛ yɔrɔ bɛɛ, bawo a nɔfɛkow ka jugu ani u bɛ mɔgɔ kabakoya. Waati minnu Changé Romɛ fɛ, olu haminanko ye:

 fɔlen 4nan lafiɲɛ don . Tile wolonwulanan bilala tile fɔlɔ nɔ na kabini san 321 marisikalo tile 7, min bɛ kɛ i n’a fɔ diɲɛ don ani dɔgɔkun daminɛ Ala fɛ. Ka fara o kan, nin don fɔlɔ in bilala Romɛ masakɛ Constantin I fɛ tuma min na a tun bilalen bɛ "tile bonyalen min ma se sɔrɔ" bato, tile min kɛra ala ye kafiriw fɛ, a tun bɛ Misira kaban, jurumu taamasyɛn bibulu kɔnɔ Daniɛl 5 y’a jira an na cogo min na Ala bɛ dimi minnu kɛra a la, olu ɲangi, hadamaden bɛ lasɔmi o cogo la ani a b’a dɔn min bɛ a makɔnɔ ni Ala bɛ kiri tigɛ a kan i n’a fɔ a ye kiritigɛ kɛ cogo min na ani ka masakɛ Bɛlsazar faga. Lafiɲɛ don min saniyalen don Ala fɛ kabini diɲɛ dabɔli, o bɛ ni jogo fila ye, o ye ko a bɛ waati ni Ala ka sariya ko la, i n’a fɔ an ka tɛmɛsira b’a fɔ cogo min na.

 2 – San daminɛ min tùn bɛ Kɛ fɔlɔ kaban, daɲɛ min kɔrɔ ye siɲɛ fɔlɔ, o Yɛlɛmana k'a Kɛ tlema daminɛ na.

3 – Ala ka fɔ la, tile ʃyɛnta bɛ Kɛ tilebin fɛ, cogo la su tile fɛ, a tɛ Kɛ su tilancɛ la, bari a bɛ Kɛ ni fɔlikan ye wa a bɛ taamaʃyɛn Kɛ dolow fɛ a ye minnu Da ni o ŋaniya in ye.

Yɛlɛma min kɛra sariya la, o bɛ taa a fɛ kosɛbɛ ka tɛmɛ lafiɲɛ don ko kan. Romɛ ma Alabatosoba sanu minɛnw nɔgɔ, a ye yamaruya di a yɛrɛ ma ka Ala ye kuma minnu sɛbɛn ni a bolokɔnincinin ye kabakurun tabali kan minnu dira Musa ma, a ka olu sɛbɛn fɔlɔ Changer. Fɛn minnu tun senuman don fo ka maga kurun kɔnɔ, u sɔrɔla min kɔnɔ, Ala ye o gosi ni saya ye o yɔrɔnin bɛɛ.

25c-  ani mɔgɔ senumaw bɛna don a bolo waati dɔ, waatiw ani waati tilancɛ kɔnɔ

 Waati kɔrɔ ye mun ye ? Masakɛ Nebukadnezar ka ko kɛlen bɛ jaabi di an ma Dan.4:23 la: U na aw gɛn ka bɔ mɔgɔw cɛma, aw na sigi ni kungo sogow ye, u na bin di aw ma ka dun i n’a fɔ misiw waati wolonwula na tɛmɛ aw kan , fo aw k'a dɔn ko Kɔrɔtalenba bɛ hadamadenw ka masaya mara, k'a di mɔgɔ o mɔgɔ ma. O ko gɛlɛn in kɔfɛ, masakɛ y’a fɔ tɛmɛsira 34nan na ko: Waati latigɛlen kɔfɛ , ne Nebukadnezar ye ne ɲɛ kɔrɔta sankolo la, hakili seginna ne ma . Ne ye Duba Kɔrɔtalenba ye, ne ye mɔgɔ min tanu ani ka nɔɔrɔ da a kan, min bɛ balo badaa, min ka masaya ye masaya banbali ye, min ka masaya bɛ to ka bɔ mɔgɔw la ka taa mɔgɔw la . An bɛ Se k’a Jira ko nin waati wolonwula in bɛ sàn wolonwula Jira kabini o waati bɛ Daminɛ ani k’a Ban a ka ɲɛnamaya taabolo la. O la sa , Ala bɛ min Weele ko waati , o ye waati ye min bɛ Kɛ walasa dugukolo ka tile jiginni dafalen kelen Kɛ. Cikan caman bɛ Bɔ yen. Ala bɛ taamasyɛn kɛ tile fɛ ani ni danfɛn dɔ wulila kuncɛbaya la, k’a bila a nɔ na, Ala b’a fɔ a ye ko: “Ka lamini ne ka alaɲɛsiran na, ka ne ye mɔgɔ min ye, o dɔn”. Nebukadnezar fɛ, a ka kan ka wuli wolonwula, nka a bɛ nɔ bɔ. Kalan wɛrɛ bɛna ɲɛsin papu ka masaya kuntaala ma, kiraya kɛra fana ni “ waati ” daɲɛ ye nin tɛmɛsira kɔnɔ. Ni an y’a suma ni Nebukadnezar ka ko ye, Ala bɛ Krecɛn kuncɛbaya ɲangi, a kɛtɔ k’a lase nalomanya ma, kiraya sanw waati, waati ani waati tilancɛ kɔnɔ . Kabini Marisikalo tile 7 san 321, kuncɛbaya ni dɔnbaliya nalomanya la, o ye cɛw sɔn ka bonya da sigicogo kan min ye Ala ka ci fɔlen dɔ Changé; Krisita ka jɔn majiginlen tɛ se ka min kan minɛ, n'o tɛ, a tun bɛna a yɛrɛ tigɛ ka bɔ a kisibaa Ala la.

 Nin tɛmɛsira b’an bila ka nafa lakika ɲini ani nin kiraya waati kuntaala daminɛ ni a laban donw. An bɛna a ye ko a bɛ san 3 ni kalo wɔɔrɔ jira. Tiɲɛ na, nin formula in bɛna bɔ kokura Jirali 12:14 la yɔrɔ min na a bɛ tali kɛ formula la tile 1260 ka bɔ tɛmɛsira 6. Eze.4:5-6 ka kode waleyali, tile kelen san kelen kɔnɔ, o bɛna a to o bɛ se ka kɛ k' a faamu ko nin ye san 1260 jan ni jugumanbaw ye tiɲɛ na, tɔɔrɔ ni saya.             

Dan 7.26 O tuma na, kiri na na, a ka fanga na bɔsi a la, a na halaki ka halaki fo abada.

2a-  A bɛ nin tigitigi in nafa jira : kiritigɛ ni papuw ka fanga laban bɛ kɛ waati kelen na. O b’a jira ko kiri min kofɔra, o tɛna daminɛ sani Krisita ka segin. San 2021, papuw bɛ baara la hali bi, o la sa, kiritigɛ min kofɔlen bɛ Daniɛl ka ko la, o ma daminɛ san 1844, Adventiste balimaw.

Dan 7.27 Sankolo jukɔrɔ masaya bɛɛ ka masaya ni u ka fanga ni u bonya na di Kɔrɔtalenba ka mɔgɔ senumaw ma. A ka masaya ye masaya banbali ye, kuntigiw bɛɛ bɛna baara kɛ a ye ani ka a kan minɛ.

27a-  O la, kiri bɛ waleya ka ɲɛ Krisita seginni kɔfɛ nɔɔrɔ la ani a sugandilenw jiginni kɔfɛ sankolo la.

27b-  ani faamaw bɛɛ na baara kɛ a ye ka a kan minɛ

 Misali la, Ala bɛ faama saba jira an na minnu jiralen bɛ nin gafe kɔnɔ: Kalde masakɛ Nebukadnezar, Mɛdi masakɛ Darius ani Pɛrɛsi masakɛ Sirus 2.

Dan 7:28 Kuma labanna yan. Ne Daniɛl, ne ka miiriliw ye ne jɔrɔ kosɛbɛ, ne ye kulɛri Changé, ani ne ye nin kumaw to ne dusukun na.

28a-  Daniɛl ka gɛlɛya bɛ jo sɔrɔ hali bi, bawo nin sanfɛyɔrɔ in na, papu ka Romɛ danbe daliluw fanga tɛ yen hali bi; a ka danyɔrɔ bɛ to hali bi « hakilina » ye min bɛ mɔgɔ dalen to kosɛbɛ kaban, nka a bɛɛ ye kelen ye, « hakilina ». Nka Daniɛl 7 bɛ kɛ kiraya sɛbɛnfura wolonwula la filanan dɔrɔn de ye minnu jiralen bɛ nin Daniɛl ka kitabu kɔnɔ. Wa kaban, an sera k’a ye ko cikan minnu bɛ lase Dan.2 ni Dan.7 kɔnɔ, olu ye kelen ye, wa u bɛ ɲɔgɔn dafa. Ɲɛ kura kelen-kelen bɛɛ bɛna na ni fɛn wɛrɛw ye an bolo minnu bɛna bila kalanw kan minnu kɛra kaban , ka Ala ka cikan barika bonya ani k’a barika bonya o cogo la min bɛna jɛya ka taa a fɛ.

 Hakilila min b’a fɔ ko nin tilayɔrɔba 7nan “ biɲɛ fitinin ” ye papu ka Romɛ ye, o ma tiɲɛ hali bi. O ko bɛna kɛ. Nka an k’an hakili to tariku sinsinni in na kaban min ɲɛsinnen bɛ Romɛ ma, “ bagan jugu 4nan min ɲinw ye nɛgɛ ye ”. A bɛ Romɛ Mansamara jira min tugura Erɔpu masaya hɔrɔnw ni yɛrɛmahɔrɔnyalenw “ biɲɛ tan ” kɔ minnu tugura, san 538, “ biɲɛ fitinin ” fɛ min tun bɛ jate papu ta ye, nin “ masakɛ danfaralen ”, min ɲɛfɛ “ biɲɛ saba walima masakɛ saba ”, Herules, Vandals ani Ostrogoths bɛ dɔgɔya san 493 ni 538 cɛ tɛmɛsira 8nan ni 24nan na.

Daniɛl 8

Dan 8.1 Masakɛ Bɛltesazar ka masaya san sabanan na, ne Daniɛl ye yelifɛn dɔ ye, ne ye yelifɛn min ye fɔlɔ.

1a-  Waati tɛmɛna: san 3. Daniɛl ye yelifɛn kura sɔrɔ. Nin kelen in na, bagan fila dɔrɔn de bɛ yen minnu ɲɛfɔlen don ka jɛya tɛmɛsira 20nan ni 21nan na ni Mɛdiw ni Pɛrɛsiw ani Gɛrɛkiw ye minnu tun ye yelifɛn tɛmɛnenw na kirayakumaw ka ɲɔgɔn kɔ Mansamara 2nan ni 3nan ye . Waati tɛmɛnen kɔfɛ, yelifɛnw na, baganw bɛ bɛn Heburuw ka laadalakow ma ka taa a fɛ. Dan.8 bɛ sagaden ni bakɔrɔn jira ; bagan minnu bɛ di Yahutuw ka laadalakow kafari don saraka la. An bɛ se ka jurumu taamasyɛn kɔlɔsi o cogo la Gɛrɛsi mansamara ka sigiyɔrɔmali la: Dan.2 kɔnɔbara ni a cɛmancɛ nɛgɛma , Dan.7 ka nɛgɛso ani bakɔrɔn ka Dan.8.

Dan 8:2 Ne ye nin yelifɛn ye tuma min na, a kɛra ne ɲɛ na ko ne bɛ Susan dugu faaba la, Elam mara la. Ne ka yeli waati la, ne tun bɛ Ulai baji kɛrɛfɛ.

2a-  Daniɛl bɛ Pɛrɛsi jamana na Karoun baji kɛrɛfɛ min tun ye Ulai ye a ka waati la. Pɛrɛsi jamana faaba ani jamana dɔ ka baji taamasyɛn bɛ dugukolo yɔrɔ dɔ jira, Ala bɛna yelifɛn min di u ma. O la sa, kiraya cikanw bɛ dugukoloko kunnafoni nafamaw di nin tilayɔrɔba kɔnɔ minnu tun tɛ sapitiri 2nan ni 7nan na.

Dan 8.3 Ne ye ne ɲɛ kɔrɔta ka filɛli kɛ, saga dɔ jɔlen bɛ baji da la, biɲɛw b'a la. o biɲɛw tun ka bon , nka kelen tun ka bon ni tɔ kelen ye , wa a wulila laban na .

3a-  Nin tɛmɛsira bɛ Pɛrɛsi tariku lajɛ min jiralen bɛ nin sagaden in fɛ min ka biɲɛ min ka bon kosɛbɛ , o b’a jira bawo a daminɛ na, a jɛɲɔgɔn Mɛdi de tun bɛ a kun na, a wulila a sanfɛ laban na masakɛ Sirus 2 Pɛrɛsi nali fɛ fanga la, san 539, Daniɛl ka waati laban ka kɛɲɛ ni Dan.10:1 ye. Nka yan, ne bɛ gɛlɛya dɔ jira min ye don lakika ye, bawo tarikusɛbɛnnaw tɛ Daniɛl ka seereya ɲɛnamaw jate pewu, min b’a fɔ, Dan.5:31 kɔnɔ, Babilonɛ minɛni kɛra Mɛdi masakɛ Darius fɛ min ye Babilonɛ labɛn ka kɛ satrapi 120 ye ka kɛɲɛ ni Dan ye. 6: 1. Ɲɛjirali dɔw. Sirus nana fanga la Darius salen kɔfɛ, o de kama a ma kɛ san 539 nka dɔɔnin o kɔfɛ, walima a kɔfɛ, Darius ka se sɔrɔli tun bɛ se ka kɛ dɔɔnin ka kɔn don ɲɛ – san 539.

3b-  Ala ka nɔgɔya dɔ bɛ sɔrɔ nin tɛmɛsira in kɔnɔ, a cogo la min bɛ kɛ ka buru fitini ni biɲɛba jira. O b’a jira ko kumasen min kɔlɔsira kosɛbɛ “ burufitini ” o nɔrɔlen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la ani a danma na Romɛ ka danyɔrɔ la.

Dan 8:4 Ne ye sagaden ye a ka biɲɛw gosi tilebin fɛ, worodugu fɛ ani saheli fɛ. bagan si tun tɛ se k' a kɛlɛ , wa mɔgɔ si tun tɛ yen min bɛ se k' a ka mɔgɔ fagalenw kisi ; a tun b'a fɛ min na, a y'o kɛ, a kɛra fangatigi ye.

4a-  Nin tɛmɛsira in ja bɛ Pɛrɛsiw ka se sɔrɔli taabolo tugu-tugulenw jira minnu b’u bila mansamara fan fɛ, masakɛw ka masakɛ ka fanga.

 Tlebi fɛ : Sirus 2 ye jɛɲɔgɔnya kɛ ni Kaldekaw ni Misirakaw ye – san 549 ni – 539 cɛ.

 Worodugu fɛ : Masakɛ Croesus ka Lidia minɛna san – 546

 Midi waati : Sirus ye Babilonɛ minɛ a kɛlen ka Mɛdi masakɛ Darius nɔ bila – san 539 kɔfɛ ani kɔfɛ Pɛrɛsi masakɛ Kambisɛ 2 bɛna Misira minɛ san – 525.

4b-  a kɛra fangatigi ye

 A ye mansamara fanga sɔrɔ min ye Pɛrɛsi kɛ mansamara fɔlɔ ye min kiraya kɛra nin tilayɔrɔba 8. O tun ye mansamara 2nan ye Dan.2 ni Dan.7 ka yelifɛnw na. O fanga in na Pɛrɛsi Mansamara bonya fo Mediterane Kɔgɔji ye Gɛrɛsi kɛlɛ min y’a jɔ Maraton la san – 490. Kɛlɛw daminɛna kokura.

Dan 8.5 Ne ye a filɛ ka ɲɛ, bakɔrɔn dɔ nana ka bɔ tilebin fɛ, ka boli dugukolo bɛɛ kan a ɲɛda la, k'a sɔrɔ a ma maga a la. o bakɔrɔn in tun bɛ ni biɲɛba ye a ɲɛw cɛ.

5a-  Vɛrise 21 bɛ bakɔrɔn jira ka jɛya: Bakɔrɔn ye Yawan masakɛ ye, Biɲɛba min bɛ a ɲɛw ni ɲɔgɔn cɛ, o ye masakɛ fɔlɔ ye . Javan, ye Gɛrɛsi tɔgɔ kɔrɔ. Ni Ni Senu ma a janto Gɛrɛki masakɛ barikamaw la, a b’a ka jirali jɔ Gɛrɛki setigiba Alɛkisandiriba kan.

5b-  a filɛ, bakɔrɔn dɔ nana ka bɔ tilebin fɛ

Dugukoloko taamasiyɛnw bɛ di hali bi. Bakɔrɔn in bɛ Bɔ Tlebi fɛ ka Kɛɲɛ ni Pɛrɛsi Mansamara ye min tara i n'a fɔ dugukoloko ɲɛfɔli yɔrɔ.

5c-  ka yaala dugukolo fan bɛɛ la a sanfɛla la, k'a sɔrɔ a ma maga a la

 Cikan bɛ tali kɛ Dan.7:6 kɔnɔntɔn ka kɔnɔ naani kamanw na. A b’a jira ko nin Masedwanɛ masakɛ kamalennin in ka se sɔrɔli teliyaba ye min bɛna a ka fanga bonya fo ka se Indus baji ma san tan kɔnɔ.

5d-  nin bakɔrɔn in tun bɛ ni biɲɛba ye a ɲɛw cɛ

 Danyɔrɔ bɛ di tɛmɛsira 21nan na: A ɲɛw ni ɲɔgɔn cɛ buruju belebeleba ye masakɛ fɔlɔ ye. O masakɛ in ye Alɛkisandiriba ye (– 543 – 523). Ni bɛ a kɛ i n’a fɔ Unicorn, o ye nsiirin bagan kabakoma ye. O cogo la, a bɛ Gɛrɛsi jamana dɔ ka miirili nafama min tɛ ban, o jalaki, min ye nsiirinw da minnu bɛ tali kɛ diinɛ na, ani min hakili ye san kɛmɛ caman tɛmɛ fo ka na se an ka waati ma, Krecɛn Tlebi jamana na, min bɛ nanbara kɛ. O ye jurumu fan dɔ ye min bɛ sabati bakɔrɔn ja fɛ , bagan min tun bɛ jurumu jɔyɔrɔ ta san o san "kafari don" laada senuma na. Masiya Yesu ka gengenjiri ye a dafa a ka alaɲɛsiran na o laadalakow tun ka kan ka ban a kɔfɛ... fanga fɛ, Alabatoso ni Yahutu jamana tiɲɛni fɛ Romɛkaw fɛ san 70.

Dan 8.6 A sera sagaden ma, biɲɛw bɛ min na, ne ye o ye a jɔlen bɛ baji da la, a bolila ka taa a kan a ka dimi bɛɛ la.

6a-  Alɛkisandiriba y’a ka binkanni daminɛ Pɛrɛsiw kan minnu masakɛ ye Darius ye 3. O laban in ye se sɔrɔ Isus, a bolila k’a ka nɛgɛso, a ka kala, ani a ka fini to a kɔfɛ, ka fara a muso n’a ciyɛntala kan, san – 333 .. A bɛna faga kɔfɛ a ka mɔgɔba fila fɛ.

6b-  a bolila a kan a ka dimi bɛɛ la

 O dimi in bɛnnen don tariku kɔnɔ. O ɲɔgɔnye in kɛra ka kɔn o ɲɛ Darius ni Alɛkisandiri cɛ : « Sani Alɛkisandiri ka Darius kunbɛn, Pɛrɛsi masakɛ ye nilifɛnw ci a ma minnu laɲini ye k’u jɔyɔrɔw jira i n’a fɔ masakɛ ni denmisɛnnin – Alɛkisandiri tun ye kamalennin ye hali bi o waati la.prince novice in the art of kɛlɛ (bolofara fɔlɔ, nɛgɛ 89). Darius ye marifa, bugɔ, so frein ani warijɛ kɛsu dɔ ci a ma min falen bɛ sanu la. Sɛbɛn min bɛ nafolo in kɔfɛ, o bɛ fɛnw ɲɛfɔ: bolo bɛ kɛ walasa a ka taa a fɛ ka tulon kɛ i n’a fɔ a bɛ denmisɛn min na, frein min b’a kalan a k’a yɛrɛ minɛ, bugɔli min b’a latilen ani sanu bɛ jatebɔ jira, Masedwanɛkaw ka kan ka min sara Pɛrɛsi masakɛ ye.

Alɛkisandiri tɛ dimi taamasiɲɛ si jira, hali ni cidenw sirannen don. O kɔfɛ, a b’a ɲini u fɛ u ka foli lase Darius ma a ka finitigiya kosɔn. Darius, a ko, a bɛ siniko dɔn, kabini a ye bolo di Alɛkisandiri ma min b’a ka diɲɛ se sɔrɔli nata jira, frein kɔrɔ ye ko bɛɛ bɛna u yɛrɛ kolo a ye, bugɔli bɛna kɛ ka mɔgɔ minnu ɲangi minnu bɛ u ja gɛlɛya ka jɔ a kama ani ka sanu b’a jira a bɛna sara min sɔrɔ a ka jamanadenw bɛɛ fɛ.” Kirayakuma ɲɛfɔli, Alɛkisandiri tun bɛ ni sow ye a ye tɔgɔ da min na ko “Bucephalus” min kɔrɔ ye, ni daɲɛ fɔlɔ ye min bɛ dɔ fara a kan, “kunkolo”. A ka kɛlɛw bɛɛ la, a bɛna kɛ a ka kɛlɛbolo “kuntigi” ye, marifa b’a bolo. Wa, a bɛna kɛ “san tan” kɔnɔ diɲɛ kuntigi “kuntigi” ye min kofɔlen bɛ kiraya kuma fɛ. A tɔgɔjuguba bɛna Gɛrɛkiw ka laadalakow yiriwa ani jurumu min b’a tɔgɔ tiɲɛ.

Dan 8:7 Ne y’a ye ko a bɛ gɛrɛ sagaden na ka dimi a kɔrɔ. a ye saga gosi k' a biɲɛ fila kari , k' a sɔrɔ saga fanga ma se k' a kɛlɛ ; a y'a fili duguma k'a sennatan, mɔgɔ si ma sɔrɔ ka sagaden kisi.

7a-  Kɛlɛ min daminɛna Alɛkisandiriba fɛ : san – 333, Isus, Pɛrɛsiw ka sigiyɔrɔ ye se sɔrɔ.

Dan 8:8 Bakɔrɔn barika bonyana kosɛbɛ. nka a barika bonyana tuma min na, a ka biɲɛba karilen don. Biɲɛba naani wulila ka bila a nɔ na, ka taa sankolo fiɲɛ naani na.

8a-  a ka biɲɛba karilen don

 San 323, masakɛ kamalennin (– 356 – 323) sara k’a sɔrɔ ciyɛntala ma sɔrɔ a si san 32 la, Babilonɛ.

8b-  biɲɛba naani wulila ka bila a nɔ na, sankolo fiɲɛ naani kɔnɔ.

 Masakɛ salen minnu bilala a nɔ na, olu tun ye a ka jeneraliw ye: diadochi. U tun ye tan ye Alɛkisandiri sara tuma min na ani san 20 kɔnɔ u ye kɛlɛ kɛ u ni ɲɔgɔn cɛ fo san 20 laban na, mɔgɔ naani dɔrɔn de tora. U kelen-kelen bɛɛ ye masakɛ-jamakulu dɔ Sìgi jamana min kan a tùn bɛ min kan. A belebeleba ye Seleucus ye min bɛ wele ko Nicator, a ye “Seleucid” masaya sigi senkan min tun bɛ masaya kɛ Siri masaya kan. Filanan ye Ptolemaios Lagos ye, a ye “Lagid” masaya sigi senkan min ye masaya kɛ Misira jamana kan. A sabanan ye Cassandros ye min bɛ Gɛrɛsi mara, ani naaninan ye Lysimachus (Latin tɔgɔ) ye min bɛ masaya kɛ Trace kan.

 Kiraya cikan min sinsinnen bɛ dugukoloko kan, o bɛ taa a fɛ. Sankolo fiɲɛ naani ka karidinali yɔrɔ naani bɛ kɛlɛcɛ minnu kofɔlen don, olu ka jamanaw ka danfara jira.

Romɛ seginni, o ye burufitini ye

Dan 8:9 U dɔ la kelen na , biɲɛ fitinin dɔ bɔra , min falenna kosɛbɛ saheli fan fɛ, kɔrɔn fɛ, ani jamana cɛɲumanba fan fɛ.

9a-  Nin tɛmɛsira in fan bɛ masaya dɔ janya ɲɛfɔ min bɛna kɛ a kɔfɛ mansamara fangatigi ye. Nka, kalan tɛmɛnenw na ani diɲɛ tariku kɔnɔ, Gɛrɛsi masaya min tugura a nɔ na, o ye Romɛ ye. O dɔnni in bɛ jo di ka t’a fɛ ni kumasen ye min tɔgɔ ye ko "bɔgɔ fitinin" min ye nin waati in na, min ni min kɛra Median buru surun in na, o tɛ kelen ye, min fɔra ka jɛya. O b’a to an b’a fɔ ko nin “bɔgɔ fitinin” in bɛ taamasyɛn jira, nin ko in na, Romɛ min bɛ ka bonya, min bɛ ka bonya. Parce que (bari), a bɛ don kɔrɔn fɛ, i n’a fɔ diɲɛ polisiw, tuma caman na, bawo a bɛ wele ka sigida kɛlɛ dɔ ɲɛnabɔ kɛlɛɲɔgɔnw ni ɲɔgɔn cɛ. Wa nin ye dalilu tigitigi ye min bɛ ja min bɛ tugu o kɔ, o jo di.

9b-  U dɔ la kelen na, buru fitini dɔ bɔra

 Min tun bɛ fanga la fɔlɔ, o tun ye Gɛrɛsi ye, wa a bɔra Gɛrɛsi la, Romɛ bɛ na fanga sɔrɔ nin kɔrɔnfɛla yɔrɔ in na, Israɛl bɛ yɔrɔ min na; Gɛrɛsi, o ye biɲɛ naani dɔ ye.

9c-  min bɛ bonya kosɛbɛ saheli fan fɛ, kɔrɔn fɛ, ani jamana cɛɲiw fan fɛ.

 Romɛkaw ka bonya bɛ daminɛ a sigiyɔrɔ la ka taa saheli fan fɛ fɔlɔ. Tariku b’o sinsin               , Romɛ donna Punic kɛlɛw la Carthage, bi Tunis, lamini – 250.

Nin jatebɔ in bɛ kɛ kɔrɔn fɛ ni a donna buru naani dɔ la kelen na : Gɛrɛsi, a lamini na – 200. A welera yen Etolian Gɛrɛsi liigi fɛ walasa k’a dɛmɛ ni Akaye liigi ye (Aetolia ni Akaya ). Ka se Gɛrɛsi dugukolo kan, Romɛkaw ka kɛlɛbolo tun tɛna bɔ a la abada ani Gɛrɛsi jamana bɛɛ tun bɛna kɛ Romɛkaw ka koloni ye kabini – 160.

Ka bɔ Gɛrɛsi, Romɛ bɛna t’a fɛ a ka bonya la ni a sen donna Palestina ni Jude la min bɛna kɛ in – 63 Romɛ mara ye min minɛna jenerali Pompey ka kɛlɛbolow fɛ. O Jude de don, Ni Senu b’o jira ni nin kumasen cɛɲi ye: Jamana cɛɲumanba , kumasen min kofɔlen bɛ Dan.11:16 ani 42 la, ani Eze.20:6 ani 15.

Hakilila in sinsinnen don, “ biɲɛ fitinin ” ye Romɛ ye

Nin sen in na, siga t’a la tugun, Dan.7 ka papu ka fanga ma datugu, o la sa, ka tɛmɛn san kɛmɛ kunntanw kan, Ni b’an bila ka taa waati jugu la, waati min na, masakɛw y’a bila, Romɛ bɛ a ka fanga daminɛ kokura diinɛ cogo dɔ kɔrɔ Krecɛn yecogo min na a bɛ walew jira minnu bɛ jira tɛmɛsira 10nan taamasiyɛnw fɛ min bɛ tugu o kɔ. Olu ye Dan masakɛ “ danfaralen ” ka walew ye.7.

Mansamara Romɛ o kɔfɛ Pape Romɛ bɛ mɔgɔ senumaw tɔɔrɔ

Kalan fila tugu-tugulen nin tɛmɛsira kelen in kama

Dan 8:10 A wulila ka taa sankolo kɛlɛbolo la, ka o kɛlɛbolo yɔrɔ dɔ ni dolow dɔw jigin dugukolo kan ka u sennatan.

10a-  A wulila ka taa sankolo kɛlɛbolo la

 Ni a y'a fɔ ko " ale ", Ni bɛ Romɛ ka danyɔrɔ mara i n'a fɔ a laɲini, a janyalenw waatibolodacogo la, gɔfɛrɛnaman suguya caman kɔfɛ, a bɛ kuma minnu kan Jirali 17:10 kɔnɔ, Romɛ sera mansamara ma, a ka masaya kɔnɔ Romɛ masakɛ Octavian min tun bɛ wele ko Augustus. A ka waati de la, Yesu Krisita bangera Ni Senu fɛ, Mariyama farikolo la, Yusufu muso sungurunnin. u fila bɛɛ sugandira k’a sababu kɛ u ye masakɛ Dawuda bɔnsɔn dɔrɔn de ye. A salen kɔfɛ, ni a kununna a yɛrɛ fɛ i n’a fɔ a y’a fɔ cogo min na, Yesu ye cidenyabaara kalifa a ka cidenw n’a ka kalandenw ma, u ka kisili kibaru duman (Kibaru Duman) fɔ walasa ka mɔgɔ sugandilenw kɛ diɲɛ fan bɛɛ la.dugukolo kan. O waati la, Romɛ ye dususuma ni kerecɛnw ka hɛrɛ ɲinini kunbɛn; ale bɛ sogofagala jɔyɔrɔ la, Krisita ka kalandenw jɔyɔrɔ la sagaden fagalenw ta la. Martiri joli caman min bɔnna, o musaka la, kerecɛn dannaya jɛnsɛnna diɲɛ fan bɛɛ la ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la mansamara faaba la, n’o ye Romɛ ye. Masakɛ Romɛ tɔɔrɔli bɛ wuli Krecɛnw kama. Nin tɛmɛsira 10nan na, Romɛ ka wale fila bɛ ɲɔgɔn dafa. Fɔlɔ bɛ tali kɛ masakɛ ka ko la, filanan ɲɛsinnen bɛ papu ma.

Mansamara ka fanga kɔnɔ an bɛ se ka wale minnu fɔra a fɛ kaban:

A wulila ka taa sankolo kɛlɛbolo la : a ye kerecɛnw kunbɛn. O taamasyɛn fɔcogo kɔfɛ, min bɛ ni sankolo ye , Krecɛn Sugandili bɛ yen, Yesu tun y’a ka dannabaaw tɔgɔ da kaban ka kɛɲɛ ni min ye: sankolo masaya jamanadenw . Ka fara o kan, Dan.12:3 bɛ mɔgɔ senuma lakikaw suma ni dolow ye minnu fana ye Ibrahima bɔnsɔn ye Jenɛse 15:5 la. Kalan fɔlɔ la, ka i ja gɛlɛya ka Ala denkɛw ni a denmusow faga martiri la, o bɛ kɛ kaban kafiri Romɛ bolo kuncɛbaya wale ye ani kɔrɔtacogo min man kan ani min tɛ jo sɔrɔ . Kalan filanan na, Romɛ Episkɔpu y’a fɔ ko a ye Yesu Krisita ka Sugandili kɛ papu ye kabini san 538, o fana ye kuncɛbaya wale ye, ani kɔrɔtacogo min man kan ka tɛmɛ o kan ani min tɛ jo sɔrɔ

A ye o kɛlɛbolo in yɔrɔ dɔ ni dolow bin duguma, k’u sennatan : A y’u tɔɔrɔ k’u faga walasa k’a ka jamanadenw hakili bɔ a ka kɛnɛbaw kan. Tɔgɔtɔgɔninw ye Nero, Domitian ani Diocletian tɔɔrɔbaga laban ye ofisi la san 303 ni 313 cɛ.Kalan fɔlɔ la, nin waati kabakoma in ɲɛfɔlen bɛ Apo.2 kɔnɔ taamasyɛn tɔgɔw la "Efese " , waati min na Yuhana y'a ka Ala Jirali sɔrɔ min bɛ wele ko Apokalipisi” ani “ Smirne ”. Kalan filanan na, min bɛ fɔ ko papu ka Romɛ de don, o walew bɛ bila Apo.2 kɔnɔ waati minnu tɔgɔ dara ko " Pɛrgamu " n'o ye jɛɲɔgɔnya tiɲɛnen walima jatɔya ani "Tiatira" n'o ye ko haramulenw ni sayaw ye. K’a fɔ, ani a y’u sennatan, Ni Senu bɛ joli-minɛ wale sugu kelen jate Romɛ fila bɛɛ la. Waleya min ye sennatan ye ani a fɔcogo sennatan , o bɛ tali kɛ kafiri Romɛ de la Dan.7:19 kɔnɔ. Nka senna-tɛgɛrɛ wale bɛna taa ɲɛ fo ka se nin tilayɔrɔba 8nan tɛmɛsira 14nan wulada-sɔgɔma 2300 laban ma ka kɛɲɛ ni tɛmɛsira 13nan ka fɔta ye: Senuma ni kɛlɛbolo bɛna senna fo tuma jumɛn ? O wale in kɛra kerecɛnya waati waati la wa o de kama an ka kan k’a fɔ ko papu ka Romɛ n’a ka masaya dɛmɛnw; tariku bɛ min sinsin. O bɛɛ n’a ta, an ka danfara nafama dɔ kɔlɔsi. Kafiri Romɛ bɛ Yesu Krisita ka mɔgɔ senumaw bin duguma tiɲɛ yɛrɛ la dɔrɔn , k’a sɔrɔ papu ka Romɛ, a ka diinɛ nkalon kalan fɛ, a b’u bin duguma hakili ta fan fɛ, sanni a k’u tɔɔrɔ tiɲɛ yɛrɛ la u nɔ na.

Tɔɔrɔ minnu tun bɛ kɛ tuma dɔw la, olu tora senna ni hɛrɛ ɲɔgɔn falen-falen ye fo ka se masakɛ Constantin I nali ma min ye tɔɔrɔw ban kerecɛnw kan ni sariya ye min tun bɛ Milan, a ka Romɛ faaba, san 313, o min ye waati ye min bɛ kɛ " san tan " san tɔɔrɔ minnu bɛ " Smirne " waati jira Jirali 2:8 kɔnɔ. O hɛrɛ sababu fɛ, kerecɛn dannaya tɛna foyi sɔrɔ, wa Ala bɛna bɔnɛ caman na. Sabula ni tɔɔrɔ balilan tɛ, mɔgɔ minnu ma wuli, olu ka cɛsiriw ka ca nin dannaya kura in na, wa u bɛ caya mansamara bɛɛ kɔnɔ ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la Romɛ, yɔrɔ min na, martiriw joli tun bɛ woyo kosɛbɛ.

 O la sa, nin waati de la an bɛ se ka nin tɛmɛsira in kalan filanan daminɛ ni ɲɔgɔn cɛ. O min na Romɛ bɛ kɛ kerecɛn ye ni masakɛ Kɔnstantin ka cikanw labatoli ye min, san 321, a ye sariya dɔ bɔ sisan min bɛ yamaruya di dɔgɔkun lafiɲɛ don caman cili ma: tile wolonwulanan lafiɲɛ don bɛ bila dɔgɔkun don fɔlɔ nɔ na o waati la, kafiriw tun y’a yɛrɛ di ala batoli ma “ tile bonyabali min ma se sɔrɔ ” ye. O wale in ka jugu i n’a fɔ minni in batoso sanu minɛnw , nka nin sen in na, Ala tɛna jaabi di, kiritigɛ laban waati bɛna se. Ni a ka lafiɲɛ don kura ye, Romɛ bɛna a ka kerecɛnya kalan bonya mansamara bɛɛ kɔnɔ, ani a ka sigida fanga, Romɛ episkɔpu bɛna bonya ni dɛmɛ sɔrɔ, fo ka se kɔrɔtalenba ma papu tɔgɔ bɛ min di a ma ni sariya ye, san 533 , Bizansi masakɛ Justinian I ye. Ostrogoth juguw gɛnni kɔfɛ, papu fɔlɔ min tun bɛ fanga la, Vigilius, y’a ka papu sigiyɔrɔ ta Romɛ, Lateran masaso la min jɔra Caelius kulu kan. San 538 ani papu fɔlɔ nali bɛ kɛwalew kɛli ye minnu ɲɛfɔlen bɛ tɛmɛsira 11nan na min bɛ tugu o kɔ. Nka o fana ye papuw ka tile san 1260 masaya daminɛ ye ani fɛn o fɛn bɛ u hami ani min jirala Dan.7 kɔnɔ. Masaya min bɛ senna, min kɔnɔ, mɔgɔ senumaw bɛ, siɲɛ kelen kokura, sennatan , nka nin sen in na, Romɛkaw ka papu ka diinɛ fanga fɛ ani a siwili dɛmɛbagaw fɛ, masakɛw, ani a sanfɛla... Krisita tɔgɔ la.

Pape ka wale kɛrɛnkɛrɛnnenw sigilen san 538

Dan 8:11 A wulila kɛlɛbolo kuntigi fɛ, ka saraka banbali bɔsi a bolo , ka a ka yɔrɔ senuma jusigilan ci.

11a-  A wulila ka taa kɛlɛbolo kun na

 Nin kɛlɛbolo kuntigi ye Yesu Krisita ye hakilinata ni Bibulu siratigɛ la, ka kɛɲɛ ni Efesekaw 5:23 ye: sabu cɛ ye muso kuntigi ye, i n’a fɔ Krisita ye Egilisi kuntigi ye cogo min na , o min ye a farikolo ye, ani a ye min ye Kisibaa. Waleya “ a kununna ” sugandira ka ɲɛ, bawo tigitigi, san 538 la, Yesu bɛ sankolo la k’a sɔrɔ papu bɛ dugukolo kan. Sankolo bɛ a seko kɔ nka “ a wulila ” k’a to cɛw dalen b’a la k’a bɛ bila a nɔ na dugukolo kan. Ka bɔ sankolo la, Yesu tɛ se ka a yɛrɛ tanga jaan ma, jinɛ ye min bila u ye. Ka fara o kan, mun na a tun bɛna o kɛ, k’a sɔrɔ a yɛrɛ b’u lase nin jan in n’a danga bɛɛ ma? Sabu an y’a kalan kosɛbɛ, Dan.7:25 la, “ mɔgɔ senumaw na don a bolo waati dɔ kɔnɔ, waati dɔ (siɲɛ 2) ni tila ”; u bɛ tila ni laɲini ye Ala Krisita fɛ, k’a sababu kɛ waati caman yeli ni sariya ye . Sariya min bε bεn san 321 na Kכnstantin fɛ ka ɲɛsin lafiɲɛ don ma, tiɲɛ don, nka ka tɛmɛn o bɛɛ kan, sariya min bε Yεlεma Romɛkaw ka papu fɛ, san 538 kɔfɛ yɔrɔ min na yen, lafiɲɛ don dɔrɔn tɛ min bɛ nɔ bila ani ka bin a kan, nka sariya bɛɛ min bɛ baara kɛ kokura Romɛ wɛrisiyɔn.

11b-  ye saraka banbali bɔ a bolo

 N b’a jira ko saraka daɲɛ tɛ Heburukan sɛbɛn fɔlɔ kɔnɔ. O fɔlen, a sɔrɔli bɛ jɛɲɔgɔnya kɔrɔ in kɔnɔko jira, nka nin tɛ kɛ i n’a fɔ n y’a jira cogo min na sisan. Layidu kura saraka ni saraka banna, Krisita ka saya, dɔgɔkun cɛmancɛ la min kofɔlen bɛ Dan.9:27 la, o kɛlen ka o laadalakow kɛ nafa tɛ minnu na. Nka, fɛn dɔ tora layidu kɔrɔ la: sarakalasebaa kuntigi ka cidenyabaara ani mɔgɔw ka jurumuw delilibaga minnu tun bɛ kiraya kɛ sankolola cidenyabaara fana na, Yesu ye min kɛ ka ɲɛsin a sugandilenw dɔrɔn ma, minnu sanna a joli fɛ kabini a kununna. Krisita seginna sankolo la, mun tora ka bɔ a la? A ka sarakalasebaaya baara ye a ka baara danma ye i n’a fɔ delilikɛla walisa ka a sugandilenw ka jurumuw yafa. Tiɲɛ na, kabini san 538, Krisita ka Egilisi ɲɛmɔgɔ dɔ sigili dugukolo kan, Romɛ, Yesu ka sankolola cidenyabaara kɛra fu ye, nafa tɛ min na. Deliliw tɛ tɛmɛ a fɛ tun ani jurumutw bɛ to u ka jurumuw ni u ka jalakiw tabaga ye Ala fan fɛ. Heb.7:23 bɛ o sɛgɛsɛgɛli sinsin, k’a fɔ ko: “ Nka a bɛ to badaa, sarakalasebaaya bɛ a bolo min tɛ se ka wuli .” Faama caman cili dugukolo kan, o bɛ jo di den haramulenw ma minnu bɛ bɔ nin kerecɛnya la ni Krisita tɛ; jiriden minnu kirayara Ala fɛ Daniɛl ye. Mun na o danga jugu in ye Krecɛnw gosi? Nin tɛmɛsira 12 bɛna jaabi di: jurumu kosɔn .

 Perpetual min kɛra sisan, o dɔnni bɛna kɛ basigi ye jatebɔw la ni tile-san 1290 ni 1335 waatiw ye minnu bɛna fɔ Dan.12:11 ani 12 kɔnɔ basigi sigilen ye don ye san 538, waati min na sarakalasebaaya banbali sonyalen don dugukolo kan papu ɲɛmɔgɔ fɛ.

11c- 11nan.   A y'a ka yɔrɔ senuma da la yɔrɔ ci

 K'a sababu kɛ layidu kura kɔnɔko ye, Heburukan daɲɛ "mecon" kɔrɔ fila cɛ minnu bɛ se ka kɛ, n'o bamanankanna ni "yɔrɔ" ye, ne y'a bamanankan bamanankan "base" mara i n'a fɔ a bɛnnen don cogo min na, wa a bɛ bɛn kosɛbɛ kerecɛnya waati kɔnɔko ma, kiraya kuma ye min laɲini .

Kalan teliya tɛ foyi ye ni kalan ɲuman tɛ min ɲɛminɛna Ni Senu fɛ, o bɛ i ɲɛ da Daniɛl ka kitabu kɔnɔko nɔgɔlenw kan yɔrɔ min na, yɔrɔ senuma bɛ kuma tuma caman na , o min bɛ mɔgɔ hakili ɲagami. Nka, a bɛ se ka kɛ ko mɔgɔ tɛna lafili ka kɛɲɛ ni wale ye min bɛ wale taamasiyɛn min bɛ kɛ yɔrɔ senuma na .

 Yan Dan.7:11 kɔnɔ: a basigi bɛ wuli papu ka fanga fɛ.

 Dan.11:30 la: a nɔgɔlen don Gɛrɛki masakɛ fɛ min tun bɛ Yahutuw tɔɔrɔ Antiose 4 Epiphane in – 168.

 Dan.8:14 ani Dan.9:26 la , o tɛ yɔrɔ senuma ko ye nka senuya ko don . Heburukan daɲɛ “qodesh” bamanankanna cogo jugu la cogo labɛnnen na, bamanankan baarakɛcogo minnu ka ca kosɛbɛ, olu bamanankan baarakɛcogo bɛɛ la. Nka Heburukan sɛbɛn fɔlɔ ma Changé walisa ka seereya kɛ tiɲɛ fɔlɔ kan.

 yɔrɔ senuma ” daɲɛ bɛ kuma Ala jɔlen bɛ yɔrɔ min na a yɛrɛ ma, o dɔrɔn de kofɔ. Ikomi Yesu kununna ka segin sankolo la, yɔrɔ senuma si tɛ dugukolo kan tugun . O la sa , ka a ka yɔrɔ senuma jusigilan wuli, o kɔrɔ ye ka kalansira jusigilanw tiɲɛ minnu ɲɛsinnen bɛ a ka sankolola cidenyabaara ma min bɛ kisili cogoyaw bɛɛ jira. Tiɲɛ na, ni a batisera ka ban, mɔgɔ min welelen don, o ka kan ka se ka nafa sɔrɔ Yesu Krisita ka sɔnni na, o min bɛ kiri tigɛ a ka dannaya kan a ka kɛwalew kan, ani a bɛ sɔn a ka jurumuw ma walima a ma yafa a ka saraka tɔgɔ la. Batiseli ye ko dɔ daminɛ ye min bɛ ɲɛnamaya Ala ka kiritigɛ tilennen kɔrɔ, a laban tɛ. O kɔrɔ ye ko ni jɛɲɔgɔnya tilennen tigɛra dugukolo kan mɔgɔ sugandilenw ni a ka sankolola delilikɛla cɛ, kisili tɛ se ka kɛ tugun, wa layidu senuma bɛ tiɲɛ. O ye hakili ta fan fɛ dramu juguba ye min ma jate hadamadenw ka jama lafililenw ni lafililenw fɛ kabini san 321 Marisikalo tile 7 ani san 538, Yesu Krisita ka sarakalasebaaya banbali bɔra o la papu fɛ a nafa kama. Ka mɔgɔ ka yɔrɔ senuma jusigilan wuli, o kɔrɔ fana ye ka a da ciden 12 kan minnu bɛ Sugandiliw jusigilan walima u jusigilan jira, hakili ta fan fɛ so, Krecɛn nkalon kalansira min bɛ jurumu jo di ani ka a kɛ sariya ye ka kɛɲɛ ni Ala ka sariya ye ciden si tun tɛna min kɛ.

Dan 8.12 Kɛlɛbolo donna ni saraka banbali ye jurumu kosɔn. burusi ye tiɲɛ fili duguma , ka ɲɛ sɔrɔ a ka baara kɛlenw na .

12a-  Kɛlɛbolow kisira ni saraka banbali ye

Taamaʃyɛn kan na min ka ca ni nin kumasen in kɔrɔ ye kelen ye ni Dan.7:25 ta ye: kɛlɛbolo laseginna ... Nka yan, Ni Senu bɛ dɔ fara a kan ni banbali ye

12b -  jurumu kosɔn

 Wala, ka kɛɲɛ ni 1 Yuhana 3:4 ye, sariya tiɲɛni kosɔn, fɛn caman Changé Dan.7:25 kɔnɔ. Sabu Yuhana y’a fɔ ka sɛbɛn ko: Mɔgɔ o mɔgɔ bɛ jurumu kɛ, o bɛ sariya tiɲɛ, jurumu ye sariya tiɲɛni ye .              O sariya tiɲɛni in bɛ daminɛ Marisikalo tile 7 san 321 ani a ɲɛsinnen bɛ, fɔlɔ, Ala ka lafiɲɛ don senuma bilali ma; lafiɲɛ don min saniyalen don a fɛ, kabini diɲɛ dabɔra, “ don wolonwulanan ” min ɲɔgɔn tɛ ani min tɛ ban.

12c-  buruju ye tiɲɛ fili duguma

 Tiɲɛ ye hakili ta fan fɛ kuma ye hali bi min bɛ sariya jira ka kɛɲɛ ni Zaburu 119:142-151 ye: I ka sariya ye tiɲɛ ye...i ka ci fɔlenw bɛɛ ye tiɲɛ ye .             

12d-  ka ɲɛ sɔrɔ a ka cɛsiriw la

 Ni danbaga Ala Ni tun ye o laseli kɛ ka kɔn o ɲɛ, o tuma na, aw kana kabakoya k’a ye ko aw ye nin nanbara in jateminɛn, o min ye nanbarako ye min ka bon ni nanbara tɔw bɛɛ ye hakili ta fan fɛ hadamadenw ka tariku bɛɛ kɔnɔ; nka fana, min ka jugu kosɛbɛ a nɔfɛkow la, n’o ye hadamadenw niw bɔnɛni ye Ala kosɔn. Vɛrise 24 na a fɔ ko: A ka sebaaya bɛna bonya, nka a tɛna bonya a yɛrɛ fanga fɛ. a bɛna tiɲɛni kɛ min tɛ se ka da a la, a bɛna ɲɛ sɔrɔ a ka baara la , a bɛna fangatigiw ni mɔgɔ senumaw halaki.

Labɛnni ka ɲɛsin saniyali ma

Layidu kɔrɔ ka diinɛ laadalakow bɛ kalan minnu di, o la, nin saniya labɛnni barokun bɛ bɔ tuma bɛɛ. A fɔlɔ, jɔnya waati ni Kanan don cɛ, Tɛmɛnkan seli seli tun ka kan ka kɛ walasa ka mɔgɔw saniya, Ala tun bɛna minnu bila a ka jamana dugukolo la, Israɛl, layidu jamana. Tiɲɛ na, a ye san 40 kɛ saniya ni saniyali kɔrɔbɔli la walisa ka don Kanan kɔnɔ ka se ka kɛ.

O cogo kelen na, ka ɲɛsin lafiɲɛ don ma min bɛ kɛ tile wolonwulanan na k’a ta tilebin kelen na ka taa bila tilebin wɛrɛ la, waati dɔ tun ka kan ka kɔn ka labɛn. Tile wɔɔrɔ diɲɛ baaraw tun bɛ farikolo ko ani ka fini caman cili wajibiya, o fɛnw fana tun bɛ da sarakalasebaa kan walasa a ka se, k’a sɔrɔ farati ma kɛ a ka ɲɛnamaya ma, ka don Alabatosoba yɔrɔ senuma kɔnɔ walasa k’a ka laadalakow kɛ yen .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

Dali dɔgɔkun min bɛ kɛ tile wolonwula kɔnɔ, sanga 24 kɔnɔ, o bɛ kɛ misali ye Ala ka kisili bolodalen san ba wolonwula kɔnɔ. Walisa tile 6 fɔlɔw bɛ san ba 6 fɔlɔw jira, Ala bɛ a ka mɔgɔ sugandilenw sugandi minnu kɔnɔ. Wa san ba 7nan ni laban ye lafiɲɛ donba ye, Ala n’a mɔgɔ sugandilenw minnu lajɛlen bɛ sankolo la, olu bɛ lafiɲɛ lakika ni lafiɲɛ dafalen sɔrɔ min kɔnɔ. Jurumukɛlaw bɛɛ sara waati dɔɔnin kɔnɔ; fo Sitanɛ, min tora a dan na dugukolo kan min kɔnɔ mɔgɔw tɛ yen nin “san ba kelen” waati kɔnɔ min jirala Jirali 20 kɔnɔ. Sani u ka don “sankolo la” mɔgɔ sugandilenw ka kan ka saniya ani ka saniya. Saniyali sinsinnen b danaya kan Krisita ka saraka dilen na, nka saniyali b sr a ka dmn f batiseli kf sabu, saniya b jate, walima ka kn ka sr danaya sariyakolo d tg la, nka saniyali ye den ye min b sr tiɲɛ na a bɛɛ la ni sugandilenw fɛ a ka jɛkafɔ lakika fɛ ni Ala ɲɛnama Yesu Krisita ye. A bɛ sɔrɔ kɛlɛ fɛ a bɛ min kɛ a yɛrɛ kama, a ka jogo jugu fɛ, walisa ka jurumu kɛlɛ.

Daniɛl 9:25 bɛna an kalan, Yesu Krisita nana sa gengenjiri kan walisa a ka mɔgɔ sugandilenw kana jurumu kɛ tun, sabu a nana jurumu ban . Sisan, an y’a ye sisan tɛmɛsira 12nan na, Krecɛn Sugandilen donna papu ka fanga kɔrɔ jurumu kosɔn. O la sa, saniya ka kan ka saniya walasa ka saniyali sr, ni min t, mg si t Ala ye i ko a sbn cogo min na Heb.12:14 la: I ka tugu hɛrɛ kɔ ni bɛɛ ye, ani saniyali, ni o tɛ, mɔgɔ si tɛna Matigi ye

A bɛ tali kɛ Krecɛn waati san 2000 la k’a ta Yesu Krisita ka saya la fo ka se a seginni ma san 2030, o labɛn ni saniya waati bɛna jira tɛmɛsira 13nan ni 14nan na minnu bɛ tugu o kɔ. Adventistew ka dannaya fɔlɔ tɛ kelen ye, nin waati tɛ kiritigɛ waati ye, Daniɛl 7 bɛ min ɲɛfɔ, nka saniya waati don min kɛra wajibi ye k’a sababu kɛ jurumuw ciyɛn ye min kɛra san kɛmɛ caman kɔnɔ, min kɛra sariya ye papu ka Romɛ ka kalan haramulen fɛ. Ne b’a jira k’a jɛya ko Ladilikan baara min daminɛna kabini san kɛmɛ 13nan na, o ma saniya ni saniyali dafa, min tun ɲininen bɛ tilennenya bɛɛ la, Kisibaa Ala fɛ, min ye senu ye siɲɛ saba ani min saniyalen don pewu.

Dan 8.13 Ne ye mɔgɔ senuma dɔ ka kuma mɛn. Senuma wɛrɛ y'a fɔ a fɔbaga ye ko: «Yelifɛn min bɛ saraka banbali ni jurumu halakili ko la, o na dafa fo tuma jumɛn ? » Yɔrɔ senuma ni kɛlɛbolo na senna fo waati jumɛn?

13a-  Ne ye mɔgɔ senuma dɔ ka kuma mɛn; Senuma wɛrɛ y'a fɔ o kuma fɔbaa ye

 Mɔgɔ senuma lakikaw dɔrɔn de bɛ jurumu minnu ciyɛn ta ka bɔ Romɛ, olu dɔn. An bɛna u sɔrɔ tugun yelifɛn na min jiralen bɛ Dan.12 kɔnɔ.

13b-  Yeli bɛna dafa fo waati jumɛn?

 Senumaw bɛ don dɔ ɲini min bɛna Romɛkaw ka ko haramulenw ban.

13c-  saraka banbali kan

 Senumaw b don dɔ deli min bɛna kɛ sababu ye ka sarakalasebaaya banbali daminɛ kokura Krisita fɛ.

13d-  ani jurumu tiɲɛni ko la ?

 Senumaw bɛ don dɔ ɲini min bɛna kɛ tile wolonwulanan lafiɲɛ don seginni ye, min tiɲɛni bɛ ɲangi Romɛkaw ka tiɲɛni ni kɛlɛw tiɲɛni fɛ; ani a dankarilaw fɛ, o ɲangili bɛna mɛn fo diɲɛ laban.

13nan-  Yɔrɔ senuma ni kɛlɛbolo bɛna senna fo waati jumɛn?

 Senumaw bɛ ka don dɔ ɲini min bɛna kɛ papu ka tɔɔrɔw laban ye minnu kɛra u kan, Ala ka mɔgɔ senuma sugandilenw.

Dan 8.14 A y’a fɔ ne ye ko: «Sɔgɔma ni sɔgɔma, mɔgɔ waa fila ni kɛmɛ saba. O tuma na fɛ, yɔrɔ senuma na saniya.

14a-  Kabini san 1991, Ala ye ne ka kalan ɲɛminɛ nin tɛmɛsira in kan min bamanankan ma ɲɛ. A ka Heburukan sɛbɛn bayɛlɛmali lakika filɛ nin ye.

 A y'a fɔ ne ye ko: Fo wula fɛ sɔgɔma, mɔgɔ ba fila ni kɛmɛ saba ani jotigiw na kɛ senuya ye.

 Aw b'a ye, wulada-sɔgɔma 2300 waati kun ye Ala ye mɔgɔ sugandilenw saniya ka bɔ don na min bɛna latigɛ nin waati in kama. Tilennenya banbali min sɔrɔla batɛmu fɛ fo ka na se o waati ma, o bɛ ɲininkali kɛ. Ala senuma siɲɛ saba ka wajibi, i n’a fɔ Fa, Denkɛ ani Ni Senu, o fɛn caman Changé ani a barika bonyana ni a mago bɛ mɔgɔ sugandilenw na, u kana jurumu kɛ tugun lafiɲɛ don kama walima sariya wɛrɛ si ma min bɛ bɔ Ala da la. Kisili sira surun min kalanna Yesu fɛ, o bɛ segin o cogo la. Wa, mɔgɔ sugandilenw ka misali min jirala Nuhun, Daniɛl ani Job kɔnɔ, o bɛ jo di miliyɔn kelen sugandilenw ma, Dan.7:10 ka kiritigɛ laban miliyari tan binnalenw kosɔn.

Dan .

15a-  Hakilila la, Daniɛl b’a fɛ ka yelifɛn kɔrɔ faamu ani o bɛna a sɔrɔ Dan.10:12 la, sɔnni tilennen ye ka bɔ Ala yɔrɔ, nka a tɛna sɔn abada a sago la ka dafa i n’a fɔ Ala ka jaabi min bɛ Dan. 12:9 b’a jira ko: A y’a jaabi ko: Daniɛl, taa, katuguni nin kumaw bɛna dogo ani ka taamasiyɛn kɛ fo laban waati .

Dan 8.16 Ne ye cɛ dɔ kan mɛn Ulai cɛma. a pɛrɛnna k' a fɔ ko : Jibril , yelifɛn ɲɛfɔ a ye .

16a-  Yesu Krisita ja min bɛ Ulai cɛmancɛ la, o bɛ kalan makɔnɔ min dira Dan ka yelifɛn na.12. Mɛlɛkɛ Gabriɛl, Krisita ka baarakɛla gɛrɛgɛrɛ dɔ de ka baara ye ka yelifɛn bɛɛ kɔrɔ ɲɛfɔ kabini a daminɛ na. O la sa, kunnafoni wɛrɛ minnu bɛna jira tɛmɛsira minnu bɛ tugu o kɔ, an ka tugu olu kɔ kosɛbɛ.

Dan 8.17 O kɔ, a gɛrɛla ne tun bɛ yɔrɔ min na. A gɛrɛla tuma min na ne siranna, ne y'i bin ne ɲɛda kan. A y'a fɔ ne ye ko: «I janto, hadamaden denkɛ, katuguni yelifɛn bɛ tali kɛ waati dɔ la min bɛna kɛ laban ye.»

17a-  Sankololafɛnw yeli bɛna o nɔ bila farisogo cɛ la tuma bɛɛ. Nka an k’an janto i n’a fɔ a b’an wele cogo min na. Laban waati min bɛ bɛn o ma, o bɛna daminɛ yelifɛn bɛɛ laban na.

Dan 8:18 A kumana ne fɛ tuma min na, ne y’a jɔ ne ɲɛda la. A magara ne la, ka ne jɔ ne tun bɛ yɔrɔ min na.

18a-  Nin ko in na, Ala bɛ farisogo danga jira min tɛ bɛn mɛlɛkɛ kantigiw ka sankolola farikolo saniya ma.

Dan 8:19 O kɔ, a ko ne ma ko: «Ne na aw kalan diminya laban na, katuguni waati latigɛlen bɛ a laban kama .

19a-  Ala ka diminya laban na na, nka o diminya tilennen don kerecEnya kanminbaliya f, Romkaw ka papu ka kalan ciyɛn. O la sa, nin Ala ka diminya min fɔra kiraya la, o dabila bɛna kɛ yɔrɔ dɔ ye bawo a bɛna ban tiɲɛ na dɔrɔn hadamadenw halakili bɛɛ kɔfɛ Krisita seginni kɔfɛ nɔɔrɔ la.             

Dan 8.20 I ye sagaden min ye, biɲɛw tun bɛ min na, o ye Medikaw ni Pɛrɛsikaw ka masakɛw ye.

20a-  O ye ɲininkali ye Ala ka ɲɛfɔli yɔrɔw di a ka mɔgɔ sugandilenw ma walasa u ka taamasiyɛnw jiralenw tugu-tugu ɲɔgɔn kɔ sariyakolo faamu. Mɛdikaw ni Pɛrɛsikaw bɛ tariku kɔnɔkow taamasiyɛn jira jirali daminɛ na. Dan.2 ni 7 la u tun bɛ jɔyɔrɔ filanan na.

Dan 8.21 Bakɔrɔn ye Yawan masakɛ ye, biɲɛba min bɛ a ɲɛw cɛ, o ye masakɛ fɔlɔ ye.

21a-  O kɔfɛ, Gɛrɛsi ye ɲɔgɔndan filanan ye; sabanan bɛ Dan.2 ani 7 kɔnɔ.

21b-  biɲɛba min bɛ a ɲɛw ni ɲɔgɔn cɛ, o ye masakɛ fɔlɔ ye

 I n’a fɔ an y’a ye cogo min na, a ɲɛsinnen bɛ Gɛrɛkiw ka setigiba ma, n’o ye Alɛkisandiriba ye. O biɲɛba, a ka jogo jugu ni kɛlɛcɛ ja min masakɛ Darius 3 tun filila k’a majigin, bawo o y’a ka masaya n’a ka ɲɛnamaya tiɲɛ. Ni Ni Senu ma o biɲɛ bila ɲɛda la nka a bila ɲɛw cɛ, a b’a ka se sɔrɔli nege wasabali jira ko a ka saya dɔrɔn de bɛna jɔ. Nka ɲɛw fana ye kiraya ɲɛfɔli ye, wa kabini a bangera, siniɲɛsigi danfaralen dɔ laseli kɛra a ye ɲɛnayelikɛla dɔ fɛ wa a dalen bɛ a ka siniɲɛsigi kirayalen na a ka ɲɛnamaya bɛɛ kɔnɔ.

Dan 8:22 Biɲɛ naani minnu wulila ka bila nin buru karilen in nɔ na, olu ye masaya naani ye minnu bɛna bɔ nin siya la, nka u barika tɛna bonya o cogo la.

22a-  An bɛ Gɛrɛkiw ka masaya naani sɔrɔ minnu sigira sen kan jenerali naani fɛ minnu tugura Alɛkisandiri nɔ na, olu tun bɛ balo la hali bi san 20 kɛlɛw kɔfɛ san tan ni ɲɔgɔn cɛ, u tun bɛ minnu na daminɛ na.

Dan 8.23 U ka kuntigiya laban na, ni jurumutw halakira, masakɛ dɔ na wuli min ye hakilintan ni namaratɔ ye.

23a-  Ka tɛmɛn cɛmancɛ waatiw kan, mɛlɛkɛ bɛ kerecɛnya waati lawuli, min tun ye papu ka Romɛ fanga ye. O kɛli fɛ, a bɛ jirali min dira, o kunba kunba jira. Nka o ɲɛfɔli bɛ na ni kalan wɛrɛ ye min bɛ sɔrɔ nin tɛmɛsira kumasen fɔlɔ la: U ka fanga laban na, jurumukɛlaw bɛna ban tuma min na. Nin jurumukɛla minnu tiɲɛna, minnu bɛ kɔn papu ka fanga waati ɲɛ, olu ye jɔnw ye? Olu ye jamana Yahutu murutilenw ye minnu banna Yesu Krisita ka k Masiya ani kisibaa ye, hɔrɔnyabaga, ɔwɔ, nka jurumu minnu kɛra dɔrɔn ani a bɛ minnu dɔn u ka dannaya cogoya fɛ, olu dɔrɔn de nafa. Tiɲɛ na, u fagara san 70 la Romɛ sɔrɔdasiw fɛ, olu n’u ka dugu Jerusalɛm, wa o kɛra siɲɛ filanan ye tiɲɛni kɔfɛ min kɛra Nebukadnezar ka fanga kɔrɔ san – 586. O wale in fɛ, Ala ye dalilu di ko jɛɲɔgɔnya kɔrɔ banna kabini o waati Yesu Krisita ka saya yɔrɔ min na Jerusalɛm Alabatosoba faranfasilan tun tigɛra fila ye, k’a ta sanfɛ ka taa duguma, o cogo la k’a jira ko wale in bɔra Ala yɛrɛ de yɔrɔ.

23b-  masakɛ hakilintan ni sekotigi dɔ bɛna wuli

 Nin ye Ala ka ɲɛfɔli ye papu ko la min bɛ danfara ka kɛɲɛ ni Dan.7:8 ye a ka kuncɛbaya fɛ ani yan a ka hakilintan fɛ . A bɛ dɔ fara a kan ani a bɛ seko kɛ . O fɛn dilannen ye tiɲɛ datuguli ye ani ka an tɛ min ye, o cogoya ta. O artifice bɛ kɛ ka mɔgɔ sigiɲɔgɔn lafili, o de bɛ kɛ papu minnu bɛ tugu ɲɔgɔn kɔ.

Dan 8.24 A ka sebaaya na bonya, nka a tɛna bonya a yɛrɛ barika la. a bɛna tiɲɛni kɛ min tɛ se ka da a la, a bɛna ɲɛ sɔrɔ a ka baara la, a bɛna fangatigiw ni mɔgɔ senumaw halaki.

24a-  A ka fanga bɛna bonya

 Tiɲɛ na, a ɲɛfɔlen bɛ Dan.7:8 la ko “ buru fitini ”, tɛmɛsira 20 b’a fɔ ko “ yecogo ka bon ni tɔw ye ”.

24b-  nka a yɛrɛ fanga tɛ

 Yan fana, tariku b’a jira ko ni masakɛw tun ma dɛmɛ ni marifa ye, papu ka fanga tun tɛ se ka kɛ. Dɛmɛ fɔlɔ kɛra Clovis ye Frankw ka masakɛ ye Merovingian mansamara la ani a kɔfɛ, Carolingian mansamara ta ani laban na, Capetian mansamara ta, Franse masakɛ ka dɛmɛ man teli ka dɛsɛ. Wa an bɛna a ye ko nin dɛmɛ in sɔngɔ ka kan ka sara. O bɛna kɛ misali ye Faransi masakɛ Luwi 16, masakɛmuso Mari-Antoinette, masakɛ ka masasotigiw ani Romɛ Katoliki diinɛ ɲɛmɔgɔw kunkolo tigɛli fɛ minnu ka baara ɲɛsinnen bɛ kosɛbɛ, ni gilotini sigilen Faransi jamana faaba ni mara duguw kɔnɔ, Faransi wulibagaw fɛ u ni ɲɔgɔn cɛ 1793 sànw ni 1794 sànw; “Terrors” waati fila minnu sɛbɛnnen bɛ joli sɛbɛnw kɔnɔ hadamadenw hakili la. Jirali 2:22 la, nin Ala ka ɲangili bɛna kɛ kiraya ye nin kumaw fɛ: A filɛ, ne na a fili dilan kan, ka tɔɔrɔba ci sɔrɔ minnu bɛ jatɔya kɛ n'a ye , fo n'u nimisara u ka kɛwalew la. ne na a denw faga ; Egilisiw bɛɛ na a dɔn ko ne de bɛ hakiliw ni dusukunw sɛgɛsɛgɛ, ne na mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ sara ka kɛɲɛ ni aw ka kɛwalew ye.

24c-  a bɛna tiɲɛni kɛ min tɛ se ka da a la

 Dugukolo kan, mɔgɔ si tɛ se k’u jate, nka sankolo la, Ala bɛ u hakɛ tigitigi dɔn ani kiritigɛ laban ɲangili waati la, u bɛɛ bɛna kafari, k’a ta u fitininw na ka taa a bila jugumanbaw la, u sɛbɛnnikɛlaw fɛ.

24d-  a bɛna ɲɛ sɔrɔ a ka baara kɛlenw na

 A tun tɛ se ka ɲɛ sɔrɔ cogo di, k’a sɔrɔ Ala ye o jɔyɔrɔ di a ma walisa ka jurumu min kɛ a ka mɔgɔw fɛ, olu minnu b’a fɔ ko Yesu Krisita ye kisili sɔrɔ?

24nan-  a na fangatigiw ni mɔgɔ senumaw halaki

 Ni u y’u yɛrɛ tɛmɛn i n’a fɔ Ala ka lasigiden dugukolo kan ani k’u bagabaga ko u bɛna u gɛn ka bɔ jamana kɔnɔ min bɛna u ka dondaw datugu sankolo la, papu bɛ dugukolo tilebin yanfan masakɛbaw ni masakɛw ka kololi sɔrɔ, ani ka tɛmɛ o kan yɛrɛ, mɔgɔ fitininw, nafolotigiw walima faantanw fɛ , nka u bɛɛ ye dɔnbaliya ye, k'a sababu kɛ u ka dannabaliya n'u ka hamibaliya ye Ala ka tiɲɛw la.

 Kabini Ladilikan waati daminɛ na min daminɛna kabini Peter Valdo san 1170, papu ka fanga ye dimi kɛ a kɛtɔ ka dusu don Ala ka baarakɛla kantigiw kama, mɔgɔ senuma lakikaw kelenpe minnu bɛ hɛrɛ ni hɛrɛ la tuma bɛɛ, Katoliki jɛkulu fagalenw minnu bɛ dɛmɛ sɔrɔ kiritigɛsow fɛ a ka senuya nkalonma ɲininkali. Kiiritigɛlaw minnu tun bɛ ni finiw ye, minnu ye yamaruya di o cogo la ka tɔɔrɔ juguw kɛ mɔgɔ senumaw ni mɔgɔ wɛrɛw ye, minnu bɛɛ jalakilen don Ala ni Romɛ ka diinɛko juguw la, olu bɛɛ bɛna jaabi di u ka wajibiw ma Ala lakika ɲɛkɔrɔ, kiritigɛ laban kirayalen tilennen waati la.Dan.7 kɔnɔ: 9 ani Jir.20:9 fo 15.

Dan . nka a bɛna kari, bolo si ma cɛsiri.

25a-  K'a sababu Kɛ a ka ɲɛtaa n'a ka nanbaraw ɲɛtaa ye

 o ɲɛtaa in b' a ka nafolotigiya jira min tɛmɛsira bɛ siri a ka namaraw la . An ka kan, tiɲɛ na, ka baara kɛ ni nanbara ye , k’a sɔrɔ an ka dɔgɔ ani an barika ka dɔgɔ walasa ka nafolotigiw sɔrɔ, wari ni nafolo suguya bɛɛ, Jirali 18:12 ani 13 bɛ minnu fɔ.

25b-  kuncɛbaya bɛna kɛ a dusukun na

 O kɛra, hali ni kalan min dira masakɛ Nebukadnezar ka ko kɛlen fɛ Dan.4 ani o min, min ka jugu kosɛbɛ, o ye a denkɛ Bɛlsazar ka ko kɛlen ye Dan.5.

25c-  a na cɛ caman halaki minnu tun sigilen bɛ hɛrɛ la

 Hɛrɛ jogo ye kerecɛnya lakika den ye, nka fo san 1843. Sabu sanni o don ka se, ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la, fo ka se Faransi ka wuliliko laban ma, san 1260 papu ka masaya laban na, kiraya kɛra Dan.7:25 kɔnɔ, dannaya nkalonma bɛ dɔn ni juguya ye min bɛ bin walima ka juguya jaabi. O waatiw dɔrɔn de la, dususuma ni hɛrɛ bɛ danfara don. Yesu ye sariya minnu sigi, olu ma Changé kabini cidenw ka waati, mɔgɔ sugandilen ye saga ye min bɛ sɔn ka saraka, a tɛ sogofagala ye abada.

25d-  a na wuli kuntigiw kuntigiw kama

 O tigitigi in fɛ, siga tɛ Sɔn tuguni. Kuntigi , min kofɔlen bɛ tɛmɛsira 11 ni 12 la, o ye tiɲɛ na Yesu Krisita ye, masakɛw ka Masakɛ ani matigiw Matigi min bɛ jira a seginni nɔɔrɔ la Jirali 19:16 kɔnɔ. Wa, sarakalasebaaya banbali min tun bɛ sariya kɔnɔ , o bɔra ale de bolo Romɛkaw ka papu fɛ.

Dan 8.26 Sufɛ ni sɔgɔma yelifɛn min kofɔra, o ye tiɲɛ ye. Aw ta fan fɛ, aw ka nin yelifɛn in to gundo la, bawo a bɛ tali kɛ waati janw na.

26a-  Wa wulada ni sɔgɔma yelifɛn, min bɛ ɲininkali kɛ, o ye tiɲɛ ye

 Mɛlɛkɛ bɛ seereya kɛ ko “sufɛ-sɔgɔma 2300” kirayakuma bɔra Ala fɛ, min bɛ tɛmɛsira 14. O de kosɔn, a bɛ mɔgɔw hakili sama, laban na, nin gundo in kan, min ka kan ka yeelen bɔ ani ka faamuya Yesu Krisita ka mɔgɔ senuma sugandilenw fɛ, waati min na waati bɛna kɛ sera k'o kɛ.

26b-  Aw ta fan fɛ, aw ka nin yelifɛn in to gundo la, bawo a bɛ tali kɛ waati janw na

 Tiɲɛ na, Daniɛl ni an ka waati cɛ, san kɛmɛ 26 ɲɔgɔn tɛmɛna. Wa o cogo la an b’an yɛrɛ sɔrɔ laban waati la, nin gundo in ka kan ka yeelen bɔ yɔrɔ min na; o ko bɛna kɛ , nka a tɛna kɛ ka kɔn Dan.9 kalan ɲɛ min bɛna kɛ sababu ye ka jatebɔ sugandilenw kɛli kunba ye.

Dan 8.27 Ne Daniɛl, ne tun bɛ sɛgɛn ani bana na tile caman. o kɔfɛ, ne wulila ka taa masakɛ ka kow ɲɛnabɔ. O yelifɛn ye ne kabakoya, mɔgɔ si ma o dɔn.

27a-  Nin kunnafoni fitinin min ɲɛsinnen bɛ Daniɛl ka kɛnɛya ma, o tɛ mɔgɔ yɛrɛ ka ko ye. A bɛ baara kɛ an ye ko a nafa ka bon kosɛbɛ ka kunnafoni sɔrɔ Ala fɛ ka ɲɛsin wulada-sɔgɔma 2300 kirayalenw ma; sabu bana bɛ se ka na ni saya ye cogo min na, o gundo dɔnbaliya bɛna Krecɛn labanw jalaki minnu bɛna ɲɛnamaya laban waati la ka taa saya banbali la hakili ta fan fɛ .

Daniɛl 9

Dan 9:1 Ahaswerus denkɛ Darius ka san fɔlɔ la, Medikaw siya la, o kɛra Kaldekaw ka masaya masakɛ ye.

1a-  Ka kɛɲɛ ni Daniɛl ka seereya ye, o la sa, sɔsɔli tɛ se ka kɛ, an b’a dɔn ko Dan.5:30 masakɛ Darius ye Ahaswerus denkɛ ye, Medikaw siya la Pɛrɛsi masakɛ Sirus 2 o de y' a to a ma bila a nɔ na fɔlɔ . A ka masaya san fɔlɔ kɛra san ye, a ye Babilonɛ minɛ, o cogo la, a y’a minɛ Kaldekaw bolo.

Dan 9:2  a ka masaya san fɔlɔ la , ne Daniɛl y' a ye gafew fɛ ko san biwolonwula tun bɛna tɛmɛ Jerusalɛm tiɲɛniw kama , ka kɛɲɛ ni Matigi ye san hakɛ min fɔ kira Jeremi ye .

2a-  Daniɛl bɛ kuma Jeremi ka kiraya sɛbɛnw kan, kira. A bɛ dannaya ni dannaya misali ɲuman di an ma min bɛ Ala ka baarakɛlaw fara ɲɔgɔn kan a ɲɛ kɔrɔ. O cogo la, a bɛ nin kumaw sinsin 1 Kɔr.14:32 kɔnɔ: Kiraw hakiliw bɛ kolo kiraw kɔrɔ . Daniɛl ye san 70 caman kɛ Babilonɛ, kiraya tun bɛ min na Heburuw ka jamana gɛnni ko la. A fana b’a mago don a seginni Israɛl ko la min, a ka fɔ la, a ka kan ka surunya kosɛbɛ. Walasa ka jaabiw sɔrɔ Ala fɛ a bɛ delili kabakoma dɔ ɲɛfɔ an bɛna min kalan.

Mɔgɔ senuma dɔ ka dannaya delili misali

Nin Daniɛl tilayɔrɔba 9nan kalansen fɔlɔ ye k’a faamu mun na Ala tun b’a fɛ o ka bɔ Daniɛl ka kitabu yɔrɔ nin na.

jurumukɛla halakilenw ka kiraya laseli sababu fɛ , an ye dantigɛli sɔrɔ ko Israɛl jamana Yahutuw jalakilen don kokura ani ka halaki tasuma fɛ Romɛkaw fɛ san 70, k’a sababu kɛ fɛn bɛɛ ye, Daniɛl bɛ taa minnu fɔ a ka kɔnɔ delili kɛli. Sisan, nin Israɛl min jirala jɛɲɔgɔnya fɔlɔ la ni Ala ɲɛnama ye, k’a ta Ibrahima la ka taa a bila Yesu Krisita ka ciden 12 ni a ka kalanden 12 la, ale yɛrɛ tun ye Yahutu ye? Hadamaden bɛɛ ka misali dɔrɔn, bawo kabini Hadama, cɛw ye kelen ye n’a Bɔra u fari kulɛri la min bɛ Bɔ yeelenba la fo ka Se dibi ma kosɛbɛ. Nka u siya mana kɛ fɛn o fɛn ye, u siya mana kɛ min o min ye, fɛn minnu bɛ bɔ fa ni ba la ka taa denkɛw ni denmusow la jamu fɛ, u hakili taamacogo ye kelen ye. Ka kɛɲɛ ni sariyakolo ye min ye ka daisy buluw bɔ, "Ne b'i kanu, dɔɔnin, caman, diyagoya la, dibi la, fewu", cɛw bɛ nin dusukunnata suguya in lasegin ka ɲɛsin Ala ɲɛnama ma min ye fɛn bɛɛ dabɔ n'a y'a sɔrɔ ɲɛnamaya. Ani fana, Kiiritigɛla belebele bɛ mɔgɔ kantigiw ye minnu b’a fɔ ko u bɔra ale la, mɔgɔ kantigiw minnu b’a kanu ani minnu bɛ a kan minɛ, mɔgɔ wɛrɛw b’a fɔ k’u b’a kanu, nka u tɛ a kan minɛ, mɔgɔ wɛrɛw bɛ u ka diinɛ kɛ ni ɲɛmajɔbaliya ye, dɔw fana b’a ɲɛnamaya ni a dusukun gɛlɛn ni dusukasi min b’u kɛ fanatikaw ye ani a danma, u tɛ se ka sɔsɔli muɲu ani hali ka dɔgɔya mafiɲɛyali la ani ka dɛmɛ don kɛlɛɲɔgɔn min tɛ se ka muɲu, o fagali la. O kɛwalew sɔrɔla Yahutuw cɛma, i n’a fɔ u bɛ sɔrɔ cogo min na hali bi hadamadenw cɛma dugukolo dugukolo bɛɛ kan ani diinɛ bɛɛ la minnu kɔni tɛ kelen ye.

Daniɛl ka delili bɛ na ka ɲininkali kɛ i la, i bɛ i yɛrɛ dɔn nin kɛwalew la jumɛn na? Ni o tɛ mɔgɔ ta ye min bɛ Ala kanu ani min bɛ a kan minɛ i n’a fɔ a ka kantigiya seereya, i ka dannaya miirili sɔsɔ; nimisa ani ka nimisali den lakika ni lakika di Ala ma i ko Daniɛl bɛna a kɛ cogo min na.

Kun filanan min b’a to nin delili in bɛ nin tilayɔrɔba 9nan na, o ye ko Israɛl halakili laban sababu, san 70nan na, Romɛkaw fɛ, o furakɛra ani ka yiriwa yen: Masiya nali fɔlɔ hadamadenw ka dugukolo kan Wa, diinɛ ɲɛmɔgɔw banna nin Masiya in na, min ka filiw kelenpe tun ye a ka baara dafalenw ye minnu tun b’u jalaki, diinɛ ɲɛmɔgɔw ye jama lawuli a kama, ni jalakiw ye minnu bɛ mɔgɔ tɔgɔ tiɲɛ, minnu bɛɛ tiɲɛna ani minnu bɛ sɔsɔ tiɲɛw fɛ. O la sa, u y’u ka jalaki laban sinsin Ala ka tiɲɛ dɔ kan, k’a jalaki, cɛ dɔ, k’a fɔ ko ale ye Ala Denkɛ ye. O diinɛ ɲɛmɔgɔw niw tun ye nɛrɛ ye i n’a fɔ tasuma mana jenilen kɔɔri min bɛna u dun dimi tilennen waati la. Nka Yahutuw ka jalakiba ma kɛ a fagali ye, nka u ma a dɔn a lakununni kɔfɛ Ala fɛ. Kabako ni baara ɲumanw ɲɛkɔrɔ, a ka ciden tan ni fila ye minnu kɛ, u y’u yɛrɛ gɛlɛya i n’a fɔ Faraon a ka waati la, ka seereya kɛ o ko la, u kɛtɔ ka diacre kantigi Etiɛni faga, u y’u yɛrɛ bon ni kabakurunw ye, k’a sɔrɔ u ma taa Romɛkaw fɛ nin waati in na.

nin delili in kun sabanan ye ko a bɛ kɔlɔsili laban min bɛ mɔgɔ dusu kasi , o jɔyɔrɔ ta , ko kɛlen jan dɔ laban na min bɛ ɲɛnamaya jɛɲɔgɔnya la ni Ala ye ; seereya, seereya sugu min tora Yahutuw ka jɛkulu fɛ hadamaden tɔw ma. Sabu o gɛnni in de la Babilonɛ, Ala ye ɲɛjirali min labɛn, o bɛ ban. Tiɲɛ don ko Yahutuw bɛna segin u ka jamana dugukolo kan, ani ko waati dɔ kɔnɔ, Ala bɛna bonya ani ka kan minɛ, nka kantigiya bɛna tunun joona, fo ka se a dan na, u ka ɲɛnamaya bɛ se ka jo sɔrɔ dɔrɔn u ka dannaya kɔrɔbɔli laban na, min sinsinnen bɛ fɔlɔ kan Masiya nali, katuguni a ka kan ka kɛ, Israɛl denkɛ ye, Yahutu ye Yahutuw cɛma.

O delili kun naaninan sinsinnen bɛ a kan ko fili minnu fɔra ani minnu sɔnna u ma, olu bɛɛ kɛra kerecɛnw fɛ ani u kurayara u ka waati la, k’a ta lafiɲɛ don bilali la Marisikalo tile 7 san 321 fo ka na se an ka waati ma Jamanakuntigi ka tɔn laban min dugawu kabini san 1873 ani a kelen-kelen bɛɛ kabini san 1844, o ma kisi waati danga ma, kabini Yesu y’a fɔɔnɔ san 1994. Daniɛl ka tilayɔrɔba labanw kalanni ani Jirali gafe bɛna o donw ni gundo labanw ɲɛfɔ

Sisan, an ka Daniɛl lamɛn koɲuman a bɛ kuma Sebaayabɛɛtigi Ala fɛ.

Dan 9.3 Ne ye ne ɲɛda da Matigi Ala kan, walisa ne ka ne kɔ delili ni delili la, ka sunɔgɔ, ka cɛya fini ni buguri ta.

3a-  Daniɛl kɔrɔla sisan, nka a ka dannaya tɛ dɔgɔya, wa a ni Ala cɛsira bɛ mara, ka balo ani ka sabati. Ale ta la, a dusukun ye tiɲɛ ye kosɛbɛ, sunɔgɔ, bɔrɔ ani buguri bɛ kɔrɔ lakika ta. O kɛwalew b’a jira ko mɔgɔ b’a fɛ ka Ala lamɛn ani k’a di a ma. Sunɔgɔ b’a jira ko Ala ka jaabi ka bon ni tɔw bɛɛ ye ni i y’a suma ni dumuni diyabɔli ye. Nin fɛɛrɛ in na, hakilina bɛ yen k’a fɔ Ala ye ko n t’a fɛ ka ɲɛnamaya kɛ tugun n’i ma jaabi di, k’a sɔrɔ n ma taa fo ka se ka n yɛrɛ faga.

Dan 9:4 Ne ye Matigi ne ka Ala deli ka a jira a la ko: Matigi, Ala belebeleba, siranba, min b i ka layidu mara, ka makari i kanubaaw la, ka i ka ci flenw mara.

4a-  Matigi, Ala belebeleba ani siranba

 Israɛl bɛ jɔnya la Babilonɛ ani a ye wari sara walisa k’a dɔn ko Ala ka bon ani ko a ka bon.

4b-  aw minnu bɛ aw ka layidu mara ka makari aw kanubagaw la ani ka aw ka ci fɔlenw mara !

 Daniɛl b’a jira ko a bɛ Ala dɔn kabini a b’a ka sɔsɔliw bɔ Ala ka cikan tan la filanan sɛbɛnni na, Katoliki dusukasilenw tɛ min dɔn dibi san kɛmɛ caman kɔnɔ, bawo yɛrɛmahɔrɔnya siratigɛ la, papu ye a daminɛ k’a bɔ a ta la ciden tan bɔcogo, bawo ci min sinsinnen bɛ farisogo kan, o farala a kan walasa o hakɛ ka to tan la; misali ɲuman ye hakilintan ni nanbarako ye min jalakilen don sapitiri tɛmɛnen kɔnɔ.

Dan 9.5 An ye jurumu k, an ye tilenbaliya k, an ye juguw ni murutilenw ye, an ye i ka ci flenw ni i ka kiriw bila.

5a-  An tun tɛ se ka kɛ tiɲɛtigiw ye ani ka jɛya ka tɛmɛ o kan bawo ninnu de ye filiw ye minnu ye Israɛl gɛn ka bɔ jamana kɔnɔ, fo ni Daniɛl n’a taamaɲɔgɔn saba jalakibali tun tɛ nin jalaki sugu in na o t'a bali k'a ka mɔgɔw ka koɲɛw lafasa k'a sɔrɔ a bɛ a ka jalaki doni ta n'a ye.

 O tuma de la an ka kan ka a faamu san 2021 ko anw fana, kerecɛnw, an bɛ baara kɛ nin Ala kelen in ye min tɛ Changé ka kɛɲɛ n’a ka fɔta ye Mal.3:6 kɔnɔ: Katuguni ne ye Matigi ye, ne tɛ Changé Aw, Yakuba denw, aw ma ban . A bɛnnen don k’a fɔ ko “a ma dun fɔlɔ”. Sabu kabini Malaki ye nin kumaw sbn, Krisita y'i jira, Yakuba denw banna a la ka a faga, ka kE ni kuma ye min kirayalen don Dan.8:23 la, u labanna ka ban san 70 la Romkaw f. Wa ni Ala ma Changé, o kɔrɔ ye ko Krecɛn kantigibali minnu bɛ a ka ci fɔlenw tiɲɛ, fɔlɔ, lafiɲɛ don senuma, olu bɛna gosi kosɛbɛ ka tɛmɛ Heburuw ni jamana Yahutuw kan u ka waati la.

Dan 9.6 An ma i ka baaraden kiraw lamɛn, olu minnu kumana i tɔgɔ la an ka masakɛw fɛ, an ka kuntigiw fɛ, an bɛnbaw fɛ ani jamana mɔgɔw bɛɛ fɛ.

6a-  Tiɲɛ don, Heburuw jalakilen don nin ko ninnu na, nka an bɛ se ka mun fɔ kerecɛnw ko la, hali a ye sigida laban min sigi sen kan, olu jalakilen don o wale kelenw na?

Dan 9:7 Matigi, tilennenya ye i ta ye, ani an ta ye maloya ye bi, Juda mɔgɔw ni Jerusalɛm sigibagaw ni Israɛl bɛɛ ma, minnu ka surun ani minnu yɔrɔ ka jan. jamana minnu bɛɛ kɔnɔ i y' u gɛn ka da kantigiyabaliya kan , u jalakilen don i ma .

7a-  Israɛl ka ɲangili tun ka jugu kosɛbɛ, saya caman kɛra ani mɔgɔ minnu ye ɲɛnamaya sɔrɔ, olu dɔrɔn de ye sababu sɔrɔ ka gɛn ka taa Babilonɛ ani ka bɔ yen ka jɛnsɛn Kalde mansamara jamanaw bɛɛ la ani Pɛrɛsi mansamara min tugura a nɔ na. Yahutuw ka jamana tiɲɛna jamana wɛrɛw la ani o bɛɛ n’a ta, ka kɛɲɛ n’a ka layidu ye, Ala bɛna Yahutuw fara ɲɔgɔn kan sɔɔni u ka jamana dugukolo kan, u faw ka jamana. Sebaaya ni sebaaya bɛ nin Ala ɲɛnama in na dɛ! A ka delili kɔnɔ, o mɔgɔw ka kan ka nimisali bɛɛ jira sani u ka segin u ka jamana senuma na, nka ni Ala bɛ u kɛrɛ fɛ dɔrɔn.

 Daniɛl sɔnna Yahutuw ka kantigiyabaliya ma, Ala ye min ɲangi nka o kɔfɛ, ɲangili jumɛn bɛ Krecɛnw kan minnu bɛ o ɲɔgɔn kɛ? ka gɛn ka bɔ jamana kɔnɔ, walima saya?

Dan 9.8 Matigi, maloya ye anw ni an ka masakɛw ni an kuntigiw ni an bɛnbaw ye, katuguni an ye jurumu kɛ i la.

8a-  Daɲɛ jugu, daɲɛ “jurumu” bɛ fɔ. Jurumu min bɛ o tɔɔrɔba sugu lase mɔgɔ ma, jɔni bɛ se ka o ban? Nin tilayɔrɔba bɛna o jaabi di. Kalan min nafa ka bon ka kalan ani ka to an hakili la: Israɛl ye masakɛw, ɲɛmɔgɔw ani faw ka sugandili n’u ka kɛwalew kɔlɔlɔw sɔrɔ minnu y’a mara. O la sa, misali dɔ filɛ nin ye, kuntigi nɔgɔlenw kanminɛbaliya bɛ se ka dusu don min kɔnɔ walisa u ka to Ala ka dugawu la. Nin ye sugandili ye Daniɛl n’a taamaɲɔgɔn saba ye min kɛ ani u ye dugawu sɔrɔ o kosɔn.

Dan 9.9 makari ni yafa ka kɛ Matigi an ka Ala fɛ, katuguni an ye a kan bila.

10a-  Jurumu cogoya la, jigiya kelen de tora; i jigi da Ala ɲuman ni makaritigi kan walisa a ka yafa di a ma. Taabolo ye badaa-badaa ye, jɛɲɔgɔnya kɔrɔ Yahutu ni kura kerecɛn mago bɛ yafa la cogo kelen na. Yan fana Ala bɛ ka jaabi dɔ labɛn, a bɛna min sara kosɛbɛ.

Dan 9.10 An ma Matigi an ka Ala kan labato, ka tugu a ka sariyaw la, a ye minnu sigi an ɲɛ a ka jɔn kiraw fɛ.

10a-  O fana bɛ kɛ kerecɛnw fɛ san 2021 kɔnɔ.

Dan 9.11 Israɛl bɛɛ ye i ka sariya tiɲɛ, ka i kan mɛn. O kɔ, danga ni nɔgɔw bɔnna an kan, o minnu sɛbɛnnen bɛ Elohim ka baarakɛla Musa ka sariya kɔnɔ, katuguni an ye jurumu kɛ Ala kɔrɔ.

11a-  Musa ka sariya kɔnɔ, Ala ye Israɛl lasɔmi tiɲɛ na kanminɛbaliya la. Nka a kɔfɛ, kira Ezekiɛl, min tun bɛ Daniyɛli waati la, o gɛnna ka bɔ jamana kɔnɔ san 13 Daniɛl kɔfɛ, o kɔrɔ ye ko san 5 masakɛ Joyakin, Joyakim balimakɛ, a ye min nɔ bila, o y’a yɛrɛ sɔrɔ jɔnya la Kebar baji la min bɛ Tigris ni Tigris cɛ Efrate ye. O yɔrɔ la, Ala ye dusu don a kɔnɔ ani k’a bila a ka cikanw sɛbɛn, an bɛ minnu sɔrɔ bi an ka Bibulu kɔnɔ. Wa Ezé.26 de la an bɛ ɲangili tugu-tugulen sɔrɔ minnu misali bɛ sɔrɔ ka waleya hakili ta fan fɛ nka a tɛ kɛ dɔrɔn, Apokalipisi buru wolonwula kɔnɔ Jirali 8 ani 9. Nin bɔɲɔgɔnko kabakoma in b’a jira ko Ala tɛ Changé tiɲɛ na a tɛ. Jurumuw b ɲangi layidu kura kɔnɔ i n’a fɔ u tun bɛ ɲangi cogo min na layidu kɔrɔ la.

Dan 9:12 A ye kuma minnu fɔ anw ni an kuntigiw kama minnu tun bɛ an kunna, a ye olu dafa , ka bɔnɛba lase an ma , min ma deli ka kɛ sankolo bɛɛ kɔrɔ, min sera Jerusalɛm.

12a-  Ala ma barika dɔgɔya, a b’a ka laseliw dafa walasa ka dugawu kɛ walima ka danga kɛ ni o ladonni kelen ye, wa “ balawu ” min ye Daniɛl ka mɔgɔw sɔrɔ, o kun ye ka siyaw lasɔmi minnu bɛ o kow dege. Nka, an bɛ mun ye? Hali ni seereya sɛbɛnnen bɛ Bibulu kɔnɔ, o kalan bɛ to ka ban hali a kalanbagaw fɛ. Aw hakili to nin cikan in na: Ala bɛ ka balawuba fila wɛrɛw labɛn Yahutuw ye ani u kɔfɛ, kerecɛnw ye minnu bɛna jira Daniɛl ka kitabu tɔ kɔnɔ.

Dan 9.13 I ko a sɛbɛnnen bɛ Musa ka sariya kɔnɔ cogo min na, nin tɔɔrɔ bɛɛ sera an ma. An ma Matigi an ka Ala deli, an ma an ka tilenbaliyakow kɔdon, an ma i ka tiɲɛ lamɛn.

13a-  Ala tun ye fɛn minnu sɛbɛn Bibulu kɔnɔ, olu mafiɲɛyali ye badaa-badaa ye, o fana, san 2021 kerecɛnw fana jalakilen don o jalaki in na wa u dalen b’a la ko Ala tɛna u sɔsɔ. U tɛ u kɔdon fana u ka tilenbaliyakow la ani u tɛ u janto Bibulu tiɲɛ na kosɛbɛ nka u nafa ka bon kosɛbɛ an ka laban waati la, a kiraya tiɲɛ jirala kosɛbɛ ani ka faamuya, ikomi faamuyali kunbabaw bɛ Bibulu yɛrɛ kɔnɔ.hali.

Dan 9.14 Matigi ye nin balawu kɔlɔsi, a ye o lase an ma. katuguni Matigi an ka Ala tilennen don a ka ko kɛlenw bɛɛ la, nka an ma a kan minɛ.

14a-  Ne bɛ se ka mun fɔ ka tɛmɛ o kan? Tiɲɛ na ! Nka i k’a dɔn kosɛbɛ ko Ala ye balawu min ka bon kosɛbɛ, o labɛnna bi hadamadenw kama, ani o kun kelen de kama. A bɛna na, san 2021 ni 2030 cɛ, nukliyɛri kɛlɛ cogo la, min ka Ala ka baara ye ka cɛw tila sabanan faga ka kɛɲɛ ni Jirali 9:15 ye.

Dan 9.15 Sisan, Matigi an ka Ala, min ye i ka mɔgɔw labɔ Misira jamana na i bolo barikama fɛ, ka i tɔgɔ da i ko bi, an ye jurumu kɛ, an ye tilenbaliya kɛ.

15a-  Daniɛl b’an hakili jigin mun na dannabaliya ye jalaki ye Ala fɛ. Dugukolo kan, Yahutuw ka jamana ka kɛta bɛ o ko danmadɔ seereya ka da fanga dɔ kan min ka bon ni hadamaden ta ye, n’o ye Heburuw ka jamana bɔli ye Misira. U ka maana bɛɛ sinsinnen bɛ o kabako tiɲɛ kan. An tɛ sababu sɔrɔ ka nin bɔli in seereya, nka mɔgɔ si tɛ se ka ban ko nin ko in bɔnsɔnw bɛ an cɛma hali bi. Wa walisa ka nafa sɔrɔ o ɲɛnamaya la ka ɲɛ, Ala ye o mɔgɔw lase Naziw ka koniya ma diɲɛ kɛlɛba filanan waati la. O cogo la, hadamadenw hakili tun ɲɛsinnen bɛ mɔgɔ kisilenw ma minnu y’u sigiyɔrɔ sɔrɔ u ka jamana kɔrɔ dugukolo kan san 1948, min tununna kabini san 70. Ala ye u faw ka kumaw dɔrɔn de bila u kun na, minnu tun ye Romɛkaw ka gɔfɛrɛnɛrɛ Ponti Pilate ye Yesu ko la , walasa k’a ka saya sɔrɔ, n b’a fɔ ko “a joli ka bin anw n’an denw kan”. Ala ye o bataki jaabi. Nka diinɛ bɛɛ ka kerecɛnw ye maloya kɛ ka o Ala kalansira jate, wa an bɛ se k’a faamu mun na, k’a masɔrɔ u bɛɛ bɛ u ka danga jɛ. Yahutuw banna Masiya la, nka kerecɛnw y’a ka sariyaw mafiɲɛya. O la sa, Ala ye o fila bɛɛ jalaki, o bɛnnen don kosɛbɛ.

Dan 9.16 Matigi, ka kɛɲɛ ni i ka makariba ye, i ka dimi ni i ka diminya ka bɔ i ka dugu Jerusalɛm, i ka kulu senuma kan. An ka jurumuw ni an bɛnbaw ka tilenbaliyakow kosɔn, Jerusalɛm ni i ka mɔgɔw ye maloya ye an lamini mɔgɔw bɛɛ bolo.

16a-  Daniɛl bɛ sɔsɔli dɔ ta yan, Musa tun ye min jira Ala la: jama minnu bɛ a ka mɔgɔw ɲangili ye, olu bɛna mun fɔ? Ala b o gɛlɛya dɔn kabini a yɛrɛ y’a fɔ Yahutuw ko la, Paul da fɛ Romɛkaw 2:24 la: K’a masɔrɔ Ala tɔgɔ mafiɲɛya siya wɛrɛw cɛma aw kosɔn, i ko a sɛbɛnnen bɛ cogo min na A bɛ kuma Eze.16:27 sɛbɛn kan: Ne ye ne bolo kɔrɔta aw kama, ne ye niyɔrɔ min sigi aw ye, ne ye o dɔgɔya, ne ye aw don aw juguw sago la, aw denmusow Filisitikaw, minnu maloyara aw ka kojugu kɛcogo la . A ka hinɛ kosɔn, Daniɛl ka kan ka fɛn caman dɔn hali bi Ala ka kiri ko la a ka dugu Jerusalɛm kan. Nka ni a ko " Jerusalɛm ni i ka mɔgɔw ye mafiɲɛyali ye an lamini mɔgɔw bɛɛ bolo " a tɛ fili, bawo ni Israɛl ka ɲangili tun ye siran kɛnɛman ni nege don kafiriw la ka baara kɛ nin Ala lakika ye, o ɲangili tun bɛna kɛ tun bɛ ni nafa lakika ye. nka o dusukasiko ma den caman bɔ, a ma den kosɛbɛ, bawo an ka juru bɛ masakɛ Nebukadnezar ni Mɛdi masakɛ Darius ka mɔgɔw ladɔnniyali la. 

Dan 9.17 Sisan, an ka Ala, i ka baaraden ka delili ni a ka deliliw lamɛn, Matigi kosɔn, i ɲɛda ka yeelen bɔ i ka yɔrɔ senuma lakolon kan.

17a-  Daniɛl bɛ min ɲini, o bɛna di nka a tɛ kɛ bawo Ala b’a kanu, nka o bɛna di dɔrɔn bawo nin segin in Israɛl ni Alabatosoba jɔli bɛ a ka poroze kɔnɔ. Nka, Daniɛl t’a dɔn ko Alabatoso min bɛna jɔ kokura tiɲɛ na, o bɛna tiɲɛ kokura san 70 kɔnɔ Romɛkaw fɛ. O de y’a to a bɛna kunnafoni minnu sɔrɔ nin tilayɔrɔba 9nan na, olu bɛna a furakɛ Yahutuw ka nafa yɛrɛ la, a bɛ min di hali bi kabakurun batoso ma min jɔra Jerusalɛm; Krisita farisogo batoso bɛna a kɛ fu ye sɔɔni, wa o de kosɔn a bɛna halaki kokura san 70 kɔnɔ Romɛkaw ka kɛlɛbolow fɛ.

Dan 9.18 Ne ka Ala, i ka i tulo da a kan ka lamɛnni kɛ! I ɲɛw da wuli k’an ka tiɲɛniw lajɛ, i tɔgɔ bɛ wele dugu min kan, i k’o lajɛ! An ka tilennenya kosɔn, an tɛ an ka deliliw lase aw ma, nka aw ka makariba de kosɔn.

18a-  Tiɲɛ don ko Ala tun ye Jerusalɛm sugandi walasa k’a kɛ yɔrɔ ye min saniyalen don a ka nɔɔrɔma na. Nka yɔrɔ bɛ senuma dɔrɔn ni Ala jɔlen bɛ yen, wa kabini san – 586, o tun tɛ kɛ tugun. Wa, o kɔfɛ, Jerusalɛm ni a ka batoso tiɲɛnenw ye seereya kɛ ko a ka tilennenya tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la. O kalan tun ka kan walasa hadamadenw ka Ala lakika lajɛ i n’a fɔ fɛn ɲɛnama min bɛ ye, ka kiri tigɛ, ka wale kɛ, a tɛ i n’a fɔ bolibato alaɲɛsiranbaliw, minnu bɛ tali kɛ jinɛ ka sigiyɔrɔ mɛlɛkɛ juguw dɔrɔn de la. Cɛ kantigi bɛ baara kɛ Ala ye nka kantigi tɛ baara kɛ ni Ala ye walasa ka diinɛ sariya di a yɛrɛ ma a lamini mɔgɔw ma. Daniɛl bɛ Ala ka hinɛ min ɲini, o ye tiɲɛ ye, wa sɔɔni a bɛna o dalilu ɲumanba di, Yesu Krisita la.

Dan 9.19 Matigi, i ka lamɛnni kɛ! Matigi, yafa! Matigi, i janto i la! I ka wale kɛ, i kana mɛn, i kanu kosɔn, ne ka Ala! Katuguni i tɔgɔ welera i ka dugu ni i ka mɔgɔw ma.

19a-  Daniɛl ka kɔrɔbayali bɛ jo di a ka sinsinni ma bawo, i n’a fɔ Musa, a yɛrɛ nege kanulenba ye ka se ka nin segin in sɔrɔ a ka jamana “senuma” la. A b’a fɛ ka Alabatosoba senuma jɔli seereya min bɛna nɔɔrɔ lase Ala ni Israɛl ma siɲɛ kelen kokura.

Dan .

20a-  A tɛ kabako ye ko Ala bɛ Daniɛl kanu, a ye majigilenya misali ye min b’a lafili ani ka senuya sariya dafa, a bɛ min ɲini. Cɛ bɛɛ ye filila ye ni a bɛ balo farikolo la ani Daniɛl fana tɛ bɔ o la. A b’a ka jurumuw fɔ, a b’a dɔn ko a barika ka dɔgɔ kosɛbɛ i n’a fɔ an bɛɛ ka kan k’a kɛ cogo min na. Nka a yɛrɛ ka hakilimaya jogo tɛ se ka jama ka jurumu datugu, bawo a ye cɛ dɔrɔn de ye, a yɛrɛ dafabali. O fura bɛna bɔ Ala de la Yesu Krisita la.

Dan 9:21 Ne tun bɛ ka kuma delili la hali bi, ne tun ye min ye yelifɛn dɔ la ka kɔrɔ, Gabiriyɛli nana pan ka na ne fan fɛ wulada saraka bɔ waati la.

21a-  Ala ye waati min sugandi Gabril ka taa bɔ ye, o ye wulada saraka ye, o kɔrɔ ye ko sagaden saraka banbali ye min bɛ kiraya kɛ wulada ni sɔgɔma ye Yesu Krisita farikolo senuman dafalen ni jalakibali saraka nata kan. A na sa gengenjiri la walisa ka a ka mɔgɔ sugandilen kelenpe ka jurumuw kafari, minnu ye a ka jama lakika kelenpe ye. Jɛɲɔgɔnya min bɛ ni jirali ye min bɛna di jukɔrɔ, ka ɲɛsin Daniɛl ma, o de bɛ sigi sen kan.

 Delili laban: Ala ka jaabi

Dan 9.22 A ye ne kalan, ka kuma ne fɛ. A ko ne ma ko: Daniɛl, ne nana sisan ka i ka faamuyali da wuli.

22a-  Kumasen min bɛ fɔ ko « i hakili da wuli » o kɔrɔ ye ko fo ka na se o waati ma, hakili tun bɛ datugu. Mɛlɛkɛ bɛ kuma Ala ka kisili labɛn ko la min tun dogolen bɛ fo ka se a ka ɲɔgɔnye waati ma ni Ala ka kira sugandilen ye.

Dan 9.23 Aw ye delili daminɛ tuma min na, kuma bɔra, ne nana o fɔ aw ye. sabu aw ye kanulenw ye.» I janto kuma la, ka yelifɛn faamu!

23a-  I ye delili daminɛ tuma min na, kuma bɔra

 Sankolo Ala tun ye fɛn bɛɛ labɛn, lajɛ waati min na banbali waati la ani mɛlɛkɛ Gabriɛl ye Krisita tɔgɔ da “Kuma” fɛ i n’a fɔ Yuhana bɛna kɛ cogo min na a ka Kibaru Duman daminɛ na: kuma kɛra farisogo ye Mɛlɛkɛ bɛ na ka “Kuma” laseli a ye o kɔrɔ ye ko a nana Krisita nali laseli a ye min kiraya kɛra Musa fɛ ka kɛɲɛ ni Dut.18:15 fo 19 ye: Matigi, aw ka Ala, na aw lakunun ka bɔ aw cɛma , ' i balimaw cɛma , ne bɔɲɔgɔnko kira : i na a lamɛn ! Aw ye delili min kɛ Matigi aw ka Ala fɛ Horɛbu, ɲɔgɔnye don na, a na o jaabi nin cogo la, tuma min na aw y'a fɔ ko: «A to ne kana Matigi ne ka Ala kan mɛn tun, ka nin tasumaba in ye tun. walisa a kana sa. Matigi y'a fɔ ne ye ko: U ye min fɔ, o ka ɲi. Ne na wuli u ye ka bɔ u balimaw cɛma i bɔɲɔgɔnko kira , ne na ne ka kumaw don a da la , ne bɛna fɛn o fɛn fɔ a ye , a na o fɔ u ye . Ni mɔgɔ dɔ ma ne ka kuma lamɛn, a bɛ min fɔ ne tɔgɔ la, ne bɛna a jalaki . Nka kira min ja gɛlɛyara ka kuma fɔ ne tɔgɔ la, ne ma ci min fɔ a ye, walima min bɛ kuma ala wɛrɛw tɔgɔ la, o kira bɛna ɲangi ni saya ye.

 Nin sɛbɛn in nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka Yahutuw ka jalaki faamuya u ka ban Masiya Yesu la bawo a ye sariya minnu bɛɛ dafa, kiraya fɔra a nali ko la. A minɛna hadamadenw cɛma ani Ala ka kuma cibaga, Yesu tun bɛ bɛn o ɲɛfɔli ma ani a ye kabako minnu kɛ, olu tun bɛ Ala ka walew seereya.

23b-  sabu i ye kanulen ye

 Mun na Ala bɛ Daniɛl kanu? A bɛ kɛ dɔrɔn bawo Daniɛl b’a kanu. Kanuya ye kun ye min y’a to Ala ye ɲɛnamaya da danfɛn hɔrɔnw ye minnu bɛ a ɲɛkɔrɔ. A mago bɛ kanuya la min ye jo di a ma, a bɛna sɔngɔba min sara walasa k’o sɔrɔ a ka hadamadenw ka dugukolo kan danfɛn dɔw fɛ. Wa a ka saya sɔngɔ la, a bɛna min sara, a bɛna mɔgɔ minnu sugandi, olu bɛna kɛ a taamaɲɔgɔn banbaliw ye.

23c-  I janto kuma la , ka yelifɛn faamu !

 O ye kuma jumɛn ye, mɛlɛkɛ ka kuma walima Ala ka “Kuma” min dogolen bɛ Krisita la? Min ye tiɲɛ ye, o ye ko u fila bɛɛ bɛ se ka kɛ, wa u bɛ ɲɔgɔn dafa bawo yelifɛn bɛna ɲɛsin “Kuma” ma min bɛna na farisogo la Yesu Krisita la. O la sa, cikan faamuyali nafa ka bon kosɛbɛ.

Dɔgɔkun 70nan kiraya kuma

Dan 9.24 Dɔgɔkun biwolonwula latigɛra i ka mɔgɔw ni i ka dugu senuma ye, ka jurumuw dabila, ka jurumuw ban, ka tilenbaliya kafari ani ka tilennenya banbali lase, ka yelifɛn ni kira taamashyɛn kɛ, ka tulu mun Senumaw ka yɔrɔ senuma.

24a-  Dɔgɔkun biwolonwula tigɛra i ka mɔgɔw ni i ka dugu senuma na

 Heburukan wale “hatac” kɔrɔ ye kɔrɔ fɔlɔ la ka tigɛ walima ka tigɛ ; ani taamasyɛn dɔrɔn de la, “ka a latigɛ walima k’a labɛn.” Ne bɛ kɔrɔ fɔlɔ mara, bawo a bɛ kɔrɔ di Ibrahima ka nin wale in ma min b’a ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni Ala ye saraka fɛ, Jenɛse 15:10 kɔnɔ: Abram ye nin bagan ninnu bɛɛ ta, k’u tigɛ cɛmancɛ la, ka u yɔrɔ kelen-kelen bɛɛ bila kelen fan fɛ tɔ kelen kelen; nka a ma kɔnɔw tila ɲɔgɔn na . O laadalakow tun bɛ jɛɲɔgɔnya jira Ala n’a ka baarakɛla cɛ. O de y’a to nin wale “ka tigɛ” bɛna a kɔrɔ dafalen sɔrɔ “jɛɲɔgɔnya min kɛra ni mɔgɔ caman ye dɔgɔkun kelen kɔnɔ” tɛmɛsira 27. Nin “caman” ye jamana Yahutuw ye minnu nafa kama, dannaya nafa min bɛ Krisita gengenjiri la jira fɔlɔ. Nin wale tigɛlen in nafa filanan ye ko nin tilayɔrɔba 9nan san dɔgɔkun 70 tigɛlen bɛ Dan.8:14 ka “wula-sɔgɔma 2300” kan. Wa kalan dɔ bɛ bɔ o waatibolodacogo la min bɛ kerecɛn dannaya bila Yahutuw ka dannaya ɲɛfɛ. O cogo la, Ala b an kalan ko Yesu Krisita la, a b a ni di ka o di ka k kunmabli ye dannabaa b ye min ka kan ni a ka kisili ye hadamadenw b la. Layidu kɔrɔ tun ka kan ka tunun tuma min na Yesu y’a joli bɔn               walisa k’a ka layidu kura tiɲɛ ni dugukolo bɛɛ mɔgɔ sugandilenw ye.

 Daniɛl ka kitabu laɲini ye ka nin diɲɛ kisili in kalan, a kɛtɔ ka Daniɛl ka waati masakɛw ka mɔgɔw ladɔnniyalenw jira an na; Nebukadnezar, Mɛdika Darius ani Pɛrɛsi Sirus.

Cikan ye lasɔminiba ye min bɛ Yahutuw ka jamanadenw n’u ka dugu senuma Jerusalɛm bagabaga, dɔgɔkun 70 dantigɛli bɛ di minnu ma. Yan fana, Eze.4:5-6 ka kode bɛ tile kelen di san kelen kɔnɔ, o janya bɛ jira san 490 bɛɛ la. Daniɛl ka kan ka gɛlɛya sɔrɔ ka bagabagali kɔrɔ faamu a ka dugu ma min tiɲɛna kaban.

24b-  ka jurumuw dabila ani ka jurumuw ban

 Miiri k’a filɛ min tun bɛ ka kɛ Daniɛl hakili la k’o kow mɛn tuma min na a tun ye Ala wele sisan delili la walisa a ka yafa a ka jurumuw ni a ka mɔgɔw ka jurumuw ma. A bɛna a faamu joona o ye min ye. Nka Ala ka wajibi min fɔra, an yɛrɛ bɛ o faamu kosɛbɛ. Ala b'a fɛ ka a ka mɔgɔ sugandilenw sɔrɔ ko a bɛ kisi, ko u kana jurumu kɛ tun, ko u ka u ka sariya tiɲɛniw ban o cogo la ka jurumuw ban ka kɛɲɛ ni ciden Yuhana ye min sɛbɛn 1 Yuhana 3 la : 4: Mɔgɔ o mɔgɔ bɛ jurumu kɛ, o bɛ sariya tiɲɛ, jurumu ye sariya tiɲɛni ye . O kuntilenna ɲɛsinnen bɛ cɛw ma minnu ka kan k’u ka jogo jugu kɛlɛ walisa u kana jurumu kɛ tuguni.

24c-  ka tilenbaliya kafari ani ka tilennenya banbali lase

 Yahutu Daniɛl fɛ , nin cikan bɛ “kafari don” laadalakow lawuli, o ye san o san seli ye, an bɛ jurumuw bɔli seli kɛ yɔrɔ min na bakɔrɔn saraka fɛ. O jurumu taamashyɛn danma tun bɛ Gɛrɛsi jira Dan.8 la ani a ka kɛli ye kiraya kuma bila nin “kafari don” hakili ta fan fɛ. Nka bakɔrɔn ka saya bɛ se ka jurumuw bɔ yen cogo di ni bagan wɛrɛw sarakalen san kɔnɔna bɛɛ la, o ma se ka jurumuw bɔ yen? O gnbaliya jaabi b di Heb.10:3 fo 7 la: Nka jurumuw hakilijigin b kuraya san o san o sarakaw f; sabu a tɛ se ka kɛ misiw ni bakɔrɔnw joli ka jurumuw bɔ yen . O de kosn Krisita donna dinye la, a ko: I ma saraka ni saraka di, nka i ye farikolo da ne ye ; Aw ma sɔn saraka jɛnitaw wala jurumu kosɔn. O kɔ, ne ko: A filɛ, ne nana (a bɛ kuma ne ko la gafe kitabu kɔnɔ) ka ko kɛ. Ala, i sago . Ciden Pol ye ɲɛfɔli minnu kɛ, olu jɛlen don kosɛbɛ, wa u bɛ bɛn hakili ma. O b f ko Ala ye jurumuw kafari baara bila a yr ye, Yesu Krisita la, mɛlɛkɛ Gabriɛl ye minnu laseli Daniɛl ye. Nka Yesu Krisita tun bɛ min nin “kafari don” laadalakow la? A yɛrɛ ka jalakibaliya dafalen, min y’a kɛ taamasyɛn ye Ala ka Tɛmɛnkan sagaden ye min bɛ diɲɛ jurumuw ta ka bɔ yen, o ye a ka mɔgɔ sugandilenw ka jurumuw ta, minnu taamasiyɛn ye kafari laada bakɔrɔn ye. Sagaden tun bɛ dogo bakɔrɔn fɛ fo sagaden ka sa bakɔrɔn min ladonna. Ni a sɔnna a ka saya ma gengenjiri la walisa ka a ka mɔgɔ sugandilenw ka jurumuw kafari, jurumu minnu tun bɛ a kun na, Krisita la, Ala ye a ka kanuya dalilu cɛɲi di u ma u ko la.

24d-  ka na ni tilennenya banbali ye

 O ye kisibaa Masiya ka saya kɔlɔlɔ ye min bɛ mɔgɔ nisɔndiya. O tilennenya min ma se ka lase hadamaden ma, kabini Hadama, o b jate sugandilenw de kan walisa u ka danaya sababu la nin Ala ka kanuya jirali la, nɛɛma saniyalen fɛ, Yesu Krisita ka tilennenya dafalen ka jate u la , a daminɛ na. , fo ka se kɛlɛ ma dannaya bɛ se sɔrɔ jurumu kan. Wa ni o tununna pewu, a fɔra ko Krisita ka tilennenya bɛ di. Kalanden bɛ kɛ i n’a fɔ a Matigi. O kalansiraw de kan, Yesu ka cidenw ka dannaya sabatira. Sani waati ni dibi fanga ka u sɛmɛntiya, o cogo la, Yesu Krisita ye sira surun min kalan, o bɛ bonya. O tilennenya na kɛ banbali ye mɔgɔ sugandilenw dɔrɔn de bolo, minnu bɛ Ala ka tilennenya ɲininiw lamɛn ani ka jaabi di u ma.

24nan-  ka taamasiyɛn kɛ yelifɛn ni kira la

 Walima, walisa yelifɛn ka dafa kira laselilen bɔli fɛ. Waleya taamaʃyɛn bɛ kuma Ala ka taamaʃyɛn kan min bɛ o cogo la di kiraya ma ani kira ma min bɛna a yɛrɛ jira Ala ka fanga ni sariya dafalen na min tɛ se ka sɔsɔ. Baara min bɛna kɛ, o sirilen bɛ n’a ka masakɛ taamasiyɛn ye min bɔra Ala yɔrɔ. O taamasiyɛn taamasiyɛn ye “wolonwula: 7” ye. A bɛ dafalenya fana jira min bɛ danbaga Ala ni a Ni cogoya jira. O sugandili in jusigilan ye a ka porozɛ jɔli ye san ba wolonwula kɔnɔ, o de y’a to a ye waati tila dɔgɔkun wolonwula la i n’a fɔ san ba wolonwula. O cogo la, dɔgɔkun 70 kirayakuma bɛ jɔyɔrɔ di jateden (7) ma, Ala ɲɛnama taamasiyɛn min bɛ Jirali 7 kɔnɔ. Vɛrise minnu bɛ tugu o kɔ, olu bɛna o jateden “7” nafa jira.

24f-  ani ka yɔrɔ senumaw mun

 O ye Ni Senu munni ye, Yesu na min sr a ka batiseli waati la. Nka an kana fili, tuganin min jigira a kan ka bɔ sankolo la, o kuntilenna kelen de tun bɛ o la, o tun ye ka Yuhana da a la ko tiɲɛ na, Yesu de tun ye Masiya laselilen ye; sankolo bɛ seereya kɛ a ko la. Dugukolo kan, Yesu tun ye Krisita ye tuma b ani ɲininkali sugandilenw cogo la, minnu tun bɛ kɛ sarakalasebagaw fɛ, a ka kalan min kɛra Alabatoso kɔnɔ a si san 12 la, o ye o dalilu ye. A ka mɔgɔw fɛ, a bangera ani a lamɔna minnu cɛma, a ka cidenyabaara fɔlɔ tun ye ka daminɛ a ka batiseli la san 26 tilebin fɛ ani a tun ka kan k’a ka ɲɛnamaya di san 30 kaban kaban.Senuman tɔgɔ bɛ a jira ni bonya ye kabini a bɛ Ala ɲɛnama farikolo cogo la min ye Heburuw lasiran Musa ka waati la. Nka Senuma senuma ɲɛnama tun bɛ ni taamasiyɛn ye min bɛ kɛ ni fɛnw ye dugukolo kan; Jerusalɛm Alabatosoba yɔrɔ senuma walima yɔrɔ senuma bɛɛ la. O tun ye sankolo taamasyɛn ye, o yɔrɔ in tun tɛ se ka sɔrɔ hadamadenw fɛ Ala n’a ka mɛlɛkɛw jɔlen bɛ yɔrɔ min na. Ala ka kiri sigiyɔrɔ ani a ka masasigilan sigiyɔrɔ, Ala min ye Kiritigɛla ye, o tun bɛ Krisita joli makɔnɔ walisa ka mɔgɔ sugandilenw ka jurumu yafa tiɲɛ san ba 6 kɔnɔ, minnu tun latigɛra o sugandili kama. O cogo la, Yesu ka saya ye “kafari kafari seli” laban dafa. Yafa sɔrɔla ani saraka kɔrɔ minnu sɔnna Ala ma, olu bɛɛ tiɲɛna. Yɔrɔ senumaw munni tun bɛ kɛ jurumu kafari don na ni bakɔrɔn fagalen joli serili ye hinɛ sigilan kan, sarakabɔlan min tun bilalen bɛ kɛsu sanfɛ, Ala ka ci fɔlenw tun bɛ min kɔnɔ. O wale in kosɔn, siɲɛ kelen san kɔnɔ, sarakalasebaa kuntigi tun ye yamaruya sɔrɔ ka don farali datugulan kɔfɛ, ka don yɔrɔ senumanba la. O cogo la, a lakununni kɔfɛ, Yesu nana ni a joli kafarili ye sankolo la walisa ka kuntigiya sɔrɔ, ka sariyatigiya sɔrɔ k’a ka mɔgɔ sugandilenw kisi a ka tilennenya jate fɛ ani jo min tun b’a bolo ka jurumutw jalaki minnu ma nimisa, mɛlɛkɛ juguw ni u ɲɛmɔgɔ Sitanɛ, jinɛ fana sen bɛ o la . Senuma senuma, min fana b sankolo jira, Yesu ye joli min bn dugukolo kan, o bna a to a, Mise la, ka jinɛ ni a ka jinɛw gɛn ka bɔ sankolo la, o ye fɛn ye min jirala Jirali 12:9 la. O la sa, Yahutuw ka diinɛ mɔgɔw ka fili tun tɛ ka san o san “kafari don” kiraya cogoya faamu. U tun dalen b’a la cogo jugu la ko bagan joli min bɛ di o seli in na, o bɛ se ka bagan kɔrɔ wɛrɛ tiɲɛ min bɔnna san kɔnɔ. Mɔgɔ min dabɔra Ala ja la; bagan min bɛ bɔ dugukolo kan ɲɛnamaya fɛ , an bɛ se ka nafa bɛnkan jalaki cogo di suguya fila in na ?

Ka kɛ Ala ye, Yesu Krisita yɛrɛ tun ye munni tulu ye i n’a fɔ Ni Senu ani jiginni na sankolo la, a bɛ na ni munni ye a ka sariyatigiya la, min sɔrɔla dugukolo kan.

Jateblaw kunbaba

Dan 9.25 O de kosɔn, aw ka a dɔn, ka faamuyali sɔrɔ! Kabini waati min na kuma y’a jira ko Jerusalɛm bɛna jɔ kokura Munnenw bolo, ka ɲɛsin Kuntigi ma, a dɔgɔkun wolonwula ni dɔgɔkun biwɔɔrɔ ni fila ye nin ye, yɔrɔw ni kɔw bɛna labɛn kokura, nka waati gɛlɛnw na.

25a-  Aw ka nin dɔn o tuma na , ka faamuyali sɔrɔ !

 Mɛlɛkɛ bɛ tiɲɛ fɔ ka Daniɛl wele a ka na a janto a la bawo a bɛ kunnafoniw ɲɛfɔ minnu bɛ hakili ni hakili ta fan fɛ jateminɛba de wajibiya; sabu jatebɔw bɛna kɛ.

25b-  Kabini waati min na kuma y'a jira ko Jerusalɛm bɛna jɔ kokura ka ɲɛsin Munnenw ma, ka ɲɛsin Kuntigi ma

 Vɛrise yɔrɔ in dɔrɔn de nafa ka bon kosɛbɛ bawo a bɛ yelifɛn kunba fɔ ka surunya. ala bɛ fɛɛrɛ di a ka mɔgɔw ma minnu bɛ u ka masiya makɔnɔ , u k' a dɔn a bɛna a yɛrɛ jira u la san min na . Wa nin waati in min na kuma y’a jira ko Jerusalɛm bɛna jɔ kokura, o ka kan ka latigɛ ka kɛɲɛ ni san 490 kiraya fɔlenw janya ye. O sigicogo kura in kama, Esdrasi ka kitabu kɔnɔ, an bɛ sariya saba sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ, Pɛrɛsi masakɛ saba ye minnu yamaruya ka tugu ɲɔgɔn na: Sirus, Darius ani Artakserxes. A y’a Sɔrɔ sariya min Sìgira laban na in – 458 sàn na, o b’a To sàn 490 in kuncɛlen ka Kɛ an ka waati sàn 26nan na. O de kosɔn, Artaksɛrikɛsi ka nin sariya in de bɛna to ka mara ka kɛɲɛ ni a sɛbɛnna waati ye: samiyɛ ka kɛɲɛ ni Esd.7:9 ye: a bɔra Babilonɛ kalo fɔlɔ tile fɔlɔ la, a sera Jerusalɛm don kalo duurunan tile fɔlɔ , a ka Ala bolo ɲuman bɛ a kan . Masakɛ ka sariya san min fɔra Esdrasi.7:7 kɔnɔ: Israɛl den caman, sarakalasebaaw ni Levitew , dɔnkilidalaw, da kɔlɔsibagaw ani Netinikaw, olu fana nana Jerusalɛm masakɛ Artakserkses ka san wolonwulanan na

 Dekere bɔli ka kɛ jiboli-yɔrɔ ye, Ni Senu bɛ a laɲini a ka kiraya la, jiboli-yɔrɔ Paskɛ ye, Yesu Krisita sara gengenjiri la yɔrɔ min na. Jateminɛw bɛna an bila o kuntilenna in na.

25c-  dɔgɔkun wolonwula ni dɔgɔkun bi wɔɔrɔ ni fila ye nin ye, yɔrɔw ni kɔw bɛna labɛn kokura, nka waati gɛlɛnw na.

An bɛ dɔgɔkun 70 sɔrɔ a daminɛ na. Mɛlɛkɛ bɛ dɔgɔkun 69 lawuli; 7 + 62. Dɔgɔkun 7 fɔlɔw bɛ laban Jerusalɛm ni batoso seginni waati la, waati juguw la bawo Yahutuw bɛ baara kɛ Arabuw ka gɛlɛya banbali kɔrɔ minnu nana sigi yɔrɔ la min tora hɔrɔnya la u gɛnni fɛ. Nin tɛmɛsira min bɔra Neh.4:17 kɔnɔ, o bɛ ko ɲɛfɔ ka ɲɛ: Minnu ye kogo jɔ, ani minnu tun bɛ doni ta walima ka doni ta, olu tun bɛ baara kɛ ni bolo kelen ye ka marifa minɛ bolo tɔ kelen na . Nin ye kunnafoni ye min ɲɛfɔlen don, nka a kunba bɛ sɔrɔ dɔgɔkun 70nan na min jatera.

 Dɔgɔkun 70nan _

Dan 9:26 Dɔgɔkun biwɔɔrɔ ni fila kɔfɛ, Munnen dɔ na tigɛ, a nɔnabila tɛna sɔrɔ a nɔ na , foyi tɛna kɛ a nɔ na. Faama min bɛ na, o mɔgɔw na dugu ni yɔrɔ senuma halaki , u laban na kɛ i ko sanjiba fɛ; A latigɛra ko tiɲɛniw bɛna mɛn fo kɛlɛ laban.

26a-  Dɔgɔkun bi wɔɔrɔ ni fila tɛmɛnen kɔ, Munnen dɔ bɛna tigɛ

 O dɔgɔkun 62 bɛ kɔn dɔgɔkun 7 ɲɛ , o kɔrɔ ye ko cikan lakika ye "dɔgɔkun 69 kɔfɛ" munnen dɔ bɛna tigɛ , nka munnen si dɔrɔn tɛ, mɔgɔ min bɛ laseli kɛ o cogo la, o bɛ Ala ka munni kɛ a yɛrɛ ye. Baara kɛ ni formula ye min tɔgɔ ye ko “ a munnen ”, Ala bɛ Yahutuw labɛn u ka ɲɔgɔn sɔrɔli kama ni cɛ gansan ye, min yɔrɔ ka jan Ala ka gɛlɛyaw la. Ka kɛɲɛ n’a ka ntalen ye diwɛn sɛnɛbagaw kan, Mɔgɔ Denkɛ, rezɛn nakɔtigi denkɛ, b’a yɛrɛ jira diwɛn sɛnɛbagaw la, a kɛlen kɔ k’a ka cidenw ci minnu tun bɛ a ɲɛfɛ, ani u ye minnu tɔɔrɔ. Hadamadenw ka miiriya la, Yesu ye munnen dɔrɔn de ye min b’a yɛrɛ jira munnen tɔw nɔfɛ.

 mɛlɛkɛ ko “ kɔfɛ ” dɔgɔkun 69 bɛɛ lajɛlen kuntaala bɛ dɔgɔkun 70nan jira o cogo la . O cogo la, senfɛ-senfɛ, mɛlɛkɛ ka kunnafoniw b’an ɲɛsin san 30 kaban Tɛmɛnkan seli ma min bɛna kɛ nin tile-san dɔgɔkun 70nan cɛmancɛ la .

26b-  wa a tɛna kɛ a nɔnabila ye a nɔ na

 Nin bamanankan baarakɛcogo in ye sariya sɔsɔli ye ka tɛmɛn fɔlɔ kan i n’a fɔ a sɛbɛnbaga L.Segond y’a jira cogo min na a dakun na ko bamanankan bamanankan daɲɛ kɔrɔ ye ko: mɔgɔ si tɛ a fɛ . Wa ne fɛ, bamanankan baarakɛcogo kɔrɔ bɛ bɛn ne ma kosɛbɛ bawo a bɛ min fɔ tiɲɛ na a gengen waati la. Bibulu bɛ seereya kɛ ko cidenw yɛrɛ tun ye dannaya dabila ko Yesu tun ye Masiya ye min tun bɛ makɔnɔn, bawo, i n’a fɔ Yahutu jama tɔw, u tun bɛ kɛlɛcɛ masiya makɔnɔ min tun bɛna Romɛkaw gɛn ka bɔ jamana kɔnɔ.

26c-  Kuntigi min bɛna na, o mɔgɔw bɛna dugu ni yɔrɔ senuma senuma tiɲɛ

 O bɛ kɛ Ala ka jaabi ye Yahutuw ka jamana ka dannabaliya kɔlɔsili la: mɔgɔ si tɛ a ye . Ala ka dimi bɛna sara pewu zerusalɛmu halakili fɛ ani a ka senuya nkalonma ; sabu kabini san 30 , senuya ma kɛ Yahutuw ka dugukolo kan tugun ; yɔrɔ senuma tɛ kelen ye tugun. O wale in kama, Ala ye baara kɛ ni Romɛkaw ye, Yahutu diinɛ ɲɛmɔgɔw ye Masiya gengen jiri la minnu sababu fɛ, u ma u ja gɛlɛya ani u yɛrɛ ma se k’o kɛ, k’a sɔrɔ u tun b’a dɔn, n’u tɛ, ka diacre Etiɛni bon ni kabakurunw ye “san saba ni kalo wɔɔrɔ " kɔfɛ.

26d-  wa a laban na na i ko sanjiba

O de kosɔn, san 70 de la, Romɛkaw ka lamini san damadɔ kɔfɛ, Jerusalɛm binna u bolo, ka fa koniya tiɲɛni na, min ɲɛnamayara Ala ka timinandiya fɛ, u ye dugu ni senuya min tun tɛ yen tugun, o tiɲɛ ni kɔnɔnafili ye, i n’a fɔ a fɔra cogo min na kabakurun si ma to dɔ wɛrɛ kan i n’a fɔ Yesu y’a fɔ cogo min na sani a ka sa Mat.24:2 la: Nka a y’a fɔ u ye ko: Aw bɛ nin bɛɛ ye wa? Tiɲɛ na, ne b’a fɔ aw ye ko kabakurun kelen tɛna to dɔ wɛrɛ kan yan min tɛna ci .

26nan -  a latigɛra ko tiɲɛniw bɛna mɛn fo kɛlɛ laban

  Mat.24:6 la, Yesu ko: Aw na kɛlɛw ni kɛlɛ kumakanw mɛn: aw k’aw janto aw kana jɔrɔ, katuguni o kow ka kan ka kɛ. Nka o tɛna kɛ laban ye fɔlɔ. Romɛkaw kɔfɛ, kɛlɛw tora senna Krecɛnw ka waati san ba fila bɛɛ kɔnɔ ani hɛrɛ waati jan min na an ye kabini diɲɛ kɛlɛba filanan laban, o ye ko ye min tɛ kelen ye nka Ala ye a boloda. O cogo la, hadamadenya bɛ se k’a ka fɛn tiɲɛnen denw bɔ fo ka se a ka miiriyajuguw laban ma sanni a ka o sɔngɔ sara fo ka se saya ma.

 Nka, an man kan ka ɲinɛ n’an bɛ kuma Romɛkaw kan ko u ka papu nɔfɛta bɛna kafiri “ tiɲɛnikɛla walima tiɲɛnikɛla ” ka baara janya ani yen fana fo ka se kɛlɛ laban ma min kɛra Krisita Ala ka mɔgɔ sugandilenw kama.

Dan 9:27 A na layidu barikama kɛ ni mɔgɔ caman ye dɔgɔkun kelen kɔnɔ , dɔgɔkun tilancɛ kɔnɔ , a na saraka ni suman saraka ban. Wa [na kɛ] tiɲɛni haramulenw kaman na, hali fo ka se halakili ma (walima halaki pewu), a na kari, [ka kɛɲɛ ni] ko latigɛlen ye, [dugukolo] lakolon kɔnɔ .

27a-  A bɛna jɛɲɔgɔnya barikama kɛ ni mɔgɔ caman ye dɔgɔkun kelen kɔnɔ

 Ni bɛ kiraya kɛ layidu kura sigili kan ; a sabatilen don sabu a bɛ kɛ kisili jusigilan ye min bɛ di fo diɲɛ laban. Ko caman daɲɛ kɔnɔ, Ala bɛ Yahutu jamanadenw, a ka cidenw ani a ka Yahutu kalanden fɔlɔw laɲini minnu bɛna don a ka layidu la san wolonwula labanw kɔnɔ, waati dantigɛlen min dira Yahutu jamana ma walasa ka sɔn walima ka ban Masiya gengennalen na foroba la. O layidu de “ tigɛra ” tɛmɛsira 24nan na Ala ni Yahutu jurumukɛlaw nimisalenw cɛ. San 33 kɔnɔna na, nin dɔgɔkun tɛmɛnen laban bɛna kɛ ni nin tilenbaliya ni wale jugu wɛrɛ ye min jiralen don ni Etiɛni diacre kura kabakurun cili ye. A ka kojugu kelenpe tun ye ka tiɲɛw fɔ Yahutuw ye, u tun tɛ se ka minnu mɛn, k’a sɔrɔ Yesu y’a ka kumaw don a da la. Yesu y’a ye ko a ka ko nɔfɛmɔgɔ dɔ fagara, a ye jamana ka ban cogo min na ofisi la a ka delili la, a y’o sɛbɛn. Kabini san 33, Yahutu murutilenw ye Romɛkaw ka dimi lawuli min lankolon don ni bloki kelen ye Jerusalɛm san 70.

27b-  ani dɔgɔkun tilancɛ kɔnɔ a bɛna saraka ni saraka dabila

 Nin waati in min bɛ dɔgɔkun cɛmancɛ walima a tilancɛ la, o ye samiyɛ tile 30 ye min laɲini ye dɔgɔkun 70 kirayakuma ye. Nin ye waati ye min na wale minnu kofɔlen bɛ tɛmɛsira 24nan na, olu bɛɛ bɛ dafa: Jurumu laban, a kafari, kira nali min bɛ yelifɛn dafa a kɛtɔ k’a ka tilennenya banbali sigi sen kan ani Krisita lakununnen munni min bɛ wuli sankolo la Setigi ani Sebaayabɛɛtigi . Masiya ka jurumu kafari saya kofɔlen bɛ yan, a bɛ na ni kɔlɔlɔ dɔ ye min bɛ na ni o ye: baganw saraka ni saraka minnu bɛ kɛ wulada ni sɔgɔma Yahutuw ka batoso kɔnɔ, olu dabila pewu, nka fana k’a ta sɔgɔma fo wula fɛ , jama ka jurumuw kosɔn. Yesu Krisita ka saya bɛ bagan taamasyɛnw kɛ fɛn kɔrɔw ye minnu tun bɛ a jira ka kɔn layidu kɔrɔ kɔnɔ, wa o ye fɛn nafamaba ye min nana ni a ka saraka ye. Ala bɛ Alabatoso fini tigɛli min kɛ waati min na Yesu bɛ sa tuma min na, o bɛ dugukolo kan diinɛ laadalakow dabila pewu, ani Alabatoso tiɲɛni, san 70 kɔnɔ, o bɛ o dantigɛli barika bonya. O kɔfɛ, Yahutuw ka san o san seliw, minnu bɛɛ tun ye a nali kiraya ye, olu tun ka kan ka tunun; nka cogo si la, dɔgɔkun lafiɲɛ don kɛcogo min bɛ a kɔrɔ lakika sɔrɔ nin saya in na: a bɛ kiraya kɛ san ba wolonwulanan sankolola lafiɲɛ na, Yesu Krisita bɛ min sɔrɔ a ka sebaaya fɛ Ala n’a ka mɔgɔ sugandilen lakikaw ye, a b’a ka dafalen jate minnu kan tilennenya banbali min kofɔlen bɛ tɛmɛsira 24nan na.

 dɔgɔkun ” daminɛ bɛ kɛ san 26 tilebin fɛ ni Yesu ka batiseli ye min batisera Yuhana Batiselikɛla fɛ.

27c-  Wa [na kɛ] tiɲɛni haramulenw kaman kan

 Baasi tɛ, nka nin tɛmɛsira in bamanankan ma ɲɛ L.Segond ta la bawo a kɔrɔ fɔra cogo jugu la. Jirali minnu dira Yuhana ka Apokalipisi kɔnɔ, ne bɛ olu jateminɛ, ne bɛ ne ka Heburukan sɛbɛn bamanankan na, baarakɛcogo wɛrɛw bɛ min sinsin. Kumasen " kaman kan ", sankolo jogo ni mara taamasyɛn, o bɛ diinɛ kunkanbaaraba dɔ jira min bɛ papu ka Romɛ laɲini tigitigi, min " bɛ wuli " Dan.8:10-11 kɔnɔ, ani a diinɛ jɛɲɔgɔnw don labanw na. Kɔnɔw bɛ masakɛ tɔgɔ kɔrɔtalenba taamasyɛn , misali la waraba min kamanw bɛ ni kɔnɔw ye min ɲɛsinnen bɛ masakɛ Nebukadnezar ma, walima Ala yɛrɛ ta, min ye a ka Heburu jamanadenw ta ni wulu kamanw ye , a ye minnu kisi Misira jɔnya ma. Mansamara bɛɛ ye nin taamasyɛn in ta ka ɲɛsin wulu ma o la , san 1806, Napoléon 1er , min bɛna sinsin Apo.8:13 fɛ, o kɔfɛ Prusse ni Aliman masakɛw, laban kɛra dictateur A.Hitler ye. Nka kabini o waati, USA fana ye nin mansamara wulu in sɔrɔ a ka jamana warijɛ greenback kan : dɔrɔmɛ.

 Ka bɔ barokun tɛmɛnen na, Ni Senu bɛ segin ka taa a jugu kanulen laɲini: Romɛ. Yesu Krisita ka dugukolo kan cidenyabaara kɔfɛ, ko haramulenw kɛbaga laɲinilen min bɛ kɛ sababu ye ka dugukolo tiɲɛ laban kɛ, o ye Romɛ ye tiɲɛ na min ka kafiriw ka masaya waati ye Jerusalɛm halaki sisan dɔrɔn san 70 kɔnɔ tɛmɛsira 26. Wa, wale min ye ka " tiɲɛni haramulenw ” kɛ, o bɛna kɛ ka taa a fɛ waati kɔnɔ fo ka se diɲɛ laban ma. O la , ko haramulenw , caya la, u bɛ se ka bɔ, fɔlɔ, masakɛ Romɛ de la min bɛna dannabaa sugandilenw tɔɔrɔ, k’u faga “stade” kabakomaw la walasa ka Romɛkaw joli minɛbagaw ɲɛnajɛ, ko minnu bɛna ban san 313. Nka dɔ wɛrɛ haramulen bɛ na o kɔfɛ ani a bɛ kɛ ka tile wolonwulanan lafiɲɛ don kɛcogo ban, Marisikalo tile 7 san 321; o wale in bɛ se ka kɛ hali bi Romɛ Mansamara n’a ka masakɛ ɲɛmɔgɔ Kɔnstantin fɔlɔ de la. Ale fɛ, Romɛ Mansamara donna Bizansi masakɛw ka fanga kɔrɔ. San 538, a kɔfɛ, masakɛ Justinian 1er ye haramulen wɛrɛ kɛ a kɛtɔ ka Vigilius 1er ka papu ka fanga sigi a ka Romɛ sigiyɔrɔ kan , wa o haramulenw janya fo ka se diɲɛ laban ma, o tuma na, o ka kan ka bɔ nin fasa in na papu ka sariya la, Ala bɛ min na a jalakilen don kabini Dan.7. An hakili b’a la ko tɔgɔ min ye ko “ biɲɛ fitinin ” o bɛ Romɛ fasa fila jira minnu bɛ fanga la Dan.7 ani Dan.8 kɔnɔ. Ala bɛ nin dakun fila tugu-tugulenw na, baara haramulen kelen in taabolo dɔrɔn de ye.             

Sapitiri tɛmɛnenw kalanni y’a to an y’a dɔn ko haramulen suguya wɛrɛw bɛ yen, nin tɛmɛsira bɛ minnu jate a kan.

27d-  ani fo ka se halakili ma (walima halakili dafalen ) ani a bɛna tiɲɛ , [ka kɛɲɛ ni] min latigɛra, [dugukolo] lakolon kɔnɔ .

 “ A bɛna kari [ka kɛɲɛ ni] min latigɛra ” ani min jirala Dan.7:9-10 ani Dan.8:25 la: A ka ɲɛtaa n’a ka nanbaraw ɲɛtaa kosɔn, kuncɛbaya bɛna kɛ a dusukun na, a na caman kɛ mɔgɔ minnu tun bɛ balo hɛrɛ la, olu na halaki, a na wuli kuntigiw kama. nka a bɛna kari, bolo si ma cɛsiri.

Heburukan sɛbɛn bɛ o Ala ka miiriya jira min ni bi bamanankan bayɛlɛmaniw tɛ kelen ye.

O nuancɛ in sinsinnen bɛ Ala ka porozɛ kan walasa ka hadamadenw jalaki da dugukolo dugukolo kan u bɛ balo min kan; Jir.20 bɛ min kalan an na. An k’a kɔlɔsi ko Krecɛn dannaya nkalonma tɛ o Ala ka baara jateminɛn min bɛna kɛ ka hadamadenw halaki ka bɔ dugukolo kan, Krisita seginni nɔɔrɔ la. Jirali minnu dira Jirali 20nan na, u ma u janto o la, u bɛ Krisita ka masaya sigili makɔnɔ fu dugukolo kan. Nka, a sanfɛla tiɲɛni pewu bolodara yan ani Jirali 20 kɔnɔ. Krisita min ye se sɔrɔ, o seginni nɔɔrɔ la a ka alaɲɛsiran bɛɛ la, o bɛna segin dugukolo kan a cogoya ɲagaminen na kabini a tariku daminɛ na min ɲɛfɔlen bɛ Jenɛse 1. Dugukolo yɛrɛyɛrɛbaw bɛna a yɛrɛyɛrɛ ani a bɛna segin tɔgɔ dingɛ kɔnɔ ka taa a cogo ɲagaminen na “ cogoya tɛ min na ani lankolon ” , “tohu wa bohu”, daminɛ. Cɛ ɲɛnama tɛna to a kan, nka a na kɛ jinɛ ka kasobon ye min yɔrɔ ka jan a la san ba kelen kɔnɔ fo ka se a saya waati ma.

Nin kalan in senfɛ, n ka kan ka kunnafoni wɛrɛw di ka ɲɛsin fɔlɔ “ dɔgɔkun 70nan ” ma min kalanna sisan. A tiimɛni kiraya donw-sanw na, o ni tiimɛni yɛrɛyɛrɛ bɛ fara ɲɔgɔn kan. Sabula Yahutuw ka kalandriya dɔ ka seereya sababu la, an bɛ Paki dɔgɔkun labɛncogo dɔn san 30. A cɛmancɛ tun ye karidon ye, lafiɲɛ don min tun bɛ kɛ tuma dɔw la, min tun bɛ jo sɔrɔ Yahutuw ka Tɛmɛnkan seli fɛ min binna o san na jumadon. O cogo la, an bɛ se ka nin Tɛmɛnkan seli in taabolo labɛn kokura pewu, Yesu sara min na. A minɛna tarata wula fɛ, Kiri tigɛra su fɛ, Yesu gengenna jiri la karidon sɔgɔma 9 waati. A bɛ ban 3 h.m. Sani sɔgɔma 6 waati ka se, Yusufu min bɔra Arimate, o y’a su bila kaburu kɔnɔ, ka kabakurun min datugu, a y’o wuli ka bɔ yen. Lafiɲɛbɔ don min bɛ wele ko Paskɛli lafiɲɛ don bɛ tɛmɛ. Jumadon sɔgɔma, Ala-ka-marako musow bɛ tulumafɛnw san, u bɛ minnu labɛn tile fɛ walasa ka Yesu su sumaya. Jumadon wula fɛ, nɛgɛ kanɲɛ 6 waati, dɔgɔkun lafiɲɛ don bɛ daminɛ, su dɔ, don dɔ bɛ tɛmɛ lafiɲɛbɔ la, Ala ye min saniya. Ani sibiridon wulada fɛ 6 h waati, diɲɛ dɔgɔkun don fɔlɔ bɛ daminɛ. Su bɛ tɛmɛn, dugujɛ yeelen fɔlɔ la, musow bɛ taa kaburu la k’a jigi da ko u bɛna mɔgɔ sɔrɔ min bɛna kabakurun in wuli ka bɔ yen. U y’a sɔrɔ kabakurun wulilen don ka taa, kaburu dabɔlen don. Ka don kaburu kɔnɔ, Mariyama Magadala ni Yesu ba Mariyama ye mɛlɛkɛ dɔ sigilen ye min y’a fɔ u ye ko Yesu kununna, mɛlɛkɛ y’a fɔ u ye ko u ka taa a balimaw lasɔmi, a ka cidenw. K’a to nakɔ kɔnɔ, Mariyama Magadala ye cɛ dɔ ye min fini jɛman don, a y’o ta ka kɛ nakɔtigi ye, o fɛnw falen-falen na, a ye Yesu dɔn. Wa yan, kunnafoni nafamaba dɔ min bɛ dannaya dɔ tiɲɛ min jɛnsɛnnen don kosɛbɛ, Yesu b’a fɔ Mariyama ye ko: “ Ne ma segin ne Fa ma fɔlɔ ”. Son min tun b gengenjiri kan ani Yesu yr ma don alijna la, Ala ka masaya la, o don kelen na, u gengen jiri la, kabini tile 3 kuuru o k, hali bi Yesu ma segin sankolo la fɔlɔ. O cogo la, ne bɛ se k’a fɔ Matigi tɔgɔ la, ko foyi tɛ minnu fɛ a fɛ, olu ka u makun! Walisa a kana yɛlɛma wala ka maloya don dɔ la.

Fɛn filanan ye ka nafa sɔrɔ don na – 458 min ye fɔlɔ ye tile san dɔgɔkun 70 daminɛ ye min latigɛra Yahutuw ka jamana ye, Ala ye danyɔrɔ taamasiyɛnba fila di minnu ma: lafiɲɛ don ani farisogo bolokoli.

Ka kɛɲɛ ni Rom.11 ye, kafiriw jiginna minnu donna layidu kura kɔnɔ, olu bɛ don Heburuw ni Yahutuw ju ni u jiribolo la. Nka layidu kura jusigilanw ye Yahutuw dɔrɔn de ye ani Yesu ye hakilina dɔ ta k’a hakili jigin o la Yuhana 4:22 la: I tɛ min dɔn, i bɛ o bato; an bɛ min dɔn, an bɛ o bato, katuguni kisili bɛ bɔ Yahutuw de la. Bi, o cikan bɛ nafa ɲɛnama sɔrɔ bawo Yesu bɛ o cikan ɲɛsin kafiriw ma minnu jiginna nkalontigɛ la, waati bɛɛ la. Walasa k’u tiɲɛ ka ɲɛ, jinɛ y’u bila ka Yahutuw n’u ka jɛɲɔgɔnya kɔniya; O de y'u mabɔ Ala ka ci fɔlenw ni a ka lafiɲɛ don senuma la. o la , an ka kan ka o fili in latilen ani ka layidu kura lajɛ ni yahutuw ka danyɔrɔ ye . Cidenw ni Yahutu kalanden kura minnu jiginna, olu ye nin “ caman ” ye minnu bɛ jɛɲɔgɔnya sabatilen kɛ ni Yesu ye , Dan.9:27 kɔnɔ, nka u jɔyɔrɔ tora Yahutuw ta ye, u haminanko fana bɛ “ dɔgɔkun 70 ” waati daminɛ na. Ala ye min di Yahutu siya ma walisa u ka sɔn walima ka ban layidu kura sariyakolo la min sinsinnen bɛ hadamaden joli kan, Yesu Krisita ye min bɔn a yɛrɛ sago la. Ka bɔ o hakilinaw la don – 458 bɛ kɛ Dan.8:14 ka “wula-sɔgɔma 2300” daminɛ ye.

O kiraya waati jan laban na, san 2300, fɛn saba tun ka kan ka ban ka kɛɲɛ ni Dan.8:13 ye.

1-     sarakalasebaaya banbali

2-     jurumu min bɛ mɔgɔ tiɲɛ

3-     senuya ni kɛlɛbolo tɔɔrɔ.

Fɛn saba ninnu bɛ dɔn:

1-     papu ka sarakalasebaaya banbali dugukolo kan

2-     tile fɔlɔ tɔ tɔgɔ jiginna ko : dimansila.

3-     Krecɛn senuya ni mɔgɔ senumaw tɔɔrɔli, sankolo masaya jamanadenw.

O fɛn caman b’a ɲini ka:

1-     A ka sankolola sarakalasebaaya senuma banbali lasegin Yesu Krisita ma.

2-     ala ka sariya bɛɛ segin a cogo kɔrɔ la , tile 7nan lafiɲɛbɔ lafiɲɛbɔ fana sen bɛ o la .

3-     Krecɛn senumaya ni mɔgɔ senumaw ka tɔɔrɔw ban.

Jatebla min labɛnna « wulada-sɔgɔma 2300 » kama k’a daminɛ don na – 458, o waati laban bɛ ban san 1843 kaban : 2300 – 458 = 1842 +1. O jatebla in na an bɛ sàn 1842 kuuru Sɔrɔ minnu na an ka kan ka +1 Fàra o kan k’a Jira ko kaban san 1843 daminɛ na kiraya fɔlen “2300 wula-sɔgɔma” bɛ Ban yɔrɔ min na. O don in ye Ala ka donko seginni daminɛ ye min b’a fɛ o cogo la k’a ka mɔgɔ senuma lakikaw hɔrɔnya ka bɔ diinɛ nkalonw na minnu ciyɛnna Romɛ papu ka Katoliki diinɛ fɛ san 1260 kɔnɔ. O cogo la, ka fɛɛrɛ tigɛ walasa ka hakilimaya kununni dɔ da Ameriki, Protɛstanw ye dogoyɔrɔ sɔrɔ yɔrɔ min na, Ni Senu bɛ William Miller bila ka a mago don Daniɛl 8:14 ka kirayakuma la ani don fila minnu latigɛra ka tugu ɲɔgɔn na, olu bɛ Yesu Krisita seginni laseli kɛ , min ye fɔlɔ ye san 1843 kaban, filanan kɛra san 1844 bin ye.A fɛ, yɔrɔ senuma saniyali kɔrɔ ye ko Yesu seginna ka dugukolo saniya. Jigitigɛ fila kɔfɛ don bolodalenw na, Ni Senu bɛ taamasyɛn di mɔgɔ timinandiyalenw ma minnu ye u sen don dannaya kɔrɔbɔli fila la. Sankolola yelifɛn dɔ sɔrɔla san 1844 Utikalo tile 23 sɔgɔma, mɔgɔ senuma dɔ fɛ min tun bɛ forow tigɛ. Sankolo dabɔra ka kɛ ɲɛjirali dɔ ye min bɛ Yesu Krisita jira iko Sarakalasebaa Kuntigi min bɛ baara kɛ sankolo yɔrɔ senuma kɔnɔ. O yeli la, a tɛmɛna ka bɔ yɔrɔ senuma na ka taa yɔrɔ senuma bɛɛ la. O cogo la, san 1260 dibi kɔfɛ, Yesu Krisita ye jɛɲɔgɔnya kura don a ni a ka kantigiw cɛ minnu labɛnna ka kɛɲɛ ni kɔrɔbɔli fila ye minnu tugura ɲɔgɔn kɔ.

1-     Badaa-badaa daminɛni kokura . O la sa, o yelifɛn de sababu fɛ, Ala ye a ka sankolola sarakalasebaaya banbali fanga ta kokura foroba la san 1844 Utikalo tile 23.

2-     Lafiɲɛ don seginni . O kalo kelen na, Senuma dɔ wɛrɛ y’a daminɛ ka tile wolonwulanan lafiɲɛ don labato, ka tugu Madamu Rachel Oaks ka bɔnye kɔ min ye sɛbɛndennin dɔ di a ma ka bɔ a ka egilisi la: “Tile wolonwulanan batiselikɛlaw.” Kelen kelen, waati tɛmɛnen kɔfɛ, mɔgɔ senuma minnu sugandira kɔrɔbɔli fila fɛ, olu fana ye tile wolonwulanan lafiɲɛ don ta. O cogo de la Ala ye jurumu tiɲɛni ban, kafiri Romɛ ye min sigi sen kan, nka papu ka Romɛ ye min kɛ sariya kɔnɔ a tɔgɔ la ko “Dimansi”.

3-     Ka tɔɔrɔw dabila . Barokun sabanan tun ɲɛsinnen bɛ senuya ma ani Krecɛn minnu tɔɔrɔla san 1260 kɔnɔ. Wa yen tugun, san 1843 ni 1844, diinɛ hɛrɛ ye masaya kɛ yɔrɔ bɛɛ la Tlebi diɲɛ kɔnɔ, kiraya kuma tun bɛ min haminanko ye. O bɛ kɛ bawo Faransi min ye wuliliko kɛ, o ye diinɛko juguw kɛbagaw da tugu n’a ka gilotini ye. O cogo la, diinɛ jatɔyakɛlaw ɲangili san joli labanw kɔfɛ ka kɛɲɛ ni Apo.2:22-23 ye, san 1260 laban na min daminɛna san 538, don min tun bɛ tali kɛ banbali bɔli la papu ka fanga sigili fɛ, i.e. san 1798, diinɛ hɛrɛ bɛ fanga la. Wa dusukun hɔrɔnya min sigilen don, o b’a to mɔgɔ senumaw bɛ baara kɛ Ala ye ka kɛɲɛ n’u ka sugandili ye ani u ka dɔnniya ye ko Ala bɛna dɔ fara u kan. San 1843, a ... senuya ni mɔgɔ senumaw ka kɛlɛbolo , o sankolo masaya jamanaden minnu sugandira Yesu Krisita fɛ, olu tɛ tɔɔrɔ tugun, i n’a fɔ Daniɛl 8:13-14 kirayakuma y’a jira cogo min na.

Nin ko kɛlenw bɛɛ labɛnna ani k’u ɲɛminɛ Sebaayabɛɛtigi Ala fɛ min bɛ hadamadenw hakili ɲɛminɛ cogo la min tɛ ye pewu walasa u k’a ka laɲiniw dafa, a ka porogaramu bɛɛ, fo ka se diɲɛ laban ma, waati min na a ka mɔgɔ sugandilenw sugandili bɛna ban. A bɛ bɔ nin bɛɛ la ko hadamaden tɛ a sugandi ka lafiɲɛ don n’a yeelen bonya, Ala de bɛ nin fɛnw di a ma minnu ye a ta ye, k’a kɛ a ka sɔnni taamasyɛn ye ani a ka kanuya lakika ye a la i n’a fɔ Eze b’a kalan cogo min na..20:12 -20: Ne ye ne ka lafiɲɛ donw fana di u ma ka kɛ taamasyɛn ye ne ni u cɛ, walisa u k'a dɔn ko ne de ye Matigi ye min bɛ u saniya...Aw ka ne ka lafiɲɛ donw saniya, walisa u ka kɛ taamasyɛn kelen ye ne ni aw cɛ a dɔnna ko ne ye matigi aw ka ala ye . Ikomi ale de b’a ka saga tununnen ɲini, an ka da a la ko mɔgɔ sugandilen si tɛna tɛmɛ welekan kan.

Dan.8 la, Ala ye jaabi kɛrɛnkɛrɛnnen min di tɛmɛsira 14nan na, ɲininkali min bɛ tɛmɛsira 13nan na, daɲɛ " senuya " bɛ bɛn kosɛbɛ bawo senuya bɛ tali kɛ fɛn bɛɛ la caman na, min ye Ala ta ye, ani min bɛ nɔ bila a la kɛrɛnkɛrɛnnenya la. O tun ye a ka sankolola sarakalasebaaya banbali ko ye, a ka lafiɲɛ don senuma ko la kabini diɲɛ dabɔra Hadama dali kɔfɛ, ani a ka mɔgɔ senumaw , a ka mɔgɔ sugandilen kantigiw.

Ko minnu fɔra Daniɛl 8:13-14 kɔnɔ, olu tiimɛna san 1843 cɛ, tuma min na Ala ka sariya daminɛna ka baara kɛ ani san 1844 binna, o fila bɛɛ sinsinnen bɛ Yesu Krisita seginni jigiya kan o donw na, o la sa, u y’u jigi da hakilina kan min ye ko Yesu Krisita nali, o ko in waati mɔgɔw ye tɔgɔ di a senfɛmɔgɔw ma minnu tun ye o jigiyaw nɔfɛmɔgɔw ye, ka bɔ latigɛkan na « adventus » min kɔrɔ tigitigi ye « nali » ye. An bɛna o “Adventiste” ko sɔrɔ nin Daniɛl ka kitabu tilayɔrɔba 12nan na, Ni Senu bɛna nin “layidu” laban min kɛra cogo labɛnnen na, o nafa jira yɔrɔ min na.

Daniɛl 10

Dan 10:1 Pɛrɛsi masakɛ Sirus ka masaya san sabanan na, kuma dɔ fɔra Daniɛl ye, a tɔgɔ ko Bɛltesazar. Nin kuma min ye tiɲɛ ye, o bɛ balawuba dɔ laseli. A ye o kuma lamɛn, a ye yelifɛn faamu.

1a-  Pɛrɛsi masakɛ Sirus ka san sabanan na, kuma dɔ fɔra Daniɛl ye, min tɔgɔ ye ko Bɛltesazar

 Sirus 2 ye masaya kɛ kabini – san 539. O la, yeli don ye – san 536 ye.

1b-  Nin kuma in, min ye tiɲɛ ye, o bɛ balawuba dɔ laseli.

 Nin kumasen in, balawuba, bɛ fagali in laseli kɛ hakɛba la.

1c-  A ye nin kuma lamɛn, a ye yelifɛn faamu.

 Ni Daniɛl ye o kɔrɔ faamu, an fana bɛna o faamu.

Dan 10:2 O waati la, ne Daniɛl ye dusukasi kɛ dɔgɔkun saba kɔnɔ.

 Nin mɔgɔ yɛrɛ ka dusukasi in min bɛ Daniɛl de kan, o bɛ mɔgɔfaga sudoncogo sinsin min bɛna kɛ ni balawuba min laseli kɛra, o kɛra.

Dan 10:3 Ne ma dumuni duman si dun, sogo ni diwɛn ma don ne da la, ne ma mun kɛ ne yɛrɛ la fo dɔgɔkun saba ka ban.

 Daniɛl ka nin labɛnni min bɛ dɔ fara senuya kan, o bɛ kiraya kɛ ko kabakoma na, mɛlɛkɛ bɛna kiraya min fɔ Dan.11:30 kɔnɔ.

Dan 10.4 Kalo fɔlɔ tile mugan ni naaninan na, ne tun bɛ Hidɛkɛli bajiba da la.

 Hiddékel tɔgɔ ye Tigɛrɛ ye faransikan na. Nin ye baji ye min ye Mezopotami ji bɔ ni Efrate ye min ye Kalde dugu Babilonɛ tigɛ ka ji di a ma k’a sababu kɛ masakɛ Nebukadnezar ka kuncɛbaya ɲangili ye. Daniel ma se k’o faamu, nka nin ɲɛfɔli in tun dabɔra ne de kama. Sabula san 1991 dɔrɔn de la ne ye Daniɛl 12 ɲɛfɔli lakikaw ladɔnniya yɔrɔ min na Tigris baji bɛna jɔyɔrɔ ta “ jara ” ye min bɛ hadamadenw ni dun. Dannaya kɔrɔbɔli dɔ jiralen bɛ a tɛmɛsira faratilen fɛ. Mɔgɔ sugandilenw dɔrɔn de bɛ se k’a tigɛ ka taa a fɛ u ka taama na ni Yesu Krisita ye. O ye tugun, ja min kopi kɛra ka bɔ Kɔgɔji Bilen tigɛli la Heburuw fɛ, tɛmɛsira min tɛ se ka kɛ ani min bɛ se ka mɔgɔ faga Misira jurumukɛlaw bolo. Nka Daniɛl 12 bɛ min lawuli, o bɛ “Adventiste” sugandilen labanw sugandi minnu ka cidenyabaara bɛna taa ɲɛ fo Krisita seginni. U labanw na balawuba laban sɔrɔ , a cogoya dantɛmɛnen min bɛna kɛ sababu ye ka Krisita ka dɛmɛ don kisili ni nɔɔrɔma seginni na ni waleɲumandɔn ye.

Balawu fɔlɔ min laseli kɛra Daniɛl ye, o kofɔlen bɛ Dan.11:30 kɔnɔ. A ɲɛsinnen bɛ Yahutuw ka mɔgɔw ma minnu tun bɛ yen fɔlɔ, nka o balawu wɛrɛ bɛna laseli kɛ ni ja dɔ ye min bɛ tali kɛ o la Jirali 1 kɔnɔ. o bɛna kɛ diɲɛ kɛlɛ sabanan kɔfɛ , cɛ tila sabanan bɛna faga min kɔnɔ . Wa o kɛlɛ in jiralen bɛ Jirali 9:13 ka se 21 ma taamasiyɛnw fɛ, nka a yiriwara kan jɛlen na nin Daniɛl ka kitabu kɔnɔ tilayɔrɔba 11 laban na tɛmɛsira 40 fo 45. Walisa an ka sɔrɔ ɲɔgɔn kɔ, nin tilayɔrɔba in kɔnɔ 11, Yahutuw ka balawuba, o tuma na Dan.12:1 la, balawuba min bɛna kerecɛnya sugandilenw ni laban waati Yahutu kantigiw laɲini minnu bɛna wuli Krisita la O balawu kofɔlen bɛ yen daɲɛw kɔrɔ “waatiw gɛlɛyaw” ani laɲini kunba bɛna kɛ lafiɲɛ don min saniyalen don Ala fɛ, o dege.

Balawu minnu tun fɔra ka kɔrɔ, olu yelifɛn fila sumalen

1-     Ka ɲɛsin Daniɛl ka mɔgɔw ma minnu tun bɛ layidu kɔrɔ la: Dan.10:5-6.

2-     Layidu kura ka Daniɛl ka mɔgɔw denw ma: Jir.1:13-14.

Walasa ka nafa min di nin balawu fila ma, an ka kan k’o faamu kosɛbɛ, k’a faamu ko hali n’u bɛ tugu ɲɔgɔn kɔ waati kɔnɔ, fɔlɔ ye misali ye min bɛ filanan kiraya, min bɛna ɲɛsin Yesu Krisita seginni ma , kantigi laban Ala denw i n'a fɔ Daniɛl n'a taamaɲɔgɔn saba. San tan caman hɛrɛ kɔfɛ, o kɔfɛ, atomikɛ kɛlɛ juguba ni tiɲɛni juguba dɔ bɛna kɛ, Romɛkaw ka dimansila lafiɲɛ don bɛna wajibiya diɲɛ bɛɛ ka gɔfɛrɛnaman fɛ, min labɛnna balawu in kisibagaw fɛ. O kɔ fana, saya bɛna na ka mɔgɔ sugandilen kantigiw ka ɲɛnamaya bila farati la, i n’a fɔ Daniɛl, Hananiya, Misaɛl ani Azariya ka waati la; ani i n’a fɔ “Makabew” waati la san –168, balawu ye min laseli kɛ Daniɛl ka tilayɔrɔba in kɔnɔ, o bɛ o laɲini; ani a laban na, Adventiste labanw tora kantigiya la fo ka se tile wolonwulanan lafiɲɛ don ma san 2029.

Nka sanni nin gɛlɛya laban in ka kɛ, papu ka masaya jan min kɛra san 1260 kɔnɔ, o bɛna kɛ sababu ye ka danfɛn caman faga Ala tɔgɔ la kaban.

Kuma surun na, nin yelifɛn in ye cikan min lase Daniɛl ma, o faamuyali bɛna a to an ka se ka min di Yuhana ma Jirali 1:13 fo 16 la, o kɔrɔ faamu.

Dan 10.5 Ne ye ne ɲɛ kɔrɔta ka filɛli kɛ, ka cɛ dɔ ye min tun bɛ fini don, sanu cɛsirilan tun b’a cɛsirilan kan ka bɔ Ufaz.

 5a-  cɛ dɔ tun bɛ yen min tun bɛ fini don

 Tilennenya baara min taamasiyɛn ye fini ye, Ala bɛna o kɛ hadamaden dɔ sababu fɛ. Ja min ɲɛfɔlen don, Ala bɛ Gɛrɛki masakɛ Antiose 4 yecogo ta min bɛ wele ko Epifane. A bɛna kɛ Yahutuw tɔɔrɔbaga ye – san 175 ni – 164 cɛ, a ka masaya waati.

5b-  Ufaz ka sanu cɛsirilan bɛ a cɛmancɛ la

­ Ni o cɛsirilan bilala sugunɛw kan, o bɛ tiɲɛ jagoyalen jira. Ka fara o kan, a dilannen don ni sanu ye, o bɛ bɔ Ufaz, min bɛ Jer.10:9 kɔnɔ, a bɛ a ka kafiriw ka bolibato baara laɲini.

Dan 10:6 A farikolo tun bɛ i ko kirizoliti, a ɲɛda tun bɛ manamana i ko sanpɛrɛn, a ɲɛw tun bɛ i ko tasuma tasuma, a bolow ni a senw tun bɛ i ko nɛgɛ jɛlen, a kan mankan tun bɛ i ko jamaba mankan.

6a-  A farikolo tun bɛ i ko kirizoliti

 Ala de ye yelifɛn sɛbɛnbaga ye nka a bɛ kafiri ala dɔ nali laseli o de kama nin nɔɔrɔma fan min ka bon ni hadamaden ta ye.

6b-  a ɲɛda tun bɛ manamana i ko sanpɛrɛn

 Gɛrɛkikan min ye o Ala ye, o sinsinnen don. Nin ye Zeus ye, masakɛ Antiose ka Gɛrɛkiw ka ala 4. Sanpɛrɛn ye Olɛnpi ala Zeus taamasyɛn ye; Gɛrɛkiw ka nsiirinw kɔnɔ Olɛnpi alaw ka ala

6c-  a ɲɛw tun bɛ i ko tasuma tasuma

 A bɛ min filɛ, a tɛ sɔn o ma, a bɛna o tiɲɛ; a ɲɛ na kɛ Yahutuw kan ka kɛɲɛ ni Dan.11:30: ... a bɛna mɔgɔw filɛ minnu ye layidu senuma bila. Bɔnɛ tɛ na ni kun tɛ, murutili bɛ jama nɔgɔ.

6d-  a bolow ni a senw tun bɛ i n'a fɔ nɛgɛ jɛlen

 Fagalikɛla min bɛna ci Ala fɛ, o bɛna kɛ jurumukɛla ye i ko a ka mɔgɔ fagalenw. A ka tiɲɛni wale minnu taamasyɛn don a bolow ni a senw fɛ minnu dilalen don ni nɛgɛ ye, olu ye Gɛrɛkiw ka jurumu taamasyɛn ye Dan ja la.2.

6nan-  a kan mankan tun bɛ i ko jamaba mankan

 Gɛrɛki masakɛ tɛna wale kɛ a kelen na. Sɔrɔdasi jamaba bɛna kɛ a kɔfɛ ani a ɲɛfɛ, kafiriw i n’a fɔ ale yɛrɛ, walisa k’a ka cikanw labato.

 Nin kiraya laseli kuncɛyɔrɔ ni a kuncɛyɔrɔ bɛna se Dan ka tiimɛ waati la 11:31: Sɔrɔdasiw bɛna bɔ a ka cikan kɔrɔ; u na yɔrɔ senuma , kɛlɛbolo nɔgɔ , u na saraka banbali ban , ka halakibaga haramulen sigi. Bibulu ka tiɲɛni kama, ne ye saraka daɲɛ tigɛ min ma sɛbɛn Heburukan sɛbɛn kɔnɔ, bawo Ala ye jɔyɔrɔ fila di minnu tɛ kelen ye ɲɔgɔn kɔ “ banbali ” layidu kɔrɔ kɔnɔ ani layidu kura kɔnɔ. Fɔlɔ la a bɛ Kɛ sagaden dɔ saraka ye wula fɛ ni sɔgɔma fɛ k'a Kɛ saraka jɛni ye. Maana surun kɔnɔ, a bɛ Yesu Krisita ka sankolola delili jira min b’a hakili jigin a ka saraka la walasa ka delili kɛ mɔgɔ sugandilenw ka deliliw kama. Dan.11:31 kɔnɔna na, layidu kɔrɔ ta, Gɛrɛki masakɛ bɛna Musa ka sariya saraka banbaliw ban . O cogo la, a bɛ lawuli waati min na, o waati kɔnɔkow dɔrɔn de bɛ dugukolo kan sarakalasebaa dɔ ka delili banbali cidenyabaara kɔrɔ fɔ, walima sankolo sarakalasebaa kuntigi ka cidenyabaara: Yesu Krisita. O la sa, banbali bɛ tali kɛ hadamaden ka cidenyabaara la walima, filanan ni dafalen, Yesu Krisita ka sankolola cidenyabaara la.

Dan 10:7 Ne Daniɛl, ne kelenpe ye yelifɛn ye, ne ni cɛ minnu tun bɛ yen, olu ma o yelifɛn ye, nka u siranna kosɛbɛ, u bolila ka taa u dogo.

7-  Nin siran jɛlen in ye yelifɛn dafalen ja fitini dɔrɔn de ye. Sabu mɔgɔfaga min tun fɔra ka kɔrɔ, o don na, a ka ɲi mɔgɔ tilennenw ka boli ka dogo, hali ni o tun bɛ dugukolo kɔnɔ.

Dan 10:8 Ne kelen tora ka nin yelifɛnba ye. ne fanga dɛsɛra ne la, ne ɲɛda kulɛri Changé ani a toli, ani ne fanga bɛɛ banna.

8a-  A dusukunnataw sababu fɛ, Daniɛl bɛ ka taa a fɛ ka kiraya kɛ balawu min bɛna kɛ, o kɔlɔlɔw kan.

Dan 10.9 Ne ye a ka kumaw mankan mɛn. ne ye a ka kumaw mankan mɛn tuma min na, ne kabakoyara, ne ɲɛda jiginna duguma.

9a-  balawu don na , masakɛ tɔɔrɔbaga kan bɛna o siranfɛn kelenw lase ; gɛnɛgɛnɛw bɛna ɲɔgɔn gosi ani senw bɛna biri, u tɛ se ka farikolow ta minnu bɛna bin dugukolo kan.

Dan 10.10 Bolo dɔ magara ne la ka ne gɛnɛgɛnɛw ni ne bolow lamaga.

10a- A ka hɛrɛ la, Daniɛl ye kira dɔrɔn de ye min ka baara ye ka nin  balawuba in nali laseli a ka mɔgɔw ye wa a yɛrɛ tɛ Ala ka dimi tilennenya laɲini ye.

Dan 10.11 A y’a fɔ ne ye ko: Daniɛl, cɛ kanulen, ne bɛna kuma minnu fɔ i ye, i k’i janto olu la, ka i jɔ i bɛ yɔrɔ min na. katuguni ne cilen don aw ma sisan.» A ye o kuma fɔ ne ye tuma min na, ne jɔlen tora ka yɛrɛyɛrɛ.

11a-  Daniɛl, cɛ kanulen, ne bɛna kuma minnu fɔ i ye, i janto olu la, ka jɔ i bɛ yɔrɔ min na

 Kun si t’a la Ala kanubaga ka siran a ka sankolola walew ɲɛ. Ala ka diminya bɛ jurumukɛla murutilen juguw ni farigan juguw kama. Daniɛl ye nin mɔgɔw kɔkanna ye.A ka kan ka to jɔlen na bawo o ye danfara taamasyɛn yɛrɛ ye min bɛna laban ka bin mɔgɔ sugandilenw kan. Hali ni u dalen bɛ dugukolo kan saya buguri la, u bɛna kunun ka segin u sen kan. Mɔgɔ juguw bɛna da ani mɔgɔ juguw bɛna kunun walisa kiritigɛ laban ka halaki fo abada. Mɛlɛkɛ b’a jira ko “i bɛ yɔrɔ min na”. Ani a bɛ min? Sigida la “Hiddekel” baji da la, faransikan na, Efrate, min bɛna Krecɛn Erɔpu tɔgɔ fɔ jɛɲɔgɔnya kura la Jirali kɔnɔ. Kalansen fɔlɔ ye ko hadamaden bɛ se ka Ala kunbɛn yɔrɔ o yɔrɔ, ka dugawu sɔrɔ a fɛ yen. Nin kalan in bɛ bolibato ɲɛngoyaw wuli, ko mɔgɔ caman fɛ, Ala bɛ se ka sɔrɔ dɔrɔn egilisiw kɔnɔ, sow senumaw kɔnɔ, batosow kɔnɔ, sarakabɔyɔrɔw la, nka yan, o si tɛ yen. A ka waati la, Yesu na nin kalan kura don a f ko Yuhana 4:21 fo 24: Muso, Yesu y a f a ye ko i ka da ne la, waati b na, waati min na i na Fa bato nin kulu kan, wa Jerusalm . I tɛ fɛn min dɔn, i bɛ o bato; an bɛ min dɔn, an bɛ o bato, katuguni kisili bɛ bɔ Yahutuw de la. Nka waati bɛ na, wa a sera kaban, batobaga lakikaw bɛna Fa bato hakili ni tiɲɛ la. Fa Ala b'a ɲini minnu fɛ, olu de ye batokɛlaw ye. Ala ye Ni ye, mɔgɔ minnu b’a bato, olu ka kan k’a bato hakili ni tiɲɛ na.

 Kalansen filanan ka nɔgɔn ka tɛmɛ, a sinsinnen bɛ Hiddekel baji kan bawo Ni Senu y’a labɛn k’a ka gafe faamuyali da wuli a ka baarakɛla kantigi labanw dɔrɔn de ye minnu ka ko kɛlenw n’u ka sugandili bɛ kɛ kɔrɔbɔli min fɛ, o jiralen bɛ ni u ja ye Hiddékel baji tigɛ faratilen faransikan na, Tigɛ, i n'a fɔ nin tɔgɔ in bagan, o fana bɛ dannaya kɔrɔbɔli la, hadamadenw ni dunbaga.

11b-  sabu ne cilen don aw ma sisan. A ye o kuma fɔ ne ye tuma min na, ne jɔlen tora ka yɛrɛyɛrɛ.

 O ɲɔgɔnye tɛ yelifɛn ye tugun, a bɛ wuli ka kɛ baro ye, Ala ka danfɛn fila ni ɲɔgɔn cɛ ɲɔgɔn falen-falen, kelen bɛ bɔ sankolo la, tɔ kelen bɛ bɔ dugukolo la hali bi.             

Dan 10:12  A ko ne ma ko: Daniɛl, i kana siran; sabu kabini i ye i dusukun bila ka faamuyali ni i yɛrɛ majigin i ka Ala ɲɛ kɔrɔ don fɔlɔ min na, i ka kuma mɛnna, i ka kumaw de kosɔn ne bɛ na .

 Nin tɛmɛsira bɛɛ kan, kuma kelen dɔrɔn de bɛ ne bolo ka fɔ. Ni i hakili tun bɛna bɔ i hakili la, a dɔgɔyalenba la, i hakili to nin tɛmɛsira in na min b’a fɔ an ye an bɛ se ka an dabaga Ala diyabɔ cogo min na.

 Vɛrise ye a suguya misali ye; ɲɔgɔndan hakilitigi min sinsinnen bɛ a kan ko sababu kelen-kelen bɛɛ bɛ a nɔ bila Ala la: faamuyali minnɔgɔ min bɛ taa ni majigilenya lakika ye, o bɛ mɛn ka dafa.

Jirali jan dɔ bɛ daminɛ yan min tɛna ban fo Daniɛl ka kitabu laban, o min bɛ tilayɔrɔba 12nan na .

Dan 10:13 ani Pɛrɛsi masaya kuntigi ye ne kɛlɛ tile mugan ni kelen. Nka, a filɛ, Misɛl, kuntigi kuntigi dɔ nana ne dɛmɛ, ne tora yen ni Pɛrɛsi masakɛw ye.

13a-  ani Pɛrɛsi masaya ɲɛmɔgɔ ye ne kɛlɛ tile mugan ni kelen

 Mɛlɛkɛ Gabriɛl bɛ Pɛrɛsi masakɛ Sirus 2 dɛmɛ ani a ka cidenyabaara Ala ye ka nɔ bila a ka latigɛw la, walasa wale minnu kɛra, olu kana a ka porozɛba kɛlɛ. O mɛlɛkɛ ka dɛsɛ misali b’a jira ko tiɲɛ na, Ala ka danfɛnw tora hɔrɔnya la ani u yɛrɛma, o la sa, u ka sugandiliw ni u ka kɛwalew bɛɛ jalakilen don.

13b-  nka a filɛ, Misɛl, ɲɛmɔgɔba dɔ, nana ne dɛmɛ

Misali jiralen b’an kalan fana ko ni magoba tiɲɛna “ ɲɛmɔgɔba dɔ, n’o ye Mikaɛl ”, bɛ se ka don a ko la walasa ka o latigɛ in wajibiya. O dɛmɛ min ka bon ni tɔw ta ye, o ye Ala ka dɛmɛ ye bawo Misɛl kɔrɔ ye ko: “Min bɛ i ko Ala”. Ale de na na dugukolo kan walisa ka kɛ farisogo ye Yesu Krisita la. Sankolo la, a tun ye Ala Ni jirali ye mɛlɛkɛw fɛ n’u ye. O cogo la, kumasen “ ɲɛmɔgɔba dɔ ” bɛ se k’an kabakoya sariya siratigɛ la. Ayiwa, o tɛ kabako ye, bawo Yesu bɛna majigilenya, dususuma, tilali ani kanuya min jira dugukolo kan, o tun bɛ waleya kaban a ka sankolola ɲɛnamaya kɔnɔ n’a ka mɛlɛkɛ kantigiw ye. Sankolo sariyaw ye minnu jira a ka dugukolo kan cidenyabaara senfɛ. Dugukolo kan, a kɛra a ka baarakɛlaw ka baarakɛla ye. Ani an b’a kalan ko sankolo la, a y’a yɛrɛ kɛ kelen ye ni mɛlɛkɛ kuntigi tɔw ye.

13c-  ani ne tora yen ni Pɛrɛsi masakɛw ye

 O la sa, Pɛrɛsi masakɛw ka masaya bɛna to sen na waati dɔ kɔnɔ fo Gɛrɛkiw ka mara.

Dan 10.14 Sisan, ne nana a jira i la ko min bɛna kɛ i ka mɔgɔw la don nataw la. sabu yelifɛn bɛ o waatiw de kan hali bi.

14a-  Fo ka se diɲɛ laban ma, Daniɛl ka mɔgɔw na hami, kɔrɔlen na i n’a fɔ layidu kura kɔnɔ, bawo a ka mɔgɔw ye Israɛl ye, Ala bɛ minnu kisi Misira jurumu ma , ka bɔ Hadama ka jurumu la Yesu Krisita fɛ ani jurumu ta min sigira sen kan Romɛ fɛ kerecɛnya la min saniyalen don Yesu joli fɛ.

 Mɛlɛkɛ ye jirali min lase Daniɛl ma, o kun ye k’a ka mɔgɔw lasɔmi bɔnɛ nataw la. Daniɛl bɛ se k’a faamu kaban ko min jirala a la, o tɛ ale yɛrɛ hami tugun, nka a dalen b’a la fana ko o kalansiraw bɛna nafa sɔrɔ don nataw la a ka mɔgɔw ka baarakɛlaw bolo, o la sa, Ala bɛ u ci mɔgɔ minnu ma, k’u latigɛ u fɛ, olu bɛɛ ma a.

Dan 10:15 Ka o kumaw fɔ ne ye, ne ye dugukolo filɛ, ka ne makun.

15a-  Zan bɛ balawu yeli jugu ye a hakili la hali bi wa a b’a ɲini k’a hakili bɛɛ di a bɛ min mɛn, a tɛ a ja gɛlɛya tugun k’a kun kɔrɔta ka kuma a fɛ, o filɛ.

Dan 10.16 Mɔgɔ denw bɔɲɔgɔnko dɔ magara ne da la. Ne ye ne da yɛlɛ ka kuma, ka a fɔ mɔgɔ ye min jɔlen bɛ ne ɲɛ kɔrɔ ko: Ne matigi, yelifɛn ye ne fa siran na, ne fanga bɛɛ bɔra ne la.

1a-  A filɛ, mɔgɔ denkɛw cogoya tun bɛ min na, o magara ne da la

 Hali ni yelifɛn jugu in tun ye ja ye min tɛ tiɲɛ ye, min dabɔra Daniɛl hakili la, o kɔfɛ, mɛlɛkɛ b’a yɛrɛ jira hadamaden cogo la min ni dugukolo kan hadamaden bɛ kelen ye. Fɔlɔ, ale fana dabɔra Ala ja la, nka a dabɔra sankolola farikolo la, dugukolo kan sariyaw tɛ min na. A ka sankolola cogoya b’a To a bɛ Se ka Se o fan fla bɛɛ ma, n’a bɛ se ka baara Kɛ u kelen-kelen bɛɛ la. A bɛ maga Daniɛl dawolo la min bɛ o magali in ye.

Dan 10.17 Ne matigi ka baaraden bɛ se ka kuma ne matigi fɛ cogo di? Sisan, ne fanga bɛ ka dɛsɛ ne la, ninakili tɛ ne la tugun.

17a-  Dugukolo kan hadamaden saniyalen ta fan fɛ, kow tɛ kelen ye kosɛbɛ, dugukolo kan sariyaw bɛ sigi sen kan ani siran y’a to a fanga n’a ninakili bɔra a la.

Dan 10.18 O tuma la, mɔgɔ min ɲɛda tun bɛ i ko cɛ, o magara ne la kokura, ka barika don ne la.

18a-  Ni dususuma ye, mɛlɛkɛ sera ka fanga segin Daniɛl ma a kɛtɔ k’a hakili sigi.

Dan 10.19 A y’a fɔ ne ye ko: «I kana siran, kanulen, hɛrɛ ka kɛ i ye.» jagɛlɛya jagɛlɛya ! A tora ne fɛ tuma min na, ne ye fanga sɔrɔ ka a fɔ ko: «Ne makɛ ka kuma, katuguni e ye ne barika bonya.»

19a-  Hɛrɛ cikan don ! Yesu bɛna min fɔ a ka kalandenw ye, o ni o bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na! Foyi tɛ i n’a fɔ ka hakili sirannen hakili sigi. Daɲɛ minnu ye jagɛlɛya ye, jagɛlɛya, olu b’a dɛmɛ k’a ninakili minɛ ani k’a fanga sɔrɔ kokura.

Dan 10.20 A y’a fɔ ne ye ko: «I b’a dɔn mun na ne nana i fɛ wa? Sisan ne seginna ka taa Pɛrɛsi jamana kuntigi kɛlɛ. Ni ne taara tuma min na, Yawan kuntigi na na.»

20a-  Sisan ne seginna ka taa Pɛrɛsi ɲɛmaa kɛlɛ

 Nin Pɛrɛsi kuntigi ye Sirus 2 Mɔgɔba ye, Ala bɛ min jate a ka munnen ye; min t' a bali ka kɛlɛ kɛ a fɛ walasa k'a ka latigɛw ɲɛsin a ma.

20b-  ni ne taara, a filɛ, Yawan kuntigi na na

 Ni mɛlɛkɛ bɔra Sirus 2 la, binkanni min kɛra o waati Gɛrɛsi ɲɛmɔgɔ fɛ, o bɛna juguya min bɛ ka bonya Pɛrɛsiw ni Gɛrɛkiw ka fanga fila cɛ, o da wuli.

Dan 10.21 Nka min sɛbɛnnen bɛ tiɲɛ kitabu kɔnɔ, ne na o fɔ aw ye. Mɔgɔ si tɛ ne dɛmɛ ninnu kama, fo Misɛl, i ɲɛmɔgɔ.

21a-  Daniɛl bɛna o jirali min sɔrɔ, o bɛ wele ko tiɲɛ kitabu. Bi san 2021 kɔnɔ, ne bɛ se ka fɛn o fɛn jira o kɔnɔ, ne bɛ se ka o bɛɛ dafa, bawo a faamuyali dira ka dafa an ɲɛmɔgɔ Misɛli ka Ni sabalilen fɛ, Daniɛl fɛ layidu kɔrɔ la ani ne fɛ, layidu kura kɔnɔ, kabini Yesu Krisita bɛ o tɔgɔ in fɔ walasa ka kiri tigɛ jinɛw kan minnu bɛ baara la hali bi fo ka se a seginni nɔɔrɔma ma.

Daniɛl 11

Janto ! Hali ni sapitiri yɛlɛmana, baro min kɛra mɛlɛkɛ ni Daniɛl cɛ, o bɛ taa ɲɛ ni tilayɔrɔba 10nan tɛmɛsira laban ye .

Dan 11.1 Ne tun bɛ Mɛdika Darius ka masaya san fɔlɔ la, ne tun bɛ a fɛ ka a dɛmɛ ani k’a dɛmɛ.

1a-  Ala ye a da walisa a ka ɲɛnamaya banbali, mɛlɛkɛ min bɛ kuma Daniɛl fɛ, o b’a fɔ a ye ko a ye Darius dɛmɛ ani k’a dɛmɛ, Madi masakɛ, min ye Babilonɛ minɛ a si san 62 la, ani min tun bɛ masaya la hali bi Dan.6. O masakɛ tun bɛ Daniɛl n’a ka Ala kanu nka, a minɛlen, a y’a ka ɲɛnamaya bila farati la, a kɛtɔ k’a lase warabilenw ma. O la, ale de y'a sen don a la walasa ka waraba da tugu k'a ni kisi. O la sa, ale de fana ye nin masakɛ Darius dɛmɛ k’a faamu ko Daniɛl ka Ala kelenpe de ye Ala lakika ye, fɛn bɛɛ dabaga, min bɛ balo, ani ko mɔgɔ wɛrɛ tɛ yen min bɛ i n’a fɔ ale.

Dan 11.2 Sisan ne na tiɲɛ dɔn. A filɛ, masakɛ saba bɛna to Pɛrɛsi jamana na hali bi. Naaninan bɛna nafolo caman lajɛ ka tɛmɛ tɔw bɛɛ kan; Ni a ye fanga sɔrɔ a ka nafolo la, a na bɛɛ lawuli Yawan masaya kama.

2a-  Sisan ne na tiɲɛ dɔn aw ye

 Tiɲɛ bɛ dɔn Ala Tiɲɛ dɔrɔn de fɛ ani o ye tɔgɔ ye Ala bɛ min di a yɛrɛ ma a ni a ka mɔgɔ sugandilen labanw cɛsira la Krisita la ka kɛɲɛ ni Jirali 3:14 ye. Tiɲɛ tɛ Ala ka sariya dɔrɔn ye, a ka sariyakolow ani a ka ci fɔlenw. Ala bɛ fɛn o fɛn labɛn ni hakilitigiya ye ani ka kɛ sababu ye ka o bɛɛ kɛ a ka waati la, a bɛ o bɛɛ fana lamini. An bɛ ka an ka ɲɛnamaya don o don dɔrɔn de sɔrɔ, nin porogaramuba in yɔrɔ dɔ, an bɛ taa ɲɛ min kɔnɔ fo ka se an ka ɲɛnamaya laban ma ani jɛkulu kɔnɔ, fo ka se kisili porozɛ laban laban ma min bɛna mɔgɔ sugandilenw ka se banbali ye.layidu tara.

2b-  A filɛ, masakɛ saba bɛna to Pɛrɛsi jamana na hali bi

 Masakɛ fɔlɔ Sirus kɔfɛ 2: Kambisɛ 2 (– 528 – 521) y’a denkɛ Bardiya faga min tɔgɔ dara Smerdis Gɛrɛkiw fɛ.

 2nan : Smerdis nkalonma , mage Gaumâta min ye Smerdis tɔgɔ minɛ, o bɛ masaya kɛ waati kunkurunnin dɔrɔn de kɔnɔ.

 3nan : Darius 1er Pɛrɛsi (– 521 – 486) Hystape denkɛ.

2c-  Naaninan bɛna nafolo caman lajɛ ka tɛmɛ tɔw bɛɛ kan

 4nan : Zɛrizi 1nan ( – 486 – 465) . A kɔfɛ dɔrɔn, Artaksɛrikɛsi fɔlɔ bɛna masaya kɛ ka Yahutu minɛlenw bɛɛ hɔrɔnya a ka masaya san wolonwulanan na , kaban – 458 ka kɛɲɛ ni Esd.7:7-9 ye.             

2d-  ni fanga b'a la a ka nafolo fɛ, a na fɛn bɛɛ lawuli Yawan masaya kama

 Zerxes I ye Misira murutilenw degun ani k’u lafiya o kɔfɛ a ye kɛlɛ kɛ Gɛrɛsi kama, ka bin Atika kan ani ka Atɛni tiɲɛ. Nka a ye se sɔrɔ Salami san – 480. Gɛrɛsi bɛna fanga mara a ka mara kan. Wa Pɛrɛsi masakɛ tora Azi, o bɛɛ n’a ta, a ye binkanniw daminɛ minnu y’a jira ko a b’a fɛ ka Gɛrɛsi minɛ.

Dan 11.3 Nka masakɛ barikama dɔ na wuli, min bɛna kuntigiya kɛ ni fanga belebele ye, ka a diyanyeko kɛ.

3a-  A ye se sɔrɔ a ka jamana kan, Pɛrɛsi masakɛ min tun bɛ ɲini, n’o ye Zerxes I ye , o bɛ laban ka sa, a fagara a ka cɛba fila fɛ. A ye se sɔrɔ kamalennin dɔ fɛ, a tun ye min tulo geren ni nanbara ye. Gɛrɛsi ye a ka masakɛ sugandi, Alɛkisandiriba, Masedwanɛ kamalennin min si bɛ san 20 na (a bangera san – 356, a ye masaya kɛ san – 336, – a sara san – 323). Kirayakuma b’a fɔ ko a ye Dan.2 ja mansamara 3nan sigibaga ye, Dan.7 bagan sabanan ani Dan.8 bagan filanan.

Dan 11.4 Ni a kɔrɔtara tuma min na, a ka masaya na kari ka tila sankolo fiɲɛ naani fan fɛ. o tɛna kɛ a bɔnsɔnw ta ye, a tɛna kɛ fanga ye i n'a fɔ a tun bɛ cogo min na, katuguni a bɛna faranfasi, a bɛna tɛmɛ mɔgɔ wɛrɛw fɛ ni olu tɛ.

4a-  An b’a sɔrɔ yen, ɲɛfɔli tigitigi min dira Gɛrɛki bakɔrɔn karilenba kan Dan.8:8 ani a ɲɛfɔli min bɛ tɛmɛsira 22 kan: Biɲɛ naani minnu wulila ka bila nin biɲɛ karilen in nɔ na, ninnu ye masaya naani ye minnu bɛna wuli ka bɔ nin siya in na, nka fanga tɛna sɔrɔ min na o cogo la .

 “ biɲɛba naani ” bɛ min jira, ne hakili bɛ o la.

 1nan : Gɛrɛsi Selusidiw ka masaya min sigira sen kan Siri jamana na Selewusi 1nan Nikatɔri fɛ .

 2nan : Gɛrɛsi Lagid masaya min sigira sen kan Misira Ptolémée fɔlɔ Lagos fɛ .

 3nan : Gɛrɛkiw ka masaya min sigira sen kan Trace Lysimachus fɛ.

 4nan : Gɛrɛkiw ka masaya min sigira sen kan Masedwanɛ Cassandra fɛ

Dan 11.5 Saheli masakɛ na barika sɔrɔ. Nka a kuntigi dɔ na barika bonya ka tɛmɛ a kan, wa a bɛna fanga sɔrɔ; a ka mara bɛna kɛ fangatigi ye.

5a-  Saheli masakɛ na barika sɔrɔ

 Ptolémée fɔlɔ Soter Lagos –383 –285 Misira masakɛ walima “ saheli masakɛ ”.

5b-  Nka a ɲɛmaa dɔ na barika bonya ka tɛmɛ a kan, a na fanga sɔrɔ; a ka mara bɛna kɛ fangatigi ye.

 Seleucus 1er Nicator –312–281 Siri masakɛ walima “ worodugu masakɛ ”.

Dan 11:6 San damadɔw kɔfɛ, u na jɛɲɔgɔnya don, saheli masakɛ denmuso na na worodugu masakɛ fɛ ka bɛn lasegin. Nka a tɛna a bolo fanga mara, a tɛna a yɛrɛ tanga, ale ni a bolo fana. a bɛna lase ni mɔgɔ minnu nana n'a ye, n'a fa ani ni min tun ye a dɛmɛbaga ye o waati la.

6a-  Kirayakuma bɛ tɛmɛn Antiose 1nan ( –281–261) ka masaya kan, “ worodugu masakɛ ” filanan min ye “Siri kɛlɛ” fɔlɔ daminɛ (–274-271) ka ɲɛsin “ saheli masakɛ ” Ptolémée 2 Filadelfus ma (– 282 –286) la. O kɔfɛ, " Siri kɛlɛ" 2nan bɛ na (- 260 - 253) min bɛ Misirakaw kɛlɛ " worodugu masakɛ " kura Antiochos 2 Theos (- 261 - 246).

6b-  San damadɔw tɛmɛnen kɔ u bɛna jɛɲɔgɔnya kɛ , saheli masakɛ denmuso bɛna na worodugu masakɛ fɛ ka bɛn lasegin.

 Scabrous kɛcogo bɛ daminɛ. Walasa ka Berenice furu, Antiose 2 y’a muso sariyalen furu sa, n’o tɔgɔ ye ko Laodise. Facɛman bɛ taa n'a denmuso ye, ka to a fɛ a denkɛ ka so.

6c- .  Nka a tɛna a bolo fanga mara, a tɛna a yɛrɛ tanga, ale ni a bolo fana. a bɛna lase ni mɔgɔ minnu nana n'a ye, n'a fa ani ni min tun ye a dɛmɛbaga ye o waati la.

 Nka sanni a ka sa dɔrɔn, Antiose 2 ye Bérénice ciyɛn bɔ a la. Laodise ye a yɛrɛ sara, k’a to a k’a faga n’a fa n’a denmuso fitinin ye ( bolo = den). Kɔlɔsili : Jirali 3:16 la, Yesu bɛna a ka Adventiste muso ofisiyali furu sa, n’a tɔgɔ ye ko Laodise taamasyɛn na; ka tɛmɛn o kan kabini Antiose 2 b’a yɛrɛ wele ko “Theos”, Ala. Angletɛri jamana na, masakɛ Henri 8 ye baara kɛ ka ɲɛ, a ye furu sa k’a yɛrɛ faranfasi ka bɔ Romɛ diinɛ fanga la, k’a ka Angilɛkan egilisi da ani ka kɛ sababu ye k’a muso wolonwula faga kelen kɔfɛ. O kɔfɛ, “ Siri kɛlɛ” 3nan bɛ na (-246-241).

Dan 11:7 Jiri dɔ na bɔ a ju la ka bɔ a nɔ na. a na na kɛlɛbolo la , a na don worodugu masakɛ ka kɛlɛbolow kɔnɔ , a na a sago kɛ u la , a na a yɛrɛ kɛ fangatigi ye .

7a-  Jiri min bɛ bɔ a ju la, o bɛna wuli a nɔ na

 Ptolémée 3 Evergetes -246-222 Berenice balimakɛ.

7b-  a na na kɛlɛbolo la , a bɛ don woroduguyanfan masakɛ ka kɛlɛbolow la

 Seleucus 2 Kallinicos -246-226. Bamako, Mali

7c-  a na a fili a sago la, a na a yɛrɛ kɛ fangatigi ye 

 Kuntigiya ye saheli masakɛ ta ye. O Misira fanga ka di Yahutuw ye, a tɛ i n’a fɔ Selusi Gɛrɛkiw. An ka kan k’a faamu o yɔrɔnin bɛɛ ko faama fila minnu bɛ ɲɔgɔn kɛlɛ, Israɛl jamana bɛ yen, kɛlɛbolo fila ka kan ka min tigɛ u ka kɛlɛw la walima u ka kɔseginw na.

Dan 11:8 A na u ka ala ni u ka ja wulilenw ta ka taa Misira. O kɔ, a bɛna a yɔrɔ janya worodugu yanfan masakɛ la san damadɔ kɔnɔ.

8a-  O dɔnni na, Misirakaw bɛna dɔ fara a tɔgɔ kan, Ptolémée 3, tɔgɔ min ye ko “Evergetes” walima nafatigi.

Dan 11.9 A na taa saheli masakɛ ka masaya kɛlɛ, ka segin a yɛrɛ ka jamana kan.

9a-  Seleucus 2 ka jaabi ma ɲɛ fo ka se “Siri kɛlɛ” 4nan daminɛ ma (-219-217) min ye Antiochos 3 kɛ ka Ptolémée 4 Philopator kɛlɛ.

Dan 11.10 A denkɛw na bɔ ka kɛlɛbolo caman lajɛ. u dɔ bɛna na ɲɛfɛ, ka jɛnsɛn i n’a fɔ bajiba, ka fa, ka sɔrɔ ka segin; U na kɛlɛw gɛrɛ saheli masakɛ ka kɛlɛbolo la.

10a-  Antiose 3 Megas (-223 -187) ka Ptolémée 4 Filopator (-222-205) kɛlɛ. Tɔgɔla tɔgɔ minnu farala o kan, olu bɛ Lagid mɔgɔw ka tulonko cogoya jira, bawo Philopator kɔrɔ ye gɛrɛkikan na, fa kanu; fa dɔ Ptolémée tun ye min faga... Siɲɛ wɛrɛ, Seleucid ka binkanniw ma ɲɛ. Dominasiyɔn bɛna to kanpaɲi jugu kɔnɔ.

Dan 11.11 Saheli masakɛ na dimi, ka bɔ ka taa worodugu yanfan masakɛ kɛlɛ. a na jamaba lawuli, worodugu yanfan masakɛ ka kɛlɛbolow na don a bolo.

11a-  Nin Seleucid ka dɛsɛ min bɛ mɔgɔ tiɲɛ, o ye ko ɲuman ye Yahutuw bolo minnu ka di Misirakaw ye bawo u b’u minɛ ka ɲɛ.

Dan 11.12 Nin jamaba na kuncɛbaya kɛ, masakɛ dusukun na kɔrɔta. a na mɔgɔ ba caman jigin, nka a tɛna se sɔrɔ.

12a-  Ko bɛna Changé ni “ Siri kɛlɛ ” 5nan ye (-202-200) min bɛna Antiose 3 kɛlɛ ka Ptolémée 5 Epiphanes (-205 -181) kɛlɛ.

Dan 11.13 Katuguni worodugu yanfan masakɛ na segin ka na jamaba lajɛ min ka bon ni fɔlɔ ta ye. waati dɔ tɛmɛnen kɔ , san damadɔ , a bɛna taa ni kɛlɛboloba ni nafoloba ye .

13a-  A fɔ man di nka Yahutuw fɛ, Seleucid Gɛrɛkiw seginna u ka mara la ka taa Misira kɛlɛ.

Dan 11.14 O waati la, mɔgɔ caman na wuli saheli masakɛ kama, mɔgɔ farimanw na muruti i ka mɔgɔw cɛma walisa ka yelifɛn dafa, u na bin.

14a-  Misira saheli masakɛ kura Ptolémée 5 Epiphanes - walima Illustrious (-205-181) min si bɛ san duuru la, o bilala gɛlɛya la Antiochos 3 binkanni fɛ min dɛmɛna ni kɛlɛɲɔgɔnw ye. Nka Yahutuw bɛ Misira masakɛ dɛmɛ u kɛtɔ ka Seleucidw kɛlɛ. U ye, a ma kɛ dɔrɔn ka se sɔrɔ ani ka faga, nka u ye Siri Seleucid Gɛrɛkiw kɛ jugu sataw ye u si bɛɛ la sisan.

Yahutuw ka murutili min jirala nin tɛmɛsira kɔnɔ, o bɛ jo sɔrɔ Yahutuw ka Misirakaw ka sigiyɔrɔ fɛ; o de kama u bɛ juguya kɛ Seleucid ka kanpaɲi na min bɛ fanga sɔrɔ kokura ko in kan. Nka, yala Ala ma a ka mɔgɔw lasɔmi ko u kana jɛɲɔgɔnya kɛ ni Misirakaw ye wa? “Misira, o nɛgɛbere min bɛ a bolo da a kan,” ka kɛɲɛ ni Es.36:6 ye: “ A filɛ, i y’a bila Misira, i ye nin bere karilen in minɛ, min bɛ don a bolo ka don a la mɔgɔ o mɔgɔ bɛ a jigi da a kan: nin ye Misira masakɛ Faraon ye, mɔgɔ minnu bɛɛ jigi dalen bɛ a la .” A bɛ iko o lasɔmini in ma jate Yahutuw ka mɔgɔw fɛ ani u ni Ala cɛsira bɛ a jugumanba la; ɲangili bɛ surunya ka gosi. Antiochus 3 b’a to u ka u ka juguya sara kosɛbɛ.

Aw k’a kɔlɔsi : nin Yahutuw ka murutili in kun ye ka “yelifɛn dafa ” k’a da a kan a bɛ Sirikaw ka koniya labɛn ani k’a jɔ Yahutuw ka jamanadenw ma. O cogo la, balawuba min laseli kɛra Dan.10:1 la, o bɛna na u sɔrɔ.

Dan 11.15 Worodugu masakɛ na bɔ ka terasiw jɔ ka dugu barikamaw minɛ. Saheli sɔrɔdasiw ni masakɛ ka mɔgɔba dɔw tɛna kɛlɛ kɛ, fanga tɛna kɛ u la ka kɛlɛ kɛ.

15a-  Domination ye fàn caman Changé kudayi, a bɛ Seleucid ka kanpaɲi na. A ɲɛfɛ, Misira masakɛ si bɛ san duuru dɔrɔn de la.

Dan 11.16 Mɔgɔ o mɔgɔ bɛ taa a kɛlɛ, o na a sago kɛ, mɔgɔ si tɛna a kɛlɛ. a bɛna jɔ jamana cɛɲumanba la , ka fɛn o fɛn bɛ na a bolo kɔrɔ , k' o halaki .

16a-  Antiose 3 hali bi a ma se ka Misira se sɔrɔ ani a ka se sɔrɔli minnɔgɔ b’a dimi, Yahutuw ka jamana kɛra a ka dimi ye. A b'a ka dimi tɛmɛnen lankolonya Yahutu jamana fagalen kan min kofɔlen don ni kumasen ye min tɔgɔ ye ko " jamanaw cɛɲumanba " i n'a fɔ Dan.8:9 kɔnɔ cogo min na.

Dan 11:17 A na a fɔ ko a ka na ni a ka masaya fanga bɛɛ ye, ka bɛn kɛ ni saheli masakɛ ye. a na a denmuso di a ma ka kɛ muso ye , n' a laɲini ye k' a ka tiɲɛni kɛ ; nka nin tɛna kɛ, wa a tɛna ɲɛ sɔrɔ.

17a-  Ikomi kɛlɛ ma ɲɛ, Antiose 3 ye jɛɲɔgɔnya sira kɛ ni Lagid ka kanpaɲi ye. O fɛɛrɛ caman cili in sababu bɛ yen: Romɛ kɛra Misira lakanabagaw ye. O la, a b’a ɲini ka danfara ninnu ɲɛnabɔ a kɛtɔ k’a denmuso Kleopatra, tɔgɔ fɔlɔ, furu la ni Ptolémée ye 5. Furu bɛ kɛ, nka furuɲɔgɔnma fila b’a fɛ k’u ka yɛrɛmahɔrɔnya mara Seleucid ka sigiyɔrɔ la. Antiochus 3 ka laɲini min kɛra ka Misira minɛ, o ma ɲɛ tugun.             

Dan 11.18 A na a ɲɛ jɔ gunw kan, a na u caman minɛ. nka ɲɛmɔgɔ dɔ tun b'a fɛ ka tɔgɔjugu min sama, a bɛna o ban, wa a bɛna o bila a kan.

18a-  A bɛna dugukolow minɛ Azi nka a labanna ka Romɛkaw ka kɛlɛbolo sɔrɔ a ka sira kan, yan min tɔgɔ dara i n’a fɔ Dan.9:26 kɔnɔ ni “ ɲɛmɔgɔ ” daɲɛ ye; o bɛ kɛ bawo Romɛ ye jamana ye hali bi min b’a ka kɛlɛbolow ci farikolo lafiyali baara la Legates ka ɲɛmɔgɔya kɔrɔ minnu bɛ senatɛriw ni jamanadenw ka fanga jira, n’o ye jamanadenw ye. Tɛmɛni ka taa mansamara fanga la, o tɛna nin sɔrɔdasi jɛkulu sugu in Changé. O ɲɛmaa in bɛ wele ko Lucius Scipio min bɛ wele ko Afiriki, masakɛ Antiochos ye farati ta k’a kunbɛn ani a ye se sɔrɔ Magnesia kɛlɛ la san 189 ani a jalakilen don ka Romɛ sara iko kɛlɛ musaka juruba dɔ la min ye 15.000 talent ye Ka fara o kan, a denkɛ fitinin, Antiose nata 4 Epifane, Yahutuw tɔɔrɔbaga min bɛna “ balawu ” dafa tɛmɛsira 31nan na, kiraya fɔlen bɛ Dan.10:1 kɔnɔ, Romɛkaw ye o minɛ jɔnya la.

Dan 11.19 O kɔ, a na taa a ka jamana ka kɛlɛbolow la. A na bin ka bin, a tɛna sɔrɔ tun.»

19a-  Se sɔrɔli sugo banna ni masakɛ ka saya ye, a denkɛ fɔlɔ Seleucus 4 (-187-175) bilala a nɔ na.

Dan 11:20 Mɔgɔ o mɔgɔ mana a nɔ bila, o na na ni wari ɲinibaga ye masaya yɔrɔ cɛɲi na, nka tile damadɔw kɔfɛ, a na tiɲɛ, a tɛna tiɲɛ diminya wala kɛlɛ fɛ.

20a-  Walasa ka juru min tun bɛ Romɛkaw la, o ka se ka ɲɛnabɔ, masakɛ y’a ka minisiri Heliodorus ci ka taa Jerusalɛm ka taa Alabatosoba nafolo minɛ, nka yeli jugu dɔ kɛlen kɔfɛ Alabatosoba kɔnɔ, a ye nin baara sirannin in bila. O wari ɲinibaga ye Heliodorus ye min bɛna o kɔfɛ Seleucus 4 faga min tun ye a ka cidenyabaara jalaki Jerusalɛm. O ŋaniya ka kan ni wale ye, wa Ala y’a kɛ a ka batoso senuma nɔgɔli in sara a ka ɲɛmɔgɔ ka saya fɛ, min fagara, a ma sa dimi fɛ, kɛlɛ fana fɛ

Antiose 4 cɛ min ja kɛra balawuba yeli la

Dan 11.21 Mɔgɔ mafiɲɛyali na a nɔ bila, k’a sɔrɔ a ma masaya bonya don a la. a bɛna a yɛrɛ jira hɛrɛ cɛma, ka masaya minɛ ni nanbara ye.

21a-  Nin ye Antiose ye, Antiose denkɛ dɔgɔkɛ 3. Romɛkaw ka jɔnya la ani jɔnya la, an bɛ se ka miiri nɔ minnu bɛ bɔ a jogo la. Ikomi a kɛra masakɛ ye, a tun ye a yɛrɛ sara walisa ka ɲɛnamaya ta. Ka fara o kan, a ka to Romɛkaw fɛ, o y’a to faamuyali dɔ ka sɔrɔ u fɛ. A nali Siri masasigilan kan, o sinsinnen bɛ ŋaniyajuguya kan, bawo denkɛ wɛrɛ, Demetrius, min kɔrɔla, o tun bɛ fɔlɔ ka tɛmɛ a kan. Ikomi Demetirisi ye bɛnkan kɛ ni Masedwanɛ masakɛ Perse ye, min tun ye Romɛkaw jugu ye, o kɔfɛmɔgɔw ye u terikɛ Antiose diya ani k’a bila masasigilan kan.

Dan 11.22 Kɛlɛbolo minnu bɛ bɔn i ko bajiba, olu na bin a ɲɛ kɔrɔ ka halaki i ko layidu kuntigi.

22a-  Sɔrɔdasi minnu jɛnsɛnna i ko bajiba, olu bɛna jigin a ɲɛkɔrɔ, ka halaki

Juguya bɛ daminɛ kokura ni “Siri kɛlɛ” 6nan ye (-170-168 ) .

Nin sen in na, Romɛkaw y’a to Antiose 4 y’a fa ka kɛlɛ daminɛ kokura Misira ka sigiyɔrɔ jugu la. A ma deli ka kan n’a ka jurumu taamasyɛn ye ten, Gɛrɛkikan na, o ye tiɲɛ ye nin ko in na. Nka, i ka kiri tigɛ tiɲɛw kan, i n’a fɔ Ala y’a kɛ cogo min na o waati la. Lagid ka kanpaɲi kɔnɔ, Ptolémée 6 furula a balimamuso Cleopatra 2 ma ni cɛnimusoya ye.U dɔgɔkɛ Ptolémée 8 min bɛ wele ko Physcon, o ni u cɛsirilen don. O kɔfɛ, an bɛ se k’a faamu mun na Ala y’a to Antiose k’u ka kɛlɛbolo tiɲɛ.

22b-  ka fara jɛkulu ɲɛmɔgɔ dɔ kan.

Menelaus, min ye Seleucids jɛɲɔgɔn ye, o nege bɛ sarakalasebaa kuntigi sariyalen Onias ka jɔyɔrɔ la, a y’a to Andronicus y’a faga, ka a nɔ bila. Yala nin ye Ala ka Israɛl ye hali bi wa? Nin dramu kɔnɔ, Ala b’a daminɛ k’a hakili jigin walew la, Romɛ bɛna minnu kɛ san kɛmɛ caman kɔnɔ. Tiɲɛ na, Mansamara Romɛ bɛna Masiya faga ani Pape ka Romɛ bɛna a nege don a la ani k’a ka sarakalasebaaya banbali bɔsi a la, i n’a fɔ Menelaus ye Onias faga cogo min na walasa k’a bila a nɔ na.

Dan 11.23 Ni a farala a kan, a na nanbara kɛ. a na taa, a bɛna se sɔrɔ mɔgɔ damadɔw fɛ.

23a-  Antiochus bɛ jɛɲɔgɔnyaw kɛ ni bɛɛ ye, a labɛnnen don k'u tiɲɛ ni o bɛ a nafa. Nin jogo in dɔrɔn ye Faransi ni Erɔpu masakɛw ka tariku ja ye; jɛɲɔgɔnyaw kɛra, jɛɲɔgɔnyaw tiɲɛna, ani kɛlɛ jolilenw ni hɛrɛ waati kunkurunninw cɛma.

 Nka nin tɛmɛsira fana bɛ taa a fɛ, kalan fila la, ka papu ka fanga ja dɔ di an ma min bɛna mɔgɔ senumaw tɔɔrɔ san 120 kɔnɔ. Sabula Gɛrɛki masakɛ ni papu bɛ ɲɔgɔn bɔ kosɛbɛ: nanbara ni nanbarakow fila bɛɛ la.

Dan 11.24 A na don hɛrɛ la mara yɔrɔ nafamabaw la. a bɛnbaw ni a faw faw tun ma min kɛ, a na o kɛ; a na nafolomafɛnw ni nafolomafɛnw ni nafolo tila-tila ɲɔgɔn na. a bɛna porozɛw sigi senkan kɛlɛbolow kama , wa o bɛna kɛ waati dɔ kɔnɔ .

24a-  Juruba min tun bɛ Romɛkaw la, o ka kan ka sara. O kama, Antiochus 4 bɛ impositi sara a ka maraw la, o de kosɔn a bɛ fanga digi Yahutuw kan minnu kan. A ma danni kɛ yɔrɔ min na, a bɛ o ta, ka jamana jɔnyalenw bɔsi u ka nafolo la, minnu tun bɛ a ka fanga kɔrɔ. A m’a ka laɲini bila, n’o ye ka Misira minɛ ni nɛgɛbere ye walima ni nɛgɛjuru ye. Wa walasa a ka sɔrɔdasiw ka waleɲumandɔn sɔrɔ a la ani k’u ka dɛmɛ sɔrɔ, a bɛ nafolomafɛnw tila n’a ka sɔrɔdasiw ye ani a bɛ bonyaba da a ka Gɛrɛkiw ka ala kan, minnu kunba ye: Olɛnpi Zeus, Gɛrɛkiw ka nsiirinw ka ala ala.

 Kalan fila la, Romɛkaw ka papu ka fanga bɛna o ɲɔgɔn kɛ. Ikomi a barika ka dɔgɔ a dacogo la, a ka kan ka masayabaw lafili ani k’u nafolotigiya walasa u n’u ka kɛlɛcɛw ka dɔn ani k’u dɛmɛ.

Dan 11.25 Kɛlɛboloba kuntigi na, a na a ka fanga ni a ka timinandiya kɛ saheli masakɛ kama. Saheli masakɛ bɛna kɛlɛ kɛ ni kɛlɛbolo caman ye minnu fanga ka bon kosɛbɛ; nka a tɛna a yɛrɛ tanga, katuguni fɛɛrɛ juguw bɛna labɛn a kama.

25a-  San – 170 la, Antiose 4 ye Pelusium minɛ ka Misira jamana bɛɛ ta fo a faaba Alɛkisandiri.

Dan 11.26 Minnu b’a ka tabali dun, olu na a halaki. a ka kɛlɛbolow na jɛnsɛn i ko bajiba, suw na bin ka caya.

26a-  O kɔfɛ, Ptolémée 6 ye kumaɲɔgɔnya kɛ n’a facɛ denkɛ Antiose 4. A donna Seleucid ka sigiyɔrɔ la. Nka Misirakaw ma sɔn a ma, a bilala a nɔ na, Alɛkisandiri, a balimakɛ Ptolémée 8, o de kosɔn a janfara a ka denbaya fɛ minnu tun bɛ dumuni dun a ka tabali kan . kɛlɛ bɛ senna ani mɔgɔ salenw bɛ bin ka caya .

Dan 11.27 Masakɛ fila bɛɛ na kojugu ɲini u dusukun na, u na nkalon fɔ tabali kelen kan. Nka o tɛna ɲɛ sɔrɔ, katuguni laban tɛna se fo waati latigɛlen.

27a-  Siɲɛ wɛrɛ Antiose 4 ka namaraw ma ɲɛ. A ni a balimakɛ denkɛ Ptolémée 6 min farala a kan, o jɛɲɔgɔnya sinsinnen bɛ nanbara kan.

27b-  Nka nin tɛna ɲɛ sɔrɔ, bawo laban bɛ na waati latigɛlen dɔrɔn de la.

Nin tɛmɛsira bɛ kuma kun jumɛn de kan? Tiɲɛ na, a bɛ laban damadɔ jira ani a fɔlɔ, kɛlɛ laban min kɛra Antiose 3 n’a balimakɛ denkɛw n’a balimamuso Misirakaw cɛ. O laban surunyara. Kuncɛli wɛrɛw bɛna ɲɛsin papu ka masaya san 1260 kuntaala ma Dan.12:6 ani 7 la ani sisan tilayɔrɔba tɛmɛsira 40 laban waati min bɛna diɲɛ kɛlɛ sabanan dafalen ye min bɛ sigida labɛn ka ɲɛsin diɲɛ bɛɛ ka balawuba laban .

laban waati ” min kofɔlen bɛ tɛmɛsira 40nan na , o tɛ tali kɛ ɲɔgɔn na tigitigi i n’a fɔ an bɛna a sɔrɔ cogo min na ani k’a jira cogo min na. Nin tilayɔrɔba in jɔcogo ye nanbarako ye ni hakilitigiya ye a yecogo la.

Dan 11.28 A na segin a ka jamana na ni nafolo caman ye. a bɛna juguya a dusukun na jɛkulu senuma ma , a bɛna wale kɛ a kama , ka sɔrɔ ka segin a ka jamana kɔnɔ .

28a-  A bɛ segin a ka jamana na ni nafoloba ye

 Nafolo min bɔra Misirakaw bolo, o jalakilen don, Antiose 4 seginna Antiose, ka Ptolémée 6 to a kɔ, a ye min bila masakɛ ye Misira minɛlen tilancɛ kan. Nka o sebaaya tilancɛ in bɛ masakɛ wasabali dimi.

28b-  Masakɛ ye dimi min sɔrɔ, o kɛra Yahutuw ye a ka dimi laɲiniw ye. Ani fana, n’a taara bɔ u ka so, a bɛna o dimi dɔ bɔ u la, nka a tɛna a dusu saalo.             

Dan 11.29 Waati latigɛlen na, a na taa saheli fan fɛ. nka nin siɲɛ laban in na, kow tɛna kɛ i n' a fɔ fɔlɔ.

29a-  An bɛ don balawuba san na.

 San – 168, Antiose y’a dɔn ko a balimakɛ denkɛw ye bɛnkan sɔrɔ a fɛ tugun, Ptolémée 6 ye hɛrɛ kɛ n’a balimakɛ Ptolémée 8. Misira jamana minnu minɛna, olu seginna Misira ka sigiyɔrɔ la. O de kama a bɛ segin ka kanpaɲi kɛ a balimakɛ denkɛw kama, a cɛsirilen don ka kɛlɛ bɛɛ tiɲɛ, nka...

Dan 11:30 Kitim kurunw na na a kɛlɛ. a fari fagalen, a bɛna kɔsegin. O kɔfɛ, a dimina jɛɲɔgɔnya senuma kama, a tɛna to walekɛbali ye; a seginna tuma min na, a bɛna olu filɛ minnu ye layidu senuma bila.

30a-  Kitim ka kurunw bɛna taa ɲɛ a kama

 O cogo la, Ni Senu bɛ Romɛkaw ka kurunba tɔgɔ da ka da Sipɔrɔ gun kan min bɛ yen sisan. Ka bɔ yen, u bɛ Mediterane kɔgɔji jamanaw ni Azi kɔgɔjida jamanaw mara. A fa Antiose 3 kɔfɛ, a bɛ Romɛkaw ka veto (veto) ɲɛnabɔ. A bɛ maloya dɔ sɔrɔ min bɛna a dimi. Romɛkaw ka ciden Popilius Laenas ye sɛrɛkili dɔ ja duguma a senw lamini na, k’a fɔ a ye ko a kana bɔ o la fo n’a y’a latigɛ ka Romɛ kɛlɛ walima ka a kan minɛ. Antiose, min tun ye jɔnya ye, o ye kalan sɔrɔ min dira a fa ma, wa a ka kan ka ban a ka se sɔrɔli la Misira, min bilalen bɛ Romɛkaw ka lakanani fanga kɔrɔ pewu. O dimi jugumanba in kɔnɔ, a b’a dɔn ko Yahutuw, minnu dalen b’a la ko u sara, olu bɛ nisɔndiya ani ka seli kɛ. U bɛna a dɔn kosɛbɛ cogo gɛlɛn na ko a bɛ balo la hali bi kosɛbɛ.

Dan 11.31 Kɛlɛcɛw na na a ka cikan kɔrɔ. u na yɔrɔ senuma nɔgɔ, kɛlɛbolo, u na saraka banbali ban , ka tiɲɛnikɛla (walima halakibaga) haramulen sigi.

31a-  Nin tɛmɛsira bɛ tiɲɛw sinsin minnu kofɔlen bɛ apokrifa lakali la 1 Mac.1:43-44-45: O kɔfɛ, masakɛ Antiochus ye sɛbɛn ci a ka masaya bɛɛ ma, walisa bɛɛ ka kɛ jamana kelen ye, ani ko u kelen-kelen bɛɛ ka a ka sariya kɛrɛnkɛrɛnnen bila. Siyaw bɛɛ sɔnna masakɛ Antiose ka nin cikan ma, ani Israɛl mɔgɔ caman sɔnna o jɔnya ma, ka saraka kɛ boliw ye, ka lafiɲɛ don tiɲɛ (ka nɔgɔ). Daniɛl n’a jɛɲɔgɔn saba ye kɔrɔbɔli minnu sɔrɔ Babilonɛ, an bɛ olu sɔrɔ nin ɲɛfɔli kɔnɔ. Wa Ala b'a jira an na 1 Makabew la, min bɛna kɛ balawuba laban ye, an minnu bɛ balo la Krisita la, an bɛna minnu kunbɛn dɔɔnin sanni Yesu Krisita ka segin nɔɔrɔ la. An ka waati ni Makabe Yahutuw ka waati cɛ, balawuba wɛrɛ kɛra Yesu Krisita ka mɔgɔ senumaw sara san 120 kɔnɔ.

31b- u na yɔrɔ senuma nɔgɔ, kɛlɛbolo, u na  saraka banbali ban , ka tiɲɛnikɛla (walima halakibaga) haramulen sigi.

 O walew bɛna sinsin nin tariku seereya kɔnɔ min kɔlɔsira Yahutuw ni Romɛkaw ka tarikusɛbɛnbaga Josɛf fɛ. Fɛn in nafa b’a jogo jira, o la sa, an ka nin seereya in lajɛ, an bɛ kunnafoni dɔw sɔrɔ min kɔnɔ, minnu ni don labanw ka dimansila sariya bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na, diɲɛ bɛɛ ka fanga ye min wele diɲɛ kɛlɛ sabanan mɔgɔ kisilenw fɛ.

1 Mac.1:41 fo 64 kɔnɔko fɔlɔ dɔ filɛ nin ye:

1Ma 1:41 Masakɛ ye yamaruya di ko a ka masaya kɔnɔmɔgɔw bɛɛ ka kɛ jamana kelen ye .

1Ma 1:42 bɛɛ tun ka kan ka ban u ka laadaw la. Kafiriw bɛɛ y'u yɛrɛ kolo masakɛ ka cikanw ye

1Ma 1:43 hali Israɛl jamana na, mɔgɔ caman y’a ka bato bisimila, u ye saraka bɔ boliw ye ka lafiɲɛ don nɔgɔ.

1Ma 1:44 Masakɛ ye cidenw ci Jerusalɛm ani Juda duguw la ka taa a ka cikanw lase yen.

1Ma 1:45 walisa ka Alabatosoba saraka jɛnitaw, sarakaw ni minfɛn sarakaw dabila. Lafiɲɛ donw ni seliw tun ka kan ka nɔgɔ.

1Ma 1:46 ka Yɔrɔ senuma ni fɛn senumaw bɛɛ nɔgɔ.

1Ma 1:47 ka sarakabɔlanw ni batoyɔrɔw ni batosobaw lawuli boliw kama, ka donsokɛw ni bagan nɔgɔlenw faga.

1Ma.

1Ma 1:49 Kuma kelen na, an tun ka kan ka ɲinɛ sariya kɔ, ka a labatoli bɛɛ bila kɔ.

1Ma 1:50 Mɔgɔ o mɔgɔ ma masakɛ ka cikanw labato, o ka kan ka faga.

1Ma 1:51 Masakɛ ka batakiw cilen tun bɛ a ka masaya bɛɛ la ten. a ye kɔrɔsibagaw sigi jama bɛɛ kun na, ka yamaruya di Juda duguw bɛɛ ma ko u ka saraka bɔ.

1Ma 1.52 Jama caman ye sariya labato. u ye kojugu kɛ jamana kɔnɔ .

1Ma 1:53 ka Israɛl wajibiya ka dogoyɔrɔ ɲini.

1Ma 1:54 Kisleu kalo tile tan ni duurunan na, san 145, masakɛ ye tiɲɛni haramulen sigi saraka jɛnita sarakabɔlan kan, ka sarakabɔlanw jɔ Juda kɛrɛfɛ duguw la.

1Ma 1:55 U ye wusulan jeni sow da la ani kɛnɛbaw la.

1Ma 1:56 Sariya kitabuw sɔrɔla tuma min na, u farala ka fili tasuma la.

1Ma 1.57 Ni Layidu Kitabu dɔ sɔrɔla mɔgɔ dɔ la, walima ni mɔgɔ dɔ tun bɛ Ala ka sariya labato, u tun bɛ o faga ka kɛɲɛ ni masakɛ ka sariya ye.

1Ma 1:58 U ye Israɛldenw ɲangi kalo o kalo u ka duguw kɔnɔ.

1Ma 1:59 ani kalo o kalo tile 25, sarakaw tun bɛ bɔ sarakabɔlanba kan saraka jɛnita nɔ na.

1Ma 1:60 Ka kɛɲɛ ni nin sariya ye, u ye musow faga minnu ye u denw boloko.

1Ma 1:61 u denw sirilen bɛ u kɔ la. u somɔgɔw ni bolokoli kɛbagaw fana fagara.

1Ma 1:62 O bɛɛ n’a ta, Israɛl mɔgɔw caman tora kantigiya la ani u jagɛlɛyara u kana dumuni nɔgɔlenw dun.

1Ma .

1Ma 1:64 O kɛra kɔrɔbɔliba ye Israɛl bolo.

 Nin maana in kɔnɔ, an ka tɛmɛsira 45 fo 47 kɔlɔsi minnu b’a jira ko delili banbali sarakaw dabilalen don ani tɛmɛsira 54 min bɛ seereya kɛ yɔrɔ senuma nɔgɔli la: masakɛ ye tiɲɛni haramulen sigi saraka jɛnita sarakabɔlan kan.

O kojuguw daminɛ na, nin Israɛl ka murutili : 1Ma 1:11  O waati de la, mɔgɔ fililenw bɔnsɔn dɔ wulila Israɛl, min nana ni mɔgɔ caman ye u kɔfɛ: “An ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni siyaw ye minnu bɛ an lamini,” u ko, “k’a masɔrɔ kabini an y’an yɛrɛ faran ka bɔ u la , balawu caman kɛra anw ma .” balawu tun ye u ka kantigiyabaliya kɔlɔlɔ ye kaban Ala ma wa u tun bɛna balawu caman wɛrɛw lase u yɛrɛ ma u ka murutili kɛcogo fɛ.

 Nin bɔnɛ jolilen in na, Gɛrɛkiw ka fanga ye jo di kosɛbɛ a ka jurumu taamasyɛn min bɛ yɔrɔ bɛɛ la Dan ja nɛgɛ la.2 ; Dan.7 ka nɛgɛso nɛrɛmuguma ; ani Dan ka bakɔrɔn kasa duman.8. Nka hali bi, fɛn kelen de ka kan ka kɔlɔsi. Mɔgɔ min tun bɛ ɲangili cidenyabaara kun na, Antiose 4 ye min ci Jerusalɛm san – 168, o bɛ wele ko Apollonius, wa nin Gɛrɛki tɔgɔ min kɔrɔ ye Faransikan na “Tiɲɛbaga” o bɛna sugandi Ni fɛ ka a jalaki Apo.9:11 kɔnɔ, o ye tiɲɛni kɛcogo ye ka Bibulu Senuman sɔrɔ nkalon, don laban Protɛstan Krecɛnya fɛ; walima, mɔgɔ minnu yɛrɛ bɛna balawu labanba laban labɛn . Apolonius nana Jerusalɛm ni sɔrɔdasi 22 000 ye ani lafiɲɛ don dɔ la , foroba wuliliko kabakoma dɔ senfɛ, a ye Yahutuw filɛbagaw bɛɛ faga. U ye lafiɲɛ don nɔgɔ ni o nafa nɔgɔlen ye, ani Ala y’a to u k’u faga. Wa a ka dimi tɛ nɔgɔya bawo nin ko jolilen in kɔfɛ, Yahutuw ka Gɛrɛkiw ka kɛli yamaruyara. Atɛnikaw ka Gerontes, masakɛ ka ciden, ye bato ni jogoɲumanya kɛ Gɛrɛkiw ye Jerusalɛm i n’a fɔ Samari . O kɔfɛ, Jerusalɛm batoso tun dira Olɛnpi Zeus ma , ani Gerizim kulu ta tun dira Zeus ma min tun ye jatigilatigi ye. O cogo la, an b’a ye ko Ala b’a ka lakanani bɔ a yɛrɛ ka Alabatosoba kɔnɔ, ka bɔ Jerusalɛm, ani ka bɔ jamana bɛɛ la. Dugu senuma falen bɛ dimi na, u kelen-kelen bɛɛ ka jugu ka tɛmɛ laban tɔw kan. Nka Ala sago dɔrɔn de tun bɛ sirataama, o la sa, jogoɲumanya ni diinɛ lafiyali tun ka bon kosɛbɛ lasɔmini kɔfɛ min jirala ni mɔgɔ gɛnni ye Babilonɛ.

Dan 11:32 A na layidu janfabagaw lafili ni kuma ye. Nka mɔgɔw minnu bɛ u ka Ala dɔn, olu na kɛ ni basigi ye.

32a-  A bɛna jɛkulu janfacikɛlaw lafili ni nisɔndiya ye

 O ɲɛfɔli b’a jira ko Ala ka ɲangili tun ka kan ani ko a tun bɛnnen don. Yɔrɔ senumaw la, nɔgɔli tun kɛra ko ye min bɛ kɛ tuma bɛɛ.

32b-  Nka jama minnu bɛ u ka Ala dɔn, olu na wale kɛ ni timinandiya ye .

 O bɔnɛ in na, dannabaaw lakikaw ni dannabaaw minnu ka kan, olu y’u yɛrɛ danfara bɔ u ka kantigiya fɛ, wa a ka fisa u ma ka sa iko martiriw sanni u ka ban ka danbaga Ala n’a ka sariya senumaw bonya.

 Nin sen in fana na, kalan filanan na, nin joli-ko min kɛra tile 1090 yɛrɛyɛrɛ la, o bɛ tali kɛ papu ka masaya cogoyaw la minnu kɛra tile-san 1260 kɔnɔ, kiraya kɛra minnu kɛra ka tugu ɲɔgɔn na cogoya wɛrɛw la Dan.7:25, 12:7 ani Jir.12:6- 14 kɔnɔ 11:2-3; 13:5 la.

Ka segin sisan ko kɛlenw kan kɔrɔlenko siratigɛ la

Walasa ka ko kɛlenw faamuya ka jɛya, n bɛna kameratigi dɔ ja ta min bɛ ka filimu dɔ ta n’a ka kamera ye, a tun bɛ tugu min kɔ kosɛbɛ. O yɔrɔ la a bɛ 'yɔrɔ Dɔgɔya k'a sɔrɔ a bɛ janya Sɔrɔ ani foro min bɛ Lajɛ o bɛ bonya ka T'a fɛ. Walasa ni a kɛra diinɛ tariku la, Ni Senu filɛli bɛ kerecɛnya diinɛ tariku bɛɛ kɔlɔsi, k’a ta a daminɛ fitininw na, a ka tɔɔrɔ waatiw la, martyrs waati la, ka se a laban nɔɔrɔma ma min taamasiyɛn ye Kisibaa makɔnɔnen seginni ye.

Dan 11:33 U cɛma hakilitigi na mɔgɔ caman kalan. Dɔw bɛ yen minnu bɛna u yɛrɛ di waati dɔ kɔnɔ npan ni tasuma ma, jɔnya ni binkanniw ma.

33a-  ani u cɛma hakilitigiw bɛna jama kalan

 Yesu Krisita ka cidenw, ani Pol min bɛ bɔ Tarse, an ka juru bɛ layidu kura bataki 14 la minnu fɛ. O diinɛ kalan kura tɔgɔ ye ko “Kibaru Duman” walima, kisili Kibaru Duman min bɛ di mɔgɔ sugandilenw ma Ala ka nɛɛma fɛ. O cogo la, Ni b’an bila ka taa ɲɛ waati kɔnɔ ani laɲini kura min sɛgɛsɛgɛra, o bɛ kɛ kerecɛn dannaya ye.

33b-  dɔw bɛ yen minnu bɛna u yɛrɛ di waati dɔ kɔnɔ npan ni tasuma ma , jɔnya ni binkanniw ma .

 Waati dɔ kɔnɔ a ko Ni Senu ma mɛlɛkɛ fɛ ani nin waati in bɛna kɛ san 1260 ye kiraya la nka Romɛ masakɛ dɔw ka fanga kɔrɔ Caligula, Nero, Domitian ani Diocletian ka kɛ kerecɛn ye, o kɔrɔ tun ye ka sa i n’a fɔ martyr. Jir.13:10 la, Ni Senu b’a hakili jigin papu ka Romɛkaw ka wajibiw waatiw la, k’a fɔ ko: Ni mɔgɔ dɔ bɛ taa jɔnya la, a bɛ taa jɔnya la; ni mɔgɔ dɔ ye mɔgɔ faga ni npan ye , a ka kan ka faga ni npan ye . o ye mɔgɔ senumaw ka timinandiya ni u ka dannaya ye .

Dan 11:34 U dɛsɛra waati min na, u na dɛmɛ dɔɔnin, mɔgɔ caman bɛna fara u kan filankafoya la.

34a- .  Tiɲɛ na, nin papu ka fanga jugu waati de la, nin tɛmɛsira filankafow ka dɛmɛ bɔra. U dɔnni sinsinnen bɛ u ka nafaw ni cikanw jatebaliya kan, Yesu Krisita ye minnu kalan, ani nin ko in na, nin waati laɲinilen in kama, mɔgɔfaga balili npan fɛ. Ni i ye tariku lajɛ kokura, o kɔfɛ, i bɛ se k’a faamu ko Protɛstan jɛkuluba min tun bɛ yen k’a ta san kɛmɛ 15nan na fo ka na se an ka waati ma, kiritigɛla tilennen Yesu Krisita y’a jate filankafoya ye. O la sa, u bilali pewu kabini san 1843, o bɛna nɔgɔya ka faamuya ani ka sɔn a ma.

Dan 11.35 Hakilitigi dɔw na bin, walisa u ka saniya, ka saniya, ka u fin fo ka se laban waati ma, katuguni o tɛna se fo waati latigɛlen.

35a-  Hakilitigi dɔw na bin, walisa u ka saniya, ka saniya ani ka fin, fo ka se laban waati ma

 Ni an ye kiri tigɛ ka bɔ nin kuma in na, kerecɛn ka ɲɛnamaya kɛcogo ye kɔrɔbɔli ni sugandili ye , ka kɛɲɛ ni se ye ka tɔɔrɔ muɲu ani ka tɔɔrɔ fo diɲɛ laban. O cogo la, bi hadamaden min delila hɛrɛ ni muɲuli la, o tɛ foyi faamu tugun. A t’a ka ɲɛnamaya dɔn o cikanw kɔnɔ. O de y’a to ɲɛfɔliw bɛna di o ko kan Jirali 7 ani 9:5-10 kɔnɔ. Diinan hɛrɛ waati jan min tun ye san 150 ye, walima “kiraya kalo duuru”, o tun bolodara Ala fɛ, nka kabini san 1995, o waati banna ani diinɛ kɛlɛw daminɛna kokura. Silamɛya bɛ mɔgɔ faga Faransi ani yɔrɔ wɛrɛw la diɲɛ fan bɛɛ la; wa a waleya laɲini ye ka fanga bonya fo ka dugukolo bɛɛ tasuma don.

35b-  sabu a bɛna se waati latigɛlen dɔrɔn de la

 O laban bɛna kɛ diɲɛ ta ye ani mɛlɛkɛ b’a fɔ an ye ko hɛrɛ walima kɛlɛ taamasyɛn si t’a to mɔgɔ si k’a ye ko a bɛ na. A bɛ bɔ fɛn kelen de la: “ waati min taamasiyɛn ” Ala fɛ, san 6000 laban min bilala a ka dugukolo kan mɔgɔ sugandilenw sugandili la. Wa o ye ko an ma san tan bɔ nin waati in na, Ala ye nɛɛma di an ma ka don dɔn: Marisikalo tile 20, kaban min bɛ kɔn san 2030 Awirilikalo tile 3 ɲɛ, o kɔrɔ ye ko san 2000 o kɔfɛ Krisita ka jurumu kafari saya. A bɛna kɛ i n’a fɔ a fanga ka bon ani a ye se sɔrɔ walisa k’a ka mɔgɔ sugandilenw kisi ani ka murutilenw halaki minnu tun b’a fɛ k’u faga.

Katoliki papu ka fanga min tun bɛ Romɛ “Kerecɛn” la: Tlebi diɲɛ diinɛ tariku tɔɔrɔbagaba.